________________
૩૨]
જૈન કેન્ફરન્સ હેરડ.
[અકટોબર
૧૩–પુરૂષની સજીવન અર્તિ- જ્ઞાનમૂર્તિ મે ક્ષમૂર્તિ એને સજીવન દેહધારીની ભક્તિ તે સત્પષની ભક્તિ (તીર્થકર, જીવનમુક્ત) અથવા ન્યુનાધિક પુરૂષની ભકિત તે. ૧૪ અજીવન મતિની ભકિત-એટલે વીસ તીર્થંકરની આરસ, સુવર્ણ, ચાંદી રત્ન, અને પાષાણ આદિ મૂર્તિની ભકિત તે અજીવ મૂર્તિમાં ગણી છે. તેનું પણ આલંબન, સિધ્ધ સપુરૂષની અજેવાઇમાં અવશ્યનું છે. ૧૫-ઉદાસીનતા અને ઉત્તમ મંગલમય સર્વ સિદ્ધ ના સુખરૂપ ગુણ ગણે છે. ઉદાસી નતામાં ઉપગ, સ્મૃતિ અને વિચાર એમ જ્ઞાનાત્માની સત્તા દર્શનમોહના પ્રદેશના વ્યવસાયથી વિરમી છે, એટલે જે તે લક્ષ માયા દેશમાં જ તેજ નથી, જેને માવાનું સ્મરણ ને પણ આવતું નથી, જેનો વિચાર કલ્પના-માયાના પ્રદેશ ની એક પણ કલપના કરવામાં રાતદિવસ કરતા નથી, એવી જેની આત્માની સત્તા જ્ઞાનાનંબને અથવા જ્ઞાનમૂર્તિના ધ્યાનાલંબને વર્તે તેને ઉપશમ ઉદાસીનતા, અથવા લાયક ઉદાસીનતા આવેલ ગણુ. જ્ઞાનમૂર્તિના આલંબન ધ્યાનને ઉપશમ ઉદાસીનતા કહેલ છે. ૧૬-આવી રીતે શાસ્ત્રમાં શુભ મંગલમય કરનાર અનેક શૈલીઓ પ્રરૂપેલ છે. તે શાસ્ત્રના આલંબનના, અભ્યાસથી જેના પઠન, શ્રવણ, મનનથી ઉત્તમ મુમુક્ષુને હવે એ આલંબનથી કઇ શ્રેણી રાધવા જવું તે તથારૂપ રણમાં વર્તે છે તે શું ? જવાબમાં જ્ઞાનમૂર્તિની પ્રેમલક્ષણે ભકિત. આમ આપણે શાસ્ત્રાલંબનને ત્રીજો શુભ ક્રમ પૂરો કર્યો. ૧૭-હવે આપણે મોક્ષમૂનિ એવા જ્ઞાની ગુરૂ કૃપાવંતશ્રીની ભકિત વિષે સંક્ષેપમાં વર્ણન કરીશ. સત્પરૂષ એટલે જેને આત્મા અસંગ અવ્યાબાધ પણે પ્રત્યક્ષ ઉપયોગમાં. વતે છે તે સત્ય અને તેના ધારક એવી સજીવનમૂર્તિ જેનો ઉપયોગ, સ્મગુ, અને વિચાર રાત્રિદિવસ આત્મભાવે અખંડપણે વર્તે છે, જેને તેપને ગળા ફુટતાં પણ તેનું સ્મરણ આવતું નથી, એવી નિસ્પૃહી દશા આત્માની હેય છે, તેની ભકિત એટલે તેની આજ્ઞાએ વર્તવું, તે સત્પ રૂપભકિત. ભકિત શબ્દમાં સર્વભય વ્યતીત કરનાર રસ છે તે તેની વાત કરીએ. આપણે કલમ
થી ૧૬ સુધી જે શાસ્ત્રનું વર્ણન કર્યું છે, તેમાં જે વાત વર્ણવી છે તે વાત તેવી રીતે વ્યાસ ભગવાનના શાસ્ત્રમાં વર્ણવેલ છે. શબ્દરચનામાં ફેરથી તથા ક્રમ નિયમ જૈન લીએ નહિ હોવાથી જુદું ભાસે એ બનવા જોગ છે પણ હેતુમાં તે બંનેને હેતુ જીને સહિત પ્રાપ્ત કરાવવાનો છે. જ્યાં હેતુ એક હોય ત્યાં વિષમતા' એ શબ્દપ્રયોગ કરજ ઘટતું નથી. આ આટલું કદાચ ન્યુન હોય કે જીવ અજીવના જે ભેદ જૈનશૈલીમાં દેખા Dા છે તે તેવા વિસ્તારવાળા ન દેખાડયા તે તેથી મહેતુ પ્રાપન કરવામાં પ્રતિબંધ નથી રછી શાલીને પણ આપણે વ્યાસ ભગવાનની શૈલી સાથે મેળવીએ તો શુભ હેતુમાં બતે સરખીજ આવે તેમ છે. હવે આપણે ભકિત માર્ગ પર જઇએ. આમાં તે નિષ્પક્ષપાત
કહીએ તે વ્યાસ ભગવાનનું પ્રધાનપણું છે. વ્યાસભાગ માને નવધાભક્તિ અને સ્વાર્પણભકિત એમ - ભકિતના બે ક્રમ પ્રેમલક્ષણ અને પરાભકિત સિધ્ધ કરવા વર્ણવેલ છે તે માટે તે મહાત્માને અગણિત
