________________
IT પ્રબદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક ૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
આ બધી હકીકત વૃદ્ધવાદીસૂરિ મ.ને ખબર પડી. રાખે પણ બીજાની વાટ પણ સંકોરતા રહે. અહીં વૃદ્ધવાદી ધર્મપ્રભાવનાની વાતથી તેઓ ખુશ થયા પણ સિદ્ધસેનસૂરિ સૂરિ મ. અને સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિ મ.ના સંબંધમાં આ 8. ૨ મ. રાજસન્માનના ગર્વમાં પોતાના સાધુ જીવનના આચારોમાં વિશેષણ સરસ ઉજાગર થાય છે. આવી યશોજ્જવલ પરંપરા ?
શિથિલ થયા તે વાતનું ઘણું દુઃખ થયું. તેમને પુનઃ માર્ગે પાછળ ગુરુજનોની આ જાગૃતિનો બહુ મોટો ફાળો છે. એ { લાવવાનો સંકલ્પ કરી પોતાનું રૂપ છુપાવીને વૃદ્ધ થઈ ગુરુ વિના ધર્મશાસનનું પ્રવર્તન કઈ રીતે શક્ય બને. મહારાજ કર્મારપુરમાં આવ્યા.
મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજે જ્ઞાનસારમાં સરસ છે ફરી, શક્તિનું સન્માન હોય પણ પૂજા તો સત્ત્વની જ વાત કરી છે. ગુરુની આવશ્યકતા ક્યાં સુધી?
હોય! ધર્મ પ્રભાવના કરવી ઉત્તમ બાબત છે પણ એ કરતા ગુરāસ્વસ્થનોતિ, શિક્ષાસાચ્ચેન ચાવતા | હું જો આત્મહિત જોખમાઈ જતું હોય કે હિતની ઉપેક્ષા થતી આત્મતત્ત્વપ્રવાશન, તાવ સેવ્યો ગુરામ: ||
હોય તો એવી ધર્મપ્રભાવનાનું મૂલ્ય રહેતું નથી. આવતીકાલે જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય, શિષ્યો ને ભક્તો મળી જાય, પ્રવચન કે જેને પાટ સોંપવાની છે - જેણે ધુરા સંભાળવાની છે તેની કરતા આવડી જાય, સમાજમાં માન-મોભો મળી જાય, વાહ- ક
નાનકડી પણ સ્કૂલના સમગ્ર શાસનને પ્રભાવિત કરે - વાહ થવા લાગે - ટૂંકમાં, આવી ભૌતિક ઉપલબ્ધિ હાંસલ
બધાયનું અહિત કરે - આ વિચારે વૃદ્ધવાદી સૂરિ મ. કર્માનગર થાય પછી ગુરુની આવશ્યકતા ખરી? અથવા તો આટલું કે : છે આવ્યા ને તે પણ એકલાક પોતાનું રૂપ છુપાવીને. આવું ઉપલબ્ધ થઈ જાય પછી ગુરુની આવશ્યકતા પૂરી થઈ છે - સિદ્ધસેન દિવાકર સૂરિ મ. પાલખીમાં બેસીને રાજદરબારે જાય? ઉપરોક્ત શ્લોકમાં આવી કાંઈ ઉપલબ્ધિનો ઉલ્લેખ તો શું
જઈ રહ્યા છે. રસ્તામાં એ વૃદ્ધ પાલખી ઉભી રખાવી -“સાહેબ! દૂર, ઈશારો પણ નથી કર્યો. બહુ ગહન-ગંભીર રહસ્ય ખોલી # આપ મોટા વિદ્વાન છો. જરાક મને એક શ્લોકનો અર્થ બેસાડી આપ્યું છે. આવી ઉપલબ્ધિથી કોઈને પ્રચારક કે વધીને પ્રભાવક શું આપો !' શ્લોક ન સમજાવાથી ખોટો ઉત્તર આપ્યો. વૃદ્ધને (આજના સંદર્ભમાં પ્રભાવક - એટલે લોકો જેનાથી અંજાઈ ૨ & સંતોષ ન થયો. અકળાઈને કહ્યું તો તમે જ અર્થ કહો. એટલે જાય તે) કહી શકાય. પણ ગુરુ? એ તો અસામાન્ય તત્ત્વ છે. 8 વૃદ્ધ તે ગાથાનો અર્થ સમજાવ્યો. સાંભળીને આચાર્ય ચમક્યા. એને બાહ્ય ઉપલબ્ધિઓ મળે ઝાઝી નિસ્બત નથી. એ આંતરિક 2 આવી પ્રજ્ઞા તો મારા ગુરુ સિવાય સંભવે નહીં. ધ્યાનથી જોયું ભૂમિકામાં પ્રગટ થતું તત્ત્વ છે. એ પ્રગટ થાય તો જ આ બાહ્ય
