________________
૧૪
શ્રાવક ધર્મ
ઉ.
૧૦૩૬ પ્ર. શ્રાવક શબ્દ શા ઉપરથી નીકળ્યો?
શ્રાવક એ “શું” ધાતુ ઉપરથી બનેલો શબ્દ છે. “શું” એટલે સાંભળવું. જે શાસ્ત્રનું શ્રવણ કરે તે શ્રાવક કહેવાય. વળી શ = શ્રદ્ધાવંતવ=વિવેકવંત +=ક્રિયાવંત અર્થાત શ્રદ્ધાયુક્ત વિવેકપૂર્વક
ક્રિયા કરે તે શ્રાવક, ૧૦૩૭ પ્ર. શ્રાવપણું કોને કહેવાય ?
ઉ. પાંચમા કૃણસ્થાને શ્રાવકને અનંતાનુબંધી તેમજ અપ્રત્યાખ્યાની
ક્રોધ, માન, માયા, લેભ થતાં જ નથી. સર્વાર્થસિદ્ધિના દેવ કરતાં પાંચમા ગુણસ્થાનવત શ્રાવકનાં (ભલે તે તિર્યંચ ગતિમાં હોય તે પણ તેના) પરિણામ વધુ ઉજ્જવળ છે, શાંતિ વધુ છે અને વધુ સુખી છે. આવી દશા અંતરઆત્માના અનુભવ વગર હાઈ શકે નહિ. જેને સંતોષ આવ્યો હોય; કષાય પાતળા પડ્યા હોય; માંહીથી ગુણ આવ્યા હોય; સાચો સંગ મળ્યું હોય તેને શ્રાવક
કહેવાય. ૧૦૩૮ પ્ર. આવા તિર્યંચ શ્રાવકે મુખ્યત્વે ક્યાં છે ? ઉ. અઢી દ્વીપની બહાર જે અસંખ્ય દ્વીપ સમુદ્રો છે તેમાં તે ભેગ
ભૂમિની રચના છે, એટલે ત્યાં ઉપજેલા છમાં વ્રત કે શ્રાવકપણું હોતું નથી. પણ છેલ્લા સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રમાં કર્મભૂમિ જેવી રચના છે. સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રમાં તિર્યંચનાં ઉત્કૃષ્ટ શરીર ચાર હજાર જોજનનાં હોય છે અને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રના તળિયે રેતી નથી હોતી પણ મણિરત્ન હોય છે. તેમાં રહેલા તિર્થને પંચમ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
