________________
1 પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબદ્ધ શરુવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિરોષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
પુનઃ એ ભૂલ કરતો અટકાવવાનો તો હોય જ, પણ એ થયેલી હોય તો ગુરુએ એવી માસ્ટરકોપી બનવાનું છે કે જેની ડુપ્લિકેટ ભૂલોને મનમાં સંઘરતાં રહીને શિષ્યની છાપ ખરડી નાંખવી બરાબર જ આવે.
ન જોઈએ. ગુનાહિત ગઈકાલ ગઈકાલે જ પૂરી થઈ જવી વાસ્તવમાં ગુરુ જે કરે તે નહીં, પણ જે કહે તે કરવું તે હું જોઈએ, એના ઓછાયા હેઠળ આજને ખતમ કરી નાંખવાની શિષ્યના હિતમાં હોય છે એ એક સો ટચનું સત્ય છે. પણ આ રે ર જરૂર નથી. શિષ્યમાં સુધરવાની પણ અનંત સંભાવનાઓ સત્યને પચાવી શકે એવી પરિપક્વતા કેટલા શિષ્યોમાં |
પડેલી હોય જ છે. આ સંભાવનાઓને જે વાસ્તવિકતામાં પલટી હોવાની? કાચા શિષ્યો તો ગુરુના વર્તનને જ અનુસરવાના. 3 મરાવી શકે, અંધારી ગઈકાલને બદલે ઊજળી આવતીકાલને તેઓ તો જે સાંભળે છે, તેના કરતાં જે જુએ છે તેમાંથી જ ? છે જે જોઈ શકે તે જ સાચા “ગુરુ”!
વધુ શીખવાના. શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી મહારાજે એટલે જ ષોડશક સંબંધો બીજ જેવા હોય છે. તેમને પોષવા અને પ્રકરણમાં “બાલ જીવો આગળ જેની પ્રરૂપણા કરાય તે તમામ વિકસાવવા પડે છે. અપેક્ષાઓ નકામા ઘાસ જેવી હોય છે. તે આચારો ગુરુએ, જરૂર ન હોવા છતાં પણ, પાળવા જ જોઈએ.
પોતાની મેળે જ ઊગી નીકળે છે. જો આપણે અપેક્ષાઓને અન્યથા તે જીવોને વ્યામોહ થાય.” એમ સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે. ૬ નિયંત્રિત ન કરી શકીએ, અને સંબંધ પ્રત્યે બેદરકારીભર્યું વલણ તેથી દરેક ગુરુએ પોતાની જાતને આ હિંમતભર્યો સવાલ $
દાખવીએ તો વધતી જતી અપેક્ષાઓ સંબંધનાં મૂળિયાંને જ પૂછવો જોઈએ - “હું જેને બરાબર માનું છું તેને મારા શિષ્યો છે હચમચાવી નાંખે છે. એટલે અપેક્ષાઓનું નિંદામણ પણ ચાલુ સ્વીકારશે તેથી મને આનંદ થશે? હું ક્યારેય એમ કહી શકીશ 8 રાખવું પડે છે અને સંબંધને સતત સિંચિત કરતાં રહેવું પડે કે મારી આ ટેવો માટે મને ગૌરવ છે?”
છે. સંબંધથી જોડાનાર બે વ્યક્તિ પરસ્પર અંગત મૂલ્યો, એક રમ્ય કલ્પના કરી જુઓ : “ગુરુનાં જ્ઞાન ને તપશ્રીને ૨ અભિપ્રાયો, નિર્ણયોની ચર્ચા કરે, એકબીજાની લાગણીઓ પરિણામે સમુદાયનું વાતાવરણ જ એવું પાવિત્ર્યથી છલકાતું છે માટે સંવેદનશીલ બને, પરસ્પર ભાવનાત્મક સુસંગતતા હોય કે શિષ્યને સમજણ એ વાતાવરણમાંથી જ સાંપડ્યા કરે. વિકસાવે, એકબીજાનો એમની બધી જ ખામીઓ અને પ્રવીવો ભવ નો નાદ ત્યાંની હવામાં ગૂંજતો હોય. વિવેક અને ખાસિયતો સાથે સ્વીકાર કરે, ખાસ તો એકબીજા માટે સમય, જાગૃતિ સમુદાયનાં પ્રાણતત્ત્વો હોય. ગુરુનાં તપઃપૂત જીવન શક્તિ, સ્વપ્નનો ભોગ આપે તે બહુ જ જરૂરી છે. સાચો સંબંધ અને જ્ઞાનપૂત વાણી શિષ્યો માટે સદેવ માર્ગદર્શન બનતાં ?
