Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan

Page 21

सामान्यनिरुक्तिविवेचना वच्छेदकताया:पर्याप्तिनिवेशेप्रयोजनाभावात् तनिष्ठनिरूपकतानिक. पितसंसर्गतायां प्रकारतानिरूपितसंसर्गतावच्छेदकावच्छिन्नत्वमा. त्रनिवेशेनैवान्यतरसम्बन्धेन पर्वतादिमत्वमादाय दुष्टत्वापत्तिवार. णसम्भवात् तथाच स्वरूपत्वावच्छिन्नेन संसर्गेण वह्नयभावस्य धूमे सत्वानासङ्गतिः । नचैवं, स्वरूपलम्बन्धावच्छिन्नाधेयत्वनिष्ठसं. सर्गतायाम्प्रतिबन्धकतावच्छेदकपद्धतनिष्ठप्रकारतानिरूपितायामव. च्छेदकीभूतं यदाधेयतात्वं तदवच्छिन्नसंयोगसम्बन्धावच्छिन्नाधे. यस्वसम्वन्धेन पर्वतस्य धूमे सत्तया पक्षविशेषणकभ्रममादायाप्य. तिव्याप्तिरितिवाच्यम् प्रतिबन्धकतावच्छेदकप्रकारतानिरूपितसंस.
तानिरूपितसाक्षादवच्छेदकतात्वावच्छिन्नपर्याप्त्यनुयाोगतावच्छेद. करूपवृत्तित्वस्य निरूपिकतानिरूपितसंसर्गतायाम्बिवक्षितत्वात् त. थाच वयभाववान्पर्वतइतिज्ञानीयप्रकारतानिरूपितसंसर्गताया. च वलयभावप्रतियोगिकरवस्वरूपत्वे एव साक्षादवच्छेदक इति तद तिप्रसङ्गसङ्गतिः । पर्वते वयभावइतिज्ञानीयप्रकारतानिरूपितसंस. गतायाञ्चाधेयतात्वस्वरूपसम्बन्धावच्छिन्नत्वे धूमनिष्ठसम्बन्धितानिरूपितपर्वतनिष्ठनिरूपकतानिरूपितसंसर्गतायाञ्च संयोगावच्छिनाधे. यतास्व इति न तस्यास्ताहशरूपवृत्तित्वमितिन पर्वतमादायातिप्रसङ्ग
अथ संयोगेनवह्वयभावव्याप्यपर्वतइतिज्ञानीयपर्वतनिष्ठप्रकारता. निरूपितायां तनिष्ठनिरूपकतानिरूपितायाञ्च संसर्गतायां संयोगसम्ब. न्धावच्छिन्नत्वाधेयतात्वयोरेव साक्षादवच्छेदकत्वान्निरूपकत्वनिरूपि तसंसर्गत्वस्य तादृशरूपवृत्तितया पक्षविशेषणकभ्रममादायापिधुमे. ऽतिप्रसङ्गः इतिचेदत्रकेचित् ।
विधेयसंसगे उद्देश्यतावच्छेदकव्यापकत्वमिवोदेश्यतावच्छेदकसंसर्गे विधेयव्यायत्वमपि भासते तुल्ययेग क्षेमत्वात् त. थाच प्रकृतानुमितिप्रतिबन्धकतावच्छेदकप्रकारताविशिष्टनिरूपकताकसम्बन्धितावस्वमेव दुष्टत्वव्यवहारनियामकम्बाच्यम् । वैशि. ट्यञ्च स्वसामानाधिकारण्य स्वावच्छेदकसम्बन्धावच्छिन्नत्व स्व. निरूपितावच्छेदकतानिरूपितसंसर्गनावच्छेदकतारवावच्छिनपा. त्यनुयोगितावच्छेकरूपवृत्तिसंसर्गताकावच्छेदकताकत्वैतन्नितयसंब. न्धेन तथाच पर्वतेषयभावव्याप्य इतिज्ञानीयपर्वतप्रकारता निरूपितावच्छेदकतानिरूपितसंसर्गताया वहयभावव्याप्यव्याप्य