________________ માણસ!મારું માન્યું નહિ ને દુકાન કાઢી નાખી. છોકરાને બહારગામ મોકલી દીધો, તે જરૂર મૂડી લઈને જ મોકલ્યો હશે. મારી રકમ પાછી વાળી નહિ. કેવો આપમતિ! કેવો પ્રપંચી !" હવે એ ખીમચંદને દુશ્મન દેખે છે. સંબંધ બંધ થઈ ગયા. વચમાં વચમાં ઉઘરાણી કરે છે, ત્યારે ખીમચંદ ઊલટો તીખાં લે છે. એ ય દયાચંદને દુશ્મન દેખે છે. પૈસાનો સંબંધ ભંડો H દુનિયામાં પૈસાનો સંબંધ મિત્રતા અને સ્નેહને તોડાવે છે, વહાલામાં વહાલા લાગતાને વૈરી બનાવે છે, અનેક પ્રપંચ-વિશ્વાસઘાત અને પાપોની હારમાળા સર્જે છે. માટે નીતિ કહે છે કે જેની સાથે સ્નેહ રાખવો હોય એની સાથે પૈસાનો સંબંધ બાંધતા નહિ. નહિતર પ્રપંચ અને વિશ્વાસનો ઘાત કરવાનું બનશે, સામાના ભૂતકાળના ઉપકાર ભૂલી દુશ્મનનું માનવાનું દિલ બનશે, એવાં અનિષ્ટ પરિણામ આવે એનાં કરતાં સીધું સરળભાવે કહેવું સારું કે, “જો ભાઈ આપણી વચ્ચે પૈસાનો સંબંધ રહેવા દે, નહિતર એનું છેવટ દુશ્મનાવટમાં આવશે. ખીમચંદે આપમતિ, ઊંધી ગણતરી અને મમતમાં બરબાદી સર્જી. લોક પણ સમજતું થઈ ગયું કે આ બિચારા દયાચંદ જેવા સારા માણસ સાથે હવે એ દુશ્મનાવટ કરે છે તે સારું નથી. નાદાન પર અંકુશ ન હોય તો : હવે બન્યું એવું કે ખીમચંદના છોકરાને બહારગામ ગયે બાર મહિના થઈ ગયા હશે ત્યાં છોકરાની વહુ કોઈ જુવાનિયાના સંબંધમાં આવી. જુવાન વય, બાપના ઘરમાં લાડકોડમાં ઉછરેલી, આજુબાજુવાળા સાથે બોલવા કરવામાં છૂટ વાળી, એનું પરિણામ આ ન આવે તો બીજું શું આવે? નાની વયમાં ઘણા લાડકોડમનને સ્વચ્છંદ બનાવે છે. વયનાદાન છે, પોતાના હિતાહિતની ગમ પડતી નથી, પછી માથે વડીલનો ભય, લાજ કે અંકુશ હોય નહિ, તે આપ મેળે શી રીતે સીધી લાઈને ચાલે ? અનોખો વાર્તાસંગ્રહ 94
