________________ અનોપભાઈ કહે છે, “તો જુઓ, અમારે ત્યાં પણ પ્રસંગ નક્કી થઈ ગયેલો છે. છતાં તમારી નાત પહેલી જમશે, ને અમારી પછી, આટલું નક્કી કરાવવા આવ્યો છું. તમારો બાબો-બેબી એ મારા જ છે, એટલે એની શોભા એ મારી જ શોભા છે. એમાં કશો સંકોચ રાખશો નહિ કે અનોપચંદનું પહેલું નક્કી થયેલું કેમ ફરે? અનોપચંદ પોતે જ આ બચ્ચાને પણ પોતાના જ માનીને જમણ ફેરવે છે. એટલે ફરે. માટે જુઓ હોં તમારે ત્યાં નાત પહેલી જમશે.” આ સાંભળીને એ ભાઈ ક્યાં ઊભા રહે? અનોપચંદ શેઠની આ ઉદારતા અને તે પણ પોતાના ઘરે સામેથી ચાલી આવી કરાતી જોઈને એની આંખમાં ઝળઝળિયાં આવી ગયાં, પોતે આવા ઉદાર શેઠની વિરુદ્ધ કાઢેલા બખાળા માટે ભારે પસ્તાવો થયો, આંખમાં પાણી સાથે હાથ જોડીને કહે છે - “શેઠ ! માફ કરજો મને. આપને મેં પહેલાં ઓળખ્યા નહિ; ને બહાર ગમે તેમ બોલ્ય રાખ્યું. જમણ આપનું જ પહેલું રહે. આપે પહેલું નોંધાવેલું, એટલે આપ હકદાર છો, ને એમાં હું ખુશ છું.” દુર્જનનાં હૃદય પરિવર્તન થાય ? થાય, સજ્જનના બોલ અને વર્તાવ એ એવી મૈત્રી એવા સ્નેહભાવ અને એવી ઉદારતાભર્યા હોય છે કે સામાનાં દિલને પીગાળી નાખે. એવા સજ્જન બનવું હોય તો શુભ ભાવો અને શુભ ભાવનાઓનો બહુ ખપ રાખવો જોઈએ, એની બહુ જરૂર રહેવી જોઈએ. એનો બહુ ખપ અને જરૂર એટલે શું, એ સમજો છો ને ? જીવનમાં સારી મનમાની સુખ-સગવડો, પૈસાટકા, માન-સન્માન ઊંચા ખાનપાન વગેરેની જેટલી જરૂર નહિ, એટલી શુભ ભાવ અને શુભ ભાવનાની ખાસ જરૂર લાગે. જીવનમાં ઓછું વધતું તો મળ્યા કરે, અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ તો આવ્યા જ કરે, પરંતુ મુખ્ય લક્ષ આ હોય કે, “મારે ખાસ ખપ શાનો શુભ ભાવનાના ખપી - ભરૂચના અનોપચંદભાઈ 7 3
