Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya ka
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi. a. A. gratha, puSpa 18-19-20-21-22-23 sAhama soham u sAham sAhasa zrImad haribhadra sUrIzvarajI mahArAja viracita yogadaSTi samuccaya sapAdaka sADaham vizvazAnti cAhaka he jIva! tu zuddha, buddha, AnaMda svarUpa AtmAnu ciMtana kara, jo tuM pAtAnA AtmAne saMga karIza te Atmika sukhane prApta karIza. je koI anaMta sukha pAmyA che, te badhA Atma-jJAna dvArA ja pAmyA che, khInne kAI upAya nathI. e mATe he yAgI ! tuM anya kAMI paNa ci'tavana na kara; paraMtu potAnA AtmAnuM ja ciMtana kara, bhAvanA bhAva. mUlya rUA 10-00 jJAna khAte
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka tathA prAptisthAna (1) vizva aspRzya AdhyAtmika graMthamALA vatI kumArI rajanadevI sau. zropha mahetA bilDIMga, bIje mALe, 12 me rasto, khAra, muMbaI-para, (2) surajabahena DI. vorA C/o madhusudana DI. vorA arUNodaya milsa, morabI. (saurASTra) prathamavRtti H prata 1000 oNgasTa : 1976 mudraka : popaTalAla gekaLadAsa Thakkara zrI zakti prinTarI 6, surendra hAusa, ghIkAMTA roDa, amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthamAM AvelA pustakanI sUci 1. gadaSTi samuccaya 2. ISTapadeza samAdhizataka 4. Atma prabodhakara bhAvanAo AtmabaMdha 6. svAnubhUti 7. DAka abhiprAya sahanazakti ane tyAga, A be vAto para pUrNa dhyAna rAkhaze. IcchA mujaba na maLe te sahana karI levuM. je jarUriyAtathI adhika saMpatti vagere maLI jAya to tene tyAga karI devo. sukhI ane zAMta jIvana jIvavAne A mArga che. bhega-AnaMdanI vRtti tamane sAcuM zAntimaya jIvana jIvavA detI nathI. A jIvana viSayAnaMda mATe nathI, e na bhUlaze. A jIvana mtanA jaDa padArtho pAchaLa bhaTakavA mATe nathI, e na bhUlaze. A jIvana to ucca mane baLa pUrvaka Atmavizuddhi karavA mATe che. A vAta satata yAda rAkhaze. Atmazuddhi karavA pUrve zArIrika zuddhi ane mAnasika zuddhi karavI Avazyaka che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhya TAITala uparanA citrane paricAM eka sAdhujI krodhanA AvezamAM marIne eka rAphaDAnI aA sarpa rUpe utpanna thayA. krodhamAM mRtyu pAmela hovAthI ugra jheravAvai caMDakeziye nAga che. tenI daSTimAM paNa bhayaMkara jhera hatuM. keInI para dRSTi paDe te tene jhera caDI jatuM ane te maraNazaraNa thatAM A nAge e rastAmAM nIkaLatA anekane daMza ApI prANa lIdhelA. jethI lokee te raste cAlavuM ja baMdha karI dIdhuM. eka samaye prabhu mahAvIradeva te ja raste thaIne nIkaLyA. govALIAoe temane te raste jatAM rokayA tyAre prabhue kahyuM ke tame mArI koI ciMtA na kare. huM sarva jIvonuM kalyANa karavA icchuM chuM. ane prabhu jyAM caMkeziyAnuM bila hatuM tyAM rAphaDA pAse AvIne dhyAna dharI UbhA rahyA. caMDakoziyAne manuSya zarIranI gaMdha AvatAM rAphaDAmAMthI bahAra nIkaLyo ane prabhune page daMza dIdhe. te lohIne badale dUdhanI dhArA paDavA lAgI. A joIne te vicAravA lAgyo ane tene jAtismaraNajJAna thayuM. (pUrvanA bhonuM jJAna.) ane tyAM prabhue paNa dhyAna pALIne tene kahyuM, "bujhabujha tuM zuM karI rahyo che? krodha karIne tArI ti vadhArI rahyo che vagere. tethI tene khUba khUba pazcAtApa. thaye ane prabhunI mAphI mAgI. teNe kahyuM, "prabhu have huM AjathI hiMsA nahi karuM mane tyAga karA, tathA jIvana sudhIne saMthAra karA." Ama mahAvIre te sapane uddhAra karyo. nAga zAMta thavAthI. le ke e enI pUjA karavI prAraMbha karI, ane pUjAmAM dUdha, sAkara vagere caDAvavA lAgyA. tethI kIDIo AvI ane nAgane caTakA bharavA lAgI. paraMtu sarpa zAMta bhAve te sahana karavA lAgyo. ghaNI kIDIonA samUha maLIne caTakA bharavAthI zarIra cALaNI samAna thaI gayuM paNa te te prabhunA dhyAnamAM masta rahIne vedanA bhUlI gayA te te marIne AThamA svargamAM devapaNe utpanna thayo. krodhanA prabhAve sAdhumAMthI sarpa thayA ane samatAne prabhAve sarpamAMthI deva thayo. e che bhAvono mahimA. tene je samajI zubhane Azraya grahaNa kare, te ja bhava pAra kare.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMDakozI viSa bharIne viSadhara sUto caMDaziyA nAmI, mahA bhayaMkara e mAragamAM vicare mahAvIra svAmI. " jAze mA prabhupathavikaTa che, jhera bharyo eka nAga nikaTa che." hAtha joDIne vinave vIrane loka badhAM bhaya pAmI. AvI gaI jyAM mAnava kerI, DaMkha dIdhe tyAM thaIne vairI hiMsA ane ahiMsA vacce laDAI bhISaNa jAmI. dUdha vahyuM jyAM prabhune caraNe, caMDakeziya Avye zaraNe, "kaMIka samajatuM kaMIka samaja) vIra kahe karuNA ANI. verathI vera zame nahi jagamAM, premathI prema vadhe chavanamAM.' prima dharmane paricaya pAmI nAga rahyo zira nAmI, mahA bhayaMkara e mAragamAM vicare mahAvIra svAmI. samatAmAM sukha, svarga ane mekSa rahela che. jyAre viSamabhAvamAM sAra ane saMsAranA duHkhe rahelA che. caMDakAziyAnA jIve samatA che te sukhI thaye, ane viSamabhAva karyo te duHkhI thayo. A taka gadaSTi samuccaya ane ISTapadeza tathA samAdhizataka, maNane samatA tarapha javA preraNA Ape che ane viSamabhAva javAno upadeza Ape che. ane tenuM pratyakSa pariNAma zuM che te AvavA A daSTAMta rUpa citra raju karela che. sujJajane te vAMcI- - mArI tenuM jIvanamAM AcaraNa kare. e ja zubhakAmanA ! saha
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadgata zrI dalapatarAmabhAI TUMka paricaya sagata zrI dalapatarAmabhAInA mAtA-pitAnuM nivAsasthAna saurASTranA saradhAra gAma khAte hatuM. temanA mAtApitAnuM nAma zrImatI ujamabAI ane zrI jaTAzakarabhAI hatA. temano janma tA. 19-5-1895nA roja temanA mosALa jetapuramAM thayo hato. mAtApitA svabhAve saraLa ane dharmAnurAgI hatA. mAtuzrI ujamabAInI zItaLA vAtsalya-chAyAmAM temano zaizavakALa vyatIta thayo tyArabAda thoDe prAthamika abhyAsa temaNe saradhAramAM karyo ane pachInA vadhu abhyAsa mATe teo rAjakeTa gayA. abhyAsa bAda teozrI saurASTramAMthI hAlanA mahArASTra rAjyamAMnA solApura zaheramAM jaIne vasyA. tyAMnI mIlamAM temaNe nokarI svIkArI ane potAnI viziSTa kuzaLatA ane kAryadakSatAne pariNAme, eka pachI eka ucca hoddo prApta karatAM karatAM, aMte vIviMga-mAstaranA mAnabharyA hoddA para niyukta thayA. A rIte A udyoga-kendrane emanI sudIrgha ane niSThAbharI sevAkArakidIne lAbha maLyo hato. teo saraLa svabhAvI ane zAMta hatA. teo jaina dharmanA dhArmika anuSThAno yathAzakti AcaratA hatA. chellA traNa varSathI teozrI hRdayaroganA bhoga banyA hatA. ane anya nAnA moTA aneka vyAdhioe temanA zarIrane gherI lIdhuM hatuM. temanA putrae temanI saMpUrNa sevA bajAvI hatI. aneka upacAro karyA chatAM aMte to badhuM kudaratane hAtha che. kudarata pAse mAnavInuM zuM jora che ? aMte chevaTanI kSaNa sudhI bolatAM-cAlatAM, tA. 15-2-72nA roja A mAyAmaya jagata ane nazvara dehano tyAga karIne temane amara AtmA parAkanI yAtrAe cAlyo gayo che. prabhu temanA amara AtmAne zAMti Ape. temanA suputrae temanI pAchaLa sAre e dharmAda kADhela che. bhavadIya kAMtilAla
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarva, vorA dalapatarAma jaTAzaMkara pitR devo bhava janma tA. 19-5-1895 ] = [ ga vAsa tA. 15-2-7ra pUjaya pitAzrI, zizuvayamAM ja dharmanA saMskAronuM siMcana karIne temAM amane daDha karIne tathA tamArA potAnA ja dRSTAMtathI dharmanuM ArAdhana karanAra jIva aMtima samaye paNa kevI samAdhi rAkhI zake che, tene dAkhalo pUro pADIne amArAmAM deva, guru ane dharma pratyenI zraddhA rAkhI zraddhAvAna banAvanAra evA pUjya pitAzrI ! ApanA amo bhAbhavanAM RNI chIe. li. bhavabhavanA RNI ApanAM saMtAna, manasukhalAla, caMdrakAnta, madhusUdana, mauMndrakumAra, suzIlAbena muktAbena
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ surajabahena vorA kejarI mAtR devo bhava pUjya mAtuzrI, Ape amArI bAlyAvasthAmAM je dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpI dhArmika saMskAronuM bIja vAvyuM, tenAthI ame jIvanane sanmArge laI javAmAM saphaLa banyA chIe. ApanI preraNA ane sadA maLatI ja rahe ane Apa AtmakalyANa karatA thakA dIrdhAyuSya bhAga e parama kRpALu paramAtmA pratye amArA sarvanI prArthanA che. 1 li. bhavabhavanA RNI ApanAM saMtAne, manasukhalAla, caMdrakAnta, madhusUdana, mahendrakumAra, suzIlAbena, muktAbena,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAbhAra dhanyavAda A prakAzana pragaTa karavAmAM je je dharmapremI bahene tathA baMdhuoe Arthika, zArIrika, pratyakSa ane parokSa, sahakAra Apela che te sarvane hAdika dhanyavAda saha AbhAra mAnavAmAM Ave che. A pustakanuM je mUlya rAkhela che, te paNa jJAna khAte ja vyaya thaze. matalaba ke AvAM AdhyAtmika pustaka pragaTa karavAmAM ja tene sadupayoga thaze e bhAvanA hadayamAM vasela che. mATe guNazIla mahAnubhAvo. A prakAzanane AnaMdabhera apanAvI AdhyAtmika vikAsa sAdhaze. e ja maMgala kAmanA haiye rAkhI viramuM chuM. zrIyuta manaharalAlabhAI modI jemaNe A pustaka chapAvAnI sarva kAmanI javAbadArI laIne dareka kArya kALajIpUrvaka khaMta ane dharmapremathI je sevA bajAvI che. temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. teo AvA pAramArthika kAryo karI uttarottara svavikAsa sAdhe. temaNe je niHsvArtha bhAve sevA bajAvI che te mATe temane hAdika dhanyavAda saha AbhAra mAnavAmAM Ave che. presa mAlika popaTabhAIe je khaMta, lAgaNI ane dhArmika premasahita, sevAbhAve suMdara ane zuddha chApakAma satvara karIne sevA bajAvI che te badala temane hArdika dhanyavAda saha AbhAra mAnavAmAM Ave che. bhaviSyamAM paNa prasaMga Ave evA ja premathI bhaktibhAva sahita sevA karavA tatpara raheze evI AzA sevIe chIe. -kumArI raMjanadevI zropha
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma vikAsanI viziSTa paddhatio jana daSTie dhyAna | vikAsa jJAna-prakAza, AtmAM guNasthAna nI dazA krama 1 | 2 avasthA sAkhya | zreyAthI mata prayAthI 5 * rI-Ata a|i mUDhAvasthA tamoguNa prayAthI bahirAtma bhAva AtaMrIka || kSiptA tamaH vasthA | raja: tRNAgninI prabhA samAna chANAnI agninI | prabhA samAna lAkaDAnI agninI , prabhA samAna | Asana Arta-rI. samAna dIvAnI prabhA dItA 'prANAyAma che |
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ antarAtmabhAva paramAtmabhAva 4 pa t 7 Ata dhama dha 8thI12 dha -zukala ! 13 Ata -raudra vikAsa dha kALa 14 ,, .. zukala parama zukala "" " 34 31 l , . .. |pUrNa vi |kAsa kALa 99 ratnaprabhA "" 99 . .. sthirA pratyAhAra ,, "9 tArAnI prabhA sUrya prabhA samAna cadrikA samAna parA "" "" .. kAntA dhAraNA "" prabhA dhyAna samAdhi samAdhi ekAgra raja:sattva zreyAthI ,, "" ,, niruddha .. .. .. saha " parama .. '' .. - "" sattva guNAtIta dhyeyarUpa zreyarUpa
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ du:khanuM auSadha tane bIju kaI duHkhI karatuM nathI, tArI potAnI vAsanA ja tane duHkhI kare che. "je di tArI vAsanA naSTa thaI jaze te di duHkha nahI rahe. tArAmAM mAnaprAptinI vAsanA che ane tene koIe mAna ApyuM nahIM, tyAre tuM ene du:kha ApanAra mAne che ! paraMtu hakIkatamAM, je mAnaprAptinI tArI vAsanA ja na hota to tene tuM du:kha ApanAra na mAnata. | mATe jyAre jyAre tane lAge ke " duHkhI chuM" tyAre tyAre enI pAchaLa kArya karatI vAsanAne zodhI kADhaje ane ene nimULa karavAnA upAye karaje. pachI bIjuM kaI tane duHkha ApanAra nahi lAge. rastAmAM cAlyA jatAM acAnaka khADo Ave ne paDI javAya... tyAre keTaluM duHkha thAya che ? joIne na cAlyA teno keTalo badhe pazcAtApa thAya che ? ema koI duSTa vicAra rUpI khADAmAM mana paDI jAya tyAre keTaluM duHkha thAya che? keTalo pazcAtApa thAya che ? kharAba vicAra karyA pAchaLa tIvra duHkha ane pazcAtApa vinA punaH ApaNe e vicArathI pAchA nahi pharI zakIe. kharAba vicAra eTale UMDo phU! evI AtmapratIti vinA te kUvAmAM ja paDavAnuM thaze. kharAba vicAro aTakAvavAnI tIvra jhaMkhanA vinA kharAba vicAro nahi ja aTake. ApaNuM rati-AnaMdanuM pAtra mAtra viSaye nathI, ApaNuM ratinuM pAtra to che paramAtmA tIrthakara deva. paramAtmA pratye rati karI zakIe te manuSya chIe! citta prasannatA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaM nama: zrI haribhadra sUrivarya viracita yogadaSTi samuccaya anuvAda maMgalAcaraNama mahAvIra bhaje deva, bhaktayA salphalA dAyaka, yata prasAdAta mayAprApi, vidyA saMteSa kAriNI II guru kamala nAmAna tatA vandatibhAvAtA yatpAda nirate nitya citte zAMti laparAM parA zAradA caraNI natvA yogamArgobhidarzaka anudita mayA khecchA, gadaSTi samuccaya: ia artha-anuvAda kartA maMgalAcaraNa kare che, paramAtmA mahAvIra deva tathA guruvarya zrI vijayakamalasUrIzvarajI mahArAja tathA sarasvatI devIne vaMdana karI gamArganA svarUpane batAvanAra tathA AtmakalyANa karanAra gadaSTi samuccaya graMthano sArAMza, rahasya anuvAda rUpe ahIM huM jaNAvuM chuM. 1-2-3. gataMtraga zAstramAM praveza karavAne bahu nikaTabhUta evA gadaSTi samuccaya nAmanA graMthanI vyAkhyAne prAraMbha karuM chuM. ahIM A prathama AcAryazrI ziSTa puruSanA AcArane pAlana karavA sAruM tathA vineinI upazAMti mATe prayajana, abhidheya,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya saMbaMdha tathA maMgalAcaraNane jaNAvavA sAruM prathama lekarUpa sUtrane jaNAve che. maMgalAcaraNa tathA projanAdi nacchA gitoga gigamya jinennamama vIra vacce samAsena yoga tad daSTi bhedataH in atha zrata jinAdi gIpuruSethI jANavA lAyaka tathA sAmAnya kevalIomAM uttama tathA mana, vacana ane kAyAnA yegathI rahita evA paramAtmA mahAvIra devane (zAstraga tathA sAmarthya vegathI namaskAra kare azakaya hovAthI) IcchA vegathI namaskAra karIne saMkSepathI mitrAdi lakSaNavALA vegane yaMgadaSTinA bhedathI kahIza. 1 vivecana-ziSTa puruSone e AcAra che ke kaMI paNa sArA kAmamAM pravRtti karatAM pahelAM ISTa devane namaskAra karIne pachI pravRtti kare che. A AcArya paNa ziSTa che. AthI ziSTAcAra pAlana karavA maMgalAcaraNa karavuM jarUranuM che. zAstramAM kahyuM che ke, ziSTone A AcAra che ke teo sarva sthaLe sArA kAmamAM pravRtti karatAM ISTadevanI stutipUrvaka haMmezA pravRtti kare che. tema ja sArA kAmamAM ghaNAM vidane Ave che. A kAraNane laI A prakaraNa samyam jJAnane hetu hovAthI zreyobhUta che mATe A kAryamAM vidane na Ave, tema ja vidanenI upazAMti thAya te khAtara maMgalanI jarUra che, tathA buddhimAnenI pravRtti khAtara A graMtha racavAnuM zuM prayojana che? tathA A graMthamAM zuM kahevAnuM che? te jaNAvavuM joIe. zAstramAM kahela che ke
