________________ ક્યાં જાય ? ચાલવું પડ્યું. દરબાર વચ્ચે રાજાની સામે ઊભા રહેવું પડ્યું. દરવાનોએ હવાલો આપ્યો. રાજા પૂછે છે, “કોણ છો ?' આ કહે છે, “હું મહારાણીની સખી છું.” સખી છો કે સખા ?" મહારાજ ! સખી છું.” “એમ?' કહેતાં રાજાએ સિપાઈને હુકમ કર્યો, “આનાં કપડાં ઉતારો.” આ સાંભળીને શ્રેષ્ઠિપુત્રને ધ્રુજારી વ્યાપી જાય છે. “મર્યો એમ લાગે છે. એમ થાય છે કે જાણે ધરતી માર્ગ આપે તો અંદર ઊતરી જાઉં. પરંતુ એ તો જીવના ફાંફા છે. વિષયચિંતાથી કરેલા કુદરતના સામના ઉપર કુદરત હવે શાની છોડે ? પૂછો ને કે, “વિષયચિંતામાં કુદરતનો સામનો શો ? સામનો આ, કે અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ મળવા-ટળવાનું તો પરિમિત પુય-પાપની કુદરતના ગણિત પ્રમાણે થાય છે. પરંતુ એના પર એ ગણિત્તને ઓળંગીને આઘા પાછા ચિંતન કરવા એ કુદરતનો સામનો કરવા જેવું છે. દા.ત. ગણિત બંધાયું કે શેર પાણીમાં બે આની ભાર મીઠું જોઈએ, હવે જો એમાં અધોળ-અઢી તોલા ભાર જેટલું નાખે તો? ખારું અગર ! વાલ ભર 9 તોલાના ત્રીસમાં ભાગ જેટલું નાખે તો ? ફીકું ફસ ! ગણિતના ઉલ્લંઘને સ્વાદનો સામનો. એમ અહીં ગણિત બંધાયું છે. આટલા પુણ્ય આટલી જ વિષયાનુકૂળતા મળવાની જ, ને આટલા પાપે આટલી પ્રતિકૂળતા મળવાની જ. હવે (1) જો મનમાં લોચા વાળે કે, “બસ, કેમ આ પ્રતિકૂળ બન્યું? ફલાણાએ મારું બગાડી નાખ્યું. એ મહાલુચ્ચો,” એ કુદરતનો સામનો છે, એથી ફોગટ પાપના થોક ઉપાર્જે છે; જે ઉદયમાં આવતાં જીવને ત્રાસ ત્રાસ ઊભો થાય છે. વિષય ચિંતાનો વિચિત્ર અંધાપો - શ્રેષ્ઠિપુત્રની કથા 23]
