Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan

Page 90

सामान्यनिरुतिविवेचना त्तित्वोभयसम्वन्धेन वृत्तित्वञ्च स्वविशिष्टनिश्चयत्वव्यापकत्वसम्ब न्धेन स्ववैशिष्ट्यञ्च स्वनिरूपितविषयत्वनिष्ठावच्छेदकतानिरूपिता. वच्छिन्नत्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकतावद्धर्मावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयसामानाधिकरण्यस्वनिरूपितसामानाधिकरण्यसम्बन्धाव. च्छिमावच्छेदकतानिरूपितविषयत्वनिष्ठावच्छेदकतानिरूपितावच्छि नत्वसम्बन्धावष्छिन्नावच्छेदकतावद्धर्मावच्छिन्नविषयताकत्वोभय. सम्वन्धेन व्यापकता च स्वनिरूपितप्रतिवध्यतावत्प्रकृतानुमितिस्व. व्यापकप्रतिबध्यतानिरूपितप्रतिबन्धकत्तावत्वसम्वन्धस्वेन द्वितीय. वैशिष्टयञ्च प्राग्वदिति तत्तुच्छम् वह्नयभावद्धदत्वमेवोभयथा यद्रूप. पदेनोपादाय दोषस्य सम्भवात् । नच वहथभावववदुभ्रदत्वाव च्छिन्नविषयतालिनिश्चयविशिष्टवह्नयभाववद्ध्दत्वावच्छिन्नविष. यताशलिनिश्चयवृत्तिभेदप्रतियोगितावच्छदकतात्वस्य गुरुत्वेन तद वच्छिन्नाभावाप्रसिद्धिरितिवाच्यं गुरुधर्मस्य प्रतियोगितानवच्छेदकस्वे यद्रूपवृत्तिविषयतानिवेशपक्षे वह्नयभाववज्जलवकालीनहदपक्ष कवतिलाध्यकस्थले जलवत्ताशदेऽतिव्याप्तेः वह्नयभाववज्जलव. स्वावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयविशिष्टजलवत्ताशयत्वावच्छिन्न विषयताशालिनिश्चयवृत्तिभेदप्रतियोगितावच्छेदकतात्वस्य गुरुत या तवच्छिन्नाभावाप्रसिद्धः यद्रुपपदेन जलवसारशहदरवस्योपा. दानासम्भवात् जलव-दत्वस्य च हृदत्वव्यापकजलप्रतियोगिक. सम्बन्धघटितस्यैवोपादेयतया तद्रूपावच्छिन्नविषयताशून्यस्वस्थ जलवत्तादृशहदत्वावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चये सस्वात् अतोगुरु धर्मस्य प्रतियोगितावच्छेदकतायाः प्रकारान्तरस्य धानुलर्सव्यतया. वदयमावबभ्रदत्वादिकमुपादायासम्भवस्य सम्भवात् अव्यापकीभूत विषयताशून्यत्वनिवेशपक्षे यद्यपि गुरुधर्मस्य प्रतियोगितावच्छेदक. स्वाङ्गीकारे नास्तिप्रयोजनं,तथापि तदङ्गीकारस्य दीधितिकृसिद्धा. स्तत्वं गगनाभाववदभाववत्कालीनघटपक्षकगगनसाध्यके वाधेऽध्या. तिश्चति चेदकेचित् ।
प्रकृतानुमितित्वव्यापकप्रतिवध्यताधिशिष्टत्वान्यत्वस्य ताहा. जन्यताविशिष्टान्यत्वपर्यन्तस्य प्राक्परिकृतस्य विशिष्टद्वयविषयता. विशेषणत्वे प्रागुक्तासम्भवस्य वारणसम्भवात् ।
यस ज्ञानवशिष्ट्यावच्छिन्नप्रतिवन्धकतावच्छेदकत्वस्य विषयता