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya jyAM sudhI zAstra racavAnuM agara kaMI paNa kArya karavAnuM prayojana kahela na hoya tyAM sudhI tenuM grahaNa kaI paNa karatuM nathI. tema ja jenuM abhidheya, AmAM A kahevAnuM che te kahela na hoya tenuM prayojana paNa kahI zakAya nahi, vaLI A abhidheya abhISTa tathA zakya hovuM joIe, paNa nakAmuM ke binaupayogI na hovuM joIe. A graMtha racavAnuM A phaLa che ema spaSTa batAvavuM joIe, tathA saMbaMdha paNa kahevuM joIe, paNa A saMbaMdha aMdara AvI jAya che. vAcya vAcaka bhAvarUpa jethI jude karela nathI. ahIM have upara jaNAvela maMgalAcaraNa, prayojana vagere jaNAve che. nacchA cogatoga gigaNya jinottama, vIra, A vAkayathI ziSTa samaya pratipAlana karavA tathA vinI zAMti karavA ISTadevane namaskAra karavAmAM Avela che, tathA va samAsena yoga tadaSTi bhedata.. A vAkya vaDe prajanAdi traNa kahela che. A pramANe A kane sAmAnya artha batAvela che. have tenuM vivecana karavAmAM Ave che-"natvApraNamya vIraM," paramAtmA mahAvIradevane namaskAra karIne, kevI rIte, te kahe che ke "IcchAgataH IcchApUrvaka IcchAga Azri A kriyA vizeSaNa che. IcchAga vaDe namaskAra karuM chuM, Ama kahevAthI zAstrAga tathA sAmarthyayegane niSedha karyo, kAraNa ke zAstraga tathA sAmarthyagathI namaskAra thaI zake nahi, ane graMthanI zarUAtamAM mRSAvAda
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya (asatya)ne deSa lAge te dUra karavA IcchAyogathI namaskAra kare che. sarva jagyAe ucita pravRtti karavI te ja yogya che. A traNa yoganuM svarUpa AgaLa batAvavAmAM Avaze. zAstrayoga ane sAmarthyayoga ghaNuM UMcA darajajAnA che tethI te yoga vaDe namaskAra kare banI zake nahi, mATe IcchAyogathI namaskAra karela che. vIrabhagavAna kevA che? te kahe che ke - jittama" A vizeSaNa che, nAmAdi vIrane vyavaccheda kare che. rAgadveSAdi zatrune jItanAra hovAthI sarve viziSTa mRtadharAdi jina kahevAya che. te batAve che kRtajina, avadhijina, mana:paryAyajJAnIjina, kevalajJAnIjina A tamAma jinamAM uttama, kevalajJAnapaNAne laI tathA tIrthaMkarapaNAne laI, prabhu mahAvIradeva jinettama che. Ama kahevAthI prabhunA tathA bhavyatva paripakavANAthI prApta thayela uttama bedhibIjanA lAbhathI ArAdhana karela ahaMta padAdinA vAtsalya bhAvathI upArjita karela mahAn puNyarUpa tIrthaMkara nAmakarmanA vipAka (phalarU5) bIjAne paramapada saMpAdana karAvanAra karmakAya avasthA-samavasaraNa avasthA jaNAvI. kevalajJAna prApta thayA pahelAMnI je samagra avasthA te dharmakAya avasthA jANavI, vaLI prabhu kevA che. te kahe che, "aga." mana, vacana ane kAyAnA vyApAra rUpa je yogo te jeone have nathI. Ane laIne prabhu yogarahita che, Ama kahevAthI prabhunI zailezI avasthAnA uttarakAlamAM thanAra saMpUrNa karma abhAvarUpa tathA bhavyatva parikSayathI pragaTa thayela paramajJAna tathA sukha lakSaNathI kRtakRtya thavAthI paripUrNapaNe parama phalarUpa tattvakAyAvasthA-siddhAvasthAne jaNAve
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaSTi samuccaya HH ' che. " ataevAhu " AthI kahe che ke " yogigamya " niSpanna yogiethI jANavA lAyaka che, ahIMA yogIe zrutajinAdi sevA; AthI e jaNAvyuM ke mithyAdaSTie prabhunA svarUpane jANI zakatA nathI. paNa zrutajinAdi yogIe che te ja jANI zake che, vaLI prabhunA svarUpane jANavAnI icchA paNa samyaktvane prApta thavAnA samaye thanAra carama yathApravRttikaraNa prApta thAya tyAre ja thAya che. khAjA samaye prabhune jANavAnI icchA paNa thAya nahi. " vIra " A nAma guNaniSpanna hovAthI sAka che. mahAvIryathI birAjamAna heAvAthI, tathA mahAghAra tapazcaryAthI ka zatrune vidAraNa karavAthI, tathA kaSAya rUpa zatrune jItavAthI, tathA kevalajJAnarUpa lakSmIne svayaM (potAnI meLe) grahaNa karavA rUpa parAkramavALA heAvAthI vIra kahevAya che. Ama kahevAthI prabhunA yathArtha asAdhAraNa guNunI stuti rUpa bhAvastavanathI STidevanI stuti karI che, ahI ISTadevapaNAnuM svarUpa batAve che. 'ISTatva' eTale guNanA prakarUpa (zreSThatArUpa) bhagavAna che mATe ISTa che, ane 'devatattva'ca.' eTale paramagatine prApta thavAthI deva che, Ane laIne prathama ISTadevanI bhAvastavana rUpa stuti karela che, "valye samAsena yoga tadRSTi bhedataH" A vAkacathI prekSAvAnAnI pravRtti nimitte prayojanAdi traNanuM svarUpa banAvela che, kevI rIte, te jaNAve che ke vacce-hIza yogaM mitrAdi lakSaNa yogane saMkSepa vaDe, vistArathI te pUrvanA mahAna AcArcAe uttarAdhyayana sUtra tathA yoganiN yAdi graMthemAM jaNAvela che. 'taSTibhedata: ' yogaSTinA bhedathI. ahIM sakSepa vaDe yoganuM kathana karavuM te kartAnuM ana'tara prayojana che, ane para`para prayojana kartAne nirvANu
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya pada maLavuM te che. graMthaktane Azaya zuddha hovAthI tathA prANIenA hita khAtara teozrInI pravRtti hovAthI A pravRtti nirvANa sukha meLavI ApavAmAM avazya phaLadAtA bIja samAna che. abhidheya" A graMthamAM kahevA lAyaka yoganuM svarUpa che, A abhISTa che, tema ja zakya paNa che, AthI anabhISTa tathA azakyapaNunI zaMkA dUra karavI. saMbaMdha" sAdhya sAdhana lakSaNa saMbaMdha athavA vAe vAcaka bhAva lakSaNa saMbaMdha prasiddha ja che. zabda rUpa graMtha vAcaka che, ane artha vAcyuM che. zretAone anaMtara prayajana cAlu prakaraNanA arthane baMdha the te, ane paraMparA prajana te zrotAone paNa nirvANa sukha meLavavuM te che, prakaraNanA arthane jANI gya rIte yogamArgamAM pravRtti karavAthI mekSa prApta thAya che, gamArgamAM pravRtti karavI te, mokSa prApta karavAmAM avazya phaladAtA bIja rUpa che. A pramANe ISTadevane namaskAra karIne tathA prajanAdi kahIne cAlu prakaraNane upakAraka prAsaMgika bInA jaNAve che. IcchAdi veganuM svarUpa kahe che. havecchAdi gAnAM svarUpamabhidhIyate, yogInA mukarAya vyakta ega prasaMgataH ArA vivecana-cAlu prakaraNamAM IcchAga, zAstroga ane sAmaveganuM svarUpa kahevAmAM Ave che. zA mATe? uttara Ape che ke yegIonA upakAra arthe, ahIMA kula yegIo tathA pravRttacaka gIo levA, paraMtu niSpanna yogIe ke
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya jeo pUrNatAne pAmyA che teone na levA, kAraNa ke teone A vegana graMthathI have lAbha nathI. A traNa prakAranA yogIonuM svarUpa AgaLa savistArathI jaNAvavAmAM Avela hovAthI ahIM jaNAvela nathI. AthI zuM upakAra thavAnuM che? uttara ganA svarUpane, rahasyane samyaka prakAre jANe. kevI rIte kaheze? uttara-spaSTa rIte kahIzuM paNu aprastuta nahi kahIe. gaprasaMgataH" mitrAdi lakSaNa eganA prasaMgane laI, prasaMga nomana zAstranI yuktithI AkarSAIne jaNAvIza. 2. IcchA veganuM svarUpa kahe che. kamicchaH kRtArthasya jJAnIne Dapi pramAdata: vikala dhamaga yaH sa IcchAga uccate rUA vivecana-tathA prakAranA kSayopazama bhAvane laI kaI eka mANasa dravyAdika pudgalika vastunI AzA, tRSNa rahita dharmanA anuSThAna karavAnI bhAvanAvALe hovA chatAM siddhAMtamAM kahela tattvanI vAta jANavA chatAM, ane karavA lAyaka dhArmika anuSThAne sArI rIte samajavA chatAM, je kALe je dharmanuM anuSThAna karavAnuM hoya temAM pheraphAra karI nAMkhe, dRSTAMta tarIke pratikramaNa karatAM sUryAsta samaye vaMditA sUtra AvavuM joIe tenA badale pratikramaNanI zarUAta paNa thatI nathI. caityavaMdana karatAM arthanI vicAraNA tathA cittanI ekAgratA thavI joIe, te paNa pramAdane laI babara thatI nathI. kSayopazama bhAvanI vicitratAne pote ajJAnI nathI paNa jJAnI che. tema ja dharmanA anuSThAne nA rahasyane jANanAra che. mAtra pramAda, vikathAne laI je avasare
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya r je kriyA karavAnI che te kare nahi, prabhubhakti karavAnA samaye upAsanA kare nahi, guruvaMdananA samaye gurune vaMdana kare nahi, supAtra dAna ApavAnA samaye dAna Ape nahi, hRdayamAM IcchA teA pramaLa hAya paNa ALasa, pramAda, mananI asthiratA vagerene kAraNe karI zake nahiM, athavA vikAle kare, tene icchAyoga kahe che. A yoga caturthAM guNasthAnake hAya che. 3. zAstra cAganuM svarUpa zAsra yoga sviha royA yathAzakatyapramAdina: zrAddhasya tIvrAdhena vasA'vikalatA // 4 // vivecana--apramAdi eveA zrAvaka zAstramAM je pramANe kahela hAya te pramANe dharmonA sa anuSThAne je samaye je karavAnAM hAya te pramANe kare che. vikathAdi pramAda jaine alpa mAtra paNa nathI, tema ja anya prakAranA mehanA abhAvathI AtmAdinA niNaeNya jene cAkkasa thaI gayo che. tema ja tIvra edhane laI akhAdhita yogya samaye akhaMDa dharmAnuSThAna kare che. icchAyogamAM yathA yogya pravRttinI khAmI che, tyAre zAsrayogamAM yathAyogya pravRtti thaI zake che. tema ja tyAga, vairAgya paNa vadhAre sArA heAya che. vicakSaNa manuSyo ja peAtAnA doSAne, bhUlAne jANI zake che ane tyAgI zake che. paNa je peAtAnI bhUlAne jANe ja nahi te tene tyAgI te kayAMthI ja zake. 4. sAmathyAganuM svarUpa zAsusa'zi tApAyasta'tikrAnta gAcaraH zakatu, kAdvizeSaNa sAmarthyakhyAyamuttamaH 11411
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya vivecana-zAstramAM yoganI siddhi mATe je je upAyo batAvela che, te sarva upAyone anubhavapUrvaka sAkSAtkAra karIne jeo ghaNuM AgaLa vadhyA che teonuM je uttamottama dhamanuhaThAna tene sAmarthya yoga kahe che. daSTAMta tarIke tathA prakAranA saMghayaNanA abhAve tathA zrutajJAnanA abhAve jina kalpAdi je vastune viccheda (nAza) zAstramAM kahela che, tene abhyAsa zaktinA prAbalyapaNuthI kare, jina kalpAdinI tulanA karavIprekaTIsa karavI. jeTalI bane teTalI zaktine pheravavI tene sAmarthya yoga kahe che. A yoga vinA vilaMbe pradhAna phala-mekSa meLavI ApavAmAM asAdhAraNa kAraNa rUpa che. pa. A vAtane samarthana kare che. siddhayAra vyapadasaMprApti hetu bhedA na tatvataH zAstrAdevAyagammate sava vahe gibhi dA vivecana-zAso te dizA batAve che, paNa pachI AgaLane mArga te pitAnI meLe meLavI levuM jarUrI che. zAstramAM mokSa prAptinA samyaggadarzana, jJAna ane cAritrAdi anaMtA mArgo batAvelA che. nava padanI pUjAmAM mahopAdhyAyajI zrImad yazovijayajI mahArAja jaNAve che ke - vega asaMkhya jinavara kahyA navapada mukhya te jANe re sArAMza e che ke, mekSa prApta karavAnA asaMkhya sAdhana che, paNa te badhAne zAstrathI yogI puruSo paNa sarva prakAre jANI zakatA nathI. svAnubhavadvArA niSpanna yogIe jANI zake che. A vAtane daSTAMta dvArA samajAve che. keI nagaramAM praveza karavA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya 10 mATe eka ja daravAjo hAtA nathI, paNa aneka daravAjAe tathA khArIe hAya che. jene je icchA Ave te daravAjethI nagaramAM praveza karI zake che. tenA mATe pratibadha hAtA nathI, te pramANe mekSa rUpa nagaramAM praveza karavA mATe ekAda sAdhana hetu nathI, paNu asa`khyAta ke ana'tA sAdhanA heAya che. A badhA anaMtA sAdhanAnA ullekha zAstramAM kevI rIte hAI zake? zAsra tA mAtra dizAsUcana kare che. ekAda sAdhana pakaDI AgaLa vadhavA prayatna kare teA AgaLanA mAgeryAM ApAApa svAnubhave samajAI jAya che. 6. zAstrathI tamAma sAdhanA naNuvAmAM doSa batAve che. sava thA taparicchedAt sAkSAtkAriva yAgataH tatsava jJatva sa'sidhdhestadA siddhipakrAptitaH 11911 vivecana--zAstro dizAsUcana karAvanArA hAvAthI zAstra dvArA meAkSanA anaMtA sAdhanA jANI zakAya ja nahi ane jANavAmAM Ave te zreAtArUpa yogine svAnubhava siddha tamAma mArgonA sAkSAtkAra thavAthI zAstra sAMbhaLavAnA samaye ja sajJapaNAnI siddhi sAthe muktipadanI prApti paNa thAya, paNa tema te thatuM ja nathI.' 7. : vAdi A vAtane ISTa gaNe che. tene uttara Ape che na cainadeva yattasmAt prAtibhajJAna sagataH sAmarthya yogAvAAsti savajJatyAdi sAdhanam // 8 // vivecana--upara je mInA kahevAmAM AvI te pramANe anatuM te nathI. zAstrathI ayogi kevalItvanuM jJAna thayA chatAM
