________________
૨૮૬
કલ્પસૂત્ર આપી નહિ, પરંતુ તેમણે ભગવાનનું અનુકરણ કરી સ્વયં લંચન વિગેરે ક્રિયાઓ કરી. ૧
શ્રમણ બન્યા પછી, ભગવાન અખંડ મૌનવ્રતી બનીને એકાન્ત શાન્ત સ્થાનમાં ધ્યાનસ્થ બનીને રહેવા લાગ્યા. ઘોર અભિગ્રહ ધારણ કરી, અનાસક્ત થઈને ભિક્ષાહેતુ ગ્રામાનુગ્રામ વિચરણ કરતા પરંતુ ભિક્ષા અને તેની વિધિથી જનતા અનભિજ્ઞ હેવાથી ભિક્ષા ઉપલબ્ધ થતી ન હતી. તે ચાર હજાર શ્રમણ ચિરકાળ સુધી એવી વાટ જોતા રહ્યા કે ભગવાન મૌન છેડીને અમારી સારસંભાળ લેશે, સુખસગવડનો પ્રયત્ન કરશે, પરંતુ ભગવાન તો આત્મસ્થ હતા. કાંઈ બોલ્યા નહિ તેથી તે શ્રમણે ભૂખ-તરસથી કંટાળીને સમ્રાટ ભારતની શરમથી ફરીને ગૃહસ્થ ન બનતાં વલ્કલધારી તાપસ વગેરે થઈ ગયા. વસ્તુતઃ વિવેકના અભાવમાં સાધક સાધનથી પથભ્રષ્ટ થઈ જાય છે.
ભગવાન ઋષભદેવ અન્સાન ચિત્તથી, અવ્યથિત મનથી ભિક્ષાને માટે નગરે અને ગામમાં પરિભ્રમણ કરતા. ભાવિક માને ભગવાનને નિહાળીને ભક્તિભાવનાથી વિભેર થઈને પોતાની રૂપવતી કન્યાઓને, સુંદર વોને, અમૂલ્ય આભૂષણોને, હાથી ઘોડા, રથ, સિંહાસન વગેરે ગ્રહણ કરવા અભ્યર્થના કરતા પરંતુ કઈ પણ તેમને ભિક્ષા માટે કહેતું નહિ. તે વસ્તુઓને ગ્રહણ કર્યા વિના ભગવાન જ્યારે પાછા વળી જતા ત્યારે તેઓ સમજી શક્તા નહિ કે ભગવાનને કઈ વસ્તુની આવશ્યક્તા છે?
એક વરસ પૂરું થયું. કુરુજનપદય ગજપુરના અધિપતિ બાહુબલીને પુત્ર સેમપ્રભ રાજાના પુત્ર શ્રેયસે સ્વપ્નમાં જોયું કે “સુમેપર્વત શ્યામ વર્ણ થઈ ગયું છે, તેને મેં અમૃત કળશથી અભિષિક્ત કરીને ફરીને ચમકા.” સુબુદ્ધિ નગરશ્રેષ્ઠીએ પણ સ્વપ્ન જોયું- “સૂર્યનાં હજાર કિરણે પિતાના સ્થાનથી ચલિત થઈ રહ્યાં હતાં. અને તે વખતે શ્રેયાંસે તે રમિઓને ફરીથી સૂર્યમાં સંસ્થાપિત કરી દીધાં.” રાજા સેમપ્રભે સ્વપ્ન જોયું કે “એક મહાન પુરૂષ શત્રુઓથી યુદ્ધ કરી રહેલ છે, શ્રેયસે તેને સહાયતા પ્રદાન કરી, તેનાથી શત્રુનું બળ નષ્ટ થઈ ગયું” સવાર થતાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
