________________
1; પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક :
જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિરોષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ શરુવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ :
કરવી, અધ્યાત્મપથ પર દોરવણી આપવી તે તો પરમ સત્કાર્ય પણ કઠિન છે. સેવાધર્મ અહંકારના લોપની ક્રિયા છે અને 8 છે. આધ્યાત્મિક મદદ સર્વોચ્ચ મદદ છે. જેમ આધ્યાત્મિક મદદ અહંકારનો લોપ બહુ કઠિન છે તેથી સેવાધર્મ કઠિન ગણાય છે.
સર્વોચ્ચ મૂલ્યવાન સત્કાર્ય છે, તેમ તે સર્વોચ્ચ કઠિન કાર્ય છે. સેવાધર્મ કઠિન તો છે, પરંતુ આચરવા જેવો ધર્મ છે. જે પણ છે. તેથી ગુરુધર્મ જેમ મહાન ધર્મ છે, તેમ તે કઠિન ધર્મ કારણ સેવા દ્વારા અધ્યાત્મભવનના દ્વાર ખુલ્લાં થાય છે. સેવા ? હું પણ છે. કોઈના આધ્યાત્મિક કલ્યાણની જવાબદારી, તે નાની- દ્વારા અધ્યાત્મપથ સુંદર બને છે. નું સૂની જવાબદારી નથી. ગુરુધર્મ પરમગહન ધર્મ છે.
૪. ગુરુ સાથે કપટભાવ ન રાખવો, અંતરો ન રાખવો ગુરુધર્મને નીચેની રીતે રજૂ કરી શકાય.
પરંતુ હાર્દિક સંબંધ રાખવો તે શિષ્યનો ચતુર્થ ધર્મ છે. ૧. ગુરુ શિષ્યને સમગ્ર જીવન વિશે અને વિશેષતઃ તેની ગુરુ સાથે કપટભાવ ઊભો થાય, અંતરો ઊભો થાય તે અધ્યાત્મયાત્રા વિશે માર્ગદર્શન આપે છે.
જ ક્ષણે શિષ્ય શિષ્યધર્મથી મૃત થાય છે. અર્થાત્ શિષ્ય શિષ્ટ ૨. ગુરુ શિષ્યને અધ્યાત્મપથ પર સહાય આપે છે. મટી જાય છે. બાહ્યદૃષ્ટિથી તે શિષ્ય હોઈ શકે છે, પરંતુ તત્ત્વતઃ છું જે માર્ગદર્શન આપ્યા પછી પણ શિષ્ય ચાલી ન શકે તો? ગુરુ તે શિષ્ય રહેતો નથી. ગુરુ સાથે હૃદયનો સ્નેહપૂર્ણ સંબંધ છે
તેની આંગળી પકડીને તેને ટેકો આપે છે, તેને સહાય કરે છે. સતત વહેતો રહે તો જ શિષ્ય ગુરુ પાસેથી યથાર્થ અધ્યાત્મ ૨ ૩. ગુરુ શિષ્યની રક્ષા કરે છે. અધ્યાત્મપથમાં અનેક પામી શકે છે. છેવિનો આવે છે. શિષ્ય અધ્યાત્મપથથી ચુત ન થાય, તેનું ૬. ગુરુ-શિષ્ય સંબંધ
પતન ન થાય, તે ગલત રસ્તે ચડી ન જાય તેવી કાળજી લેવાનું ગુરુ-શિષ્યનો સંબંધ પ્રગાઢ પ્રીતિનો સંબંધ છે. જેમ બે આ કાર્ય ગુરુધર્મનો ભાગ છે. જેમ મા બાળકની સર્વ રીતે રક્ષા પ્રેમીજનોનું હૃદય અનોખ્ય સ્નેહભાવથી જોડાયેલું હોય છે, ૨ કરે છે, તેમ ગુરુ શિષ્યની સર્વ રીતે રક્ષા કરે છે. ગુરુ શિષ્યની તેમ ગુરુ અને શિષ્યનો સંબંધ પણ અન્યોન્ય સ્નેહભાવથી જ આધ્યાત્મિક માતા જ છે.
રસાયેલો હોય છે. આ હાર્દિક સંબંધમાંથી ગુરુના હૃદયમાં ૪. ગુરુ શિષ્યના સંશયોનું છેદન કરે છે.
