________________
૩૪૨]
જેન કેન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
[સપ્ટેમ્બર
ધર્માચાર્યોથી નજ થાય, આ ચેડા શેચની વાત નથી. મઠાધિપના વારસા સંબંધે આપણી ન્યાય કાર્યોમાં કેટલાક વિવાદો નોંધાયા છે અને નિર્ણાય છે પણ મક શબ્દનો સત્ય અર્થ શું તે તપાસવા તરફ ભાગ્યેજ કોઈ પણ પ્રયાસ થયો હોય. સંસ્કૃત શબ્દકો-અમરકોપમાં આપણને માલુમ પડે છે કે સદનો અર્થ ત્રિવિનિતા વિદ્યાર્થી વિગેરેને જમવા રહેવાનું સ્થાન તેજ મઠ કહેવાય. આટલાથી જ જોઈ શકાશે કે પ્રાચિન ભારતવર્ષમાં પણ ધર્મનાં સ્થળે વિદ્યાવૃદ્ધિ અર્થે જ યોજાયા હતા. અને પ્રાચિન ભારતની અનુપમ જાહોજલાલી મઠની યથાર્થતાને જ આભારી હતી; સાથે એટલું પણ જોઈ શકાશે-સમજાશે કે આપણી હાલની. અવનતિને માટે પણ આ પણે ઘણે ભાગે હાલના સ્વાથી મઠ અને કર્તવ્યવિમુખ ધર્મોપદેશકેનેજ આભારી છીએ. અંતમાં એટલું જ કહેવાનું કે જ્યાં સુધી આપણા લોકે “ દાનધર્મ” નો ખરો અર્થ નહિ સમજે, સત્ય અર્થે દાનને ઉપયોગ નહિં કરે ત્યાં સુધી હાલના બહ્મભોજન અને જ્ઞાતિજનો રૂપી દ્રવ્યનાશનો અપયશ આપણે કપાલેથી ખસવાનો નથી. જે દેશદય કરવો હોય, જો સમાજ શ્રેય સાધવું હોય, તો નિરાધારને સાધાર બનાવવા, સુધાર્યને અન્ન આપવા, રોગીને ઔષધ આપવા પ્રયાસ કરે. પણ દરેક બાબતમાં તે હિતની દ્રષ્ટિથી તે તે વસ્તુઓની તુલના કરે. સાત્વિક દાન આપવાનો દ્રઢ નિશ્ચય કરી. દેશમાં વિદ્યાવૃદ્ધિ કરવાની આવશ્યકતા સૌથી વધારે બળવામહત્વની ભારતવર્ષમાં સ્થળે સ્થળે સ્કુલ, કોલેજો, શાળાઓ, છાત્રાલયો boarding house ખેલવાના પવિત્ર કામમાં તમારા પરમાર્થને, દાન-સદુપયોગ કરવા નિશ્ચય કરો. પ્રયત્નશીલ બનો-“દાનધર્મ” પુનરપિ “લોકહિતની” તુલથી તોલાય એ જ વાંછના !'
2–8–1912.
H. H. Maniar.
'
અમે તે દીનવત્સલ.
અમે તે દીનવત્સલઃ હે દયાનાદેવના દૂત અમારે એકબસ, કરવાંસદા કલ્યાણનાં કૃત્યેઃ
પ્રભુપગલે મળે દેવી સમૃદ્ધિ હો વિશુદ્ધિની! અને એ લ્હાણજઈદઈયે દીનને દ્વાર રસભીની
અમારે આંગણે આવેપ્રભુછ રંકને વેશે! અને એ ચેતવે અમને
વિચરવા દીનને દેશેઃ સુરત, નાગર ફળીયે.
પ્રભુની એ પ્રસાદીથી ઉરે આનન્દ તો રેલે! જગતના સેવને જીવતાં સદા ઘુમિયેજ રહેશે!
લલિત