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya paNa mukti maLatI te nathI. je Ama che te pratibhajJAna saMyukta A sAmarthyayoga cakkasa sarvajJANAne prApta karI Ape che. A yoga prApta thatA AtmasvarUpa pragaTa thatA jarApaNa vAra lAgatI nathI. A pratibhajJAnane mArgAnusAri-kevalajJAnane anusaranAra prakRSTa uhA-jJAna-mAnasikatAdaza jJAna kahe che. sAmarthya che pradhAna jemAM, e yoga ne sAmarthyayoga, arthAt pakakSemata uttama dharma vyApAra. ke je yogIothI paNa avAca che, akathanIya che, jenuM svarUpa zabda dvArA paNa varNana karI zakAya nahi, paNa svAnubhavagamya che. A sAmarthyoga dharmavyApAra vilaMba vagara kevalajJAna prApta karAve che. ahIMA vAdI zaMkA kare che ke-prAtijJAna che te zrutajJAna che. ane ema nahi mAne te zAstramAM pAMca jJAna kahela che tenA cha jJAna thaze, tema ja pratibhajJAnane kevaLajJAna paNa kahI zakAya nahi, kAraNa ke kevalajJAna te sAmarthya yoganuM kArya che. A yogamAM pravRtti karavAthI kevalajJAna prApta thAya che. mATe pratibhajJAnane zratajJAnanI aMdara praveza karAve, je zrutajJAnanI aMdara prAtibhajJAnane samAveza thAya te pachI mekSaprAptine je je kAraNe che te zratajJAna rUpa zAstrathI ja jaNAya che ema cokkasa thayuM. Ane uttara e che ke prAtijJAna che te zrutajJAna nathI. tema ja kevalajJAna paNa nathI. tema ja pAMca jJAnathI juduM jJAna paNa nathI, jema arUNodaya. A aruNodaya che tene rAtri na kahI zakAya, tema divasa paNa na kahI zakAya, tema ja rAtri divasathI atirikta vastu che tema paNa na kahI zakAya. paraMtu sUryodaya pahelAMnI eka avasthA aruNodaya che ema kahI zakAya, te
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya pramANe prAtijJAnane zrutajJAna tathA kevalajJAna paNa na kahI zakAya. kAraNa ke sAmarthyayoganA samaye kSapakazeNugata hovAthI utkRSTa kSayopazamabhAvane laI kRtajJAnI tarIke vAstavika vyavahAra thaI zake nahi, mATe zratajJAna na kahevAya, tema ja pazama jJAna hovAthI tamAma dravya praryAyane nahi jANavAthI kevalajJAna paNa kahevAya nahi, mATe A prAtijJAnane aruNodayanI jema kevalajJAna prApta thayA pahelAMnI dazA kahe che. A jJAnane bIjAo tArakanirIkSaNa jJAna zabdathI oLakhAve che. mATe tene prAtijJAna kahevAmAM deSa nathI. 8. sAmarthyoganA bheda kahe che. dvidhAya gharma saMnyAsa yogasaMnyAsa saMti, kSApazamikAdharmA gA: kAyAdikama tu dA vivecanakevalajJAna thayA pahelAnA pratibhajJAnavata tIvra tatva bedhathI ghaNe AgaLa vadhela e apramatta saMyati jyAre AThamA guNasthAne kSapakakSeNI para caDhe che tyAre dharma saMnyAsa nAmanA sAmarthya yogane prathama bheda prApta thAya che. A yoganI aMdara kSayopazama bhAvathI utpanna thayelA kSamAdi daza prakAranA dharmone nAza thAya che, ane kSAyika bhAvanA kSamAdi daza prakAranA dharmo pragaTa thAya che. A dharma saMnyAsa yoga chaThThA guNasthAnakathI zarU thAya che, ane teramAM guNasthAnaka sudhI hoya che, paNa tAtvika daSTie dharma saMnyAsa yoga AThamAM guNasthAnake kSapakazreNI para caDhe tyAre ja zarU thAya che, ane phaLa svarUpe kevalajJAna prApta karAvI Ape che. kevalajJAna prApta
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya thayA pachI thayopazama bhAvanA kSamAdi dharmo, tathA matyAdi cAra jJAna rahetA nathI, ane kSAyaka bhAvanA kSamAdi daza dharmo tathA kevalajJAnAdi prApta thAya che. yoga saMnyAsa nAmane sAmarthyayoga teramAM guNasthAnakanA. aMte mela javAnA samaye jyAre zelezIkaraNa kare che, tyAra pachI caudamAM guNasthAnake A yoga hoya che, A yogamAM mana, vacana ane kAyAnA vyApArane paNa nirAdha thAya che. A bAbatane AgaLanA lekamAM jaNAvavAmAM Ave che. 9 A banne vega je guNasthAnake hoya te kahe che. dvitIyAdapUrvakaraNe prathamastAttvika bhaveta AyakaraNAdUrve dvitIya ititaddhidaH zivAya vivecana-ahIMA bIjuM apUrvakaraNa grahaNa karavAthI graMthabhedanA kAraNabhUta prathama apUrvakaraNane niSedha karIne dvitIya zabda grahaNa karela che, kAraNa ke prathama apUrvakaraNamAM sAmarthya ga hotuM nathI. apUrvakaraNa eTale AtmAne apUrva bhAva. je pahelA kayAreya paNa Avela nathI. A anAdi apAra saMsAramAM pari bhramaNa karatA A jIvane dharmanA anuSThAna karavA chatAM paNa pahelA kayAre nahi Ave e AtmAne apUrva adhyavasAya (pariNAmabhAva) utpanna thAya tenuM nAma apUrvakaraNa che. A apUrvakaraNanuM phaLa rAgadveSa rUpI tIvra gAMTha che tene bheda kare te che, ane A graMthabhedanuM phala samyagadarzana prApta thavuM te che. ane A samyagra darzanathI satya vastu samajAya che--jaDa
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya caitanyanuM jJAna thAya che. samyagadarzana eTale zuddha AtmasvarUpane baMdha tha, anubhava the. zAstramAM kahela che ke, ApaNAmAM samyagadarzana che ke nahi te jANavA mATe samyakatvanA pAMca lakSaNe batAvyA che. A lakSaNe ApaNAmAM hoya te jANavuM ke ApaNAmAM samyaktva che. ane e lakSaNo na hoya te tene prApta karavA prayatna kara, prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikyatA. A pAMca lakSaNathI samyaktva pragaTa thAya che. ApaNAmAM samyakatva che ke nahi tenI khAtarI thAya che. tatvArthazraddhAne sabhyatva kahe che. A samyaktvanA pAMca lakSaNane anukrama prAdhAnyatAne anusare che, ane eka pachI ekane lAbha thAya che. prazama-kaSAyene upazama thAya te ja mekSanI abhilASA rUpa saMvega prApta thAya che, ane saMvega hoya te ja saMsAra upara udAsInavRtti rUpa nirveda pragaTa thAya tyAre vairAgyabhAva pragaTe che, ane nirveda hoya te ja duHkhI jIve upara dayA ciMtavavA rUpa anukaMpA pragaTa thAya che ane anukaMpA hoya te ja prabhunA vacana upara zraddhA thavA rUpa AstikatA prApta thAya che. pUrvAnu pUvathI pazcAnupUvI suMdara che. AstikatA hoya te anukaMpAdi bIjA guNe hoya che ema zAstranA jANakAro kahe che. samyagudarzana pApta thayA pachI kamanI je sthiti bAkI rahe che temAMthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmanI sthitine kSaya thavAthI bIjA apUrvakaraNamAM prathama tAtvika dharmasaMnyAsanAmane sAmarthyavega prApta thAya che, apramatta saMyati jyAre
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 15 AThamA guNasthAnake kSapakazreNI para ArUDha thAya che tyAre dharma saMnyAsa lega hoya che. e samaye AtmaskuraNa tIvra thAya che. para pariNatI thatI nathI. A ati uttama dazAne jJAnIo paNa varNavI zake nahi, te anubhavagamya sthiti che. yathAkhyAta cAritranI prApti thAya che. A ati utkRSTa cAritra tathA jJAnadazAmAM vartatAM ghanaghAtI karmane nAza thAya che, ane kevalajJAna prApta thAya che tyAre kSapazama bhAvanA kSamAdi daza dharma tathA matyAdi jJAnanI nivRtti thAya che. ane lAyaka bhAvanA kSamAdi dharmo tathA kevalajJAna prApta thAya che. A tAvika dharmasaMnyAsayega che. paraMtu atAtvika dharmasanyAsa ga chaThThA guNasthAnake pravajyA aMgIkAra karatI vakhate hoya che. sAvadha pravRttinI nivRttirUpa pravajyA jJAnaganI prAptirUpa che. bhagavatI pravajyAne adhikArI saMsArathI virakta thaye heya te ja che. zAstramAM kahyuM che ke, dIkSAne lAyaka te jIve che ke je (1) AryadezamAM janmela heya, (2) viziSTa jAti ane kuLavALe hoya, (3) jenA karmarUpI maLa upazAMta thayA hoya e nirmaLa buddhivALe hoya, (4) jene manuSya janmanI durlabhatA samajANa hoya, (5) janma - maraNanA regathI je bhayabhIta banyo hoya, (6) dhana, saMpattinI asthiratAne jANI lIdhI hoya, (7) viSayo mAtra duHkhanA hetu che ema jANyuM hoya, (8) saMgane viyegazIla jANyo hoya, (9) maraNane bhaya jIvanamAM pratikSaNe rahe che evuM jANI lIdhuM hoya, (10) bhegenuM phaLa ati bhayaMkara che ema jANI lIdhuM heya, (11) uparokta
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAya, (16 ya te ja abhyAsa gadaSTi samuccaya vastu svabhAvane jANI je saMsArathI virakta rahete haya, (12) jenA kaSAyo pAtaLA paDI gayA hoya, (13) je vinayavaMta heya, (14) je badhAthI sanmAnIya hoya, (15) koIne droha na karanAra hoya, (16) paranuM hita karanAra hoya, (17) zraddhAvaMta heya, (18) AcAryanA paricayamAM Avela hoya, unnatikamamAM AgaLa vadhela hoya te ja mANasa dIkSAne lAyaka gaNAya che. ane te ja vAstavika rIte dharmasaMnyAsavAna thaI zake che, kAraNa ke tyAM jJAnayoganI prApti thAya che. AvA guNavALuM prANI na hoya te jJAnayogane ArAdhI zakatuM nathI. "sarvajJoe bhASeluM te ja Agama che, ane A vAta zAstramAM nirUpaNa (barebara varNavela) karela che" tAtvi "A jya karaNuM durve." dharmasaMnyAsa yoganuM svarUpa kahyA pachI have yaMga saMnyAsa nAmanA sAmarthyatheganuM svarUpa kahe che, kevalajJAnanA upayogathI tathA aciMtya vIryazakti vaDe te te prakAranA te te kALe kSaya karavA yogya bhayagrAhi karmane tathA prakAre kSaya karavA prayatna kare enuM nAma zailezIkaraNa athavA AyojyakaraNa che. sArAMza e che ke temAM guNasthAnakanA aMte zelezIkaraNa karavAnI zarUAta karatAM caudamAM guNasthAna ke A zailezIkaraNanI kriyAthI mana, vacana ane kAyAnA yogenuM rUMdhana (rekavAthI) karavAthI cAra aghAtI karmone nAza thAya che. zailezI avasthAnuM A phaLa che. cAra ghAtI karmo pahelA kSaya thayA hatA, ane zelezI karaNathI bIjA cAra aghAtI karma kSaya thavAthI tarata ja parama padane (siddha gatine) prApta kare che. siddha gatimAM AtmasvarUpa, paramajyoti rUpa saccidAnaMda svarUpamAM lIna thAya che. janma,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya 17. jarA, Adhi, vyAdhi ane upAdhi rahita nirupAdhi sukha prApta kare che. karmabIja sarvathA dagdha thavAthI bhavAMkura have utpanna thatuM nathI. A AThamI para daSTinuM aMtima phaLa che. A bIje yoga saMnyAsa nAmane sAmarthyayoga zazIkaraNa avasthAmAM thAya che ema yogAcAryo jaNAve che. A sarve bAbata AgamathI siddha che. A vAtane sAbita karavA prAcIna siddhAMtanI gAthAone artha batAve che. "yathA pravRttikaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa" A traNa karaNe bhavya jene hoya che. abhavya ane prathama yathApravRttikaraNa mAtra heya che. karaNa eTale eka jAtane AtmAne pariNAma (bhAva) jyAM graMthi che tyAM paheluM kiraNa hoya che, graMthine bheda karatAM bIjuM karaNa prApta thAya che. anivRttikaraNathI A jIva samyagadarzana prApta kare che. duHkhe karIne bhedI zakAya, evI pragADha ane gupta evI lAkaDAnI gAMTha jevA jIvanA karmathI utpanna thayele gADha rAgadveSanA pariNAma (bhAva) tene graMthi kahe che. A graMthine bheda thayA pahelAM jIva mithyAtvI hatuM. paraMtu graMthine bheda thavAthI te samyaktva jJAnavAna bane che. thoDuM paNa samyakajJAna ghaNuM uttama che ane asaMmehanuM kAraNa bane che. nArAyAjA samyakatva prApta thayA pachI je karmanI sthiti bAkI rahI che. temAMthI be palyopamathI nava palyopama jeTalI karmanI sthiti ochI thAya tyAre dezavirati zrAvakapaNuM prApta thAya che. tyAra pachI sAgarepama jeTalI karmanI sthitine kSaya kare tyAre prathama cAritra prApta thAya che. te pachI saMkhyAta sAgaropama karmanI sthitine che. 1
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAgadRSTi samuccaya 18 nAza thAya tyAre upazama zreNI prApta thAya che ane tyAra pachI saMkhyAta sAgaropamanI kamanI sthiti kSaya thaye kSapakazreNI prApta thAya che. A pramANe siddhAMta gAthAnA sArAMza jaNAvyo che. 10. zailezIkaraNa pachI bIjo yAga batAve che. atatva cAgA yAgAnAM yAgaH paramuTTAhataH, mAkSarAjanabhAvena sava sanyAsa lakSaNaH 115 vivecana--ATha dRSTimAM parA nAmanI AThamI dRSTi prApta thatAM yeAga sanyAsa sAmarthya yoga zailezIkaraNa avasthAmAM mana, vacana, kAyAnA vyapAranA savathA abhAva thatAM prApta thAya che. A yAga sAgamAM zreSTha che. kAraNa ke AtmAne meAkSanI sAthe joDI devAne lAyaka utkRSTa dharmAnuSThAna rUpa yoga saMnyAsa nAmanA sAmarthya yoga che. A pramANe IcchAdi traNa yoganuM svarUpa jaNAvIne cAlu prasaMgane have jaNAve che. 11. etattrayamanAzritya vizeSaNaitadubhavAH| yAgadya uccatte aThTho sAmAnyatastu taH // 2 // vivecana--icchAyoga, zAstrayoga, sAmarthya yoganuM svarUpa prathama kahela che te traNa yoganA Azraya lIdhA sivAya paraMtu e yogathI utpanna thayela STie sAmAnya prakAre ATha che. AgaLa ATha dRSTionuM svarUpa jaNAve che. 12. ATha dRSTionA nAma jaNAve che mitrA tArA khalA dvIprA sthirA kAntA prabhA parA / nAmAni cAgaSTinAM lakSaNa ca niAta // 16 // a-mitrA, tArA, khalA, dIprA, sthirA, kAntA, prabhA, parA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya A yarthAtha nAmavALI gadaSTio che. jenuM svarUpa have kahevAmAM Ave che te tame sthira citte sAMbhaLo. 13. vivecana--mitranI mAphaka mitrA, sarva jIva para maitrI bhAvanA rAkhanAra mitrA, tArAnI mAphaka tArA, jenAmAM AMkhanA tArAnI jema AtmaprakAza kaMIka pragaTayo che te tArA vagere yathArtha anvaya (padone yogya saMbaMdha) nAmavALI A ATha yogadaSTio che. A ATha yogadaSTienuM varNana AgaLa karavAmAM Avaze. ahIMA yoga daSTi nAma ApavAthI AgaLa batAvavAmAM AvatI egha dRSTine niSedha samaja. eghadaSTi che te vAstavika daSTi nathI. kAraNa ke eghadaSTithI je je dharmanA anuSThAna karavAmAM Ave che te vikAsa sAdhaka thatA nathI. paraMtu yogadaSTithI je je dhArmika kriyAo karavAmAM Ave che te ja vikAsa sAdhaka bane che. 13. oghadRSTinuM varNana samegA medharAvyA saMgrahAgharbhakAdivatA oghadaSTi rihayA mithyAdaSTitarAyA 14 vivecana-ogha daSTi eTale janasamudAyanI sAmAnya daSTi. bhavAbhinaMdI jIvanI daSTi. vicAra ke samajaNa vagara gatAnagati nyAye bApadAdAnA dharmane anusaravuM; bahu jana saMmata evA dharmanA anuyAyI thavuM te, pitAnI buddhine upayoga na kare AnuM nAma oghadaSTi che. jJAnAvaraNAdi karmanI vicitratAne
