________________
૧૨૦
વિવેચનઃ- અધશાકા, શાનથી અહીં શાઙ્ગ અને ન” નામનો પાર્થ... ૩-૧-૨૨થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે અને આ સૂત્રથી પ્રત્યયાન્ત નધ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિકલ્પ પક્ષમાં જાતિવાચક શાક નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. સ્ત્રીલિંગ હોવાથી બના∞ાવ... ૨-૪-૪૭ થી ૧ થયો છે.
નાતમાસા, માસનાતા -અહીં માસ અને નાત નામનો પાથૅ... ૩-૧૨૨થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે અને આ સૂત્રથી `પ્રત્યયાન્ત જ્ઞાત નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિક્લ્પ પક્ષમાં કાલવાચક માસ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે.
નાતસુવા, સુરઃગાતા, –અહીં સુવ અને ખાત નામનો જાર્થે... ૩૧-૨૨થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી રુ પ્રત્યયાન્ત નાત નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિકલ્પપક્ષમાં સુદ્ધ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. એજ પ્રમાણે. હીનલુલ્લા, દુ:વહીના સમાસ થશે. કારણકે દુઃવ શબ્દ એ સુદ્ઘ વગેરે શબ્દોમાં આવે છે.
હા: ૩-૧-૧૫૧ થી ૪ પ્રત્યયાન્ત નામનો પૂર્વપ્રયોગ સિદ્ધ જ હતો પણ આ જ્ઞાતિ... ૩-૧-૧૫૨ સૂત્રે વિકલ્પ કર્યો કે બહુવ્રીહિ સમાસમાં જાતિવાચક, કાલવાચક અને સુદ્ઘ વગેરે નામની સાથે હ્ર પ્રત્યયાન્ત નામ હોય તો વિકલ્પે પૂર્વપ્રયોગ થાય છે.
માહિતાન્યાવિક્ષુ । રૂ-૨-રૂ.
અર્થ:- માહિતાનિ વગેરે ગણપાઠના નામોની સાથે TM પ્રત્યયાત્ત નામો બહુવ્રીહિ સમાસ પામે ત્યારે છ પ્રત્યયાન્ત નામનો વિકલ્પે પૂર્વપ્રયોગ થાય છે.
સૂત્ર સમાસ:- આહિતાગ્નિ: આ િયેમાં તે આહિતા ન્યાય:, તેવુ. (બહુ.) વિવેચનઃ- આહિતાન્તિ:, અતિ:- અહીં આતિ અને અત્તિ નામનો વાઈ... ૩-૧-૨૨થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી ત્ત પ્રત્યયાન્ત માહિત નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે.
વિકલ્પ પક્ષમાં
1
