________________ રાતનો સમય છે; ચોરોએ આવતાવેંત વાણિયાને ગાડી સામે છરોપિસ્તોલ દેખાડીને કહ્યું, “ધન બતાવ નહિતર આ છરાથી કરપીણ રીતે કાપી નાખશે; ને જો બૂમ મારવા ગયો છે તો આ પિસ્તોલથી ગોળીએ મારશું.” 'વણિક ચાલાક છે, તરત હાથ જોડે છે, “ભાઈસાહબ ! મારી પાસે શું છે ? આ કબાટમાં ખાવા જેટલા થોડાઘણા પૈસા છે. માફ કરો, એટલા માટે ખાવા રહેવા દો. આ તમે લઈ જશો તો કુટુંબ ભૂખે મરશે.” ચોરો કહે, “હરામી !" એમ કહી બનાવે છે અમને ? અમે સાંભળ્યું છે તારી પાસે ઘણું ધન છે, કાટ કાઢ નહિતર આ કપાઈ ગયો સમજ.” તોય વાણિયો કરગરે છે, ગરીબડાપણું દેખાડે છે. માબાપ કહે છે. લોભ શું ન કરાવે ? શું ન બોલાવે ? પેલો વણિક ધનની બહુ મમતામાં ગરીબડો થઈ ચોરોને કહે છે, ભાઈસાબ !મારી પાસે કાંઈ નથી. બાટમાં થોડી ખાધાખરચી છે એતમે લઈ જશો તો મારું કુટુંબ ભૂખે મરશે. માટે મને માફ કરો. તમે જાઓ !" પણ ચોરો છોડે ? હવે તો છરો ઉગામી કહી જ દે છે, લે ત્યારે ધન નથી બતાવવું? આ છરો પેટમાં ઘુસ્યો સમજ ને જરા ચૂં કર્યું છે તો આ પિસ્તોલમાંથી તારા મોંઢા પરને છાતી પર ફટાફટ ગોળીઓ છૂટી જાણજે.” ત્યાં વાણિયો ચેતી જઈ કહે છે, “તો લ્યો ભાઈ–સાબ ! ધન દેખાડું. ચાલો મારી સાથે અંદરના ઓરડામાં. પણ જરાક મારા પર દયા કરજો ભાઈસાબ ! થોડુંક એમાંથી મારે ખાવા રહેવા દેજો.” ચોરો કહે, “ચાલ તો ખરો, પહેલાં કાઢ કેટલું છે ?' “ઓરડામાં લઈ જઈ વાણિયે દાટેલી પેલી બનાવટી દાગીનાની પેટી કાઢી. બધું ખોલી બતાવ્યું. દીવાના અજવાળામાં ચકમકાટસોનાનાં ધનના લોભે દુર્ગતિ - વણિકનું દષ્ટાંતા 27)