કેળવવો એ એક અદ્ભુત કળા છે. ગુરુ આ અર્થમાં દુનિયાના રહેતાં હોય.” આવો સમુદાય જૈન શાસનનો એક આદર્શ | 9. મહાન કલાકાર હોય છે, હોવા જોઈએ.
સમુદાય બની રહે એમ કહેવાની જરૂર ખરી? Mahatria Ra પોતાના Unposted Letter નામના શ્રીવજુ કોટકે “પ્રભાતનાં પુષ્પો' નામની કોલમમાં એક પુસ્તકમાં બહુ સરસ વાત કરે છે -
વખત ગુરુ પર પોતે લખ્યો હોય એવી ઢબનો એક પત્ર છાપ્યો “આપણાં બાળકો માટે આપણે જ કુરાન છીએ, જેને તે હતો. તે પત્રની પૂર્ણાહૂતિ આ રીતે કરવામાં આવી હતી - પોતાના જીવન દરમિયાન વાંચશે. આપણે જ વેદ છીએ, જેને “હે ગુરુ! તમે જે રીતે સમગ્ર જીવન જીવ્યા છો, તે રીતે હું ન કે તેઓ જોશે. આપણે જ બાઈબલ છીએ, જેની અનુભૂતિ તેઓ જીવું, તો ખરેખર માનજો કે તમારી પાસેથી હું ઘણું બધું કે
કરશે. આપણે જ તેઓનો ધર્મ છીએ, જેને તેઓ અનુસરશે. શીખ્યો છું!” (શબ્દો યાદદાસ્તના આધારે) શિષ્યો માટે મારું ર તમારું જીવન અને મારું જીવન તેમને માટે કાં તો ચેતવણી જીવન ચેતવણીરૂપ છે કે ઉદાહરણરૂપ? આ પ્રશ્ન સામે ; છે. બનશે અથવા તો ઉદાહરણરૂપ બનશે. હું જાણું છું કે આ એક આંખમીંચામણાં કરવાં ગુરુને ન જ પાલવી શકે. * મોટી જવાબદારી છે. પણ તેના સિવાય આ ધરતી પર તમે એ એક પારમાર્થિક સત્ય હોવા છતાં, વર્તમાનયુગની ? જ તેમની પહેલાં શા માટે આવ્યા હતા તે કેમ સમજાવી શકશો?' વાસ્તવિકતા એનાથી બહુ જુદી છે અને સનાતનપ્રેમીઓ માટે આ
ભગવદ્ગીતા આ જ વાતને યુવાવરતિ શ્રેષ્ઠસ્તત્તવેતરો સ્વીકારવી એટલી જ કપરી છે. નનઃ આ શબ્દોમાં રજૂ કરે છે. મતલબ કે ગુરુની સામાજિક નાજ્ઞા ગુરુ ||વિવારીયા પહેલાં સંબંધોનો આધાર લાગણી
રી બહુ મોટી હોય છે. એમને એવી રીતે રહેવાનું હતી, આજે માહિતી છે. ઉપરીની આજ્ઞાને ચૂપચાપ અનુસરો 8 હોય છે કે બીજા તેને માપદંડ માનીને અનુસરી શકે. જે રીતે - એવું લશ્કરી અનુશાસન આજે ગુરુ-શિષ્ય સંબંધમાં મહદંશે જે તેઓ બીજા માટે ઈચ્છે તે જ રીતે તેઓ પણ જીવે તે અનિવાર્ય શક્ય નથી રહ્યું. થોડાં વર્ષો પહેલાં જો બોસ ટીમના સભ્યને છે. આસપાસનું જગત જો ગુરુની જ કાર્બનકોપી બનવાનું કામ કરવાનું કહેતા તો તરત “થઈ જશે' એવો સહજ જવાબ
. પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક : (મોગસ્ટ ૨૦૧૭
પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
