________________ આ દષ્ટાંત આપી જ્ઞાની કહે છે, શેઠાણી એટલે સમજ આચાર્ય. એ શેઠના સ્થાને રહેલ શિષ્યને ઠપકો આપે છે, “કેમ ચારિત્ર સંયમ લઈને શરીરને ખાનપાનથી મહલવાનું કર્યું? શરીર સંયમનું ખૂની કેવી રીતે ? શરીર તો સંયમનું ખૂની છે. શરીરને અસંયમ કરવાનું ગમે, એમાં સંયમનો ખૂરદો બોલાવે, એટલે શરીર એ સંયમનું ખૂની છે. એવા શરીરને ખીલાવવાનું ?' શિષ્ય કહે, “બાપજી, સાંભળો તો ખરા, શરીરને કેમખવરાવ્યું ? ગઈ કાલે ઉપવાસ કરી ખાવા આપ્યું જ નહિ. પણ આજે સવારથી એ ગળિયું થયું, આંખે અંધારા આવે, સ્વાધ્યાય-વૈયાવચ્ચ કશામાં શરીર ઊઠવા જ તૈયાર નહિ. બધી આરાધના બગડતી હતી, તેથી ન છૂટકે એને ખાવા આપવું પડ્યું.' - આ ખુલાસાથી આચાર્ય રાજી થયા. શરીરને સંયમનું ખૂની સમજતા હતા તેથી ધન્ના અણગાર અને તામલિતાપસ બંનેએ તપથી શરીરને હાડપિંજરશું કરી નાખેલું. છતાં પણ ધન્ના અણગારને સદ્દષ્ટિની સાધના ખરી, તામલિને નહિ ! કેમ વારુ ? કહો, સદ્દષ્ટિની સાધના શરીર સુકાવવા પર નહિ, પણ વેધ-સંવેદ્યપદ પર આધારિત છે, ને એ સર્વજ્ઞ-વચન મળવા પર આધારિત છે. તામલિને કિંમતી માનવદેહ મળવાની પુણ્યાઈ હતી, પરંતુ સર્વજ્ઞવચન મળવાનું પુણ્ય નહોતું. સર્વજ્ઞ-વચન અતિ મહાન પુણ્યોદયે મળે. એ મળ્યાની કદર હોય તો અપૂર્વ નિધાન મળ્યા જેવો હરખનો પાર ન હોય. અભુત ખજાનો મળ્યો : ફ્રાન્સમાં સંસ્કૃત ભણેલા વિદ્વાન લેખકોએથને કવિ કાળિદાસનું શાકુંતલ નાટક જોવા મળ્યું. વાંચી એ એટલો બધો હરખમાં આવી ગયો કે સભા વચ્ચે “શાકુંતલ' પુસ્તક માથે મૂકીને નાચવા માંડ્યો ! વિજય ચોરનું દષ્ટાંત 107|
