________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક ♦ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક ♦ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
5 પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક
ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ગુરુ મહાત્મય
ડૉ. થોમસ પરમાર
લેખક પરિચય : ભારતીય સંસ્કૃતિના પ્રસિદ્ધ વિદ્વાન ડૉ. હરિપ્રસાદ શાસ્ત્રીના માર્ગદર્શન હેઠળ “ હિંદુ એન્ડ જૈન ટેમ્પલ્સ ઓફ ગુજરાત બિલ્ટ ડ્યુરીંગ ધ મુઘલ પિરીયડ' વિષય પર મહાનિબંધ લખીને ડૉ. થોમસ પરમાર ૧૯૯૧માં ગુજરાત યુનિવર્સિટીમાંથી પી.એચ.ડી થયેલા છે. ડૉ. થોમસ ગુજરાત વિધાપીઠમાં જૈન વિધાના પી.એચ.ડી ના ગાઈડ રહી ચુક્યા છે. તેમની પાસેથી ‘ભારતીય સંસ્કૃતિની ઝળક (પ્રાચિનકાળ) *ભારતીય નાગરિક સ્થાપત્ય', 'વિશ્વનું શિલા સ્થાપત્ય' ‘હિંદુ લગ્ન - સંસ્કૃતિ અને કલાની દ્રષ્ટીએ' જેવા ગણનાપાત્ર પ્રકાશનો પ્રાપ્ત થયા છે. કેથલિક સામયિક 'દૂત'નાં તંત્રી તરીકે ૨૦૧૧ થી તેઓ સેવાઓ આપી રહ્યા છે.
જગતના અન્ય ધર્મોની જેમ ખ્રિસ્તી ધર્મમાં પન્ના ધર્મગુરુનું સ્થાન આદરણીય ગણાય છે. બિસ્તી ધર્મનો રોમન કેર્વાધિક સંપ્રદાય જૈન ધર્મની જેમ ચતુર્વિધ સંઘ છે. સંન્યસ્ત વર્ગમાં સાધુ અને સાધ્વી
ચેરીટી સંઘની સ્થાપના મધર થેરેસાએ કરી હતી. દરેક સંથ પોપના પ્રતિનિધિ આર્ચ બિશપ કે બિશપના માર્ગદર્શન નીચે કામ કરે છે. જે તે પ્રાંતના સાધુ-સાધ્વીઓના સંઘના વડા પ્રાંતપતિ (Provinતેમજ શ્રદ્ધાળુ વર્ગમાં સ્ત્રી-પુરૂષ હોય છે. જૈન ધર્મની જેમ આcial) તરીકે ઓળખાય છે. પ્રાંતપતિ દ્વારા સાધુ-સાધ્વીઓની દર સંપ્રદાયના સાધુ-સાધ્વીઓએ પણ આજીવન બ્રહ્મચર્યનું પાલન ત્રણ કે છ વર્ષે બીજા વિસ્તારમાં બદલી થતી હોય છે. તેથી કોઈ કરવાનું હોય છે. શ્રદ્ધાળુઓ સાધુ-સાધ્વીઓ બંનેને આદરપૂર્વક પણ કેથલિક સાધુ-સાધ્વી આજીવન કોઈ એક જ સ્થળે રહી ન શકે. જ સન્માને છે અને તેમના પ્રત્યે પૂજ્યભાવ દર્શાવે છે. ખ્રિસ્તી ધર્મ એક ધર્માધિકારીઓની બદલી થતી નથી સિવાય કે તેમને હોદ્દાની બઢતી સંસ્થાની જેમ વ્યવસ્થિત રીતે સુગઠિત (Organised) છે. તેમાં આપવામાં આવે. સાધુ-સાધ્વીઓને ઈશ્વરવિદ્યાનું જ્ઞાન કોઈ એક પિરામીડની જેમ ધર્મગુરુઓનો ચઢતો-ઊતરતો ક્રમ (Hierarchy) જ ધર્મગુરુ દ્વારા અપાતું નથી. ઈશ્વરવિદ્યાનું જ્ઞાન આપતી સંસ્થામાં હોય છે. તેથી તેમાં ઉપરી ધર્માધિકારી અન્ય ધર્મગુરુઓને વિશેષ તેમણે ભણવું પડે છે. પોતાના ઉપરીને ગુરુ સમાન