________________
૧૫૯ સમાસ થયો છે. રોઝું એ વિદ્યાકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત સકારાન્ત નામ છે. અને સ્વ એ યોનિકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત નામ છે. તેથી આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભક્તિનો વિકલ્પ અલુ, થયો છે.
પતિ:, વકૃતિઃ - અહીં ... ૩-૧-૭૬ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. સ્વ અને પતિ બંને યોનિકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત છે. તેથી આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભક્તિનો વિકલ્પ અલુ, થયો છે. વિદ્યાનિલી ફત્યેવ - પર્ણસ્વસી - અહીં ષષ્ટચ... ૩-૧-૭૬ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. પર્ શબ્દ દકારાન્ત છે પણ વિદ્યા કે યોનિકત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત નામ નથી તેથી સ્વ એ યોનિકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત નામ હોવા છતાં આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભક્તિનો અલુ, વિકલ્પ ન થતાં કાર્ગે ૩-૨-૮ થી નિત્ય લોપ થયો છે. હોવૃત્તિઃ - અહીં પુષ્ટય.. ૩-૧-૭૬ થી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. હો એ ઢકારાન્ત નામ છે અને વિદ્યાકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત છે. પણ પતિ શબ્દ એ યોનિકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત નામ નથી તેથી આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભક્તિનો અલુ, વિકલ્પ ન થતાં પાર્ગે ૩-ર૮થી નિત્ય લોપ થયો છે. અહીંના સમાસોમાં ઉપરના ૩-ર-૩૭ થી વિભક્તિનો અલુ, સિદ્ધ જ હતો પણ સ્વર્યું અને પતિ ઉત્તરપદમાં હોય તો વિકલ્પ અલુરૂ
કરવા માટે આ સૂત્રનું પ્રણયન છે. .
આ દ રૂ-૨-૩૨. અર્થ:- વિદ્યા અને યોનિકૃત સંબંધમાં નિમિત્તભૂત કારાન્ત નામોનો જે
દ્વન્દ સમાસ (થાય છે, તેમાં ઉત્તરપદ પરમાં હોતે છતે પૂર્વપદનાં
અન્ય 2 નો માં થાય છે. - વિવેચન- રોતાપોતાજો – અહીં હોતૃ અને જે નામનો વાર્થે. ૩-૧-૧૧૭
થી દ્વન્દ સમાસ થયો છે. હોઠું અને પોઝું એ વિદ્યાકૃત સંબંધમાં - નિમિત્તભૂત નામ છે. તેથી આ સૂત્રથી પૂર્વના ત્રટ નો આ થયો છે.
• માતાપિતૉ – અહીં માતૃ અને પિતૃ નામનો વાર્થે.. ૩-૧-૧૧૭ થી
