________________
૩૭૬]
જન કેન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
[અકટોબર
wWwwvw\//\/\/w/^^wwwwwww ^^^^^^^^^,
તિના નિર્બળ મનુષ્યોને માટે તે તે દુહ છે. હવે પછી આ અસ્તનો ઉદય થશે એમ જે આશા આ સંબંધમાં રાખવી એ એક રીતે મનને ફેલાવવા જેવું છે, કેમકે બીજી રીતે - કહેવું પડે છે કે કાલ અને તેને લગતા પદાર્થમાં રહેલા વર્ણ, ગંધ, રસ, અને સ્પર્શ વિગેરેની હાની જ થવાની છે તે પછી તેમાં ઉદયની આશા રાખવી એ માર્ગને અનુચિત પદ આપવા જેવું છે. આમિક શકિત અનંતી છે અને તે જ સ્વરૂપમાં પ્રકાશે અને અમુક અંશે યા દેશોશે કે સર્વાશે નિરાવરણીય થઈ ખીલે તે ત્યાં શારીરિક અપેક્ષા રહેતી નથી.. પણ તેનેજ ખીલવવા વ્યવહારને બીજી રીતે અગ્રપદ અપાય છે અને તેને માટે જ નિયમો. માં નિયમિત રહેવા ફરમાવવામાં આવે છે. આ રીતે પાછા ફરીને પણ આપણે નિયમો આગલ ઉભા રહીએ છીએ, જેને માટે પહેલાં લખાઈ ગયેલ અડચણોનું અસ્તિત્વ ઉભું જ છે. આથી નિર્બળાને તથા પ્રકારના નિયમો પાળવામાં અસમર્થતાને લઈને સ્વભાવિક રીતે દંભસેવનની વૃધ્ધિ થવા સંભવ છે. અત્ર સ્થલે કોઈ એમ કહેવા ઉઠશે કે શાસ્ત્રમાં લખેલા નિયમ મુજબ વર્તવા અમે તયાર છીએ તો તેવા બોલનારાઓ પણ એક રીતે બેલવામાં દંભ સેવનજ કરે છે એમ આ લેખક માનશે; અને જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ ભાવના વિશેષણો આપી બચાવ કરવામાં આવશે તે તે વાત લેખક અંતઃકરણપૂર્વક સ્વીકાર્યા વિના પણ નહિ રહે. વાસ્તવિક રીતે બને છે એવું કે પિતાના બચાવમાં વ્યકિત દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવને અગ્રપદ આપે છે. અને બીજાઓને લોકષ્ટિમાં હલકા પાડવામાં અથવા તે પિતાતરફ પૂજ્યભાવ વધારવા બીજાની ન્યૂનતા બતાવવામાં મૂળ શાસ્ત્રના પાઠના ઉલ્લેખ કરી આક્ષેપ માર્ગ સ્વીકારવામાં આવે છે, તે તેથી એક બીજા પિતપોતાને ગમતાં એકએકથી વિરોધી શાસ્ત્રવાળે શોધી કાઢી કલેશ, કંકાશ, કુસંપ અને ઝગડારૂપ જનમાર્ગમાં કંટક વેરે છે. આને લઈને થવું શું જોઈએ કે જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ માનનીય હોય તે તદનુસારે સર્વમાન્ય અને સર્વપાલનીય એક બંધારણ બાંધવું જોઈએ જેથી કપટની થયેલી વૃધ્ધિ ઓછી થાય. બંધારણનું સાંકડાપણું એજ અસત્ય બોલાવે છે અને કપૂટ કરતાં શીખવે છે. આ હકીકત પ્રસંગોપાત લખવાની મતલબ એ જ છે કે પ્રતિક્રમણની ક્રિયા જે કપટ રહીત હોય તેનાથી જ શુધ્ધ રીતે થઈ શકે છે, નહિ તો શાસ્ત્રોમાં લખેલા શન્ય, દગ્ધ, અવિધિ, અતિપ્રવૃતિ વિગેરે દેના એધના સેવન કર્યા વિના કોઈકજ ભાગે રહી શકે.
અ૫ કાળમાં આપણે કેટલું ઓઈ બેઠા છીએ અને ભુલી ગયા છીએ તેનું સ્મરણ હાલતે પ્રતિક્રમણના અંગેજ કરીએ. જો કે અમે લખી ગયા છીએ કે પ્રતિક્રમણ ઘરઘરનાં થઈ ગયાં છે, તે લેખકે કયા ક્રમ ઉપર દ્રષ્ટિ રાખી લખવું જોઈએ કે જેથી લેખને સામાન્ય હેતુ જલવાય ? પણ તેમ કરવામાં ઘણી અગવડતા દ્રષ્ટિ આગલ તરે છે જેથી જે સબંધી વિશેષ અનુભવ લેખક ધરાવે છે તે તરફ દ્રષ્ટિ રાખી લખવામાં આવશે. આથી બીજાઓએ એમ ન માનવું કે આ લખવાથી સ્વપક્ષ પ્રતિપાદન કરાય છે. આટલું લખી આગળ ચાલીએ તે પ્રથમ પ્રતિક્રમણુના આવશ્યક રૂપે મૂળ કેટલાં સૂત્રો હોવાં જોઈએ તે વિચારીએ અને તદુપરાંત ક્યાં ક્યાં સૂત્રો પાછળથી દાખલ થયાં છે તે પણ વિચારીએ. મુખ્ય સુત્રો, લેખક જ્યાં સુધી સમજે છે ત્યાં સુધી, નીચે મુજબ માને છે –
