________________
૧૬ ૧૦ પ્ર. ધર્મ ન થવામાં જડ કર્મને દેષ છે ને ?
ઉ. ના, પિતાના ઊંધા પુરુષાર્થને જ દોષ છે. જે જીવ કર્મને દેષ
કાઢે છે તે પિતાના દોષ હોવા છતાં કર્મ ઉપર દેષ નાંખે છે. એ અનીતિ છે. જેને ધર્મ કર રુચતો નથી તે આવું જૂઠું બેલે છે. જીવનું કર્તવ્ય તે તત્વજ્ઞાનને અભ્યાસ જ છે, અને તેનાથી જ દર્શનમોહને ઉપશમ સ્વયં થાય છે. વળી ત્યાર પછી જેમ જેમ જીવ સ્વસમ્મુખતા વડે વીતરાગતા વધારે છે તેમ તેમ
તેને ચારિત્રમેહને અભાવ થાય છે. -૧૬૧૧ પ્ર, જીવને ધર્મ સમજવા માટે ક્રમ શું છે ? ઉ. (૧) પ્રથમ તે કુદેવ, કુરુ અને કુધર્મની માન્યતા છેડી,
અરિહંતદેવાદિકનું શ્રદ્ધાન કરવું. (૨) પછી જિનમતમાં કહેલાં જીવાદિ તને વિચાર કરવો. (૩) પછી સ્વપરનું ભિન્ન પણું જેથી ભાસે તેવા વિચાર કર્યા કરવા. (૪) ત્યાર પછી એક સ્વમાં સ્વપણું માનવા અર્થે સ્વરૂપને વિચાર
કર્યા કરવો, કારણ કે એ અભ્યાસથી આત્મ અનુભવની
પ્રાપ્તિ થાય છે. (જુઓ પ્રશ્ન-૧૩૦૯). ૧૬૧૨ પ્ર. સંસારમાં કેટલા પ્રકારના એકાંત મિથ્યાત્વ પોષનારા મતે અથવા
પાખંડવાદ છે ? અને તે ક્યા સંગથી ઉત્પન્ન થાય છે ? . ઉ. પાંચ સમવાયના સંગથી વિવિધ પ્રકારના પાખંડીઓના ૩૬૩ મત
થાય છે. પાખંડી મતના મૂળ ચાર પ્રકાર છે : (૧) રાગથી તથા ભક્તિથી કલ્યાણ થશે, દયા, દાનાદિના રાગથી
ધર્મ માને વગેરે, તે ક્રિયાવાદી. તેના ૧૮ ભેદ છે. (૨) આત્માને કુટસ્થ માનવાવાળા અક્રિયાવાદી. તેના ૮૪ ભેદ છે. (૩) અમે તે કાંઈ જાણતા નથી, આંધળાની ગાયને ભગવાન
રખેવાળ, એમ જે માને છે. પશુ હિંસામાં ધર્મ માને છે. આત્માની વાતે જચતી નથી. આ અજ્ઞાની છે તેના ૬૭
ભેદ
છે.
પવિત્રતાનું મૂળ સદાચાર છે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
