________________
१९
मुनितोषिणी टीका-अ.१ असमाधिस्थानवर्णनम् तेषां, तथा अनुत्पन्नानाम् अजातानां बलहानाम् उत्पादयिता-निष्पादयिता असमाधिस्थानदोपभाम् भवति, नूतनकलहोत्पादको जन्ममरणायनन्तदुःखच्छेदकस्य भवभ्रमणनिवारकस्याऽनन्तज्ञानादिसम्पादकस्याऽनयाऽमरपददायकस्य वि. नय-श्रुत-तप-आचाराख्यसमाधिचतुष्टयस्यापि संहारको भवति, परम्परया परसन्तापक आत्मसंयमविराधी चतुर्गतिसंसारेऽनन्तकालं परिभ्नमति, अनन्तदुखं चानुभवति ॥ १२ ॥
मूलम् - पोराणाणं अहिगरणाणं खाफियविउवसमियाणं पुणोदीरत्ता भवइ ॥ सू० १३ ॥ __ छाया- पुरातनानामधिकरणानां क्षमापितव्युपशमितानां पुनरुदीरयिता भवति ॥ १३ ॥ .
___टीका--' 'पुराननाना' मिति-पुरातनानां व्यतीतानाम् क्षमापितानां अनन्त जन्म मरण रूप दुःख के खड्डे में गिराया जाता है उसको अधिकरण कहते हैं । नहीं उत्पन्न हुए कलह को उत्पन्न करने वाला मुनि असमाधि दोष का भागी होता है । नवीन कलह को उत्पन्न करने वाला मुनि जन्म मरण आदि अनेक अलन्त दुःखों को नाश करने वाली, संसारमण को छुडाने बाली, अनन्तज्ञान आदि को देने वाली, अक्षय और असर पदको पास कराने वाली विनयसमाधि, श्रुतसमाधि, तपसमाधि और आचारसमाधि का विनाशक होता है। परम्परासे परसन्तापक और आत्मविराधी संयमविराधी होता हुआ चतुर्गति संसार में अनन्तकाल तक परिभ्रमण करता है। और वहाँ अनन्त दुःखों का अनुभव करता है ॥१२॥ જેના દ્વાર આત્મા નરક નિગદ આદિ અનન્ત જન્મ મરણ રૂ૫ દુખના ખાડામાં નાખવામાં આવે છે તેને અધિકરણ કહે છે કજીઓ પેદા ન થતું હોય ત્યાં કાજીઓ પેદા કરવાવાળા મુનિ અસમાધિ દેષને ભાગી થાય છે. નવા કઆ ઉત્પન્ન કરનાર મુનિ, જન્મ મરણ આદિ અનેક અનન્ત દુઓનો નાશ કરવાવાળી, સ સારભ્રમણને છોડવવાળી અનન્ત જ્ઞાન આદિને દેવાવાળી અક્ષય અને અમર પદને પ્રાપ્ત કરાવવાવાળી વિનયસમાધિ, શ્રુતસમાધિ, તપ સમાધિ તથા આચારસમાધિના વિનાશક બને છે. પરંપરાથી પરસ તાપક તથા આત્મવિરાધી, સ યમવિરાધી થાય છે, અને એમ કરતાં કરતાં ચતુઐતિસંસારમાં અનન્તકાળ સુધી પરિભ્રમણ કરે છે અને ત્યા અનન્ત દુ ખેને અનુભવ ४रे छे. (१२)
