________________ બીજા હs હાનિ થાય શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક વિરચિત ] [ ૫૯સ્તંભ કુંભ વગેરે. સૂક્ષમતા બે પ્રકારે છે–અન્ય અને અપેક્ષિક: પરમાણમાં અંત્ય અને કયણકાદિમાં સંધાન પરિણામની અપેક્ષાએ આપેક્ષિક (જેમ આંબળા કરતાં બેર નાનું છે.) પૂલતા પણ સંધાત પરિણામની અપેક્ષાએ બે પ્રકારે છે. સર્વ લેક વ્યાપિ મહાત્કંધને વિષે અંત્યત ચૂલતા અને બેર કરતાં આમળું મોટું છે તે આપેક્ષિત સ્થૂળતા. સંસ્થાન અનેક પ્રકારે છે. ભેદ પાંચ પ્રકારે છે–ત્કારિક (કાષ્ટાદિ ચિરવાથી થાય તે). ચૌકિ (ચૂર્ણ-ભૂકે કરવાથી), ખંડ (ટુકડા કરવાથી), પ્રતર (વાદળાદિના વિખરાવાથી) અને અનુતટ (તપાવેલા લોઢાને ઘણુ વડે ટીપવાથી કણીયા નીકળે તે). અણુવ: સ્કન્ધાશ્ચ-૫-૨૫ અણુઓ અને સ્કંધ એ બે પ્રકારે પુગલો છે. સંઘાતભેદેલ્ય: ઉત્પન્ત–૫-૨૬ સંઘાત (એકત્ર થવું), ભેદ (ભાગ પડવા) અને સંધાતભેદ એ ત્રણ કારણુ વડે કરીને સક ઉત્પન્ન થાય છે. ભેદાદઃ –પ-૨૭ ભેદવડે અણુ ઉત્પન્ન થાય છે. ભેદ સંઘાતાભ્યાં ચાક્ષુષાઃ–પ-૨૮ ચક્ષુ વડે દેખી શકાય એવા સ્કંધે, ભેદ અને સંઘાત વડે કરીને થાય છે. ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય યુક્ત સત–પ-ર૯ ઉત્પાદ (ઉત્પત્તિ); વ્યય (નાશ) અને ધ્રૌવ્ય (સ્થિરતા) વડે યુક્ત તે સત્ (છતું-વર્તમાન) જાણવું. આ સંસારમાં દરેક પદાર્થ ઉત્પાદ, વ્યય અને સ્થિતિવડે યુક્ત છે. આત્મદ્રવ્યમાં મનુષ્યત્વાદિ પર્યાયરૂપે આત્મદ્રવ્યનો વ્યય થાય છે. + ધર્મ, અધર્મ અને આકાશને બંધ તે અનાદિ વિકસા.