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 20 laIne A sRSTi nAnA prakAranI hAya che. dRSTAMtathI A vAta samajAve che ke eka grahAdvi doSavALA bALaka ane eka grAdi doSa vagaranA khALaka, tema ja eka bALaka ane eka vRddha, yuvAna, tenI dRSTimAM (darzInamAM) phera paDaze ja. eghaSTi-(sAmAnya darzana) bhavAbhinaMDhI jIva viSayavALI eghadRSTi jANavI. kAca-timira regathI uparata thaI che jenI STi evA mithyAdaeNSTi tathA bIjo anuparata dRSTivALA mithyA-STi. A akSarA jaNAvyo bhAvAtha huve jaNAve che. meghavALI rAtrimAM eka dRSTi kiMcit mAtra vastune grahaNa kare che. bIjI daSTi megha vagaranI rAtrimAM jarA vadhAre vastune grahaNa kare che. meghavALA divase ane megha vagaranA divase je dRSTidha thAya che temAM taratamattA rahela hAya che. tema ja bhUtAdi grahavALI daSTi tathA bhUtAdi graha vagaranAnI dRSTi, A temAM paNa vizeSatA rahela che, cittabhramAdi bhedane laI, tema ja khAlakanI, cuvAnanI, vRddhanI dRSTi, vivekI mANasanI ane avivekI mANasanI dRSTi, tema ja kAcAdi timira rAgathI jenAM leAcanA haNAI gayAM che evA mithyA-STinI dRSTi ane jenAM leAcane rAgathI nathI haNAyA evA mithyAdaSTinI dRSTi, A badhAekanI dRSTimAM koI eka vastu jovAmAM jevI rIte taratamattA upAdhine laI ne paDe che. tevI rIte Atmadharma saMbadhI koI paNa eka padAnA nirNayamAM kSayApazamanI vicitratAne laI judA judA prakAranA jJAnabhedA ( abhiprAyA ) paDe che. A jJAna
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya bheda-sahaNa bheda, athavA darzanemAM paraspara bheda mitrAdi cAra daSTimAM paraspara paDe che ema gAcAryo jaNAve che. paraMtu rAgadveSanI graMthine jeoe bhedI nAkhela che evA sthirAdi daSTivALA gIonI aMdara AvA sahaNAdi bhedo kadApi paDatA nathI. kAraNa ke teo naya bhedanA svarUpane barabara jANatA hovAthI dareka darzananA abhiprAyone sArI rIte samajI zake che. kAraNa ke SaTU darzane che te jaina darzananA aMge che, jaina darzana che te samudra samAna che. temAM dareka darzana rUpI nadIo AvIne maLe che. AvA bedhane laIne A yogIomAM ukta bheda paDatA nathI. sthirAdi daSTivALA mahAtmAonI pravRtti paranA hitArthe ja hoya che. vaLI temAM zuddha bodhane laI haThAgraha jarA paNa te nathI. niraMtara maitrI, prameha, karuNA ane madhyastha bhAvanAne bhAvatA hovAthI gaMbhIra ane udAra AzayavALA heya che. tema ja dareka jIvane saMjIvanI cAri caranAra baLadanAM daSTAMtathI madhyastha upadeza ApIne AgaLa vadhAre che. 14. ATha dRSTienuM svarUpa tRNamayakANAgnika dIpaprapamA ratnatArA/caMdrAbhAH saddaSTardaSTiraSTadhA upA vivecana--(1)sAmAnyapaNe saddaSTivALa yogIonI daSTi (be) A prakAranI che? mitrAdaSTinI aMdara be tRNAgninA kaNa je che. vAstavika pitAnA kAryane karanAra thatuM nathI. suMdara smRtinA bIjabhUta sArA saMskAra nahi paDavAthI alpa zaktivALe baMdha TakI zakatuM nathI. Ane laIne deva, guru vaMdana
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya vageremAM vikalatA Ave che. aMtara upayoga bhAvapUrvaka vaMdanAdika kArya karI zakAtA nathI. (2) tArAdaSTimAM bodha chANanI agninA kaNa jevo hoya che. pahelA karatAM jarA adhika khare, paNa kharA avasare baMdha bujhAI jAya che. vAstavika rIte vadhAre vakhata TakI zake evA vIryane ahIMyA abhAva hoya che. Ane laIne kaI dhArmika anuSThAna karavAno vicAra thatAM prathamanI smRti sArI na hovAthI te kArya karI zakatuM nathI. (3) balAdaSTimAM kANAgninA kaNa je bodha hoya che. AnI aMdara pahelAM be karatAM jarA vadhAre bedha hoya che. ethI AmAM viryazakti zeDI vadhAre hoya che. smRti paNa AmAM jarA sArI hoya che. Ane laIne prabhubhakti Adi dhArmika anuSThAne karavAmAM anurAga thAya che. ane thoDe prayatna paNa kare che. (4) dIprAdaSTimAM beya dIvAnI prabhA je hoya che, pahelA karatAM ghaNuM vadhAre che. kAraNa ke AnI aMdara pahelAnA traNe baMdha AvI jAya che. ethI AmAM vIryazakti vadhAre hoya che. tema ja kArya karavAnA samaye smRti ghaNuM ja sArI hovAthI dravyathI tathA bhAvathI deva, guru AdinI bhakti, sevA vagere kAryo karavAmAM, tathA pApa puNyanA kAryomAM bIjAonA karatAM A daSTivALAnI pravRtti samajaNapUrvakanI havAthI judI paDe che. ahIMyAM ja prathama guNasthAnakanI utkRSTatA prApta thAya che. zAstrakAroe vyakata mithyAtvarUpa guNa AzrI vyavahAra rAzivALA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya jIne prathama mithyAtva guNasthAnaka kahela che. te sAmAnya prakAre jANavuM, bAkI vAstavika rIte prathama guNasthAnaka utkRSTa A cethI daSTimAM Ave tyAre ja prApta thAya che. zrAvakanA kuLamAM janma levAthI, ke sAdhunA veza paheravAthI thuM, pAMcamuM ke, chaThTha guNasthAnaka AvI jatuM nathI. te te guNe prApta karavAthI pamAya che. AgaLa upara daSTionuM svarUpa jaNAvavAmAM Avaze tyAre samajAze ke keTalI hade jIva AgaLa vadhe che tyAre tene prathama guNasthAnakanI prApti thAya che. cothuM guNa sthAnaka ane pAMcamuM, chaThuM vagere guNasthAnaka prApta karavA mATe keTalA guNe prApta karavA paDe che te have pachI batAvavAmAM Avaze. (5) sthirAdaSTi jeo rAgadveSa rUpI graMthine bhede temane hoya cheahIMyA samyagadarzananI prApti thAya che. sthirAdaSTimAM bodha ratnanI kAMti je cirasthAyI pariNAme apratipAtI, pravardhamAna, vinAzarahita parane hitakAraka, saMtoSa ApanAra, prAye karI cittanI ekAgratAne karanAra rananI kAMti samAna sthira che. hadayamAM thayela Atmatine prakAza ratnanI kAMti samAna kayAreya paNa javAne nathI. satkarmomAM pravRtti ghaNA ja premapUrvaka tathA viveka sahita kare che. asat pravRtti karatuM nathI. (6) kAntA dRSTimAM badhA tArAnI kAMti samAna hoya che. ratnanI kAMtine prakAza maryAdita hoya che, paraMtu AkAzamAM rahelA tArAone prakAza ghaNe dUra sudhI jaI zake che, sthira karatAM A dRSTimAM baMdha ghaNuM sAruM hoya che. sthira ane zAMta
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya 24 pravRtti hAvAthI dharmAnuSThAnA paNa niraticAra thAya che. zuddha upayAgapUrvaka pramAdarahita vastu levA mUkavAmAM zuddha pravRtti pradhAna, gabhIra ane udAra AzayavALu' (hetu) anuSThAna kare che. (7) prabhAdRSTimAM sUryanA prakAza samAna bedha hAya che. nira'tara AtmadhyAnamAM ja lIna rahe che. pratye karI A dRSTimAM byanA vicArI hAtA nathI, paraMtu AtmasvarUpamAM paramazAMti sukhanA anubhava kare che. A dRSTivALA mATe samAdhimAM lIna rahevuM te ja zreSTha dharma anuSThAna lAge che. teonI samIpamAM svAbhAvika veravALA jIvAnA verA nAza pAme che. jIvA para mahAna anugraha karanArA hAya che je kriyA kare che te avazya phaladAtA heAya che. (8) parASTimAM caMdramAnI caMdrikA samAna sUkSma bedha hAya che. niraMtara Atma svarUpamAM ramaNatA karavA rUpa dhyAnamAM lIna rahe che. ane vikalpa rahita hAya che tethI nivikalpa AtmasukhanA anubhava kare che. A dRSTivALAone pratikramaNAdi anuSThAna karavAnI jarUra rahetI nathI. paraMtu udayAnusAre paropakArAdi tathA pahelAnI jema avazyaphaladAtA kriyAe hAya che, A pramANe sAmAnya rIte ATha prakAre saSTi khatAvI. ahIyA vADhI zaMkA kare che ke graMthinA bheda thAya pachI ja saSTi kahI zakAya. paNa graMthinA bheda te mitrAdi dRSTimAM thatA nathI, dvIprA dRSTinA uttarakAlamAM sthirA STimAM thAya che, teA sadRSTimAM ATha STi kevI rIte samajavI ?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 25 zAstrakAra tene uttara Ape che ke mitrAdi cAra daSTi paNa saddaSTi che, kAraNa ke sthirAdi cAra daSTi prApta karavAmAM mitrAdi cAra dRSTi che te avazya kAraNabhUta che. A cAra dRSTi hoya te ja bIjI sthirAdi cAra daSTi avazya prApta thAya che. prathamanI cAra daSTi te kAraNa che ane pAchaLanI cAra daSTi kArya rUpa che. AthI prathamanI cAre daSTine saddaSTi kahela che. A vAtane daSTAMta dvArA samajAve che. varSolaka-sArAmAM sArI sAkara utpanna karavI hoya te prathama zeraDI. zeraDIne rasa, goLanI rasI ane goLanI jarUra paDe che. prathamanI cAra daSTi A zeraDI vagerenA jevI che. zeraDImAMthI prathama rasa nIkaLe che, temAMthI goLanI rasI thAya che, ane te geLanI rasImAMthI goLa thAya che, A goLamAMthI khAMDa thAya che, khAMDamAMthI sAkara thAya che, ane sAkaramAMthI masyAMDa thAya che, ane matsyADamAMthI varSolaka uttama jAtinI sAkara bane che. A sarva jema zeraDImAMthI bane che tevI rIte mitrAdi cAra daSTi prApta thAya pachI ja AgaLa vadhI zakAya che. mitrAdi cAra daSTi zeraDInA rasAdi jevI che ane emAMthI ja sthirAdi cAra daSTi rUpa uttama sAkara bane che. zeraDI ja aMte sAkara rUpa bane che, te pramANe pahelAnI cAra dRSTi cAdi viSayavALI che, dharmanA anuSThAne mAM ruci thavA rUpa che ane temAMthI ja mekSanI abhilASA rUpa mAdhuryatA utpanna thAya che. mitrAdi cAra daSTi zeraDI rUpa che. ene laIne
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya gya jemAM saMvega rUpa mAdhuryatA utpanna thAya che paNa nalAdi-vaMzagAMTha-ghAsa ke je zeraDInA vADhamAM uge che, paNa temAM mAdhuryatAnI gaMdha paNa AvatI nathI. A navaghAMsa jevA abhavya ja hoya che, ke jemAM kyAreya paNa saMvega rU5 mAdhuryatA AvavAnI nathI. A kathanathI e samajavAnuM che ke AtmA pariNamI che, judA judA nimittone pAmI temAM parivartana thAya che, mithyAtva dazAmAM mAdhuryatA vagarane A jIva prathama hatuM, paNa pAchaLathI sArA sArA saMge maLavAthI mAdhuryatA rU5 samyagadarzananI prApti thAya che. paNa sAMkhyadarzanakAra AtmAne vyApaka apracuta, anutpanna, sthira, eka svabhAvI kuTastha ane apariNamI mAne che. A sarvavyApaka ane kuTastha eka svarUpa AtmAnI aMdara pariNAmI dharma-palaTanadharma na hovAthI, tema ja bauddha, darzanamAM AtmAne kSaNika-eka kSaNanI sthitivALo mAnavAthI A daSTinA bhede teomAM ghaTI zake nahi. pariNamanadharma nityAnitya AtmAne mAnavAmA Ave te ja ghaTI zake. paNa ekAMta nitya ane ekAMta anitya AtmAmAM kadI ghaTI zake nahi. A dRSTie sarva gadarzanene sAdhAraNa che. A daSTie jevA prakAranA jIvene jevI rIte hoya tevI rIte batAvavAmAM Avaze 15. mitrAdi daSTie kene heya te jaNAve che. yamAdigayutAnAM khedAdiparihAratA aSAdi guNasthAna krameeSA satAM matA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 27 vivecana-yama niyama vagere bheganA ATha aMgethI yukta A dRSTi che. tema ja khedAdi ATha deSo jeomAM na hoya, vaLI adveSAdi ATha guNa jeomAM hoya te mahAnubhAva mahAbhAomAM anukrame A ATha daSTi hoya che. zAstramAM kahela che ke, "yama, niyama, Asana, prANayAma, pratyAhAra, dhAraNuM, dhyAna, samAdhi A yuganA ATha aMge che. A gAMgo mitrAdi dRSTimAM anukrame eka eka hoya che. mitrAdaSTimAM yama, tArAdaSTimAM niyama ema anukrame parAdaSTimAM samAdhi nAmanuM gAMga hoya che. yamAdi ATha yegAMganA virodhI khedAdi deze paNa ATha che tene dUra karavA te kahe che. (1) kheda-sArA kAmanI pravRtti karatAM jene thAka lAge te kheda deSa. A kheda jene thAya che, tene prabhunA dhyAnamAM cittanI ekAgratA kadApi thatI nathI. (2) udvega-sArA kAma upara athavA ga, dhyAna Adi para anAdara thAya tene udvega kahe che. (3) kSepa-sArI kiyA karatAM vacamAM bIjI kiyA tarapha cittanuM javuM, eka bAbatamAM citta sthira na rahe. cittanI ekAgratA na thAya te hepadeSa che. (4) utthAna-cita zAMta na hovAthI mananI ekAkAra vRttine abhAva te utthAna deSa che. (5) brama-mananuM viparItapaNuM, chIpAmAM rUpAnuM jJAna, rasImAM sapanuM jJAna, A kAma meM karyuM ke nahi tenuM bhAna na rahe.