________________ 40 ]. [ શ્રીતનવાર્થસૂત્રાનુવાદક 2 મહાહિમવાનૂ 3 નિષધ, 4, નીલવંત, 5 ક્રિમ અને 6 શિખરી એ છ વર્ષધર (ક્ષેત્રની મર્યાદા ધારક) પર્વતે છે. વિજકંભ (વિસ્તારના) વર્ગને દશગુણા કરી તેનું મુળ (વર્ગ મૂળ) કરવાથી વૃત પરિક્ષેપ (પરિધ-પરિધિ- ઘેરાવો) થાય છે. તે વૃત્ત પરિક્ષેપ (પરિધિ) ને વિષ્કભના ચોથા ભાગ વડે ગુણવાથી ગણિત (ગણિતપદ-ક્ષેત્રફળ) થાય છે. વિષ્કભની ઈચ્છિત અવગાહ=ઈષ (જે ક્ષેત્રની જ્યા= જીવા કાઢવી હોય તે ક્ષેત્રની છેડા સુધીની મૂળથી માંડીને અવગાહ એટલે જંબૂદીપની દક્ષિણુ જગતીથી ક્ષેત્રના ઉત્તર છેડા સુધીની અવગાહ) અને ઊનાવગાહ (જબૂદ્વીપના આખા વિખંભમાંથી ઈચ્છિત અવગાહ બાદ કરેલ,) તેના ગુણાકારને, ચારે ગુણી, તેનું મૂળ કાઢવાથી જયા આવે. જયા-જીવા-ધનુ - પ્રત્યંચા એ પર્યાય નામ છે. જીવા અને જંબૂદીપના વિષ્કભના વર્ગોને વિશ્લેષ(મોટી રકમમાંથી નાની રકમ બાદ કરવી તે) કરી તેનું મૂળ આવે, તે વિષ્કભમાંથી બાદ કરી શેષ રહે તેનું અર્ધ કરવું તે ઈષ (બાણનું માપ), જાણવું. ઈર્ષ (અવગાહના)ના વર્ગને, છ ગુણે કરી, તેમાં જીવાને વર્ગ ઉમેરી, તેનું મૂળ આવે, ને ધનુ પૃષ્ઠ (ધનુકાક) છવાના વર્ગના ચોથા ભાગ વડે કરીને યુક્ત જે ઈષને વર્ગ, તેને ઈર્ષ વડે ભાગવાથી વાટલા ક્ષેત્રને વિઝંભ આવે. ઉત્તર ક્ષેત્રના ધનુપૃષ્ઠમાંથી દક્ષિણ ક્ષેત્રનું ધનું કાઈ બાદ કરી શેષ રહે, તેનું અર્ધ કરતાં જે આવે, તે બાહુ (બાહા= , પર્વતના છેડાને વિસ્તાર ) જાણવી. ઈષની સાથે જીવાએ ગુણી, તેના ચાર ભાગ કરી, ચોથા ભાગને વગ કરી, તેને દશે ગુણ, જે આવે
