________________
૧૮૧
( ઉ. હા; એક અપેક્ષાએ તે ખરું છે. તેથી જ જ્ઞાની, સંત પુરુષના
બાહ્યાચાર ઉપર દૃષ્ટિ રાખી વિક૯પ ન કરવા; તેનું અંતર અને મન ખોલીને જોવું. તેઓ મેટર, વિમાન વગેરેમાં ઉદયાધિન ફરે છે, ઉપવાસ વ્રત આદિ રાખતા નથી તેમ કાઈ સાચા જ્ઞાની પુરુષની ટીકા કરે તે તે જ્ઞાનીને મોટર, વિમાનમાં ફરવાથી તે બંધ ન પડે પણ આમ ટીકા કરનારની શું અધોગતિ થાય તે તે કેવળી જાણે. પ્રમાદ અને ક્યાયમાં જોડાવાથી જ્યાં પ્રાણઘાત કરવામાં આવે છે ત્યાં જ હિંસાને દોષ લાગે છે. જ્યાં તેવું કારણ નથી ત્યાં પ્રાણઘાત હેવા છતાં પણ હિંસાને દોષ લાગતો નથી. જેમ પ્રમાદરહિત મુનિ ગમન કરે છે; વૈદ્ય-દાક્તર રેગીને કરુણુંબુદ્ધિથી ઉપચાર કરે છે, ત્યાં સામે નિમિત્તમાં પ્રાણઘાત થતાં હિંસાને દેષ નથી. જ્ઞાની ઉપયોગમાં રાગાદિ ભાવના ર્તા નહિ હોવાથી કર્મરૂપી રજથી બંધાતા નથી. રાત્રિ દિવસ પરિગ્રહની વચમાં રહે છે પરંતુ રાગદ્વેષ અને મોહ વગર રહે છે તેથી તેમને
નવીન કમેને બંધ થતું નથી અને પૂર્વકર્મની નિર્જરા થાય છે. ૬૧૯ ક. આપણુ આત્મામાં અને અરિહંત ભગવાનના આત્મામાં શું તફાવત છે
ઉ. અરિહંતને ચાર ઘનઘાતી કર્મોને નાશ થયો હોય છે. જ્ઞાનાવરણીય - તથા દર્શનાવરણીય, અંતરાય અને મોહનીય એ ચારે ઘનઘાતી
કર્મ કહેવાય છે. ૬૨૦ પ્ર. એ ચાર ઘનઘાતી કર્મ કેમ કહેવાય છે ? ઉ. તે આત્માના ગુણોને ત્રણ પ્રકારે નાશ કરે છે. તેઓ આત્માના
ગુણેને આવરે છે, અથવા રોધે છે; અથવા વિકી કરે છે. આત્માનાં જ્ઞાન તથા દર્શનને આવરે તે જ્ઞાનાવરણીય તથા દર્શનાવરણીય કર્મ કહેવાય છે. અંતરાય કર્મ ગુણને આવરતું નથી પણ તે આત્મભેગના વીર્યબળને રોકે છે. મેહનીય આત્માના ગુણને મૂચ્છિત
કરે છે, વિકળ કરે છે. આત્માને મૂંઝવનાર તે મેહનીય. ક૨૧ પ્ર. આ કર્મોને ઘનઘાતી કેમ કહે છે ?
ઉ. જેમ સૂર્ય વાદળ (ધન)થી ઢંકાયેલ હોવા છતાં તેમાંથી થોડે
સહજાનંદી શુદ્ધસ્વરૂપી અવિનાશી હું આત્મસ્વરૂપ, |
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
