________________
૨૧૩ હોવાથી અનુબન્ધ સહિત ગ્ય પ્રત્યયનું ગ્રહણ થતું નથી. તેથી આ સૂત્રથી નાસિક્કા નો નમ્ આદેશ થયો નથી.
વધુ રૂતિ જિમ? નાસિવ: વર્ષ: = નાકમાં ઉત્પન્ન થયેલ વર્ણ. નાસાયાં નાત: આ અર્થમાં નાસી નામને નાતે ૬-૩-૯૮ થી ૩ પ્રત્યય થયો. અવળે. ૭-૪-૬૮ થી નાસિકા ના મા નો લોપ થવાથી નાસિવય થયું. અહીં વર્ણ અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી નાસિકા નો ન{ આદેશ આ સૂત્રથી થતો નથી.
શિક્ષ: શીર્ષન્ રૂ-૨-૨૦૨. અર્થ:- શિરમ્ નામનો ય પ્રત્યય પર છતાં શીર્ષ આદેશ થાય છે. વિવેચન - શીર્ષથઃ સ્વઃ = મસ્તકમાં ઉત્પન્ન થતો અવાજ. શિરસિ ભવ:
આ અર્થમાં શિરમ્ નામને તિદ્ધિ... ૬-૩-૧૨૪ થી ય પ્રત્યય થવાથી શિષ્ય. આ સૂત્રથી શિર નો શીર્ષનું આદેશ થવાથી શીર્વચ. રકૃવ. ૨-૩-૬૩ થી ૬ નો જૂ થવાથી શીર્ષથઃ થયું છે. શીર્ષથે તૈમ્ = મસ્તક માટે હિતકર તેલ. શિરસે હિતમ્ આ અર્થમાં શિવમ્ નામને પ્રાર્થના ૭-૧-૩૭ થી ય પ્રત્યય થવાથી શિર. આ સૂત્રથી શિરમ્ નો શીર્ષનું આદેશ થવાથી શીર્ષ થયું. રવૃવ... ૨-૩-૬૩ થી ૬ નો શું થવાથી શીર્ષથું થયું છે. ય રૂત્યેવ - fશરતઃ = મસ્તકથી. શિરસ: પંચમીના અર્થમાં મહીયો ... ૭-૨-૮૮ થી ત{ પ્રત્યય થયો છે. તેનું પ્રત્યય તે ય થી ભિન્ન છે તેથી આ સૂત્રથી શીર્ષનું આદેશ થયો નથી. શિરતિ = મસ્તકને ઇચ્છે છે. શિવં રૂછતિ આ અર્થમાં સમવ્યય... ૩-૪-૨૩ થી ૬ (૧) પ્રત્યય થયો છે. અહીં વચન માં ય પ્રત્યય છે પણ તે અનુબંધ સહિત છે તેથી આ સૂત્રથી શીર્ષનું આદેશ થયો નથી. ૩-૨-૧૦૦ માં કહ્યા પ્રમાણે અનુબંધ વગરનો જ ય પ્રત્યય અહીં ગ્રહણ થશે. શીર્વષ્ય માં નોડપી ... ૭-૪-૬૧ થી તદ્ધિતનો ય પ્રત્યય પર છતાં મન ના લોપની પ્રાપ્તિ હતી પણ મનોચ્ચે રે ૭-૪-૫૧ થી ૮ પ્રત્યય પર છતાં મન ના લોપનો નિષેધ થયો છે. .
