________________
૧૯૧૨)
એતિહાસિક પુરૂષને ઉત્સવ શા માટે કરે જોઈએ?
(ર૯
ઐતિહાસિક પુરૂષને ઉત્સવ શા માટે કરવું જોઈએ? - આ વિશ્વ એ એક મહાન કુટુંબ છે આ કુટુંબમાં સમાયેલ અસંખ્ય કુટુંબનું યોગક્ષેમ - સારી રીતે ચાલે, તે માટે તેમાંની સર્વ કૃતિઓનું બારિક રીતિથી નિરીક્ષણ કરી તેમાં જે જે સત્ય હોય તેને અને તેના કરનારાને ઉત્તેજન આપવું ઘટે છે, અને જે જે દુક્યો હોય છે તે તે ફરીવાર ન થાય તેવી વ્યવસ્થા કરવી ઘટે છે. આ સર્વે એક બીજા પ્રત્યે નીતિનું ઉલ્લંઘન ન કરી પ્રેમથી વૃધ્ધિ પામે અને આ કુટુંબ ન્યાય, પુણ્ય અને આનંદથી ભરપુર બને તેમ થવું જોઈએ છે. પોતાના અસંખ્ય કૈટુંબિકોમાં સ્વભાવનું સરખાપણું હોય તે તે તેને અનુકૂળ જુદા જુદા વર્ગ થાય છે, અને તે પ્રત્યેક વર્ગને તેની ભિન્ન ભિન્ન રૂચિનું સદશ્ય થયે તે તે વર્તનને અનુરૂપ ઉત્તમ નિયમે બંધાય છે. જે રીતે આ નિયમોનું વર્ગીકરણ થાય છે તે જ પ્રમાણે આ નિયમને અને જે વર્ગે તે નિયમ કર્યા હોય છે તે વર્ગને અનુકૂળ એવી એક સ્વતંત્ર ઓરડીનું નિર્માણ આપણું વિશ્વરૂપી વિસ્તીર્ણ ગૃહમાં થાય છે. આપણાં સામાન્ય ઓરડામાં પાણીના નળ જેમ લાવવામાં આવે છે તે પ્રમાણે તે ઓરડામાં મોટી મોટી નદીઓ આવેલ હોય છે અને તે પાણીની સરસમાં સરસ સોઈ કરી આપે છે. સામાન્ય ઓરડામાં આહાર માટે અન્નના કે ઠાર આપણે કરીએ છીએ, તે પ્રમાણે ઉક્ત વિશ્વ માંના ઓરડામાં જમીન રૂપી ધાન્યને મહાન ભંડાર કરવામાં આવેલ હોય છે. આપણું વિશ્વના ઓરડામાં બીજા આવી હરકત ન કરે, અને હદ સંબંધી ગોટાળો થાય નહિ તેટલા માટે પર્વતે આડા આવી રહેલા છે. આવી રીતે આ જુદી જુદી વિશ્વમાંની એરડીને વ્યાવ.' હારિક ભાષામાં દેશ” એવી સંજ્ઞા આપેલ છે. આ કુદરતથી થયેલ ઓરડામાં જેટલી જેનીજના થઈ હોય તેને તેટલું સુખસમાધાન ત્યાંથી જ મળે છે. અલબત સર્વનું કલ્યાણ સરખીજ રીતે થાય એમ સર્વ ઇચ્છે, તેથી ઉપર કહેલ નિર્મિત જગ્યા માટે કોઇને પક્ષપાત ન હોવું જોઈએ, છતાં કેટલાક અદૂરદશ મૂર્ખ લેકને “મહત્વાકાંક્ષા’ એ નામને બહાને પિતે તૃપ્ત ન થઈ બીજાના ઓરડા પચાવી લેવાની અપકારબુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે, અને તે ઉપરાંત તે દુષ્ટબુદ્ધિ સ્વજાતિય ઉપર હલે કરી તેને પિતાના કબજામાં લે છે. આથી એ થાય છે કે પોતાને વર્તનનિયમજ સર્વોત્કૃષ્ટ છે એમ ભૂલથી સમજી લેઈ જેટલા લે ને પોતે પાળે છે તેટલી સંખ્યાના બીજ લકે પર જુલમ કરે છે. આવી રીતે માનવ જાતિના કલ્યાણથી વિરૂદ્ધ જ્યારે જ્યારે કોઈ પણ પ્રકારને ઘોટાળા થાય છે અને વિશ્વકુટુંબની વ્યવસ્થા ડગમગે છે, ત્યારે
ત્યારે સત્યને વિજય, અને નાશ’ એ પ્રબલપણે પ્રગટ થાય છે, અને તે પ્રગટ કરનારા કે કોઈ દેવી મહાત્મા પુરૂષે મળી આવે છે અને તેનાં મહત જ નવીન ઈતિહાસ ઉત્પન્ન કરે છે. પા પુરૂષોને કોઈ ઐતિહાસિક પુરૂષ કહે છે.
આવા સત્યપુરૂષનું આયુષ્ય પોતાના વાતે નથી હોતું. તેઓને તે “જગતનું કલ્યાણ એજ સંતની વિભૂતિ છે' એમ પ્રત્યક્ષ થયેલું હોય છે. તેઓને આત્મા પરમાત્મા બનવા ઉચ્ચ પ્રયાસ કરતે હોવાથી તેમાં સામાન્ય જનેના કરતાં ઘણી ઉંચ જાતનું ખમીર રહેલું