શિષ્ય પ્રત્યે પ્રીતિ અને તેના આત્યાંતિક કલ્યાણની ખેવના સંશય અને દ્વિધા, અધ્યાત્મપથ પર આવતી બે મોટી રહે છે તથા તે હાર્દિક સંબંધમાંથી જ શિષ્યના ચિત્તમાં ગુરુ જે વિટંબણાઓ છે. શિષ્યને તેમનાથી મુક્ત કરવાનું કાર્ય પ્રત્યે શ્રદ્ધા, સમર્પણભાવ અને સેવાભાવના પ્રગટે છે. કે ગુરુનું છે.
- ગુરુ-શિષ્યનો સંબંધ આજીવન સંબંધ છે. આ સંબંધ કોઈ y. ૫. શિષ્યધર્મ
ધંધાકીય સંબંધ નથી. આ સંબંધ લોભ, લાલચ કે શોષણના ! છે ૧. શિષ્યનો પ્રધાનધર્મ છે - સાધના. શિષ્ય તે છે જે પાયા પર પ્રતિષ્ઠિત નથી. રે અધ્યાત્મપથનો પથિક છે અને અધ્યાત્મપથનો પથિક તે છે ગુરુ અને શિષ્ય બંને આ સંબંધની પવિત્રતા અને ઊંચાઈને 3
જે સાધનાપરાયણ છે. જે સાધક નથી તે શિષ્ય બની પ્રથમથી જ સમજે અને તેની મહત્તાને જાળવી રાખે તે ઈચ્છનીય છે શકે નહિ. તેથી સાધનાપરાયણ જીવન, તે શિષ્યનો છે. પ્રધાનધર્મ છે.
જો શિષ્ય ગુરુ પાસે કોઈ સાંસારિક કામના કે ચમત્કારની જ હું ૨. ગુરુની આજ્ઞામાં રહેવું તે શિષ્યનો દ્વિતીય ધર્મ છે. લાલચથી જાય અને ગુરુ શિષ્યનો ધન, માન, સેવા આદિ છે ર જો શિષ્ય ગુરુની આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરવા માંડે તો, પોતાની મેળવવા માટે સ્વીકાર કરે તો નિશ્ચિતપણે બન્ને ખોટા રસ્તા રે જે રીતે સ્વચ્છેદભાવે જીવવા માંડે અને સાધના કરવા માંડે તો પર છે. શુદ્ધ અધ્યાત્મ તે જ ગુરુશિષ્ય સંબંધનો પાયો છે અને છે કે તે જોખમ વહોરી લે છે. શિષ્ય કરતાં ગુરુ વધુ જોઈ શકે છે. તે જ પાયો અંત સુધી જળવાઈ રહેવો જોઈએ.
શિષ્ય જે રસ્તા પર ચાલી રહ્યો છે, તે રસ્તા પર ગુરુ ચાલી ગુરુએ કોઈ વ્યક્તિનો શિષ્ય તરીકે સ્વીકાર કરતાં પહેલાં ૨ ચૂક્યા હોય છે. શિષ્યને જે દેખાતું નથી તે ગુરુને દેખાય છે, સાત વાર વિચાર કરવો જોઈએ. જેનામાં પ્રાથમિક યોગ્યતા 8 શું તેથી ગુરુ આજ્ઞાની મર્યાદા પાળવી તે શિષ્યનો ધર્મ છે. પણ ન હોય તેવા, ગમે તેવા લેભાગુને શિષ્ય બનાવવાથી ૪
૩. ગુરુની સેવા કરવી તે શિષ્યનો તૃતીય ધર્મ છે. સેવાધર્મ ગુરુને માથે ઉપાધિ જ આવે છે. ૨ અતિગહન છે, અતિ કઠિન છે.
તે જ રીતે શિષ્ય પણ કોઈને ગુરુ તરીકે સ્વીકારતાં પહેલાં ૨ સેવાધર્મ પરમગહન યોગીનાપ્યગમ્યમ્.
સાત વાર વિચાર કરવો જોઈએ. ગમે તેવી યોગ્યતાહીન યોગાભ્યાસ કઠિન ગણાય છે, પરંતુ સેવાધર્મ તો તેનાથી વ્યક્તિને ગુરુ તરીકે માની લીધા પછી શિષ્યને ફાળે વેદના ઓગસ્ટ- ૨૦૧૭ I !! પ્રબદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક ના
પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
