________________
૧૯૧૨) :
શાલિભદ્ર.
૩િ૦૯
–જેમ ખુહી નામનું ઝાડ બહુ નાનું હોય છે છતાં મહાતરૂ કહેવાય છે, અને અગ્નિ જરા જેટલું હોય છતાં પણ બહદ ભાનુ-મોટો સૂર્ય કહેવાય છે, તેવી જ રીતે અમે સારભૂત તેજ-વગરના છતાં પણ નરદેવ કહેવાઈએ છીએ.
पादाभोजरजः प्रमार्जनमपि मापाललीलावतीदुःप्राप्याद्भुतरत्नकंबलदलै र्यद्वल्लभानामभूत्। निर्माल्यं नवहेममंडनमपि क्लेशाय बस्यावनी
पालालिंगनमप्यसौ विजयते दानात् सुभद्रांगजः ॥ -જેની સ્ત્રીઓનાં ચરણમલ ઉપર લાગેલી રજનું પ્રમાર્જને રાજાની રાણી લીલાવતીને પણ દુપ્રાપ્ય એવા રત્નકંબલના કકડા વડે થયું, જેને નવીન સુવર્ણનાં ઘરેણાંઓ પણ દરેક દિવસે નિર્માલ્યરૂપ થયાં, અને જેને ભૂપતિનું આલિંગન પણ કલેશને માટે થશે એવો સુભદ્રાનાં પુત્ર (શાલિભદ્ર) પૂર્વે કરેલા દાનથી વિજય પામે છે.
. વૈરાગ્યબીજ. શાલિભદ્ર શ્રેણિકરાજાને પોતાના સ્વામી જાણીને વિચાર્યું હતું કે “આ મારી પરાધીન લક્ષ્મીને ધિક્કાર છે !” એટલે વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો હતો, તેવામાં શ્રી ધશેષ આચાર્ય નગરમાં પધાર્યા, શાલિભદ્રે તેમની પાસે જઈ વિનયપૂર્વક વંદના કરી. ગુરૂએ ઉપદેશ આપ્યો
ઘરને ઊંદરોએ જર્જરિત કરી નાખ્યું છે, તો જુઓના ભંડારરૂપ થયાં છે, શઓ પણ માકણથી ભરપૂર છે, શરીરને વિષે રોગ ઘર કરીને બેઠા છે. ભોજન પણ લૂમાં મળે છે, ધધો ભાર વહીવહીને પેટ ભરવાને છે, ઘેર કડવાં વચન કહેનારી કાણીને કુપ સ્ત્રી છે. આવાં આવાં જે પુરૂષને દુઃખ છે તે પણ ઘરનો સંગ છોડતો નથી ! અહે! એવા મૂઢને ધિકકાર છે !! મૂઢ પુરૂષે વિચાર કરે છે કે અર્થ સંપત્તિ આજ, કાલ, પહેર, અથવા પરાર મળશે, પણ તે હથેલીમાં રહેલા પિતાના ગળતા આયુષ્યને નથી દેખતા! માટે જે પુરૂષ આદર સહિત શુદ્ધ સંયમ લઈને પાળે છે, તેને સ્વર્ગ અને મોક્ષ તો હાથમાં છે.'
સૂરિનાં આવાં વચન સાંભળીને શાલિભદે કહ્યું “હું મારી માતાની આજ્ઞા લઈને આપની પાસે ચારિત્ર લઇશ” એમ કહી માતા પાસે જઈ કહેવા લાગ્યો. “હે માતા ! હું ધર્મશેષ સુરિ પાસે ધર્મ સાંભળીને આવ્યો છું તેથી મારે દીક્ષા લેવી છે; માટે મને આજ્ઞા આપે.' માતાએ કહ્યું “હે પુત્ર! તારું શરીર સુકોમળ છે, તેથી તારાથી ચારિત્રનાં દુઃખ નહિ સહન થાય.” ત્યારે શાલિભદ્ર કહ્યું “સુખના લાલચુ એવા જે પુરૂષ વ્રતનું કષ્ટ સહન કરતા નથી તેને કાયર જાણવા. બાળક અંગુઠો ચૂસતાં પણ જાણે છે કે હું માતાના સ્તનને ધાવું છે, - એ જેમ ભ્રાંતિ છે તેમ આ સંસારમાં માણસોને સુખની તે ભ્રાંતિ છે; ખરી રીતે જોતાં એ સર્વ દુઃખમય છે.” માતાને એમ સમજાવીને તેણે નિત્ય એકેક સ્ત્રીને પ્રબંધ પમાડી તેને ત્યાગ કરવા માંડે, અને સાતક્ષેત્રમાં ધનને વ્યય કરવા માંડે.
