Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

Author(s): Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan

Page 89

सामान्यमिककिविवेचना
दत्वावच्छिमविषयताकत्वस्य यदपावच्छिन्नविषयत्वाव्यापकविषय. ताशून्यस्वस्य च बहुधभावत्वेन घटाभावाद्यवगाहिनिरुक्तानुमितौ प्रकृ. तानुमितिप्रतिबन्धिकायां सत्त्वात अतः स्वनिरूपित प्रतिबन्धकता. वच्छेदकतापर्याप्त्यधिकरणपाप्तावच्छेदकताकजनकत्वस्यैव वै. शिष्टपघटकतया प्रवेशोङ्गीकार्यः तथाच तादशहदत्वावच्छिन्न. विशेष्यतानिरूपितवद्धभावत्वावच्छिन्नविधेयताशाल्यनुभितित्वाव च्छिन्नजन्यतानिरूपितजनकतायां निश्चयविशिष्टनिश्चयत्वावच्छिन्नप्रतिबन्धकताया हदत्वावच्छिन्नविशेष्यतानिरूपितवह्मभावव्याप्यत्वा वच्छिन्नप्रकारताशालिनिश्चयत्वावच्छिन्नप्रतिबन्धकताया वा अव. च्छेदकतापर्यप्त्यधिक्तरणधर्मपर्यावच्छदकताकत्वविरहानाति. व्याप्तिः एवञ्च वहषभाववद्ध्दत्वहदत्वादीनां यद्रूपपदेनोपादानस. म्भवात्, वहचभाववद्धत्वात्मकतपावच्छिन्नविषयत्वस्य वलय. भावव दो जलवानितिक्षानीयस्य तारशजन्यतानवच्छदकत्वेन. तत्सहितहदत्वाद्यवच्छिन्नविषयताशून्यस्वस्य वयभाववान्हदइति शाने सरवाल्लक्षणसङ्गतिः ॥
अथ हृदत्वावच्छिन्नविषयताशालिनश्चयविशिष्टवह्नयभाववध्रः दत्वावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयत्वब्यापकत्वस्य वाधप्रतिबन्धक तायां सत्त्वेन बाधेऽव्याप्तिः नचोक्तनिश्चयवृत्तिभेदप्रतियोगितावच्छे. दकतावापेक्षया निश्चयवैशिष्टयाघटितताहशावच्छेदकतात्वस्य लधुत्वेन प्रतियोगितावच्छेदकतयोक्तावच्छेदकतात्वावच्छिन्नाभावो • ऽप्रसिन एवेतिवाच्यं हृदत्वावच्छिन्नविषयत्वाव्यापकविषयताशुन्यहरस्वावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयवैशिष्ट्ये ताहशवैशिष्टया. घटितताडशावच्छेदकतात्वावच्छिन्नाभावासस्वेन तारशावच्छेदकतात्वस्यातिप्रसङ्गाद्यापादकत्वेनानवच्छेदकत्वात् । . यत्तु परस्परयदूपावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयविशिष्टयदूपा. वच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयत्वव्यापकत्वम्विवक्षणीयम् तथाच घडयभाववद्धदत्वाधच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयविशिष्टइदत्वाव. च्छिन्नविषयताशालिनिश्चयत्वव्यापकत्वस्थ प्रतिबन्धकतायाम्वि रहान दोषः नचाननुगमः प्रकृतानुमितिप्रतिबन्धकताविशिष्टनि. श्चयनिष्ठावच्छेदकताविशिष्टाविषयताशून्यत्वस्थ विवक्षितत्वात् प्रथ. :मवैशिष्ट्यञ्च स्ववृत्त्यभावीयप्रतियोगितापरम्परानिरूपितत्वस्व.
११ सा०वि०