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya (6) anyamudda-je avasare je kriyA karavAnI hoya tene cheDIne bIjI upara rAga tha ane cAlu kriyA para anAdara ke abahumAna te. (7) rUja-sArA anuSThAnane sarvathA ucheda kare, temAM kaMI mahatva nathI, e pite nirNaya kare ane bIjAne te upadeza Apavo te. (8) AsaMga-saMsArika kriyAmAM ja tatpara rahe, bhaviSyanA pariNAma para lakSa Ape nahi. pudgalika vastumAM Asakta. saMsArI sukhanI apekSA rAkhyA vagara zAstrAnusAre dhArmika anuchAne karavAM te asaMga kriyA-amRta kriyA teomAM hotI nathI. mehane nAza thayA vinA pragati thaI zakatI nathI. eTalA mATe vivekavatAe ATha doSavALA aMtaHkaraNane prayatnathI tyAga kare, ATha dezanA parihArathI anukrame ATha daSTio prApta thAya che. eka eka doSa eka eka daSTimAM dUra thAya che, ane aSAdi ATha guNemAMthI eka eka guNa dareka daSTimAM prApta thAya che. ATha guNenA nAma (1) adveSa-atyAra sudhI A jIva-vibhAva dazAmAM rAte hatuM ane jIvAdi ta tarapha tathA mukti para dveSabhAva rAkhatuM hatuM. paraMtu jyAre mitrAdaSTi prApta thAya che, tyAre dveSa ghaNe maMda paDI jAya che, karuNAne aMza vadhe che ane zubhamAM pravRtti thAya che. (2) jijJAsA-A guNa bIjI daSTimAM prApta thAya che. ethI ene tatvajJAna karavAnI abhilASA utpanna thAya che,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 gidaSTi samuccaya tema ja tattvabodha prApta karavAnI prabaLa jijJAsA utpanna thAya che. (3) zuzraSA-A guNa trIjI daSTimAM prApta thAya che. tethI tene tatvajJAna zravaNa karavAnI abhilASA thAya che. (4) zravaNa-A guNa ethI daSTimAM prApta thAya che. atyAra sudhI te tattvajJAna sAMbhaLavAnI IcchA hatI, paNa have tatvajJAna zravaNa kare che. ethI bodha vadhAre spaSTa-vyakta thAya che, ane dharma para anurAga vadhe che. (5) bedha-A guNa pAMcamI daSTimAM prApta thAya che. uparanI cAra daSTimAM je bedha hatuM te karatAM ahIM ghaNe sthira baMdha thAya che. ane badhI zaMkAo viramI jAya che, ane sUkSama prakArane bedha prApta thAya che. (6) mImAMsA-A guNa chaThThI daSTimAM prApta thAya che. tatvajJAna saMbaMdhI ucca vicArazreNI prApta thAya che. tattvajJAna zravaNathI thayela sthiratA guNa sAthe jyAre zubha vicAra zreNI cAlavA mAMDe tyAre pragatimAM ekadama ghaNuM sArI rIte vadhAre thAya che. (7) parizuddha pratipatti-A guNa sAtamI daSTimAM prApta thAya che. ethI tattvajJAna para bahu Adara, anurAga sUkSmarUpe. thAya che, AgaLa je vicAraNA thaI hatI te A dRSTimAM AdaraNA rUpe vRddhi pAme che. (8) pravRtti-A guNa AThamI daSTimAM prApta thAya che, tyAre pravRtti guNa prApta thAya che. tene laIne AtmaguNamAM saMpUrNa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 - dhAgari samuccaya gadaSTi samuccaya paNe pravartana thAya che. AgaLanI draSTimAM je pratipatti (pratIti) tattvabedhane aMge thaI hatI te have pravRtimAM paripUrNatA pAme che. A pramANe anukrame A saddaSTie munio, bhagavaMta pataMjalI, bhadaMta, bhAskara, baMdhudata, bhagavadaMta vagere bhegIonI jANavI have A daSTionuM svarUpa anukrame batAvavAmAM Avaze. 16. daSTi zabdano artha kahe che sanDraddhA saMgate bodha daSTiriyabhidhIyA asata pravRtti vyAghAtAt sapravRtti padAvahaH 19 vivecana-sata yathArtha zraddhAyukta je bedha tene daSTi kahe che. e daSTi zAstra viruddha pravRttine dUra karIne zAstra anusAra pravRtti karAvI samyakatvane prApta karAvI Ape che. pitAnA abhiprAya upara dharma tatvane nirNaya kare te jema upayogI nathI, tema ja aMdha zraddhA rAkhavI te paNa upayogI nathI, paraMtu zAstra anusAra sat zraddhA yukta je bodha ene daSTi kahe che. e bodha prApta thavAthI pApamaya azubha pravRtti rekAya che, ane zubha pravRtti tarapha gamana thAya che. jema jema daSTi athavA bedha ucca thatuM jAya che, tema tema unnati kramamAM pragati thatI jAya che. zAstra anusAra pravRtti karavAthI avedya saMvedya pada mithyAtvanA tyAgathI vedyasaMghapada-samyaktvanI prApti thAya che. vedya saMvedyapadarUpa sthirAdaSTi hovAthI samyakatvanI yathArtha prApti sthirAdaSTimAM ja thAya che. ane samyakatvanI prApti thayA pachI ja vikAsanI zarUAta thAya che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceogadRSTi samuccaya 31 ane paraparAe caudamA guNasthAnakane prApta karAvI aMte meAkSane prApta karAvavA samaya bane che. 17. dRSTi sAmAnya prakAre AThe che te kahe che. Iya. cAvApAya beDhAdavidhA smRtA| sAmAnyena vizeSAstu yAMsaH sUkSmabhedataH // 18 // vivecana--AtmA uparanuM AvaraNa jema jema echuM thatuM jAya che, tema tema AtmajAgRti (bedha) vadhatI jAya che. ane jema jema jAgRti vadhe che, tema tema dRSTinA aneka bheda paDe che. paraMtu pUrvAcAryAe paristharanItithI ja mukhyatve ATha bheda pADayA che, paNa sUkSma bhedo tarapha lakSya Apela nathI, paNa vizeSathI vicAravAmAM Ave te saSTinA ghaNA bheda paDe che, ane sUkSma bhAve vicAratA daneAnA anaMtA bheda thAya che. paraspara SaTrUsthAnaka paDatA heAvAthI, dazanAnA jeTalA bheda che teTalI dRSTie che. paraM'tu ahIMyA sAmAnyathI STinA ATha bheda batAvela che. 18. dRSTinA pratipAta apratipAta AzrI bheda kahe che pratipAtatyutAndhADyAdvaitasronAtarAstathAH, sApAyA api cetAstat pratipAtena netarA // 19 // vivecana--kanI vicitratAne laI mitrA, tArA, khalA, dIprA A dRSTie patananA svabhAvavALI hAvAthI AvIne pAchI cAlI jAya che. paraMtu sthirA, kAntA, prabhA ane parA A cAra STie patananA svabhAvavALI nathI tethI AvyA pachI cAlI jatI nathI. vaLI mitrAdi cAra STie durgatine
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaSTi samuccaya 32 ApanAra che, paNa sthirAdi cAra dRSTi vamI nAkhela na heAya to sadgatine ja ApanAra che. paNa vamI nAkhela hAya teA ja narakAdi ApanAra bane che. tema ja sthirAdi cAra daSTie svaga ane mekSa dAtA ja che paNa durgaMti dAtA nathI ja. ahIMyAM vAdI zakA kare che ke, sthirAdi dRSTie duti dAtA nathI teA pachI zreNIkarAjA, kRSNavAsudeva vagere sthArAdi daSTivALA kSAyika samyaktvanA svAmI chatAM zA mATe narakagatimAM gayA ? uttara--sthirAdi dRSTi prApta thayA pahelAM narakagati ceAgya AyuSyane aMdha paDayo hAya te! narakamAM javuM paDe che, paNa prathama narakanA AyuSyanA trIje bhAge madha na paDela hAya te svargamAM jAya. kAraNa ke samyaktvavALA jIva vimAnika deva sivAya bIjuM AyuSya khAMdhatA nathI. vaLI STinuM patana na thavAthI naraka gati kSetrajanya apAya (kaSTa, duHkha) chatAM jJAnaSTi jAgRta heAvAthI karela kanA A balA che Ama jANatA hAvAthI kaSTane samabhAve vedavAthI te kaSTa kaSTa rUpa ja nathI, A teA ka cUkavI devAnuM che, Ama vicAravAthI AnaMda ja thAya che. zarIrane duHkha thAya te paNa AtmAnA Azaya (pariNAma hetu) zuddha hAvAthI vikAra rUpa kriyA utpanna thatI na heAvAthI upara pramANe jaNAvela che. mAkI tA yeAgAcAryAM kahe te ja pramANe che. 19. prayANabha'gAlbhAvena nizisvAsama; puna: vidhAtA nya bhavataHzrvaNusyopajAyate // 20 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 33 vivecana-eka musAphara kane ja deza javA lAgyo, niraMtara prayANa cAlu hatuM paNa rAtri Ave tyAre nidrA levA vizrAma levuM paDe che. rAtri pUrNa thatAM pAcho cAle che ane ISTa sthAne pahoMce che. tevI rIte mitrAdi daSTivALe jIva makSa rUpI nagare javA mATe prayANa zarU kare che. ane mekSane saMbaMdha karAvanAra yoganA bIjarU5 guNanuM rAtridivasa sevana karavA rUpa prayANa zarU rahevA chatAM rAtrie nidrA levA mATe vizrAmAM rUpa devalekamAM utpanna thAya che. paNa pharI pAchA devalekamAMthI nIkaLI manuSya bhavane prApta karI cAritra aMgIkAra karI AgaLa prayANa zarU kare che. ane eka be bha devalekanA karIne aMte parASTi prApta karI paramapada (mela) rUpI nagare pahoMcI parama sukha zAMtine pAme che. 20. daSTinuM svarUpa tathA gAMgenI yojanA batAve che. mitrAyAM dazana maMda yama achAkistathA : akheda devakAryAdA aSasthApatra tuM merA vivecana-mitrAdi ATha dRSTimAM anukrame yoganA ATha aMge yama-niyama, Asana, prANAyama, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi kramathI prApta thAya che. prathama mitrAdaSTimAM yama ahiM sAdi tathA IcchAdicAra niyama hoya che. bedAdi ATha deSamAMthI kheda deSa cAlyA jAya che, tema aSAdi ATha guNamAMthI adveSa nAmane guNa prApta thAya che. e pramANe dareka dRSTimAM kama jANa. mitrAdi daSTimAM tRNAgnikaNanA prakAza jevo bodha maMda hoya che. ahiMsAdi 1 AgaLa vadhavAmAM A ja pratibaMdha rUpa che. che. 3
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAgaSTi samuccaya 34 pravRttimAM ke deva gurunI bhakti, pUjA, upAsanAmAM khare avasare smRti rahe nahi, kAM te bhUlI jAya agara samayasara kare nahi ahIM yama nAmanuM yogAMga hAya che, temAM deza thakI aRsi'sA tathA satya A be yame amalamAM mUke che--vratA pALe che ane bIjA traNa acauya, brahmacarya, akiMcanapaNAne amalamAM mukavAnI icchAvALA hAya che, tathA icchA, pravRtti, svaiya ane siddhi A cAra niyame che. A cAra niyamAmAMthI e niyamA amalamAM mUke che athavA tenuM pAlana kare che ane e niyamene pAlana karavAnI bhAvanAvALA heAya che. 'akhede' A dRSTivALA jIvAtmAne deva, gurunI sevA Adi zubha kAryoM karavAmAM jarA paNa kaMTALA ke ALasa AvatI nathI. tema ja kadI thAka paNa lAgatA nathI paraMtu badhuM utsAha ane laganapUrvaka kare che. deva, gurunI sevA karavAmAM AnaMda mAne che, paNa tenAthI kadI pAche haThatA nathI. " adveSa " amatsara, deva, gurune pUjya mAne che, eTale tenA para pUjya buddhi hAya temAM Azcarya nathI paNa te sivAyanA bIjA koI upara paNa dveSa bhAva karatA nathI. thADuM tattvajJAna heAvAthI AtmAmAM hajI IrSyArUpI vI - khIja kaIka aMze rahela che. te paNa tenAthI kama'rUpI bhAva aMkurAnI utpati thatI nathI. kAraNa ke A dRSTivALAne Azaya tAttvika anuSTAnAnA AzrI hAya che. 21. 66 22) A dRSTimAM rahelA yAgI je meLave che te kahe che kati yAgabIjAnA mupAdAnamiha sthitaH / avadhya mAkSahetunA mitiyAvidyA viduH vivecana--jIvanA udayakAla A dRSTithI zarU thAya che. atyAra sudhI te eghaSTithI (vanA sramajaNathI) gAriyA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 35 pravAhanI jema aneka dharmAnuSThAne jIve karyA chatAM udayakALanI zarUAta eTale mokSa mArga taraphanA prayANanI zarUAta thaI na hatI paraMtu A daSTivALe jIva mokSa rUpI phaLa ApavAmAM avaMdhya (avazya phaladAyaka) kAraNa evA yuganA bIjane ekatra kare che. je bIjethI makSa rUpI phaLa avazya maLe. A pramANe gAcAryo jaNAve che. 22. have veganA bIjenuM varNana kare che. jineSu kuzala citta tannamaskAra eva ca . praNAmAdi ca saMzuddha yoga bIja manuttamAma 23 vivecana-jagatamAM sArabhUta vastu deva, guru ane dharma e traNa parama tattva che. e traNa tane samyak prakAre jANavA, temanA pratye bahumAna karavuM, e ja jIvanA udayanuM prathama pagathiyuM che. prathama deva tattvanuM svarUpa kahe che, jenAmAM rAgadveSa na hoya te vItarAga deva kahevAya. saMsArAsakta jIvane deva tarIke vaMdana pUjana thaI zake ja nahi. jyAM sudhI rAgadveSa dUra thayA na hoya tyAM sudhI teomAM ane ApaNumAM zuM pharaka che ke teone vaMdana karIe? rAgadveSane jItanAra game te hoya teo jina kahevAya che. pachI tene game te nAmathI bolAve temAM koI harakata nathI. rAgathI raMgAyelA ekabIjA para anugraha karanArA, dveSathI eka bIjAonuM nikaMdana (nAza) karanArA deva na ja hoI zake. rAgadveSa jItanArA hoya te ja vAstavika jina prabhu che. teonA pratye zuddha hRdayathI prema kare. hRdayamAM bahumAnanI lAgaNI rAkhavI, e mane ganI ekAgratA jaNAvI,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya tathA aMtaHkaraNapUrvaka teonA pratye bahumAnathI, AdarasatkAra vacana dvArA kare, namo jirNa Adi mukhathI bolavuM, e vacana ganI ekAgratA jANavI, tema ja teone paMcAMga praNAma bahumAnathI karavA. A pramANe mana, vacana, kAyA vaDe zuddha bhAvapUrvaka vaMdanAdi karavA pradikSaNa karavI, te mekSa prApta karAvanAra yoganA parama bIje che. "saMzuddha" eTale hadayanI lAgaNuM vinA atyAra sudhImAM yathApravRttikaraNathI-gha saMjJAo je je vaMdana namaskArAdi karyA hatA te sarve bheganA bIje tarIke banyA na hatA, kAraNa ke vastutatvane samajI hadayanI lAgaNIthI bahumAnapUrvaka je je kiyA thAya te ja yuganA bIjI tarIke gaNAya che. e traNe mana, vacana ane kAyA dvArA thatA vaMdana, namaskAre yeganA bIje che, mekSane ega karAvanAra dharmanAM anuSThAne che. enA karatAM anya bIjA uttama bIje nathI, A ja mokSanA sarvapradhAna bIjo che. 23. A bIjo prApta thavAne kAla jaNAve che. cerame pagalAvatta tathAbhavyatvapAka tA. saMzuddhamenaniyamAnAnyadApIti tadvidaH rajA vivecana-satya vastunA baMdha thayA vinA A jIva cAra gatirUpa saMsAramAM anaMtakAlathI anaMtA pudgala parAvartana karI rahyo che, tema chatAM haju sudhI jIvane sAce bodha-AtmanoMdha 1-be hAtha, be paga ane mastaka e pAMca aMge jamIna sAthe sparza kare tevI rIte namAvavA te paMcAga praNAma kahevAya. arthAta paMcAga namaskAra kahevAya.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogadRSTi samuccaya 37 1 edha thayo nathI. AtmakheAdha prApta karavAnI yogyatA paNa prApta thaI nathI. A ceAgyatA carama (chelluM) pudgala parAvartana jeTalA kALa meAkSa javAne mATe jyAre bAkI rahe che tyAre A jIvane kAMIka satya vastu jANavAnI icchA thAya che, ane krame karI mArgAnusArIpaNuM prApta thAya che. anAdi anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatA A jIvane tathAbhavyatvatAnA paripAkathI tathA akAma nirjarAthI ghaNA karmAMne khapAvI AgaLa vadhatA jIvAne pudgala parAvA koI ne adhika, koI ne echA ane keI ne carama pudgala hAya che, A carama pudgala parAvartananu thavu' temAM paNa tathAbhavyatvatAneA paripAka ja kAraNabhUta che. sArAMza e che ke jIvane AgaLa vadhavAnI yogyatA jyAre prApta thAya che, tyAre te yAgyatAne laI A jIvanA mithyAtvanA kaDavA rasa je anAdi kAlanA paDyo hatA te dUra thAya che, ane jarA madhura rasa dAkhala thAya che tyAre A jIvane jinezvara prabhu pratye hRdayanI zuddha lAgaNI-suMdara aMtaHkaraNa prApta thAya che, tema ja bahumAna Adara-satkAra, sanmAnapUrvaka teozrIne namaskAra karavArUpa vacanathI stuti kare che, tathA zuddha bhAvathI paMcAMga praNAma zarIrathI kare che, tathAbhavyatvatA tathA karmAMnA paripAkathI niyame karI A ceganA bIjA prApta thAya che. caramAva kAlanA pahelAnA kALamAM zuddha aMtaHkaraNu, namaskAra tathA praNAma vagere zuddha hAtA nathI, egha draSTithI karatAM dharmanA anuSThAne samajaNu pUrNAMkanA hAtA nathI. kAraNa ke A khIo prApta karavAnI mAMdha-1. pudgala parAvartananu. svasva anya graMthathI jANI levu..
