________________
૨૭૩
સાધક જીવને ક્રોધાદિ ઉપશાંત થઈ અપૂર્વ સમતા પ્રગટ
થાય છે. ૯. એકતા : એક માત્ર આત્માને જ પોતાને માનો, શરીરાદિને પર અથવા પારકા જાણવા, રાગાદિ ભાવોને પણ
સ્વરૂપથી ભિન્ન જાણવા અને અંતર્મુખ થઈ સ્વરૂપની સાથે એકત્વ કરવું, એવી એકતા અભેદભક્તિ છે, એ જ મુક્તિનું
કારણ છે અને તે સમ્યફષ્ટિને જ હોય છે. ૯૬૮ પ્ર. અભણને ભક્તિથી જ મોક્ષ મળે ખરે કે ? ઉ. ભક્તિ જ્ઞાનને હેતુ છે. જ્ઞાન મોક્ષને હેતુ છે. અક્ષરજ્ઞાન ન હોય
તેને અભણ હોય, તે તેને ભક્તિ પ્રાપ્ત થવી અસંભવિત છે, એવું કંઈ છે નહિ. જીવ માત્ર જ્ઞાન સ્વભાવી છે. ભક્તિના બળે જ્ઞાન નિર્મળ થાય છે. નિર્મળ જ્ઞાન મોક્ષને હેતુ થાય છે. સંપૂર્ણ જ્ઞાનની આવૃત્તિ થયા વિના સર્વથા મેક્ષ હોય એમ લાગતું નથી. ભાષાજ્ઞાન મોક્ષને હેતુ છે, તથા તે જેને ન હોય તેને આત્મજ્ઞાન ન થાય, એવો કોઈ નિયમ સંભવતો નથી. (જુઓ
પ્રશ્ન-૧૩૧૩). ૯૬૯ પ્ર. પરમાત્મસ્વરૂપ સર્વે ઠેકાણે સરખું છે, સિદ્ધ અને સંસારી જીવ
સરખા છે, ત્યારે સિદ્ધની સ્તુતિ કરતાં કંઈ બાધ છે કે કેમ ? જેમ દીવાને વિષે અગ્નિ પ્રગટ છે અને ચકમકને વિષે અગ્નિ સત્તાપણે છે. દીવાને વિષે અને ચકમકને વિષે જે અગ્નિ છે તે અગ્નિપણે સમ છે, વ્યક્તિપણે (પ્રગટતા) અને શક્તિ (સત્તામાં) પણે ભેદ છે, પણ વસ્તુની જાતિ પણે ભેદ નથી. ભેદમાત્ર પ્રગટ અપ્રગટપણાને છે. સિદ્ધ ભગવંતનું જેવું આત્મસ્વરૂપ છે એવું વિચારીને અને આ આત્માને વિષે તેનું વર્તમાનમાં અપ્રગટપણું છે તેને અભાવ કરવા તે સિદ્ધ સ્વરૂપને વિચાર, ધ્યાન તથા
સ્તુતિ ધટે છે. એ પ્રકારે જાણી સિદ્ધની સ્તુતિ કરતાં કાંઈ બાધ જણાતો નથી.
દ્રવ્યકર્મનું બીજું નામ પ્રકૃતિ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
