________________ શ્રેષ્ઠિપુત્ર મહેલમાં H શ્રેષ્ઠિપુત્ર વિહવળ થઈ ગયો, રહેવાયું નહિ, નક્કી કરે છે કે એક વાર રાણીને મળવું તો ખરું જ. પણ ત્યાં તો ચોકી પહેરા ! શી રીતે જવાય ? એણે સાહસ કર્યું, ગામ બહાર જઈ એકાંતમાં સ્ત્રીનો વેશ પહેર્યો અને ઊપડ્યો રાજમહેલ તરફ. મહેલની નીચે આવી ગયો. સિપાઈને કહે છે, રાણી મારી સખી છે, એને મળવું છે.' સિપાઈ લઈ ગયો ઉપર, રાણી એને જોતાં ઓળખી ગઈ, સિપાઈને પાછો વાળ્યો અને પૂછે છે, “આ શું?' આ કહે છે, “શું તે તું નથી જાણતી ? મરી રહ્યો છું તારા વિના અને તું અહીં નિરાંતે બેઠી છે ! ક્યાં ગયો તારો પ્રેમ ?' રાણી કહે છે, પ્રેમ તો બધોય ખરો, પણ હું સ્વાધીન થોડી જ હતી ? બાપે કર્યું ત્યાં મારું શું ચાલે ?' આ કહે છે, “તો પછી મારે શું કરવું ?' મરવું શા માટે ? સો વરસ જીવો.” શી રીતે જીવે? મારા પ્રાણ જેવી તું ગયા પછી જીવતર કયાં રહું?' હવે મને ભૂલી જાઓ, બીજી કોઈ મારી બેનને મારી જગા. આપો.' “અપાય? આ તે કાંઈ જડ વસ્તુની જરૂર છે કે રોટલીને બદલે રોટલાથી ચલાવું? આ તો જીવની સાથે સંબંધ છે. તારે ઠીક છે તું મને ભૂલી શકે મારાથી કેમ ભૂલાય ? તારા વિના તો દિલમાં આગ સળગી રહી છે. હવે તો મને ઝેર દઈ દે.' લાગણીના ઊભરાનું પરિણામ : રાણીને પૂર્વ પ્રેમ તો હતો જ, આના ગગદ શબ્દોએ એને વિહવળ કરી મૂકી; લાગણીનો ઊભરો છૂટ્યો. માણસ આમ જ મરે છે. અનુચિત સ્થાને લાગણી ઊભરાવાથી અનર્થ ઊભો થાય છે. વળી અહીં પાછું એકાંત છે, શું બાકી રહે ! પરસ્ત્રી–પરપુરુષનાં એકાંત વિષય ચિંતાનો વિચિત્ર અંધાપો - શ્રેષ્ઠિપુત્રની કથા 19
