Sampurna Kranti Lokshahi

Author(s): Ambubhai Shah
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 7

તા. ૧-૮-૭૪ની પ્રભાતે શ્રી દિગંબર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ સોનગઢથી એક નગૃહસ્થ લખે છે : “આજીવન અહીં રહેવા ઈચ્છા છે. છતાં બિહારમાં જઈ શ્રી જયપ્રકાશજીને મદદ કરવા વિચાર થયો છે... આપની શું સલાહ છે ? ... બિહારમાં જવાની તીવ્ર ઈચ્છા થઈ છે. એટલે આપના માર્ગદર્શનની ઈચ્છા છે...”
પ્રવૃત્તિ માત્ર (પછી ભલે તે શુભ હોય, તોય તે)નો વિરોધ કરનાર વાતાવરણમાંથી આ પત્ર આવ્યો છે. તે ખૂબીની વાત છે. બિહારના આંદોલને લોખંડી પડદામાંય પ્રવેશ કર્યો, તે તેની આકર્ષકતા સૂચવી જાય છે.
પરંતુ સવાલ એ છે કે આમાં સંત વિનોબાજીના વિચારો શા માટે જુદા પડે છે? નિર્મલાબહેન જેવાં શ્રી જયપ્રકાશના ગુણપ્રશસિકાબહેન બિહાર-આંદોલનનો જડબાતોડ વિરોધ શા માટે કરે છે? નેમિમુનિ જેવા ભાન. પ્રયોગ અન્વયે વર્ષોથી પરિગ્રહ, પ્રાણ અને પ્રતિષ્ઠા હોમનારા ત્યાગી-તપસ્વી જૈન મુનિ શા માટે સ્પષ્ટ માર્ગદર્શનના શ્રી જયપ્રકાશજીના અભાવ પ્રત્યે શંકા અને ખેદ દર્શાવે છે? તાજેતરમાં મુંબઈ તેઓ આવેલા ત્યારે તેમનું ભાષણ સાંભળવા ગયેલાં એક જિજ્ઞાસુબહેન તે નિમિત્તે શા માટે વિમાસણમાં પડે છે ? તે જ રીતે જુગતરામભાઈ જેવા તપસ્વી સેવક શ્રી જયપ્રકાશજીનો પ્રયોગ કરવા દેવાની અપીલ શા માટે કરે છે? ગુજરાતના સર્વોચ્ચ લોકસેવક શ્રી રવિશંકર મહારાજ અંતરની શુભેચ્છાઓ શા માટે (બિહારના આંદોલનને) આપે છે? ટૂંકમાં આ પ્રશ્નમાં બંને પાસાંઓ રહેલાં છે. એટલે જ એ બિહાર-આંદોલન ઊંડો વિચાર માગે છે ! અહીં તે માટેની થોડી ચિંતન સામગ્રી મૂકું :
.. આપણા દેશને સ્વતંત્રતા સાંપડી પણ એ સન ૧૯૪૭ની પંદરમી ઓગસ્ટે રાજકીય ક્ષેત્રે સુધ્ધાં અધૂરી સ્વતંત્રતા જ સાંપડી ! જેથી શુદ્ધ રાજ્યસંસ્થા કોંગ્રેસને જ સત્તા પર આવીને ચીટકી રહેવું પડ્યું. ગાંધીજી ગયા પછી હવે સમાજગતવિભૂતિનો કાળ આવ્યો છે. કારણ કે સમાજગત સાધનાની શરૂઆત આ કાળમાં ગાંધીજી પછીથી જ થઈ છે. આવા કાળમાં દરેકે પોત પોતાની ફરજો સંસ્થાગત રીતે બજાવવાની હોય છે. તે બજાવવા માટે સૌથી પહેલાં રચનાત્મક કાર્યકરોની સંસ્થાઓના સંકલનથી નીપજેલા સર્વ સેવાસંઘે લોકસેવક સંઘની ફરજ એવી રીતે બનાવવાની હતી કે જેથી જનતાનો અંકુશ કોંગ્રેસ ઉપર અને કોંગ્રેસનો અંકુશ રાજ્યતંત્ર પર પૂરેપૂરો રહે ! આ માટે નીચેથી શ્રમલક્ષી ખેડૂતો મુખ્ય રહે, તેવાં ગ્રામ્ય સંગઠનો ઘટકવાર થઈ જિલ્લાવાર નૈતિક રીતે મજબૂત બનાવી તેની અસર પ્રાંતો અને મધ્યસ્થ ઉપર પાડી હોત તો આજનો વ્યાપક ભ્રષ્ટાચાર પણ ન
સંપૂર્ણ ક્રાંતિ, લોકસમિતિ અને ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગ