________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિરોષક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક
; પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
જેને શીખતાં આવડ્યું તેને..... |
ડૉ. ગુલાબ દેઢિયા લેખક પરિચય: સ્વામી આનંદના ગધ પર સંશોધન કરી પીએચ.ડી.ની ઉપાધિને વરેલા ડો. ગુલાબ દેઢિયા અચ્છા નિબંધકાર - કવિ છે. “ઓસરીમાં તડકો' તેમનો અવોર્ડ વિજેતા નિબંધ સંગ્રહ છે. રાંધ'નામક કચ્છી કાવ્ય સંગ્રહને કચ્છી સાહિત્ય અકાદમીનો પ્રથમ પારિતોષિક પ્રાપ્ત થયેલ છે. વ્યવસાયે શિક્ષક એવા ગુલાબભાઈ વિદેશની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના અભ્યાસક્રમ ઘડવામાં ભૂમિકા ભજવે છે. સારા વક્તા અને સંચાલક પણ છે. તાજેતરમાં જ તેમની શિક્ષણ ક્ષેત્રની સેવાઓ બદલ તેમને “કચ્છ શક્તિ એવોર્ડ એનાયત કરાયો છે. પગદંડી”માં તેઓ નિયમિત લખતા રહે છે.
બારી ખોલી આપે, ના; બારી ન પણ ખોલી આપે. બારી હવે શાળામાં પહેલા ધોરણમાં દાખલ થવાની વય છ વર્ષ ૪ હોવાની, બારી છે એવી શ્રધ્ધા જગાડે, બારી ખોલવાના તરીકા કરી છે પણ શીખવાની કોઈ ઉમર હોતી નથી, જે શીખે તે $ દેખાડે, બારી તરફ આંગળી ચીંધે તે ગુરુ. ગુરુની વ્યાખ્યા ન યુવાન છે, શીખે છે તે તરવરિયો છે, તરવૈયો છે. એવી પ્રાર્થના શું
થાય, ગુરુને વ્યાખ્યામાં ન બાંધી શકાય. એ સમજ આપે તે કરવાનું મન થાય કે આ જગતમાંથી વિદાય લેતી વખતે પણ રે
ગુરુ. ગુરુ તો આંગળી પકડે, પછી છોડે, પછી દૂર ઊભા કંઈક શીખીને, કંઈક ગાંઠે બાંધીને, ઘણી ગાંઠો છોડીને જઈએ. જ રહે, પડવા ના દે, પડીએ-આખડીએ તો ઊભા કરે, ચપટી “સમસંવેદના' ખરો માર્મિક શબ્દ છે. એના જેવો અનુભવ શુ સ્મિત કરે. એને આજનો પાઠ કહે તે ગુરુ
કરવો, એ વાતને, એ વસ્તુને બરોબર મૂળમાંથી પામવી. આ જી & ગુરુ જિજ્ઞાસા વાવે, પ્રશ્નો કરતાં શીખવે, તર્જની સંકેતથી સચરાચર સૃષ્ટિને સમસંવેદનાથી પામીએ તો રહસ્યો સાવ 8 # વિશાળતા દાખવે, ખરે ટાણે મદદે આવે. સારું છે કે આપણને સાદાસીધા લાગે, બાળક જેવા. અગોચર બધું ગોચર લાગે. શું ખબરેય નથી કે કોણે કોણે, ક્યારે ક્યારે કેટકેટલું શીખવ્યું બધા તત્ત્વો મુઠ્ઠી ખોલવા તત્પર છે. આપણે એમને સ્પર્શીએ
એટલી જ વાર છે! 8 રામનારાયણ પાઠક “શેષ'નું એક યાદગાર કાવ્ય છે થોડીક ગુરુવંદના કરીએ. સુધરીથી લઈને વણકર, ?
પરથમ પરણામ'. પાઠક સાહેબે પોતાના ઉપર ઉપકાર કરનાર વરસતા વરસાદમાં શેરીમાંથી વહેતા પાણીમાંથી ઊઠતા માતા, પિતા, ગુરુ, મિત્ર, શત્રુ, જીવનસાથી, ગાંધીજી અને પરપોટા, ઝાંઝવાના લહેરાતાં જળ, વિભિન્ન પ્રકારની વિરહની છે જગતને પ્રણામ કર્યા છે. આ કાવ્યને જરાક જુદી રીતે જોઈએ અને એટલી જ મિલનની ક્ષણો, સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત વખતની
તો આ બધા જ આપણા ગુરુ છે. એ બધા આપણને કંઈક આપણી મનોદશા, ઉનાળાની અરવ શાંતિમાં સંભળાતો શીખવે છે. જ્ઞાન આપે છે. આપણું જીવનઘડતર કરે છે. આ હોલારવ, અમાસ અને પૂનમની રાત, પાનખરમાં સામેના કે કાવ્ય વાંચવા જેવું છે, ન વાંચ્યું હોય તો એ વાંચવાનો આનંદ વૃક્ષ પરથી ખરતાં પાન, આ બધાં કંઈક ને કંઈક શીખવે છે, બાકી છે એમ સમજજો.
જો શીખતાં આવડે તો? છું જેને શીખતાં આવડ્યું તેને શું ન આવડ્યું? શીખવાની ઉત્સવની તૈયારીઓ, ઉત્સવનું વાતાવરણ પછી ઉત્સવ
જરૂર છે. “જીવનભર શીખવાની આકાંક્ષા રાખવી જોઈએ એમ પૂરો થતાં વિખરાયેલો મંડપ બધાને કંઈક કહેવું છે. આપણા મહાવીરવાણીમાં કહ્યું છે. એટલે કે ખરો મહિમા શીખવાનો ગુરુઓની પહેલી હરોળમાં આપણી પ્રાથમિક શાળાના કે છે. તમે ઘોડાને તળાવ સુધી લઈ જઈ શકો, પાણી તો ઘોડાએ આપણા પ્રિય શિક્ષક જરૂર યાદ આવે. ના જ પીવાનું છે. આવી જબરી વાત કહેનારને સલામ.
આપણા નાજુક નાનકડા હાથમાં પહેલીવાર ચોપડી 8 બધું જ જો ગુરુ કરી આપે તો થઈ રહ્યું! ગુરુ તો ચીંધે, આવી, તે રોમાંચની ક્ષણ હતી. હવે આ પુસ્તકો તો આપણા શું ખપ પડે ત્યાં વધે, સાંધે પણ ન બાંધે. ગુરુનો અંશ શિષ્યમાં મહાગુરુ થઈ ગયા છે. આ ગ્રંથોના સર્જકો દૂર દૂર બેઠા બેઠા ?
આવે, એ પાછો બીજાને દેતો જાય, એમ અખંડધારા ચાલ્યા આપણને જ્ઞાન આપે છે. આ પરોક્ષ ગુરુઓને વંદન હોજો. રૃ કરે. શીખવું એટલે પોતાને મળવું, પોતામાં ભળવું, એક વારમાં કોઈ પુસ્તક થોડું વંચાઈ રહે છે! એ તો ફરી ફરી છું
ચોપાસના વાતાવરણમાંથી ઝીણી નજરે, કીડી રેતીમાંથી વાંચીએ તેમ નવું નવું કંઇક આપે છે. એકાદ પુસ્તક સાથે ? સાકર પોતાની કરી લે તેમ, કીડી જેવા નાના બનીને પામવું. સારાસારી થઈ જાય તો જગ જીત્યા.
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ- ૨૦૧૭
પ્રવ્રુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક ના
(૧૦)
