________________
TE
જૈન સાહિત્ય સમારોહ-ગુચ્છ ૪
સમતાપદે ભાવીશ તો સમતા મેળવીશ.
હે જીવ ! તું ભોગની ભુતાવળોથી છૂટવા ઇચ્છે છે ? તો યોગની પ્રાપ્તિ થશે.
હે જીવ ! તું ઉપાધિગ્રસ્ત છો ? તો સમાધિ પદે આ પંચપરમેષ્ઠીને જપીશ તો ઉપાધિ વચ્ચે પણ સમાધિમાં રહી શકીશ.
આમ આ પંચપરમેષ્ઠી-નમસ્કાર મહામંત્ર-સ્વરૂપમંત્ર-નવકારમંત્રનું દૃઢ ઇચ્છાશક્તિથી પૂર્ણ વિશ્વાસપૂર્વક સ્મરણ કરવામાં આવે, તો તે તથા પ્રકારના ફળને આપનાર કલ્પતરુ એવો ચિંતામણિમંત્ર છે. સ્વરૂપનામ અને સ્વરૂપપદના જાપમંત્રને મેળવવા પુણ્યશાળી એવાં આપણે તે સ્વરૂપનામજાપ સ્મરણથી સ્વરૂપપદને પામવા ભાગ્યાશાળી થઈએ એવી અભ્યર્થના ! અનાદિકાળથી સંસારી જીવ માત્ર મોહ અને અજ્ઞાનવશ, મિથ્યાત્વ, અવિરતિ અને કષાયની વૃત્તિ, પ્રવૃત્તિ કરે છે અને તેને અંગે ચાર ગતિમાં રખડે છે. તેમાં નામકર્મના ઉદયને અંગે જે ગતિના અને ઇન્દ્રિયના ભેદે નામ ઘટે છે, વ્યવહારના અંગે જે નામકરણ કરવામાં આવે છે, તે તો દૃશ્ય જગતના વ્યવહારિક છે, અને તે ફરતાં જ રહે છે.
પંચપરમેષ્ઠીના યથા નામો તથા ગુણા અનાદિ અનંત છે તે વિપરીત ભાવને પામતા નથી તેમ આપણા સંસારભાવો-મોહ ભાવ અને ચેષ્ટાએ અંદરની દશાએ પંચપરમેષ્ઠીનાં નામોથી વિરુદ્ધ નામો સર્વ જીવને સરખાં લાગુ પડે છે. એ જ જીવ માત્રનાં પાંચ નામ ‘અરિહંત, અસિદ્ધ, આચારભ્રષ્ટ, ‘અભણ-અજ્ઞાની-અબુઝ-ગમાર' અને શઠ છે. આ જીવના સંસારભાવે કલંકિત નામો છે. તેની જ સામે પંચપરમેષ્ઠીનાં નામો આપણને આપણી સાચી દશાનું ભાન કરાવનારાં સાચી દશામાં લાવનારાં છે.
માટે વાચકો વિચારે કે આ પંચપરમેષ્ઠી સ્વરૂપ મંત્રનાં નામો કયા સંપ્રદાયનાં ? કોના ધર્મનાં ? કયા વર્ણનાં ? કઈ જાતિનાં ? કયા દેશનાં ? પદસ્વરૂપમંત્રને કહેનારા પાંચ શબ્દોના સ્મરણ અને રટણ વિના ત્રણે કાળમાં કયા ધર્મનો ? કયા સંપ્રદાયનો ? કયા વર્ણનો ? કઈ જાતિનો ? કયા દેશનો ? કોના સંસારનો ? – ઉદ્ધાર થઈ શકે ?
***
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