ગટ્ટાવામાં આવે માન-સન્માન અપાય છે. જેમકે પાપ, કાર્ડિનલ, બિશપ વગેરે. પોપ છે. આ ઉપરીઓની સેવા કરવી અને તેમની આજ્ઞા પાળવી એ એક એ કેથલિક સંપ્રદાયના સર્વોચ્ચ ધર્મગુરુ છે. તેઓ ઈસુના પ્રતિનિધિ પ્રકારની ગુરુભક્તિ ગણવામાં આવે છે. સાધુ-સાધ્વીએ દીક્ષા વખતે તરીકે ધર્મનું સંચાલન કરે છે. કાર્ડિનલ પોપ પછીના ક્રમે છે. દરેક આક્ષાધિનતાનું વ્રત લેવાનું હોય છે. આજ્ઞાધીનતાના વ્રત હારા સાધુદેશમાંથી પાપ કાર્ડિનલની નિમણૂંક કરે છે. પોપની ચૂંટણીમાં મત સાધ્વીઓ ઈશ્વરને પોતાનું સમર્પણ કરી દેતાં હોય છે. તેમાં આપવનો અધિકાર માત્ર કાર્ડિનલોને જ હોય છે. આર્ચ બિશપ એટલે ઈચ્છાશક્તિનો ભોગ ધરવામાં આવે છે. ઈશ્વર મને અચૂક માર્ગે મહાધર્માધ્યક્ષ. તેઓ મહા ધર્મપ્રાંતના વડા છે. બિશપ એટલે ધર્માધ્યક્ષ દોરી જશે એવી સલામતીની ભાવના એમાં સમાયેલી છે. જૈન ધર્મ તેઓ ધર્મપ્રાંતના વડા છે. આ બધાં ધર્માધિકારીઓ છે. બિશપની પ્રમાો પણ ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કરવું, ગુરુના અનુશાસનનો નીચે અન્ય ધર્મગુરુઓ હોય છે. આ ધર્મગુરુઓને સામાન્ય રીતે મનથી સ્વીકાર કરવો અને વિનય ગણવામાં આવ્યા છે. Imitation ફાધર (Father) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સાધ્વી વર્ગમાં આવા of Christ ના લેખક થોમસ કેમ્પીસ પણ જણાવે છે કે, હોદ્દા હોતા નથી. તેઓ મોટેભાગે 'સીસ્ટર' તરીકે ઓળખાય છે. આજ્ઞાપાલન કરવું, કોઈ ઉપરીના કહ્યા પ્રમાણે વર્તવું, ને પોતાને મોટી ઉંમરના સાધ્વીને ‘મધર’ તરીકે સંબોધવામાં આવે છે. જૈન ફાવે તેમ ન કરવું, તે બહુ મોટી વાત છે. ઉ૫રી અધિકારીઓના સાધુઓના જુદાં જુદાં ગચ્છ હોય છે તેમ કેથલિક સાધુ-સાધ્વીઓનાં કહ્યા પ્રમાણે વર્તવાથી જ શાંતિ મળશે.'' આમ સાધુ-સાધ્વી વર્ગમાં જુદાં જુદાં મંડળો હોય છે જેમકે સોસાયટી ઓફ જિસસ, ચેરીટી ઉપરીની આજ્ઞાનું પાલન કરવું તે ગુરુભક્તિ સમાન છે, ગુરુનું ઓફ ક્રાઈસ્ટ વગેરે દરેક મંડળ કોઈ સાધુ-સાધ્વી દ્વારા સ્થપાયેલ સન્માન છે. ખ્રિસ્તી સાધુ-સાધ્વીઓએ ગોચરી લેવા જવાનું હોતું હોય છે. જેમકે સોસાયટી ઓફ જિસસ (ઈસુ સંઘ) ની સ્થાપના નથી. કારણ કે તેમના નિવાસસ્થાને તેમના માટે રસોઈ કરવામાં લોોલોના સંત ઈગ્નાર્સ ૧૫૪૧ માં કરી હતી. મીશનરી ઓફ આવે છે. એ સિવાયના કાર્યો એમણે જાતે જ કરવાના હોય છે.
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક
ઓગસ્ટ – ૨૦૧૭
૯૫
વિશેષાંક
• F][Parv # <ps lon
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
