Tattvarthadhigam Sutra

Author(s): Jaswantlal Girdharlal Shah
Publisher: Jaswantlal Girdharlal Shah

Page 80

શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત ] [ 772 ક્ષેત્રવાતુ-હિરણ્યસુવર્ણ—ધનધાન્ય–દાસીદાસ-કુયપ્રમાણુ તિકમા -7-24 1 ક્ષેત્ર-વાસ્તુ(ધર), 2 હિરણ્ય-સુવર્ણ, 3 ધન-ધાન્ય, 4 દાસ–વાસી અને 5 કુમ (તાંબા પીત્તળ આદિ ધાતુનાં વાસણ વગેરે) ના પરિમાણુનું અતિક્રમણ કરવું એ પાંચ અતિચાર પરિગ્રહ પરિમાણુ વ્રતના જાણવા. ઉદર્વાસ્તિય વ્યતિક્રમ-ક્ષેત્રવૃદ્ધિ-સ્મૃત્યન્તર્ધાનાનિ-૭-૨૫ ઉર્વદિ વ્યતિક્રમ (નિયમ ઉપરાંત ઉપરની દિશામાં આગળ જવું) અધોદિ વ્યતિક્રમ, તિર્યપૂ દિગૂ વ્યતિક્રમ, ક્ષેત્રવૃદ્ધિ (એક બાજુ ઘટાડી બીજી બાજુ વધારવું) અને મૃત્યંતર્ધાન (યાદદાસ્તનું વિસ્મરણ થવાથી નિયમ ઉપરાંતની દિશામાં ગમન કરવું), એ પાંચ દિ વિરમણ વ્રતના અતિચાર છે. આનયન-ધ્યપ્રયોગ-શબ્દ-રૂપાનુપાત-પુદ્ગલક્ષેપા:–૭-૨૬ આનયન પ્રયોગ (નિયમિત ભૂમિથકી બારથી ઈચ્છિત વસ્તુ મંગાવવી), પ્રખ્યપ્રયોગ (મોકલવી), શબ્દાનુપાત (શબ્દ કરી બોલાવવો), રૂપાનપાત (પિતાનું રૂપ દેખાડી બોલાવો) અને પુદગલ પ્રક્ષેપ (માટી પથ્થર વગેરે પુદ્ગલ ફેંકી બોલાવો), એ પ્રકારે દેશાવકાશિક વ્રતના પાંચ અતિચાર જાણવા. કન્દર્પ–કી શ્ય-મૌખર્ચા-સમીક્ષ્યાધિકરણે-પભેગાધિકત્વનિ -3-17 કંદપ (રોગયુક્ત અસત્ય વચન બેલવાં, હાસ્ય કરવું), કૌમુશ્મ (દુષ્ટ કાયપ્રચારની સાથે રાગયુક્ત અસભ્ય ભાષણ અને હાસ્ય કરવું), મુખરતા (અસંબદ્ધ-હદ વિનાનું બેસવું) અસમીત્યાધિકરણ (વિચાર્યા વિના અધિકરણ એકત્ર કરવા) અને ઉપભોગાધિકત્વ (ઉપભોગ કરતાં વધારે વસ્તુઓ એકત્ર કરવી), એ પાંચ અનર્થ વિરમણ વ્રતના અતિચાર છે.