________________ હું શું કરીશ? મારી પાસે હવે કાંઈ રહ્યું નહિ, હાય ! મારા છોકરા શી રીતે મંડાશે ? ઓ...” પેલા કહે, “ચાળા રહેવા દે, કાઢ ધન.” આ કહે, “લો તમારે તપાસવું હોય તો આખું ઘર બતાવી દઉં.” કેવી સફાઈબંધ વાત કરે છે ? પૈસા કમાવવા, પૈસા બચાવવા જૂઠનો હિસાબ ખરો કે આટલું જ જૂઠ બોલાય ? અગર જૂઠ ન બોલાય ? સંસારમાં કયારે કેવા પ્રસંગ આવે એની શી ખબર ? એ વખતે એવા પ્રસંગે કેવાં કરેલાં જૂણાં ચલાવવા પડે ? સંસાર માંડવાનો અને માથે લેવાનો એટલે આ સમજી જ રાખવાનું ને કે અવસરને વશ થઈ આવાં જૂઠનાં પાપ પણ આચરવા પડશે ? હજી આગળ જુઓ આટલાં પાપથી જાતે ય પતે એવું નથી. ચોરો વણિકની વાત શાના માને ? કેમ પેલો કરગરે કાકલુદી કરે તો ય એમને દયા શાની? એ તો કહે છે, “હરામી ! ચાળા કરે છે ? ધના નથી બતાવવું? ત્યારે તે આ છરાનો ઘા” એમ કહી છરો ઉગામ્યો. વણિકગભરાયો કે, “હવે તો મર્યો પરંતુ પાછો વિચારે છે કે હવે આ લોકો આટલા દુષ્ટ છે તો હું જ એમને પૂરા કરી દઉં.' તરત હાથ જોડી કહે છે, “ભાઈસાબ ! મારશો નહિ. જીવન કરતાં ધન કયું કિંમતી છે તે એને સાચવી રાખવા મરું? ચાલો બતાવું. પણ જોજો ભાઈસાબ ! બધું ન લઈ લેતા-થોડું મારા માટે રહેવા દેજો. એટલી ગરીબ પર દયા કરજો.” પેલાય પિસ્તોલ અને છરાની અણી એની સામે ધરી રાખી એની પાછળ પાછળ જાય છે; ત્યારે આ વિચારે છે કે, “હવે જે છેલ્લો ઉપાય કરી રાખ્યો છે તે લઈને આ લોકોને ઠેકાણે પાડી દઉં છું. ચોરોની દુર્દશા : પેલો વણિક ધનના લોભ ખાતર ચોરોનો ઘાટ ઘડી નાખવાની બુદ્ધિએ પહોંચ્યો. એ ચોરોને લઈ ચાલ્યો ટાંકા પાસે. કહે છે, “જુઓ, અનોખો વાર્તાસંગ્રહ 30
