________________ સગામાં સ્નેહ તૂટે છે. છોકરા પત્નીને ખુશ કરવા બાપથી જુદો રહે છે ! ભાઈ-ભાઈથી અલગ થાય છે. વિષયચિંતાની ઘેલછામાં વડીલની છાયા નથી ગમતી, કેમ કે મોહના યથેચ્છ ચાળા કરવા છે. કેટલીકવાર તો વિષયચિંતાના રસિયા ધર્મ-પ્રવૃત્તિ વખતે પણ એ જ ચિંતામાં ફસાઈ પડે છે, એને જુવાન બાઈઓ સાથે ધર્મક્રિયા કરવી ગમે છે. વ્યાખ્યાન સભામાં એમની સાથે બેસવું ગમે છે. પછી વારે વારે આંખો ત્યાં ભટકી આવે છે. વિષયચિંતાની મોંકાણ જબરી છે. ખરેખર ડાહ્યા માણસો એથી બચે છે, પરંતુ ગાંડાઓનું તો મોત જ થાય છે. ભાવપ્રાણનો નાશ થાય છે. વિષયચિંતાના અનર્થનો પાર નથી. વિષય ચિંતાનો વિચિત્ર અંધાપો - શ્રેષ્ઠિપુત્રની કથા - જો આ સંસારનું મૂળ કષાયો, પણ એને ઊભા થવાનું સ્થાન કામગુણો, ઇન્દ્રિયોના વિષયો. વિષયો ખાતર જીવે કષાય કરે છે. સારા રૂપરંગવાળી ચીજ ગમે છે માટે એ લાવવા લોભ કરે છે. માયા કરે છે અને એ મળવા ઉપર અભિમાન કરે છે ! સારા-નરસા વિષયોને લઈને રાગ-દ્વેષ કરે છે. વિષયોના અવલંબને કષાયો; એની પાછળ હિંસાદિ પાપો અને કર્મબંધન, એના ઉપર સંસારમાં પરિભ્રમણ આ ક્રમ છે. માટે વિષયો એ સંસારની જડ છે. ઉપદેશમાલામાં કહે છે “અહો ! આ વિષયો જગતમાં ન હોત તો જીવ કેવો સુખી હોત ! શા સારુ એ હિંસાદિ પાપો અને ક્રોધાદિ કષાયો કરત જ ?" માણસ ફીર્તિ, યશ માટે મરી પડે છે ત્યાં પણ કાનને સારા જશવાદના શબ્દ સાંભળવાનો રસ છે, આંખને પોતાનાં માન-સન્માન થાય એ જોવાનો ઉમળકો છે, એટલે એ ય ઇન્દ્રિયનો વિષય છે. વિષય ચિંતાનો વિચિત્ર અંધાપો -- શ્રેષ્ઠિપુત્રની કથા - - - - - - - - - - - 13
