________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક ૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક
ગુ' શબ્દનો અર્થ છે. અંધકાર, “રુ' શબ્દનો અર્થ છે એને શિક્ષક, માસ્તર, ટ્યૂશનનો વ્યવસાય કરવાવાળા, આ દૂર કરનાર. અંધકારને દૂર કરે છે માટે ગુરુ કહેવાય છે. બધા માટે ગુરુ શબ્દ પ્રયોજાય ખરો? વ્યક્તિગત યોગ્યતા છે
અંધકાર અનેક પ્રકારનો હોય છે. અજ્ઞાનનો અંધકાર, જોયા પછી જ વર્તમાન સમયમાં કોઈને માટે ગુરુ શબ્દ ? હું અભિમાનનો અંધકાર, સંકુચિત વિચારનો અંધકાર, પ્રયોજવો જોઈએ.
સમજણના અભાવનો અંધકાર, આત્મવિશ્વાસના અભાવનો અજ્ઞાનમાંથી સંપૂર્ણ મુક્તિ અપાવીને સંસારસાગરને પાર
અંધકાર વગેરે, ગુરુ અજ્ઞાનના અંધકારને દૂર કરે, સંકુચિત કરાવે, આત્માને ઓળખવાની દ્રષ્ટિ આપે, એવા કષ્ટનિવારક ? વિચારો, જેમાંથી સ્વાર્થ જન્મ, પ્રાણીમાત્ર પ્રત્યે સમભાવ ન ગુરુઓની પરંપરા આપણી પાસે વેદકાળથી હતી. જન્મે.
આપણને એવા સમર્થ ગુરુ મળે, અને શિક્ષણ માત્ર & એજ રીતે ધર્મગુરુ, કુલગુરુ, દીક્ષા ગુરુઓ ઈત્યાદિ માહિતીના ખડકલા કરનારું ન બનતા, જીવનલક્ષી બને, g
ગુરુઓની પરંપરા પણ જોવા મળે છે. અને આ વ્યવસ્થાનાં જીવનનો સાચો અર્થ સમજાવી શકે એ કક્ષાએ પહોચે, વ્યસની 8. મૂળિયાં બહું ઊંડાં છે. ઉપનિષદ કાળથી આપણા આ દેશમાં અને કામચો૨ શિક્ષકો જોવા ન મળે, શિક્ષણ ભ્રષ્ટાચારથી 8 ૬ ગુરુકુળપદ્ધતિ ચાલી આવે છે. અને અનેક મહાન ગુરુઓ મુક્ત બને, સમાજમાં શિક્ષકો પૂર્વવત ગોરવાંકિત બને તો શું
આ પરંપરામાં થયા છે. મહર્ષિ વસિષ્ઠ, વિશ્વામિત્ર, એને પણ આપણે સદ્ગુરુની કૃપા જ સમજશું. યાજ્ઞવલ્કય, અગત્યથી માંડીને આચાર્ય ચાણક્ય જેવા અનેક શું સમર્થગુરુઓના નામ આપી શકાય. મોટે ભાગે વેદાધ્યયનની
૯૨, સુદર્શન, શ્રીજી નગર, પરંપરામાં ગુરુઓનું યોગદાન અમૂલ્ય રહ્યું છે.
એન.આર.આઈ. સોસાયટી, ૨ આશ્રમોમાં જીવનનું અને અધ્યાપનનું શિક્ષણ આપતા
ભુજ-કચ્છ. ૩૭૦૦૦૧ ગુરુજનો એમનું સંપૂર્ણ જીવન અધ્યયન, અધ્યાપન અને
મો. ૦૯૪૨૬૨૩૮૭૨૭ ? સંશોધનમાં જ વિતાવી દેતા. કોઈ અપેક્ષા વિના, યોગ્ય શિષ્યને જ વિદ્યા આપવાનું એમનું ધ્યેય હતું. શિક્ષણ સંપૂર્ણ સ્વાયત્ત અને સ્વતંત્ર હતું. યોગ્ય શિષ્ય પસંદ કરવા એ ગુરુની છે. અમરતવાણી સ્વાયત્તતા અને જવાબદારી રહેતી. મહાકવિ કાલિદાસે
છે એક નવું વર્ષના વૃદ્ધ તત્ત્વચિંતકને કોઈએ માલવિકાગ્નિમિત્રમાં લખ્યું છે.
પૂછ્યું : “કેમ છે તમારી તબિયત?' વિનેત્રદ્રવ્યપરિગ્રહોડપિ બુદ્ધિલાઘવું પ્રકાશયતિ
| તત્ત્વચિંતક કહે : “હું તો સારો છું, સ્વસ્થ છું, (માલવિકાગ્નિમિત્ર, અંક ૧, શ્લોક ૧૬ પછી)
તંદુરસ્ત છું. પણ હાલ જે ઘરમાં હું રહું છું તે પડું પડું જો ગુરુ અયોગ્ય શિષ્યને પસંદ કરે તો એમાં પણ ગુરુની
થઈ રહ્યું છે. એના પાયા ડગમગી રહ્યા છે. કાળ અને બુદ્ધિહીનતા પ્રગટ થાય છે.
હવામાનની થપાટે એને હચમચાવી નાખ્યા છે. એનું શ્રેષ્ઠગુરુઓની પરંપરાને લીધે ગુરુઓ આદર્શ અને
છાપરું તૂટી ફૂટી ગયું છે. એની દીવાલો બિસ્માર હાલતમાં શું પૂજનીય બન્યા હતા.
છે, પવનના ઝપાટામાં એ હાલડોલ થાય છે. એ જૂનું ધ્યાનમૂલં ગુરો મૂર્તિ પૂજામૂલં ગુરોઃ પદમ્ |
ઘર (શરીર) હવે જરાય રહેવા લાયક રહ્યું નથી. કદાચ મમૂલ ગુરુવાક્ય મોક્ષમૂલં ગુરોઃ કૃપા// (સ્કન્દપુરાણ, ગુરુગીતા)
મારે હવે એ તરતમાં જ બદલવું પડશે. પણ હું... ધ્યાનનું આદિ કારણ ગુરુમૂર્તિ છે. ગુરુનાં ચરણ પૂજાનું
તદન સારો છું, સ્વસ્થ છું, તંદુરસ્ત છું.’ ૨ સ્થાન છે. ગુરુનું વાક્ય બધા મન્ત્રોનું મૂળ છે. ગુરુની કૃપા
જ એક જર્મન વિચારક શ્રી રમણ મહર્ષિ પાસે આવ્યા એજ મુક્તિનું કારણ છે.
અને કહે : “હું બહુ દૂરથી આપની પાસે કંઈક શીખવા પ્રાચીન ગુરુઓનો ઉદેશ “સા વિદ્યા યા વિમુક્તયે’ હતો.
આવ્યો છું.” મહર્ષિ કહે : “તો તો તમે ખોટી જગ્યાએ દુ:ખમાંથી મુક્તિ, દારિદ્રયમાંથી મુક્તિ, અધર્મમાંથી મુક્તિ,
આવ્યા છો ! હું તો શીખેલું ભૂલાવી દેવાનું કામ કરું અનેતિકતામાંથી મુક્તિ જેવા વિશાળ ધ્યેય સાથે શિક્ષણ અપાતું હતું.
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ - ૨૦૧૭
- પ્રબદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક ના