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya ceAgyatAnA kAla haju paripakava thayeA nathI, hRdayanI kilaSTatA haju gaI nathI ane vizuddha Azaya paNa thayo nathI. paraMtu caramAvata kAla prApta thatAM hRdayanI kalaSTatA cAlI jAya che, ane vizuddha Azaya thAya che, A pramANe yoganA jANakAra kahe che. ra4. 38 have bIjonI zuddhi kahe che. upAdeyazriyAtyata saujJAvikabhaNAnvitam / lAbhisa'dhirahita sazuddha. zvetadIzama // 25 // vivecana--anAdi kALanI milana vAsanAne laI A jIva pugalika vastu tarapha eTaleA badhA TevAI gayeA che ke te vastune ja upAdeya ( agIkRta karavA yogya ) tarIke gaNe che. ane te ja vastu meLavavAne rAta-divasa prayatna karyAM kare che, paNa jyAre A jIvane tathA bhavitavyatAnA paripAkathI tathA kamanA kSayopazamathI kaIka satyajJAna prApta thAya che, tyAre pudga lika sa vastune heya jANI caiAganA bIjo tarapha atyaMta upAdeya buddhi thAya che. kSayApazamanI vicitratAne kAraNe utpanna thatI AhArAdi saMjJAo udaya, tenA pratye atyaMta Asakita, tenA A yoganA bIjakeAmAM abhAva thAya che. A upAdeya nathI paNa yoganA khIjo ja che ema samajAya che. zAstramAM daza prakAranI saMjJAe kahela che. gautama svAmI prazna kare che ke he prabhu! saMjJAe keTalI che ? he gautama, saMjJAe daza prakAranI che. (1) AhArasaMjJA, (2) bhayasa jJA, (3) maithunasa'jJA, (4) parigraDusa'jJA, (5) kraMdha
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 yogadaSTi samuccaya saMjJA, (6) mAnasaMjJA, (7) mAyA saMjJA, (8) lebhasaMjJA, (9) ghasaMjJA, (10) leka saMjJA. dareka jIne A saMjJAo anAdikALathI hoya che. anAdikALanA abhyAsane laI A jIvane AhAra levAnI IcchA thAya che, aneka prakAranI zaMkAo dvArA bhaya pAme che, viSayo bhegavavAnI icchAo thAya che, dhana pratye lAlasA rahe che. krodha, mAna, mAyA, lebha dareka jIvamAM spaSTa ane aspaSTapaNe rahela ja hoya che. velAnuM jhADa para ke ghara para caDavuM thAya che te egha saMjJA che. e saMjJA mukhyapaNe ekendriyane heAya che. paramArtha samajyA vinA leka jema kare tema karavuM te lakasaMjJA. A daza saMjJAo jANavI. vastu meLavavAnI IcchAthI kalA dharmanAM anuSThAne, vrata, tapa, japa vagere. te paNa Azaya anusAra pudgalika sukhane Ape che, paNa mekSa sukha pradAtA banatA nathI. kAraNa ke Azaya (uddeza) AtmakalyANa mATe hete nathI. pudgalika sukhanI AzA, tRSNa, vAsanA rahita je je dharmanAM anuSThAne karavAmAM Ave che te ja mekSanA sukhadAtA bane che ema jJAnI puruSa vade che. sArAMza e che ke A leka ke paralekanA sAMsArika sukhanA phaLanI IcchArahita karelAM dharmAnuSThAne ja yoganA bIje che. jema azAli bIjathI jyAre paNa zAli bIjane aMkura thatuM nathI. tevI rIte yoganA bIja ke yogadaSTi tathA vidha karmanA kSayopazamathI rAgadveSa rUpa kamanI graMthine jeke bhedI nathI te paNa tenI sanmukha te thaye che. ane carama yathA pravRttikaraNa jeNe prApta karela che, te ja meLave che. yogAcAryo kahe che ke yoganA bIjavALuM je
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aja saMsAra ati mULa na rahasa 40 gadaSTi samuccaya citta che te ja saMsAra samudramAM DUbatA prANIne jarA bahAra kADhavA rUpa ane saMsAranI zaktine khUba zithila (narama) karanAra tathA prakRtinA svarUpane barAbara tapAsI tenA rahasyane jANa tene tyAga karavAmAM eka zAstrIya upAya che. tema ja te bIjene prApta karavA mATe mananI je AturatA tathA vyAkuLatA thAya te ja rAgadveSa rU5 graMthi parvatane teDavA mATe vajanuM kAma kare che. niyame karI graMthi bheda kare che. vaLI te saMsArarUpI kArAgRhamAMthI chUTavA mATe yamarAjAnA ghaMTa samAna che. janmamaraNa rUpI kArAvAsathI mukta karAvanAra yoganA bIjanI AturatA, vyAkuLatA che. uparokta yoga bIje che te ja zuddha gaNAya che, jinakuzala citta vagere bIjo tathA prakAranA kAlAdi sAmagrI carama pagalAdi pAmIne te te svabhAva vaDe phaLa pAkanA prAraMbha samAna mekSarUpI phaLane Ape che. 25. vizeSa prakAre veganA bIje jaNAve che. AcAryAdiSNapioNna dvizuddha bhAvagiSa.. vaiyAvRtyaM ca vidhivaSNuddhAzaya vizeSataH rA vivecana--AcArya, upAdhyAya, pravartaka, tapasvI, gaNI ane sAdhu ke jeo kharekharA bhAvagio che. teonA pratye jinezvara prabhunI jema vizuddha citta rAkhavuM, vacanathI stuti karavI tathA zarIra vaDe paMcAMga namaskAra karavA.' AvA bhAva yogionA pratye jeTale Adara satkAra, 1 A sarva AtmahitArthe karavuM, paraMtu saMsArika sukhecchAthI kaMI na ja karavuM.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya sanmAna karAya teTale ochA che. te badhA yoganA bIje che. UparAMta teonI bhakti, sevA zAstrokta vidhipUrvaka dAnAdi bahumAnapUrvaka ApavuM e paNa yogane bIje che. paraMtu prabhunI khAsa AjJA che ke te sarva dhArmika anuSThAne phaLanI icchArahita niSkAma buddhie ja karavA. AzA, tRSNAnA tyAga pUrvaka ja karavA. tyAre ja te sAdhane vikAsa rUpa bane che. ane tRSNAdi sahita karelAM te dhArmika anuSThAne saMsAravRddhinA hetu bane che, A vAta sAdhake khAsa lakSamAM rAkhavI joIe. AvA zuddhAzayapUrvakanA dhArmika anuSThAne carama pudgala parAvartanavALA mAnave ja karI zake che. 26. bhAThega & saheje. dravyAbhigraha pAlanama, tathA siddhAMtamAyi. vidhinA lekhanAdi ca rahA vivecana-saMsAranI aMdara ISTa vastuonA viyogathI duHkha garbhita vairAgya pAmanArA ghaNuM che heI zake, paNa te ArtadhyAna rUpa hovAthI vAstavika vairAgya na kahI zakAya. paraMtu janma, maraNa, Adhi, vyAdhi, ane upAdhi rUpa A saMsAramAM tattvadaSTithI vicAratA sukha ja kyAM che? sAcuM sukha, Atmika sukha te mekSamAM ja che. ema jJAnadaSTithI vicArI tene nizcaya karI aMtaranI zraddhA sahita saMsAra para je udvega tha enuM nAma bha ga-vairAgya che. e paNa beMdha-1. paNa dravya AcAryAdi pratye nahi. kuTa rUpa adhama dravya AcAryo pratye akuTa buddhisatya guru tarIke buddhi rAkhavI te gya na gaNAya.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 yogadaSTi samuccaya yoganuM bIja che. vaLI sAdhuone kalpI zake evA auSadhAdi ApavAno niyama kare te paNa yoga bIja che. je zAstro vAMcavAthI AtmAnI jAgRti thAya, vairAgyanI vRddhi thAya evA zAstro nyAya-nItithI prApta karela dhana vaDe lakhAvavA, tene pracAra kare vagere paNa yoganA bIje che. A sarva kSayopazama bhAva vaDe jyAre rAgadveSanI graMthi pAtaLI paDe che tyAre ja bane che. ra7. lekhanA pUjanA dAna, zravaNuM vAcanegraha prakAzanAtha svAdhyAya zcintanA bhAvaneti ca 28 vivecana-nyAya nItithI upArjita dhanane sadvyaya karavAnA bIjA upAya batAve che. AtmajAgRti thAya ane saMsAra pratye vairAgya bhAva pragaTa thAya tevA pustake lakhAvavA, jJAna ApanAra zAstronuM bahumAna karavuM, puruSone tenuM dAna ApavuM. tevA pustakanuM vAraMvAra guru pAse zravaNa karavuM, bhASAMtara karelA pustakonuM bahumAnapUrvaka grahaNa karavuM tene sArI rIte mUlyavAna AbhUSaNonI jema saMbhALIne rAkhavA, yatnapUrvaka rAkhavA, tenuM vAMcana karavuM, tene artha guru pAse jANa ane te yogya jIvane saMbhaLAva, zIkheluM jJAna bhUlI na javAya te mATe vAraMvAra tene yAda karatA rahevuM, tema ja tenA arthanuM vAraMvAra ciMtana karavuM, manana karavuM. e sarva mekSa prApta karAvanArA yoganA bIje che. 28. apara yuganA bIje kahe che bIja zrI ca savegAta pratipatti sthirAzayA ! tadupAdeya bhAvastha parizuddho mahadayaH relA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 gadaSTi samuccaya vivecana-guru dvArA mekSane meLavI ApanArA yoganA bIje zravaNa karyA te kharAM, paNa jyAM sudhI zraddhApUrvaka te bIjeno hRdayapUrvaka aMtarathI nizcaya na karyo hoya tyAM sudhI badhuM nakAmuM. mATe aMtarathI zraddhApUrvaka tene nizcaya kare. evametatuM " e kahela vAta barAbara che. aMtaranI zaMkAne dUra karI sthira bhAvathI vizvAsa kare, e paNa yoganuM bIja che. vizvAsa karyo paNa jyAM sudhI e vAtane AcaraNamAM mUkavAmAM na Ave, tyAM sudhI vizvAsa karyo te paNa nakAme che. mATe e bIjenI kriyAne AcaravI. phaLa maLavAnI utsukatA vinA zuddha prayatna kare. je vaDe svargAdi sukha prApta thaI pariNAme parizuddha mekSa prApta thAya che. 29 e bheganA bIje kayAre prApta thAya te kahe che etad bhAva male kSINe prabhUte jAyate nRNAma ! karetyavyakta caitanya mahakAya na yata kathita sagA vivecana-pUrvokta yuganA bIjA jyAre karmarUpa bhAvamaLa ghaNe kSINa thAya tyAre prApta thAya che. A jIve cAra gati rUpa saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMtA pudgala-parAvartane karyA che. tema chatAM haju sudhI mekSamArga prApta thayo nathI. A pudgala parAvartane-jIvane karmanI sthitine kALa ghaNe khare kSaya thAya ane mAtra eka pudgala parAvartana jeTale kALa mekSa javAne mATe jyAre bAkI rahe che, tyAre A jIva uparokta gana bIje manuSya gatimAM meLavI zake che. prAye karIne manuSyo ja tenA adhikArI gaNAya che. kAraNa ke avyakta caitanya-hitAhita jANavAne vivekazanya e bALa, caturgati
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya rUpa saMsArane yathApravRttikaraNa dvArA ghaNe bhAvamaLakSaya karavA chatAM mahAna dharmAnuSThAna karavA samartha thatuM nathI, paNa vyakta caitanyo-vivekavAna manuSyo ja mahAna dharmAnuSThAne karavA samartha bane che. sArAMza e che ke cAragati rUpa saMsAramAM A jIva akAma nirjarA vaDe karmarUpa bhAvamaLane ghaNe kSaya kare che, paNa manuSyagati sivAya A yoganA bIje kayAreya paNa prApta karI zakti nathI. 30. A vAtane AgaLa batAve che carame pagalAvate kSayahyApadyate | jIvAnAM lakSaNe tatra yata etaddAhatama 3 vivecana-pitAnA AtmasvarUpane nahi jANavAthI, A jIve anaMtA pudgala parAvartana karelA che. e pudgala parAvartanamAM mAtra eka ja pudgala parAvartana kALa-makSa javA mATe bAkI rahe che, tyAre jIvanI karmanI sthiti ghaNI kharI kSaya thaI gaI hoya che. sIttera-trIsa-ane vIsa kroDAkoDI sAgaropamanI sthitimAMthI, ogaNotera, ogaNatrIza ane ogaNIza koDAkoDI sAgarepamanI sthiti kSaya thaI jAya ane dareka karmanI sthiti eka kroDAkoDI sAgaropamanI bAkI rahe tyAre A jIvane bhAvamaLa ghaNe kSaya thaI jAya che ane hRdayanI zuddhi thavAthI jIva Atma sanmukha thavAne adhikArI thAya che. 31. dukhiteSa dayAtyaMta madreSaguNavatsa ca | aucityAnsevana ceva sarvatravA vizeSataH pa3rA vivecana-jyAre A jIvanA ghaNA karmarUpI maLe kSaya thaI jAya che tyAre A jIva kaI paNa dIna, duHkhI,
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgardiSTa samuccaya 45 anAtha jIvane dekhe che ke tarata ja tenA hRdayamAM atyaMta lAgaNI tenA duHkha dUra karavA thaI Ave che. A ja jIvanu uttama lakSaNa che ke tenI manomaya bhUmikA karuNAmaya banI che, ane tevI bhUmimAM ja yoganA bIjonuM vAvetara thAya che. tathA vidyAdi guNavALA dharmAMcAmAM, gurue, vaDIleA tenA pratye dveSabhAva kadI paNa na kare. zAstrAnusAre saMtra, sarva jagyAe sAmAnyapaNe dareka jIvAnA pratye anuka'pAdAnanI buddhine dhAraNa kare che. 32. uparAkta guNAthI thatA lAbha jaNAve che eva' vidhasya jIvasya bhadrasUte mahAtmanaH / zubheAnimitta samegA jAyate cAyAt ||3zA vivecana--jene bhAvamaLa ghaNA eche thaI gayo che evA paramazAMtamUrti, priyadarzanIya--jenA darzanathI sAmA mANasa para apUrva chApa bese, tene paNa zAntinA anubhava thAya evA yogI mahAtmAonA AtmabaLa vaDe prApta thatu uttama nimitta sat yogAdi saMyoga-sat samAgama, ke je meAkSa meLavI ApavAmAM nimitta kAraNa che tenI prApti thAya che. 33, ava'caka traNanu svarUpa yoga kriyAqalAkhya' yacchayate'va'cakatrayam / sAdhunAzritya parama mithulakSya kriyAma 113811 vivecana--yogAva'caka, kriyAvacaka ane phalAva'caka A pramANe ava'caka traNa zAstramAM kahela che, A avaMcaka traNa avyakta samAdhi che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya vividha prakAranA kSe pazamathI thate tathA prakAranA hRdayane suMdara Azaya (vicArahetu) te ja samAdhi che. sAdhuone Azri yogAvaMcaka-pUrve kahela-visaMvAda vagaranA yoganA bIjene saMga ke te gAvaMcaka, athavA saddagurune saMyoga the te yoga avaMcaka, sadgurune vaMdana, namaskAra, praNAma bhAvapUrvaka karavA te kiyA avaMcaka ane tenAthI je lAbha karmalayAdi te phala avaMcaka. e bhAva avaMcaka traNanuM svarUpa kahyuM. tathA anya rIte paNa yoga avaMcaka kahe che. manane zuddha rIte pravartAvavuM te yoga avaMcaka che. vANI ane zarIrane AgamAnusAre pravartAvavA te kiyAvaMcaka ane A avaMcakapaNAnA yoge mithyAtva, kaSAyAdinA tyAgathI zubha gati prApta thAya te phaLa avaMcaka kahevAya che. 34. yoga avaMcaka je nimite thAya te kahe che etacca sata praNAmAdi nimitte samaye sthitama, asya hetu0 paramastathA bhAvamalApatA rUpA vivecana-Adhi, vyAdhi ane upadhithI bharapUra evA A saMsAramAM A jIvane vikAsa karanAra khAsa kaMI paNa kAraNa hoya che te mAtra sat saMga ja che. A vAtane zrImAna haribhadrasUri puSTi ApatA jaNAve che ke, ga avaMcaka eTale sadgurune samAgama the te kAMI saheja nathI. bhAvamaLa ghaNe ja ocho thAya che tyAre ja sadgurune samAgama thAya che, A samAgama thayA pachI te pUjya guru pratye vaMdana. namaskAra, satkAra, sanmAna je na karavAmAM Ave te tenA vaDe je apUrva lAbha maLavAnuM che te kadApi paNa maLase nathI, ane kriyA avaMcaka
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 gidaSTi samuccaya yoga paNa thatuM nathI. A mATe pUjya guruzrIe jaNAvyuM che ke, "sapraNAmAdi nimitta" sadgurune vaMdana namaskArAdi karavAmAM Ave te ja kiyA avaMcaka ganI prApti thAya che. sadgurune vaMdanAdi karavAthI teone kAMI lAbha thatuM nathI, lAbha te vaMdana karanArane ja thAya che. zrIkRSNavAsudeve aDhAra hajAra sAdhuone vaMdana karavAthI sAtamI narakane je AyuSyane baMdha hate te ghaTIne trIjIne ja rahyo. A lAbha kaMI je te nathI. AjakAlanA sudhAraka vage A vAta khAsa lakSamAM rAkhavA jevI che. guru pratye namasakArAdi karyA vinA karmamaLanI alpatA kayAreya paNa thatI nathI. saddagurune samAgama te thAya paNa temane oLakhavA te paNa puNyabaLa vinA na thAya, kadAca oLakhe paNa teozrIne vinaya karyA vinA upadezane lAbha maLatuM nathI. ane upadezanI asara thayA vinA svarUpa samajAya nahi. ane AtmasvarUpa jANyA vinA mokSa paNa maLI zake nahi. Ama kArya kAraNanI paraMparA saMkaLAyelI che te vivekIjanee jANavuM joIe. jeo sadgurune oLakhI tenA pratye bhAva bhaktipUrvaka vaMdanAdi kare che, teo ratna para Avela maLane jema dUra thatAM ratnanuM sAcuM svarUpa ti rUpa pragaTa thAya che, tevI rIte AtmAnuM sAcuM svarUpa jyoti rUpa che tene prApta kare che ema gAcAryo kahe che. 35. Aja vAtane bIjI rIte jaNAve che nAsmina ghane yataH su tapratItimahedayA. ki samyagra rupamAdane kadAcihmadacanaH 36