ગુરુ મ. ને ઓળખ્યા. પાલખીમાંથી ઉતરીને પગે પડ્યા. માફી ઉપલબ્ધિઓ ઉપકારક બને, નહીં તો આત્મ અહિતનું 3. માગી, ગુરુ ભગવંતે કહ્યું - “વત્સ! આમાં તારો દોષ નથી. ભયસ્થાન ઊભું રહે. એટલે જ આ શ્લોકમાં કહ્યું કે - “શિક્ષા ,
કાળ જ એવો છે તારા જેવો પણ જો શાન ન પચાવી શકે તો આત્મસાત્ ન બને અર્થાત્ શિક્ષણ/જ્ઞાન એ જીવન/આચાર કે બીજા અલ્પ સત્ત્વવાળા જીવોની શી વાત કરવી!' સિદ્ધસેન ન બને અને તેના થકી આત્મતત્ત્વની ઉપલબ્ધિ ન થાય - ૨ દિવાકરસૂરિ મ.ને પશ્ચાતાપ થયો. પ્રાયશ્ચિત લઈને શુદ્ધ થયા. આત્મતત્વની અનુભૂતિ ન થાય અને એ સ્વરૂપ ગુરુતત્ત્વ g
તેમણી ન્યાયાવતાર - સમ્મતિતર્ક - દ્વાઢિંશ દ્વાત્રિશિકા જેવા પોતાના અંતરમાં ઉજાગર ન થાય ત્યાં સુધી ઉત્તમ ગુરુ સેવવા | અદ્ભુત ગ્રંથો આપ્યા છે જેનાથી તેઓ આજે પણ અમર છે. જોઈએ !' શિક્ષા આત્મસાત્ થાય - જીવન બને તે એ દ્વારા છે
આંતરિક ભૂમિકા કેટલી ઉન્નત ને વિશુદ્ધ બનાવવી પડે છે આત્મ ઉપલબ્ધિ થાય - આત્મબોધ જાગૃત થાય અને એ રીતે ૬ ત્યારે ગુરુપદની લાયકાત આવે છે - આ વાત અહીં સમજાય અંદર ગુરુતા પ્રકારો ત્યારે ગુરુકૃત્ય સમાપ્ત થાય! જેનો 9 છે શક્તિ હોય, પુણ્ય હોય પણ સત્ત્વ જરાક પણ નબળું પડે આત્મબોધ જાગૃત હોય તેને પતનનો ભય નથી. શક્તિનો કે કે નબળું હોય તો એ શક્તિ કે એ પશ્ય ધર્મ પ્રભાવનાના રૂડા સામર્થ્યનો બોધ અહંકાર પેદા કરીને પતન નોતરી આપી જ નામે પતન તરફ ધકેલી દે છે. અહીં પતન એટલે આત્માનું શકે. એટલે ઝળહળતો આત્મબોધ ન થાય ત્યાં સુધી કોઈ જ ઉં અહિત સમજવાનું છે. બહારથી કદાચ ન દેખાય પણ આંતરિક ઉપલબ્ધિથી સંતુષ્ટ થઈ ન જવાય, ગુરુની આંગળી છોડી ન જ
રીતે પણ જો આત્માનું અહિત થાય તો તે પતન જ ગણાય! દેવાય - છોડી ન શકાય! . “નમુત્યુ' સૂત્રમાં પરમાત્માના બે વિશેષણ આપ્યા છે. સૂરિપુરંદર શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજ ! સ્વનામ ધન્ય & રૈ 'જુઠ્ઠાઇ વોડયા '' (પરમાત્માને પરમગુરુ જ ગણવાના છે) - મહાપુરૂષ! મુળે બ્રાહ્મણ ! ચિત્તોડના રહેવાસી, જ્ઞાન અજોડ! રૂ 8 ‘જેનો બોધ સતત જાગૃત હોય ને જે બીજાને પણ બોધ આપતા પ્રતિભા અદ્ભુત ! પણ એ ક જ – જ્ઞાન હો ગીર 3ડંવાર ન હો, હોય' - આ તેનો અર્થ છે. પોતાનો દીવો તો એ પ્રજળતો યહ સંમત નહીં - આ ઉક્તિ એમને ય લાગુ પડે. જૈન ષ | ઓગસ્ટ - ૨૦૧૭
પ્રબંદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિરોષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
