________________ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત 1. [ 99 દરહિત, પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્રવાળા, પલાચરિત્રી, અપ્રમત્તસંયત, ચૌદપૂર્વધર, અને આહારક શરીરી એઓનું સંહરણ થતું નથી. ઋજુસૂત્ર અને શબ્દાદિ ત્રણ ને પ્રત્યુત્પન્ન ભાવને જણાવે છે, અને બાકીના નિગમાદિક ત્રણ નો પૂર્વભાવ (અતીત) તથા પ્રત્યુત્પન્ન (વર્તમાન) ભાવ-એ બન્નેને જણાવે છે. - 2 કાલ–કયા કાળે સિદ્ધ થાય છે? અહીં પણ બે નયની અપેક્ષાએ વિચાર કરવો આવશ્યક છે. પ્રત્યુત્પન્નભાવપ્રજ્ઞાપનીય નયની વિવક્ષાથી કાલના અભાવમાં સિદ્ધ થાય છે. કેમકે સિદ્ધિ ક્ષેત્રમાં કાળનો (અભાવ છે.) પૂર્વભાવપ્રતાપનીય નયની વિવક્ષાએ જન્મ અને સંહર ની અપેક્ષાએ વિચાર કરવાને છે, જન્મથી સામાન્ય રીતે અવસર્પિણીમાં, ઉત્સર્પિણીમાં અને ઉત્સર્પિણી–અવસર્પિણીમાં ઉત્પન્ન થયેલે સિદ્ધ થાય છે. ( નોઉત્સર્પિણી–અવસર્પિણીકાલ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં છે. ) અને વિશેષથી અવસર્પિણીમાં સુષમ દુઃષમાં આરાના સંખ્યામાં વર્ષ બાકી રહે ત્યારે જન્મેલે સિદ્ધિપદને પામે, દુઃષમ સુષમાં નામે ચોથા આરાને, તથા ચોથા આરામાં ઉત્પન્ન થયેલા દુઃષમાં નામે પાંચમા આરામાં મોક્ષે જાય, પણ પાંચમા આરામાં જન્મેલે મોક્ષે ન જાય. સંકરણને આશ્રયી સર્વ કાલમાંઅવસર્પિણી ઉત્સર્પિણ અને ઉત્સપિણું કાલમાં મોક્ષે જ્ય. 3 ગતિ-પ્રત્યુત્પન્ન ભાવપજ્ઞાપનીય નયનો વિવક્ષાથી સિદ્ધિ ગતિમાં સિદ્ધ થાય, પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપનીય નયના બે પ્રકાર છે–અનન્તર પશ્ચાત કૃતગતિક=અન્ય ગતિના આંતરા રહિત અને એકાતર પશ્ચાત કૃત ગતિક (એક મનુષ્ય ગતિના અંતરવાળા). અનન્તર પશ્ચાત્ કતગતિક નયની વિવક્ષાથી મનુષ્યગતિમાં ઉત્પન્ન થયેલો મોક્ષે જાય છે. એકાન્તર પશ્ચાતગતિક નયની અપેક્ષાએ સર્વગતિથી આવેલા સિદ્ધિપદને પામે છે.