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaSTi samuccaya vivecana--prathama vidhi mAthI A vAta kahI, huve niSedha mArgathI A vAta jaNAve che jyAM sudhI bhAvamaLa rUpIkamAM pragADha hoya che tyAM sudhI A jIvane sadgurunA samAgama thatA nathI, ane kadAcita sadgurune samAgama thAya te paNa temane sadguru tarIke eLakhI zakatA nathI. tema ja sadgurunI pratIti dvArA thanAra abhyudayane sAdhanAra mukti tene meLavI zakate nathI. A vAta dRSTAMta dvArA samajAve che ke, cakSu indriyanA doSane lIdhe jenA netromAM chArI ke metiyA AvavAthI jenI dRSTi maDha thaI gaI che te mANasa zuM samyak prakAre sAmI vyaktimAM rahela lakSaNu, sAthiyA, vagerene sapUrNa rIte joI zake che ? kadApi joI zakavAneA nathI. 36. 48 e ja vAtanuM samana kare che apavyAdhiya thAlA ke takiAre na khAdhyate, ceSTate ceSTa siddhaya nRtyevAya tayAhite ||3s|| vivecana--pUrva kahelA apUrva cetra mIoneA lAbha bhAvavyAdhi (ka maLa) kSIprAyaH thaI gayA che tene ja maLe che dRSTAMta-jenI vyAdhi kSINa thaI gaI che evA manuSya jagatamAM khajavAla vagere vikArothI herAna thatA nathI, paNa peAtAnA kuTubanA peSaNa mATe rAjasevA Adi kAryAmAM joDAya che. dhairyaMtA, zraddhA, satya vastu jANavAnI tAlAvelI ane tenu jJAna e badhA dharma prApta karavAnAM sAdhanA che. e sAdhanA vaDe yAgI alpa vyAdhivALA puruSanI jema peAtAnI bhUmikAne anusAra hitakArI dAnAdi kAryoMmAM joDAya che. 37.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya upara kahelA sarva kArya kyAre thAya che te kahe che yathApravRttikaraNe carameDalpa malavata : / AsanagraMthibhedasya samasta jAyate hyadaka / 38 vivecana-yathApravRttikaraNa be prakAranA hoya che, eka sAdhAraNa ane bIjuM viziSTa. sAdhAraNa yathApravRttikaraNavALe jIva vizuddhinA paMtha para asara thaI zakatuM nathI. e karaNa eTaluM sAmAnya che ke abhavya jIvone paNa anaMtavAra prApta thAya che. viziSTa yathApravRttikaraNavALA AtmAne jyAre AtmapaTa para rAga-dveSanA DAgha dekhAya che tyAre te e melane naSTa karavAne prabala prayatna kare che. e tIvra rAga-dveSanA DAgha zithila banI javAne ja apUrvakaraNa kahevAya che. e prakAranA pariNAma (bhAva) punaH punaH prApta thatAM nathI ethI e apUrvakaraNa kahevAya che. e karaNa prApta thavAthI ja AtmAmAM samyagadarzana prApta karavAnI yogyatA Ave che. tIvratama rAgadveSanA atyaMta malina pariNAmene jena karmazAstromAM graMthi kahe che. e graMthinuM bhedana karyA vinA samyagradarzananI prApti saMbhave nahi, apUrvakaraNa dvArA ja e graMthinuM bhedana thaI zake nedha -1 jinabhadra kSamA zramaNe lakhyuM che ke - saghana rAgadveSa rUSa Atma pariNAma ja graMthi che. e graMthinuM atyaMta muzkelIthI bhedana karavAmAM Ave che. e graMthi AtmAmAM anAdikALathI lAgelI che. vAMsanI gupta gAMTha samAna e graMthinuM bhedana karavuM saraLa nathI. che. 4
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. gadaSTi samuccaya che. graMthibhedana thavAthI AtmAmAM eka prakAranI anirvacanIya ananubhUta pUrva kettara nirmaLatA prApta thAya che. ane e ja samyaktva prAptinuM dvAra che. apUrvakaraNa vaDe graMthinuM bhedana thAya che tyAre tene caramayathApravRttikaraNa kahevAya che, kAraNa ke samyaktvanI prApti ahIMyAM ja thAya che. te pahelAM je je dharmAnuSThAne karavAmAM Ave che, te badhAM oghadRSTithI thAya che, tyAra pachI badhAM dhamanuSThAne vivekapUrvaka thAya che. A vakhate jIvane pUrve kahelA sarva ganAM bIjo prApta thAya che. 38. carama yathApravRttikaraNa, te ja apUrvakaraNa che te kahe che apUrvAsana bhAvena vyabhicAra vigataH | tapUrva meda mitiyuga vido vila philA vivecana-arUNodaya pachI jema sUryodaya thAya che. te arUNodaya paNa sUryodaya ja kahevAya che. te pramANe je karaNa pachI anaMtara samaye apUrvakaraNa thAya che ane graMthine bheda kare che, te karaNane caramayathApravRttikaraNa kahe che. paNa tAtvika daSTie vicAratAM e apUrvakaraNa ja che. kAraNa ke apUrvakaraNanuM kArya graMthi bheda karavAnuM che te ja kArya caramayathApravRttikaraNa kare che. ema kahevAmAM jarA paNa ayogya nathI, ema eganA jJAtAo jaNAve che. vedaka samyakatva pachI jema lAyaka sabhyatva prApta thAya che, te pramANe carama yathApravRttikaraNa pachI apUrvakaraNa thAya che. mATe apUrvakaraNanI najIka hovAthI caramayathApravRttikaraNa che te apUrvakaraNa che. 39. noMdha-1, karaNa eTale jIvanAM pariNAma jANavA. yoga thI ja thAya pachI atikaraNa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya guNasthAnakanI yojanA prathama ya guNasthAna' sAmAnyanApaNa tam / asyAM tu taHvasthAyAM mukhyamantra yAgataH 51 // 40 // ' vivecana--zAstramAM " micchA i sAsAyaNAIM" mithyA dRSTine prathama gurusthAnaka kahela che te sAmAnya prakAre jANavu, avyavahAra rAzi tathA sUkSmapaNAne tyAga karI vyavahAra rAzi tathA bAdarapaNAmAM jIva Avyo, avyakatapaNAnA tyAga karI vyakatapaNAmAM jIva AvyeA, akAma nirjarA vaDe ATale jarA guNa prApta thavAthI prathama guNasthAnaka kama graMthakAroe je kahela che te upacArika jANavuM, vAstavika guNasthAnaka teomAM nathI. " guNAnAM guNasthAna " A vyutpatti pramANe vAstavika guNAne samudAya jemAM hAya tene ja guNasthAnaka kahe che. prathama dRSTimAM je yoganA bIje jaNAvela che, te guNA jenAmAM hAya tenAmAM ja vAstavika prathama guNasthAnaka hAya che tema jANyuM. ahIMyA eka prazna upasthita thAya che ke AvA mahA vimaLa guNane prApta karanAra jIvAtmA jo prathamanA guNasthAnakamAM vatA hAya tA pachI ghaNA jIvAne uparanA guNusthAnA kema prApta thAya ? dharmanAM bIjo vAvanAra sa'sArathI udvega pAmanAra, ane uttama sayogA prApta karanAra jIvAtmAe paNa prathamanA guNasthAnake ja hAya te pachI ghaNA kharA jIvAtmAone teA UbhA rahevAnuM sthAna paNa A guNasthAne maLe ja nahi. te| pachI satkRtva ane ceAthA, pAMcamA guNusthAnanI te vAta zuM karavI ? A prazna kharekhara vicAra karavA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ para yogadaSTi samuccaya je che. paraMtu Ane uttara e ja che ke A vastusthiti che, sAdhAraNa bAhya kriyA mAtra karavAthI pitAnI jAtane unnata thayelI mAnanArAo ghaNe bhAge AtmavaMcanA ja kare che, dIrgha dRSTithI vicArIne jJAnI mahAtmAe ahIMyAM A dRSTionI racanA ane saMkalana karI che. te uparathI pitAnI jAtane vicAra karavAne che ke ApaNe unnani kamamAM kaI dazAmAM vartIe chIe; pote AgaLa vadhe che ema mAnanAra kadAca A dIrgha vicArathI lakhAyelA dRSTibhedanA sUtra jJAnathI pitAne teTalI hade vikAsa pAmele na joI zake te temAM anyane deSa nathI. bhUlabharelI bhramaNAmAM rahevuM athavA dAMbhikavRtti dhAraNa karavA karatAM mULa vastune samajI te hada sudhI AtmAne unnata karavA vicAra kare e ja sAdhya che, ane tene aMge kadAca beTI bhramaNA AvatI hoya te te khAsa dUra karavA yogya che. ghaNA kharA ogha dRSTivALA ja pitAne samakitI mAnI levAnI bhUla kare che. te have pachInI traNa daSTienuM ane A dRSTimAM rahelA cha saMbaMdhI vivecana vAMcIne potAnI alanA (bhUlo samajI jaze ane vicAraze ke mahA nirmaLa saskRtva jevI zuddha dazAne prApta karavA mATe ghaNA guNene prApta karavAnI jarUra che. adhikAra vagara vastu rahetI nathI. jyAM pitAne paga mUkavAne paNa adhikAra na hoya tyAM ekadama pahelAne badale pAMcamI dRSTinI vAta karavI te eka prakAranuM uddhatapaNuM che. bAhya kriyA karanArI vastutatvane nahi samajanArA evA yogIo, sAdhuo, yatio, zrAvake game te hoya tene dravyaliMgIo kahevAmAM Ave che. tAtvika dRSTie vicAratAM teo unnati kamamAM haju
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 53 prathama dRSTimAM paNa AvelA hAtA nathI, ema jANavuM, jyAre tattvAdhapUrvaka kriyA karavAmAM Ave ane sAthe sAthe uparokta ava'caka yAga tathA bhatra udvega Adi guNA pragaTa thAya che. tyAre bhAva ceAgIpaNAnI zarUAta thAya che. 40, kRti prathamA mitrA thrisamAmA tArA nAmanI bIjI daSTinuM varNana tArAM tu manAk spaSTa niyamandha tathAvidhaH / anu vegA hitA'rbhe jijJAsA tattvacarA 5415 vivecana--tArAdRSTinuM vivecana karatA pahelAM jaNAvavAnuM ke ghaNA kharA jIvA eghadRSTimAM ja rahelA hoya che, te cegASTimAM AvyA hAtA ja nathI. A jIvane unnati kramamAM jyAre ghaNA vikAsa thayA heAya che tathA bhavasthiti mahe alpa rahe che, ane saMsAranA aMta nikaTamAM AvavAnA DAya che tyAre ja A yogadRSTinI prApti thAya che. khIjI tArA nAmanI dRSTimAM bedha chANAnI agninI prabhA jevA hAya che. prathamanI mitrA dRSTimAM tRNAgninI prabhA jevA khAdha hatA, paNa te lAMkhA samaya sudhI TakI rahe tevA na hatA. bIjI dRSTimAM aSTAMga yogamAMthI bIjuM yogAMga niyama nAmanuM prApta thAya che. niyama pAMca cheH (1) zeca--zarIra ane manane pavitra rAkhavA eTale manamAM kharAba, azubha vicAra AvavA devA nahi, ane zarIrathI paNa kharAba AcaraNa karavuM nahi.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 yogadaSTi samuccaya (2) saMteSa-prANayAtrAne nibhAvavA sivAya anya IcchAo na karavI. (3) tapa-aneka prakAranA mAnasika tapa tathA zArIrika tapa karavA. (4) svAdhyAya-guru pAsethI sUtra graMtha vagerenuM jJAna grahaNa karavuM tathA sva eTale pote AtmA ane dhyAya eTale nirIkSaNa karavuM huM koNa chuM? mAruM kartavya zuM che, mAruM kartavya para vastuthI rAgamamatva tyAga te che. te huM karuM ke nahi athavA huM pratidina mamatva bhAvathI keTalA aMze mukta thayo evI vicAraNA karavI, nirIkSaNa karavuM. (5) Izvara praNidhAna - deva gurune namaskAra kare, temanI AjJAnuM pAlana karavI, svArpaNa karavuM. e pAMca niyamo tArAdaSTimAM prApta thAya che. mitrA dRSTimAM tathA prakAranA kSaye pazamanA abhAvathI A niyame, hotA nathI. prathama dRSTimAM je zubha kAryo karavAmAM akheda nAmane guNa have tenA sAthe tArA dRSTimAM Atmahita mATe dAnAdika zubha pravRtti karavAmAM anukrega guNa AvavAthI zubha kAryo AnaMda tathA utsAhapUrvaka kare che. ahIMyA udvega nAmane bIje doSa nAza pAme che. tathA "jijJAsA tatva becarAprathama dRSTimAM adveSa guNa prApta thAya che, ane te guNanI sAthe bIjI dRSTimAM tatvajJAna karavAnI prabaLa abhilASA utpanna thAya che. aSa guNa prApta thAya pachI ja jijJAsA guNa saphaLa bane che. 41.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa gadaSTi samuccaya bIjI daSTimAM bIjA guNe utpanna thAya che tenuM varNana bhavayasyAM tathAchinnA prItigakathA svalamAM zuddha geSa niyamAta bahumAnagiSa izA vivecana--tArA daSTi prApta thayela che evA gIne yoga saMbaMdhI jJAna zravaNa karavAmAM ja atyaMta anurAga hoya che, paNa anya kathAvArtAomAM tene rasa AvatuM nathI. paNa mana, vacana, zarIranA yogane kevI rIte vaza karavA, keNe vaza karyA hatA, kayA kayA upAya vaDe vaza thAya, tene vaza karavAthI ja zreya thAya che, mana, vacana, zarIrane saMyama karavAthI ja Atmazreya thAya che, saMyama ja sukhakara che ane asaMyama ja duHkhadAtA che, evuM jJAna keI Ape ke tevAM pustaka vAMcavAmAM tene bahu ruci thAya che. tathA dAMbhikavRtti rahita je sAcA gIo hoya che tene upara tene bahumAna pedA thAya che. prathama jene te sAdhuDA, vagere zabdothI tiraskAra karate have, tene tarapha have niyame karI pUjya buddhithI bahumAnapUrvaka jue che. 42. yathA zakayupacArizva gavRddhi phala prada yoginAM niyamAdeva tadanugraha dhIyutaH javA vivecana - dareka tIrthakare, zreyAMsakumAra, zAlibhadra, dhanAzeTha, caMdanabAlAjI, vagere aneka mahAtmAo paramapadane pAmyA ane pAmaze teonI mukhya zarUAta dAnathI ja thaI che, dhanAsArthavAha tathA nayasAra, caMdanabAlA vagere dAnathI ja paramapadane pAmyA che. A vAta zAstra prasiddha ja che. svArane
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAranArA ane nahi ane e para 56 yogadaSTi samuccaya tAranAra dAna gaNela che. bAkInA zIla, tapa ane bhAva e traNa dharmo svane ja tAranAra che, paNa dAna lenAra ane denAra baMnene tAre che. AthI dAnAdi cAra prakAranA dharmomAM dAnane tIrthakaree mukhya gaNuM prathamapade dAnane mUkela che, AthI sahaja samajAze ke dAnadharmanI keTalI upayogItA che. A ja vAta guruzrI jaNAve che ke, zakti anusAre yogI mahAtmAone anna, pANI, vastra, pAtra, kaMbala, pATa, pATalA, zayyA, auSadha vagere khapatI vastuo udAra bhAvathI ApavI. AvI rIte dAna ApavAthI pariNAmanI dhArAmAM ghaNe sAre sudhAre thAya che. ane niyame karI bahumAnanI buddhi tathA dAna ApavAnI buddhi jyAre mahAtmAo, sAdhu puruSe para thAya che tyAre te yogamAM Izvara praNidhAna-prabhunA tarapha dRSTi karI cittanI ekAgratA karavA rUpa dhyAnamAM gurunA anugrahathI ghaNe AgaLa vadhe che ane aMte paramapadane prApta kare che. 43. lAbhAntara phalazcAsya zraddhAyukto hidaya zudropadrava hAnizca ziSTa sammatatA tathA vivecana-sadguru tarapha jyAre jIvane pUjya buddhi thAya che, tyAre teo potAnuM sarvasva-prANa arpaNa karatAM paNa pAchI pAnI karatA nathI. A pramANe zraddhA ane bhAvapUrvaka dAna ApavAnI Teva pADavAthI A jIvane aneka prakAranA lAbhe thAya che. pUrve bAMdhelA lAbhAMtarAya karma khasI javAthI aneka prakAranA phaLa maLe che, ke jenA vaDe bhaviSyamAM pitAne abhyadaya thatAM vAra lAgatI nathI ane aneka prakAranA halakA upadrare vagere nAza pAme che. tema ja bhUtAdinA upadrave paNa I44
