________________
બાલ્યકાળ તથા યૌવન
૧૫૫ જટિલ જિજ્ઞાસાઓ પ્રસ્તુત કરી. તેને તર્કપૂર્ણ અને અખલિત ઉત્તર સાંભળીને અધ્યાપક અવાક અને હતપ્રભ થઈ ગયા. તેમણે પણ પોતાના મનની કેટલીક જૂની પુરાણી શંકાઓ રજૂ કરી, ભગવાન પાસેથી સમાધાન મેળવીને તે આશ્ચર્યમુગ્ધ થઈ, મહાવીરને જોવા લાગ્યા ત્યારે તે બ્રાહ્મણે કહ્યુંપંડિત! આપ તેમને સાધારણ બાળક ન સમજે, તે વિદ્યાના સાગર અને જ્ઞાનના નિધિ છે. સકળ શાસ્ત્રમાં પારંગત છે. તે મહાન આત્મા, ભવિષ્યમાં ધર્મતીર્થનું પ્રવર્તન કરીને સંસારને સમુદ્ધાર કરશે. બાળક મહાવીરના ઉત્તર સાંભળીને બ્રાહ્મણે તેને “ઐન્દ્ર વ્યાકરણ” ના રૂપમાં સંગ્રહીત કર્યા. ૨૭ તે વખતે ઈન્દ્ર પોતાનું અસલી રૂપ પ્રગટ કર્યું અને ભગવાનને વંદન કરીને અંતર્ધાન થઈ ગયા.
મહાવીરની નવી નવી ઉન્મેષશાલિની પ્રતિભાથી માતા-પિતા પરિજન-નગરજન બધાં ચકિત થઈ ગયાં. બધાનાં મન અત્યંત પ્રમુદિત થઈ ઉઠયાં. ૧૭૮
જીવનના ઉષાકાળથી જ મહાવીર ચિંતનશીલ હતા. તેમનું ફળદ્રુપ ભેજુ સદા-સર્વદા અધ્યાત્મ સાગરના ઊંડાણમાં ડૂબકી મારતું રહ્યું. તે સંસારમાં હતા પરંતુ જળમાં કમળની માફક તેનાથી સદા નિર્લેપ રહેતાં. બહાર બધુંએ હતું પરંતુ અંતરમાં તે સદા પોતાને એકાકી આત્મરૂપ જેતા હતા. બચપણથી જ્યારે યૌવનના મધુ ઉદ્યાનમાં પ્રવેશ કર્યો ત્યારે પણ તેઓ તેવીજ રીતે અનાસક્ત અને ઉદાસીન હતા. તેમની ઉદાસીનતા જોઈને કયાંય સાધુ ન થઈ જાય, એવા વિચારથી માતા-પિતાએ સંસારની મેહમાયામાં બાંધવાના હેતુથી વિવાહને પ્રસ્તાવ મૂકયો. ત્યાંના વસંતપુરના મહાસામંત સમરવીરે પણ લાવણ્ય અને રૂપમાં અદ્વિતીય સુંદરી પિતાની પુત્રી યશોદાની સાથે વર્ધમાનના પાણિગ્રહણને પ્રસ્તાવ સિદ્ધાર્થ રાજાની પાસે મોકલ્યો.૭૮ મહાવીરને અંતરાત્મા તેનો સ્વીકાર કરવા માગતો ન હતો. પરંતુ માતા-પિતાના પ્રેમભર્યા આગ્રહને તેમનું ભાવુક હૃદય ટાળી ન શકર્યું. તેમણે વિવાહના બંધનને સ્વીકાર કર્યો. ૧૯ પરંતુ વિષય-વાસનાના કાદવથી તેઓ કમળની માફક સદા ઉપર તરતા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
