Book Title: Sanskrit Prakrit Jain Vyakaran aur Kosh ki Parampara
Author(s): Chandanmalmuni, Nathmalmuni, Others
Publisher: Kalugani Janma Shatabdi Samaroha Samiti Chapar
View full book text
________________
४२२ संस्कृत-प्राकृत व्याकरण और कोश की परम्परा
• सातति वा सुहति वा अभयन्ति वा परिणिव्वाणति वा एगट्ठा। • असातति वा अपरिणिवायति वा महमयति वा एगट्ठा ।२५ • तसतित्ति वा उवियति वा सकुयति वा वीभिति वा एगट्ठा ।२६ • वधो वक्खोडो बधणति वा एगढ़। ।२७ • विजयो विचारणा मगणा एगढ़। ।२८ • मूल प्रतिष्ठा आधारो वा एगढ़। ।२१ • सुरेत्ति वा वीरत्ति वा सत्तिएत्ति वा एगट्टा ३० • समयत्ति वा माहणेत्ति वा मुणित्ति वा एगट्टा ।" • सगोति वा विग्थोत्ति वा वखामिति वा एगह।।२ • યજ્ઞથિત હિત મુખિત વિંતિતતિ દ્રિ • फुसित दुझोसएत्ति वा एगट्ठा।" • आणत्ति वा नाणत्ति वा पहिलेहित्ति वा एगट्ठा ३५ • कखति पत्थति गच्छति एगह।।२६ • वसित्तु वा पालित्तु वा एगदा ३७ • पजाति वा भेदोत्ति वा गुणोति वा एगढ़।।३८ । णाणति वा सवेदणति वा अधिगमोत्ति वा चेतणति वा भावत्ति वा एते सह। एगट्ठा।" परिगिज्झति वा पत्थणति वा गिद्धित्ति वा अभिलासोत्ति वा लेप्पत्ति वा
करवति वा एगट्ट।।० ,, विउस्सग्गोत्ति वा विवेगोत्ति वा अधिकिरणति वा छहणति वा वासिरणति
वा एगट्ठा।" • चिक्कणति वा दारुणति वा एगट्ठा । २ • गुणोति वा पज्जतात्ति वा एगदा।३ • णामतिवा ठाणति वा भेदोत्ति वा एगह।।४ • मलति वा पाति वा एगट्ठा ।४५ • मुणित्ति वा नाणित्ति वा एगढ़।। ६ • लगलति वा हल ति वा एगट्ठा। • कित्ति-व-सह-सिलोगट्टया एगहा।
ये उदाहरण शब्दकोश के निर्माण का प्रारभिक रूप प्रस्तुत करते है। मूल आगम और उनके व्याख्या-ग्रन्थ इन उदाहरणो से भरे पडे है। इस एकार्थक शब्दसकलना से यह स्पष्ट प्रतीत होता है कि ये अनेक भाषाओ मे व्यवहृत देशीय शब्द शिष्यो के लिए शब्दकोश का कार्य करते और विभिन्न प्रान्ती के शिष्यो के लिए भगवद् वाणी को समझने में सहयोगी बनते ।