________________
લોકવાયકામાં સંભળાય. આ સ્થિતિ કેવી અશક્ય છે? ગ્રામધર્મ, સમાજધર્મ અને રાજ્યધર્મનો લોપ થાય પછી સમાજમાં સુખશાંતિ ક્યાંથી રહે ? થાકીને છેવટે ધાર્મિક પુરુષો પાસે આવનાર આવા અન્યાય પીડિતોને ધર્મ શું ખાલી શબ્દોનું આશ્વાસન આપશે? થોડીક આર્થિક રાહત આપીને પ્રશ્નને ટાળશે? ધર્મે સમગ્ર સમાજમાં અસરકારક બનવું જ જોઈએ. આવા કિસ્સાઓનો સાચો ઉકેલ આપવો જોઈએ. આવેલા પ્રશ્નને ટાળી શકાય જ નહિ.
મુનિશ્રીએ બાઈને કહ્યું : “ગામના આગેવાનોને લઈને તમે ફરીને ન આવો ?”
બાઈ કહેઃ “આગેવાનો બધાંય જાણે છે. પણ કોઈ કંઈ કહેવા તૈયાર નથી. બધાય દબાઈ ગયા છે અને મારા કીધાથી આવે ખરા ?”
તમે વાત તો કરજો, ખરેખર શું હકીકત છે તે બરાબર સમજી લઈએ. પછી આગળ શું થઈ શકે તેમ છે તેનો વિચાર થાય.”
બાઈએ ગામમાં જઈ આગેવાનોને વાત કરી. આગેવાનો કહે : ત્યાં જઈને શું કરવાનું છે? બધાંય જાણે છે. નાહક આંખે થવું?” બાઈ કહે : “પણ તમારે
ક્યાં કોઈનાં નામ આપવાનાં છે! મારે ત્યાં ચોરી થઈ છે તે હકીકત સાચી છે, એ કહેશો કે નહીં ?”
એ તો બધાં જાણે જ છે ને ? એ કહેવામાં તો ક્યાં વાંધો છે?” બસ ત્યારે ચાલો.” પોલીસોને ખબર પડે તો અમારું આવી બને !”
પણ કોઈને ખબર ન પડે એવી રીતે ચાલો રાત્રે અંધારું થયા પછી જઈએ. ક્યાં આવ્યું છે?”
છેવટે બાઈ આગેવાનોને લઈને રાત્રે દસ વાગ્યે મુનિશ્રી પાસે આવી. આગેવાનો વેપારીઓ હતા. એમણે મુનિશ્રીને ચોરીની વાત કરી. બાઈની હકીકત તો સાચી હતી. કેટલીક મતા ગઈ તે તો શું ખબર પડે ? પણ બાઈની સ્થિતિ અને આજ સુધીની કારકિર્દી જોતાં વાસણ, કપડાં, રકમ, ઘરેણાં વગેરે હોવાં જોઈએ. વળી ચોર પણ બહારના ન જ હોય એમ વાતો કરી.
ચોરીની તપાસ કરવામાં પોતાની અશક્તિ બતાવી. “અમે તો વેપારી માણસ, આવા કામમાં રસ લઈએ તો અમારો રોટલો ટળે. હેરાન થઈએ. અમારે ત્યાં જ ચોરી થાય અને જાન પણ ગુમાવીએ. અમારું વેપારી માણસનું કામ નહીં.' કહીને
સંપૂર્ણ ક્રાંતિ, લોકસમિતિ અને ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગ
