________________
૫૪૦
અને મિથ્યાત્વનું પાષણ કરે છે—એવા જીવને ગામ્મટસારમાં ગૃહીમિથ્યાદષ્ટિ કઘા છે. નિયતવાદી જેવી સ્વચ્છન્દતાનું પાણ ક્રમબદ્ધ-પર્યાયમાં કદાપિ નથી.
૧૭૨૯ પ્ર. ક્રમબદ્ધ પર્યાયના સિદ્ધાંત લાગે છે તા કાંઈક એકાન્ત જેવા જ
તેનુ શું ?
. જો ઊંડાણથી વિચાર નહિ કરે, ઉપર ઉપરથી જ વિચારશે તા એકાન્ત જેવું લાગશે જ. ઊંડાણથી વિચાર કરવાથી સ્પષ્ટ પ્રતીત થાય છે કે એ મિથ્યા-એકાન્ત નથી.
૧૭૩૦ પ્ર. શું મિથ્યા-એકાન્ત નથી એટલે ?
ઉ. હા, હા, સમ્યક્-એકાન્ત તા તે છે જ. ( નિયતવાદ તે મિથ્યા એકાન્ત છે જ્યારે ક્રમબદ્ધ પર્યાય તે સમ્યક્ એકાન્ત છે.)
૧૭૩૧ પ્ર. શું એકાન્ત પણ બે પ્રકારનાં હોય છે ?
ઉ. હા, એકાન્ત જ શા માટે, અનેકાન્ત પણ બે પ્રકારનાં હોય છે. જેમ કે સમ્યક્-એકાન્ત અને મિથ્યા એકાન્ત, સમ્યક્ અનેકાન્ત અને મિથ્યા અનેકાન્ત. સમ્યક્–એકાન્ત નય છે અને સમ્યક્-અનેકાન્ત પ્રમાણુ,
પ્રત્યેક કાર્ય શ્રુત-પ્રમાણ (સમ્યક્–અનેકાન્ત)ની અપેક્ષાએ પાંચ સમવાયાથી જ થાય છે તેા પણ નયની અપેક્ષાએ જે સમવાયને મુખ્ય કરીને થન કરવામાં આવે છે તેનાથી કાર્યસિદ્ધિ થઈ તે કથન સમ્યક્ એકાન્ત હોય છે, મિથ્યા એકાન્ત નહિ; કારણ કે તેમાં અન્ય સમવાય ગૌણુ હોય છે, તેમને અભાવ હોતા નથી: પ્રત્યેક કાર્ય સ્વકાળે ( સ્વ-અવસરે ) જ થાય છે, એમ કહેવું સમ્યક્–એકાન્ત થશે, મિથ્યા-એકાન્ત નહિ, કેમકે આ કથનમાં પુરૂષાદિ અન્ય સમવાય ગૌણ થાય છે, તેમને અભાવ નથી ૧૭૩૨ પ્ર. પર્યાયા ક્રમબદ્ધ છે અને અક્રમે નહીં. તેમાં અનેકાન્ત સિદ્ધ કરી
આપે.
ઉ. પર્યાયા ક્રમબદ્ધ જ થાય છે, અમે નહિ, અને ગુણુ અક્રમે (યુગપત્ અથવા એકી સાથે) જ હેાય છે, ક્રમથી નહીં, આ સમ્યક્ અનેકાન્ત છે. એને જ વધારે સ્પષ્ટ કરીએ તા ગુણ્ણાની અપેક્ષાએ
ક' રાજ તે ધર્મનું ધૂળધાણી, વળી ફેરવ્યું કૌરવા શિરપાણી; તજી તુ' પ્રતાપે નળે નિજ રાણી, હવે જોઈ ચાપાટ તારી કમાણી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
