________________
જન કેન્ફરન્સ હેરડ,
[સપ્ટેમ્બર
થોડાજ સંસ્થાપક શાળાઓનાં કામકાજથી પરિચિત રહે છે. સારું શિક્ષણ-ઉચ્ચ ચારિત્ર એપવું એ શિક્ષકનું કર્તવ્ય છે અને ભવિષ્યની પ્રજાની ઉન્નતિ કે અધોગતિ કરવી તેમના હાથમાં છે તે શિક્ષકે પિતાનું કર્તવ્ય કર્યું જાય એવી અનુકૂળતા કરવી, શિક્ષકોને શાળા ઉપર મમત્વ થાય એવા શિક્ષકો રાખી હેમના જીવન સરળ કરવાં એ સંસ્થાપકનું કામ છે. જૈને કેળવણીની પાછળ પૈસો ખરચવા પાછા પડતા નથી તે શાળાઓ નમુનેદાર બનાવવા યત્ન કરે ને કાળ જતાં જૈન કૅલેજ સ્થાપે તે અત્યારે ખરચાતો પૈસો સાર્થક થશે.
છે. - , , સ્ત્રી કેળવણીની આવશ્યકતા જૈનો સમજતા આવ્યા છે એટલું જ નહિ પણ અધે
, , , ; ધંયની સંસારમાં પડેલી સ્ત્રીઓ ભરત-ગુંથણ શિક્ષણ ધર્મજ્ઞાન • કન્યાશાળા શ્રાવિકા અને ગુજરાતીને અભ્યાસ કરવા લાગી છે એ આનંદજનક સ્થિતિ - શાળા છે. પરંતુ સમય બદલાતો જાય છે પુરૂષો સામાજીક હિલચાલ
માં ભાગ લેતા થયા છે-લગ્નના ઉચ્ચ હેતુ પુનઃ સમજાવા લાગ્યા છે અને સ્ત્રીઓ સહધર્મચારિણું થાય-જીવનમિત્ર થાય- તેમના માનસિક જીવનમાં ભાગ લેતી થાય એમ પુરૂષ ઈચ્છે છે તેવામાં દરેક માબાપનું કર્તવ્ય છે કે માત્ર લખતાં વાંચતાં આવડે તેની સાથે પતિને સાહાયભૂત થાય એમ દરેક વ્યકિતના સંગ જોઈ અંગ્રેજી વગેરેનું જ્ઞાન આપવું. દુનિયામાં બીજા દેશોમાં સ્ત્રી જીવન કેવાં છે-એ સ્ત્રીઓની શી સ્થિતિ છે. શી હિલચાલ ચાલે છે. તે સંબંધી જ્ઞાન સ્ત્રીઓને ઓછું આવશ્યક નથી. તદુપરાંત સામાન્ય નસિંગતંદુરસ્તી સાચવવાનું જ્ઞાન, પ્રાચીન અર્વાચિન સ્ત્રી પુરૂષોનાં ચરિત્ર-સંગિતના વિષય દાખલ કરવા. કન્યાશાળાના અભ્યાસક્રમ માટે સરકારી અભ્યાસક્રમની કોઈપણ રીતે જરૂર હોય એમ હું માનતો નથી તે પછી સ્વતંત્ર, ગ્ય અભ્યાસક્રમ જૈનબંધુઓ તૈયાર કરી વાસ્તવિક સ્ત્રી કેળવણી દાખલ કરેતે શું? આ ઉપરાંત કન્યાશાળા, શ્રાવિકે શાળાને સમય બપોરના બારથી ત્રણને રાખવો સર્વ રીતે યોગ્ય છે જેથી ગૃહકાર્ય તરફ દુર્લક્ષ ન રહે. કન્યા શાળા-શ્રાવિકાશાળાની સાથેજ સ્ત્રીઉપયોગી લાયબ્રેરીની વ્યવસ્થા થાય તે સ્ત્રી કેલવણને ઉચ્ચ હેતુ પાર પાડવામાં સરળતા થાય.
ધાર્મિક અને નૈતિક કેલવણી આપવાની જરૂર છે એમ જૈનબંધુઓ સમજે છે અને તે કેવી રીતે આપવી તે માટે બેએક વર્ષ ઉપર વિદ્વાનોના અભિપ્રાય માગ્યા હતા. જૈન ધર્મના
- સિધ્ધાન્ત-હેનું રહસ્ય સમજવાને ડેલ કરવો એ પ્રાગભ્ય જ છે, પરંતુ - ધામિક કેલવણી જે નિયમ અન્ય હિંદુધર્મને લાગુ પડે છે તે કેટલેક દરજે જૈનેને
લાગુ પડી શકે એમ હું માનું છું. હિંદુભાઈઓમાં કેટલાક કેવળ અસલી વિચારના એમ સમજે છે કે નાનાં બાળકે પાંચસાત વર્ષનાં બાળકે સંસ્કૃત સ્તોત્ર ભણી જાય તે બહાદુરીનું કાર્ય છે. ને ધાર્મિક સંસ્કાર પડે છે તે હશે, પરંતુ નાનાં બાળકે ઉપર એ વધારાનો બેજે છે એમ હું માનું છું. નમો હિતા..વગેરે અથવા ભગવદ્ગીતાના શ્લોક બોલી જાય તેમાંજ ધાર્મિક કેલવણીને સમાવેશ થાય કે કેમ એ શંકાસ્પદ છે. હાંનાં
