Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
વિવેચન - સદ્ધપપ્પતી, પિપર્ણમ્ = પિપ્પલી (પીપર) ના સરખાં ભાગ. - અહીં બદ્ધ શબ્દનો ઉપuતી શબ્દની સાથે આ સૂત્રથી વિકલ્પ તત્પરૂષ સમાસ થાય છે. વિલ્પપક્ષમાં ષષ્ઠી તપુરૂષ સમાસ થાય છે. જ્યારે આ સૂત્રથી અંશિ તપુરૂષ સમાસ થાય ત્યારે બદ્ધ શબ્દ સૂત્રમાં પ્રથમોક્ત હોવાથી પ્રથમોજું...૩-૧-૧૪૮ થી પૂર્વપદમાં આવે છે. અને જ્યારે ષષ્ઠી તપુરૂષ સમાસ થાય ત્યારે પદ્મ... ૩: ૧-૭૬ સૂત્રમાં પશ્યન્ત નામ પ્રથમોક્ત છે તેથી પક્યત્ત વિપતી શબ્દ પૂર્વપદમાં આવે છે. સપેશ તિ વિમ્ ? પ્રમાદ્ધ = ગામનો અડધો ભાગ. અહીં ગ્રામ શબ્દ સરખો ભાગ કરવા યોગ્ય પદાર્થ નથી. તેથી આ સૂત્રથી અંશિ તત્પરૂષ સમાસ ન થતાં ઉષ્ટચ... ૩-૧-૭૬ થી ષષ્ઠી તત્પરૂષ સમાસ થયો છે.
નરત્યામિરૂ-૨-૧૬, અર્થ- અંશવાચક સદ્ધ નામ કરતી વગેરે અભિન્ન અંશિવાચક નામની સાથે
વિધે તપુરૂષ સમાસ પામે છે. સૂત્ર સમાસ વતી મારિ રેષાં તે - નરત્યાદિઃ, તે બહુ) વિવેચન - ઉદ્ધનતી, નત્ય. - અહીં અસંવાચક નામનો નાતી
નામની સાથે આ સૂત્રથી તત્પરૂષ સમાસ વિકલ્પ થયો છે. જ્યારે - આ સૂત્રથી સમાસ ન થાય ત્યારે પુષ્ટય... ૩-૧-૭૬ થી ષષ્ઠી તત્પરુષ સમાસ થયો છે.
૩pló – અહીં અંશવાચક વર્ણ શબ્દનો ૩જી નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી સમાસ ન થાય ત્યારે ... ૩-૧-૭૬ થી ષષ્ઠી તત્પરૂષ સમાસ થયો છે. ૩-૧-૫૪ સૂત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે આ સૂત્રથી એશિતપુરૂષ સમાસ થાય ત્યારે ગર્લ્ડ શબ્દ પૂર્વપદમાં આવે અને પછી તત્પરૂષ સમાસ થાય ત્યારે ગતી અને 3 નામ પૂર્વપદમાં આવે છે. .
O