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 57 thatAM nathI ane ziSTa puruSArAjA, pradhAna, prajA, saMghanA agrasara A badhAe taraphathI tene ceAga sanmAna maLe che. e badhA pratApa gurubhakti sevA, pUjaya buddhi vagerene ja jANavA. 44. 118411 guru sevAnA bIjA cuNA batAve che bhaya nADatIva bhAvaja kRtyahAnina cAcita tathAnAbhAgatApcarlR na cAkhana citakriyA vivecana--tArAdRSTivALA jIvane sadgurunA sahavAsane laI ne saMsAra pra5'cathI ghaNA kharA pAcho haTI gayA hAya che, tathA ayeAgya kAryA tarapha tenI pravRtti nathI. ajANatA paNa mayAgya pravRtti thatI nathI. kAryAM karavAmAM te kadI pAchI pAnI karateA nathI. A kAraNathI have sa`sAra sabaMdhI janma, maraNa, jarA, rega zAka, Adhi, vyAdhi ane upAdhi rUpa je ati bhaya rahe che, te tArASTi prApta thavAthI rahetA nathI. 45. bilakula thatI tema ja dhama tArA dRSTivALA jIvanI pravRtti batAve che kRtye'dhikeDadhikagata jijJAsA lAlasAnvitA / tulye nije tu vikale satrAsA dveSavija taH // 4 // vivecana--A sa'sAramAM ekabIjAthI caDiyAtA (meTA) thavAnI hadapAranI abhilASAe mAnavA kare che. ane tene pU karavA pAtAthI khanatu tee kare che. jaDa vastune prApta karavAnI AvI IcchAe ke harIphAI karavI te sa'sAravRddhinu kAraNa che. paraMtu AtmakalyANa mATe dhyAnAdi kriyA karavAmAM tathA jJAnI puruSAmAM rahelA jJAnAdi uttama guNAne pote prApta karavAnI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 gadaSTi samuccaya utkRSTa jijJAsA tathA abhilASA rUpa spardhA karavI te mokSa sukha ApanAra che. evA uttama kRtya karatAM kadAca bIjAthI pitAmAM nyUnatA jovAmAM Ave te tArAdaSTivALAne ghaNo kheda thAya che. anya karatAM dharma kAryo karavAmAM huM zA mATe pAchaLa rahuM? tema ja dharma kAryomAM koI doSa lAge te hRdayamAM ghaNe pazcAtApa thAya che, ane anyanA uttama, nirdoSa dharmAnuSThAne joIne tenA pratye pUjya bhAva utpanna thAya che, paNa dveSa bhAva te kyAreya paNa thatuM nathI. e badhA guNe A daSTinA pratApe pragaTa thAya che. 46. tArA daSTivALA jIvAtmAnA vicAre duHkharUpo bhavaH sava uchedosyA kutaH kathamA citrA sattAM pravRtti sAreSA zAyate kathama dA vivecana--A tArAdaSTivALA gImahAtmAone AtmakalyANa karavAnI utkRSTa jijJAsA thAya che. ane AcAryAdi karatAM AgaLa vadhavAnI prabaLa IcchA hoya che, e kAraNathI te yogIe vicAra kare che ke janma, jarA, Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharapUra e A duHkharUpa saMsAra che, ene kSaya kevI rIte thAya kSamA, saraLatA, namratA vagere Atmika guNethI ja saMsArane kSaya thaI zake che. te pachI e kSamAdi guNe kevI rIte prApta karavA? vaLI mahAtmAonI zubha kAryo rUpI pravRtti aneka prakAranI hoya che. mekSa nagare javAnA aneka mArgo hoya che. keIne prabhu pUjA para ruci hoya che, keIne vyAkhyAna zravaNu saha jJAna prApta karavAnI ruci thAya che, koIne samabhAva rUpI sAmAyika
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 yogadaSTi samuccaya karavAnI, keIne pratikramaNa karavAnI, keIne dAna ApavAnI, koIne zIla pALavAnI ane koIne tapa karavAnI, koIne bhAvanA bhAvavAnI, Ama AtmakalyANa mATe mahAtmAo bhinna bhinna ruciovALA jovAmAM Ave che. ethI tArAdaSTivALe yegI vicAra kare che ke A sarva pravRttiomAM zuM zuM AcaravuM? ane tene tyAga kare ane kevI rIte vikAsa sAdhave. 47. aMte nirNaya kare che. nAsmAkaM mahatI prajJA sumahAna zAzva vistaraH A ziSTA pramANumiha ta ditpasyAM mate sadA 48 vivecana--AgaLa vadhavAnI atyaMta jijJAsAvALA tArAdaSTivALA gIo jovAmAM AvatI aneka prakAranI bhinna bhinna pravRttiothI nahi mujhAtAM aMtamAM nirNaya kare che ke amArI buddhi evI nathI ke ame darekanI sAthe zAstrArtha karI vastutatvane nirNaya karI zakIe ? amArI buddhithI nirNaya karela vastumAM paNa visaMvAda jovAmAM Ave che, tema ja dharmanI judI judI pravRttio jaNAvanAra zAstrane vistAra paNa kAMI nAsune nathI, ethI sAdhu puruSone saMmata evA mahAna puruSo je kahe te ja amAre pramANa che, bIjAo kahe te pramANa nathI. tathA sAdhu puruSoe je pramANe AcaraNa karela che, je mArge cAlyA che, te ja mArga uttama che; ane tethI te ja mAge amArI pitAnI zakti anusAra cAlavuM te yogya che, e pramANe nirNaya kare che. vaLI e dRSTivALAmAM eTaluM badhuM saraLapaNuM hoya che ke, tene kaI hitakara zikSA Ape te te bahu ja saraLatAthI zravaNa kare che, ane te zikSA je ziSTa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya saMmata hoya te te pitAne lAbhaprada jANuM tarata ja amalamAM mUke che. vaLI te dRSTivALAmAM haThAgraha, kadAgraha hotA nathI. paramata sahiSNutA hoya che. pite ziSTa saMmata mAge cAle che paNa pitAthI viparIta mAge cAlanAra cha upara dveSabhAva na rAkhatAM teone sumArga para lAvavA pitAthI banate prayatna kare che. ane tema chatAM je te sanmArgagAmI na bane te tenA para upekSA buddhi kare che paNa dveSabhAva te kayAreya paNa karatuM nathI. tema ja satya vastunI zodha mATe tanatoDa prayatna kare che. mAruM te ja sAcuM e vAta na karatAM satya te ja mAre tene svIkAra kare che. ane dAMbhikavRttine sarvathA tyAga kare che. jema jema AtmajAgRti vadhatI jAya che tema tema tenI unnati thatI jAya che. 48. iti tArA nAmanI bIjI daSTi samAptama, balA dRSTinuM varNana sukhAsanasamAyukta belAyAM darzana daDhama | parA ca tattvazuzraSA na kSepo yogagocara kalA vivecana-trIjI balAdaSTimAM sAdhyanuM darzana kAMIka vizeSa daDha thAya che, ahIMyA AtmA graMthi bhedanI najIka AvI jAya che. tethI karI have balAdaSTivALA jIvAtmAnI unnati ghaNuM sArI rIte thAya che. Asana sthira thAya te dhyAna sAruM thAya che, ethI A daSTimAM keganA ATha aMgemAMthI trIjuM Asana nAmanuM aMga prApta thAya che, padmAsana, siddhAsana, svastikAsana, sukhAsana vagere AsanemAMthI game te anukULa Asanane siddha kare che, ethI traNa traNa kalAkathI vadhAre eka
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya Asane besI dhyAna karI zake che. balAdaSTimAM bedha ghaNe sAre. ane daDha kAchagninA prakAza samAna hoya che. guru pAsethI je satya vastune bedha thayela che te amalamAM mUkavAnA samaye te bedhanI smRti rahe che. balAdaSTimAM tatvajJAna zravaNa karavAnI. IcchA ghaNI ja prabala hoya che. tema ja yogane abhyAsa ke dhyAna kare tyAre te viSayane choDI bIjA viSayamAM pravRtti karavA rUpa kSepa nAmane doSa ahIM rahetuM nathI. dhArmika anuSThAne karavAmAM paNa kaMTALo AvatuM nathI. tema ja te dhArmika anuSThAne barAbara lakSapUrvaka kare che. A pramANe balAdaSTimAM yoganA ATha aMgomAMthI trIjuM Asana nAmanuM aMga prApta thAya che. ATha guNomAMthI tattva zravaNa nAmane guNa prApta thAya che, ane ATha doSamAMthI trIje kSepa nAmane doSa ahIM rahete nathI. A pramANe balAdaSTimAM A guNa prApta thAya che. 49 vizeSa guNenI prApti nAsyAM satyAmasaSNA prakRva nivate. tadaDabhAvAzca sarvatra sthitamevasukhAsanama yogA vivecana--A balAdaSTi jIvAtmAne jyAre prApta thAya che, tyAre tenAmAM eka evA prakAranI sthiratA AvI jAya che ke, tethI tene asat nAzavAna upara tRSNA thatI nathI. sAmAnya jIvane pudgalika vastu prApta karavAnI bahu tRSNA hoya che, ane tRSNAvazAt aneka kaSTo sahana karI vastu prApti mATe prayatna karyA kare che. vastu prApta thavI ke na thavo te te svAdhIna nathI, karmAdhIna che; chatAM tRSNane AdhIna thaI aneka prakAre valakhA mAre che. AvI vyAkuLatA upajAvanAra tRSNa balAdaSTimAM nivRtta
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya thAya che-naSTa thAya che. tRNAne abhAva thavAthI citta zAMta, sthira ane vyagratA rahita bane che, ane dhArmika anuSThAne karavAmAM tathA dhyAna karavAmAM mana tallIna banI jAya che. 50. avArA pUrvaka sarvagamana kRtyameva vA ! praNidhAnasamAyukta mapAyaparihArataH pA vivecana-atyAra sudhI A jIvane pulika vastu tarapha vadhAre lAgaNI hevAne kAraNe deva guruvaMdana, darzana, pUjana vagere dhArmika anuSThAne tarapha pravRtti ghaNuM ja ochI hatI, tema ja bhAvarahita veTha samAna thatI hatI, paNa have jarA satya vastu samajAvAthI pudgalika vastu taraphanI lAgaNI ochI thavAthI, tema ja tRSNa paNa ghaTI javAthI dharmanAM anuSThAne te ja AtmakalyANa karanAra che, ema samajavAthI A jIvamAM sthiratA Ave che ane dareka zubha kAryo karavAmAM AnaMda ane utsAha Ave che. mana ekAgra thavAthI cittamAM zAMtine anubhava thAya che. mana, vacana, zarIra, netra vagerenI asthiratA rUpa je apAya (duHkha) tene A daSTimAM abhAva thAya che. pa1. zuzraSA guNa batAve che kAntakAntAsametasya divyayazrata yathA | cUno bhavati zuzraSA tathAsyAM tattvocara parA vivecana--paripUrNa samRddhi saMpana keI yuvAna puruSa pitAnI suMdara patnI sAthe divya gAyana zravaNa karato jema temAM tallIna thAya ane AnaMdane anubhave tema balAdaSTivALA jIvane tatva zravaNa karavAnI IcchA prabaLa thAya che ane te
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya ga thatAM te zravaNa karavAmAM tadAkAra thAya che ane AnaMdane anubhava kare che. para. zuzraSAthI je guNa utpanna thAya te kahe che beghAlsa: tasauSA sirAtulyA satAM matA che. abhAvezyAH zradvyartha masirAvanikUpavata para vivecana--tatvajJAna sAMbhaLavAnI je prabaLa IcchA te ja jIvane ghaNe AgaLa vadhArI aMte mokSa prApta karAvanAra che. e zravaNa jJAnarUpI pANInA pravAhane vadhAranAra pANInI sirA-vaheNanuM kAma kare che, pANInA vaheNa vagaranI jagyAe kUvo dAvyo te kharI, paNa aMdara pANInI sirA-vaheNa na hovAthI te kUve zuM upagane? kAyaphaleza sivAya bIjuM kaMI ja phaLa nathI. te pramANe zravaNa karavAnI prabaLa bhAvanA vinA zrutajJAna paNa nakAmuM che, arthAt zrutajJAna prApta thatuM ja nathI. e mATe AtmAthIMoe tatvajJAna zravaNa karavAnI prabaLa bhAvanA rAkhavI jarUrI che. pa3. tavazravaNanI prabaLa jijJAsAne apUrva lAbha thatAbhAvedapi bhAsyAH zubhabhAvapravRttitaH | phala karmakSayAnvesmAta parabaghaniMbadhanama pajhA vivecana-balAdaSTimAM AThaguNamAMthI trIje zuzraSA nAmane guNa prApta thAya che. e guNanI mahattA eTalI badhI gaNavAmAM Ave che ke kadAca A jIvane tatvajJAna zravaNane lAbha aMtarAyakarmanA yoge na paNa maLe, te paNa tattvajJAna zravaNanI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya prabaLa bhAvanAnA yoge tenA aneka karmone kSaya thAya che. A karmakSaya thavAmAM utkRSTa bAdha zravaNanI bhAvanA ja kAraNabhUta che. ahIMyAM kaI zaMkA kare che ke, tatva zravaNa karyA vinA mAtra bhAvanAthI karma kSaya kevI rIte thAya ? -ene uttara e che ke, bhAvanA e ja mAnasakama che ane prabaLa bhAvanAmAM mahAna baLa rahela che. bharata mahArAjAne bhAvanA baLe ja kevalajJAna prApta thayuM hatuM. marudevI mAtAjIne paNa bhAva vaDe ja kevalajJAna prApta thayuM hatuM. ethI bhAvanAmAM mahAna baLa rahela che ane te vaDe karmakSaya thaI zake che. ane bhAvanA vaDe karmakSaya thatAM zravaNane lAbha paNa maLe che. sAdhAraNa rIte te ghaNuM vyAkhyAne sAMbhaLavAmAM Ave che, ane upadeza karNa para paDe che, paraMtu jyAM sudhI te zravaNathI manamAM ane tanamAM ullAsabhAva na pragaTe ane AnaMdane atirikta na Ave tyAM sudhI baherA AgaLa gAyana samAna che. tethI ja ahIM A tattva zravaNanI prabaLa bhAvanAne mahAlAbhanuM kAraNa batAvela che, arthAt te vaDe jIvAtmA vikAsapaMthamAM AgaLa vadhe che. 54. balAdraSTimAM vine dUra thAya che zubhaga samAraMbhe na lepasyAM kadAcanA upAya kauzala cApi cAru tata viSaya bhaveta papA vivecana-balAdaSTimAM eka mahatvanI vAta e che ke balAdaSTivALe jIva dharma saMbaMdhI ke yoga saMbaMdhI game te zubha kArya kare tyAre te kAryo karatI vakhate kaI vidane AvatAM nathI. te teNe AdarelAM kAryo nirvidane paripUrNa thAya che. ghaNA manuSyo
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogadRSTi samuccaya 65 zubha kAryAM karatAM bhaya kare che, ane kadI Adare te vighnA AvatAM te kAryAne tyAga kare che. dhyAna kevI jagyAe karavu', lakSyavRtti kayAM rAkhavI, Asana karyuM karavuM', sakalpa kevI rIte ochA karavA vagere jANavAnI khAkhatamAM kuzaLapaNuM tenAmAM AvI jAya che, arthAt vivekadRSTi prApta thAya che. 55. alAdaSTinI ucca mahatvatA pariSkAragataH prAce. vidhAtA'p na vidyate / avidhAnazca sAvadya parihArAmahAyaH // 5 // vivecana--balAdaSTivALA yogI mahAtmAomAM pugalika vastunI AsaktipUrNa bhAva ghaNA ja echA thaI jAya che. vaLI te mahAtmAone khAvA, pIvA ke paheravA oDhavAnI koIpaNa vastu upara prAyaH karI Agraha rahetA nathI. A vastu maLe te ja sAruM vagere koI jAtanI Asakti hAtI nathI. ane A anAsakta bhAva ja meAkSane yoga karAvanAra mukhya kAraNa che. prabhu mahAvIradeva jaNAve che ke ka`baMdhananuM kAraNa Asakta bhAva che te jyAre dUra thAya che tyAre mekSa prApta thatAM vAra lAgatI nathI. balASTimAM AtmavikAsa ghaNe! thayelA hAya che jethI samyak edhanI sAmIpyatA spaSTa jaNAya che. sAdhAraNa rIte amuka vicAramAtranI utpattithI potAnI jAtane samitI mAnanArane te ahIMyA UbhA rahevAnuM sthAna ja nathI. e alAdaSTimAM vatA jIveAnA lakSaNa parathI e vAta spaSTa rIte samajAya che. 56. itti trIjI lASTi samAsama yeA. 5
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya dIprA dRSTine adhikAra prANAyAmavatI dIprA na gotthAnaMvatsalamAM tattvazravaNa saMyuktA sUkSmadha vivajita apA vivecana-A cothI dIprA nAmanI daSTimAM bodha dIvAnI prabhA je ghaNu samaya rahenAra tathA prathamanI traNa daSTi karatAM ghaNuM sarasa tema ja avasare barabara smRtine ApanAre heya che. A dRSTimAM aSTAMga yegamAM caturtha bhegAMga prANAyAma prApta thAya che. prANAyAma traNa prakAranA che (1) prANane aMdara bhare te pUraka, (2) prANavAyune bahAra kADhavo te recaka, (3) prANavAyune aMdara reke te kuMbhaka prANayAma kahevAya che. e prakAre e traNa prakAranA prANAyAma karavAthI zarIranI aMdaranI nADIo zuddha thAya che tathA mananI sthiratA thAya che tethI dhyAnano abhyAsa sAro thAya che. have bhAvaprANAyAmanuM varNana kare che jaDa vastunA rAgabhAvane tyAga karavo te recaka, Atmika guNene grahaNa karavA te pUraka, AtmasvarUpamAM sthira thavuM te kuMbhaka prANAyAma. dravya prANAyAmathI zarIrAdinI zuddhi thAya che, bhAvaprANAyAmathI AtmavikAsa thAya che. vaLI bhAvaprANAyAmathI graMthi bheda turata thAya che, tema ja cittanI asthiratArUpa utthAna deSane abhAva thavAthI prazAMtavAhitAne lAbha thAya che, arthAta citta paramazAtine anubhava kare che. vaLI trIjI daSTimAM zravaNanI IcchA hatI te have zravaNa kare che, tethI begha vadhAre spaSTa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya thAya che ane ahIMyA prathama kahelA keganA bIjenA aMkurAo phaLa rUpe sahaja ugavA mAMDe che. dIprA dRSTimAM baMdha ghaNe sAre hevA chatAM paNa sUkSmabodha ahIMyA hotuM nathI. pa7. bhAva recakAdi prANAyAmane guNa batAve che. prANebhyoDapigurama: satyAmasyAmasazayamAM prANa tyajatidharmArtha na dharma prANa saMka. 58 vivecana-bahiravRttinA tyAga rUpe bhAvarecaka prANAyAma karavAthI dIprA daSTivALA yogI mahAtmAne dharma upara eTalI badhI prIti utpanna thAya che ke jethI potAnA prANa karatAM paNa dharmane adhika gaNe che, tema ja dharma mATe prANa tyAga kare paNa dharmathI vimukha thatuM nathI. game tevA saMkaTo Ave athavA prANuta kaSTa Ave te paNa dharma ke dharmanA niyamene te tyAga karatuM nathI. A dRSTivALAnuM daDha vartana thavAmAM mukhya kAraNa e che ke tene saMsArika vyavahAra tarapha prabaLa udAsIna bhAva varate che, e ja che. 58. eka eva suha mRtamampanuyAti yaH zarIreNa same nAza sarva manyatta gacchati apA vivecana--dIprA dRSTivALA jIvane amuka aMze viveka jJAna pragaTa thAya che, ethI te samaje che ke prANune nAza thAya te paNa dharma te bhavAMtaramAM mitra samAna sAthe ja AvavAne che, paNa dharmane tyAga karIza te zarIra kaMI paNa kAmamAM AvavAnuM nathI ane te bhavAMtaramAM sAthe paNa AvanAra nathI. Ama samajIne zarIra karatAM paNa dharma pratye adhika sneha rAkhe
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 gadaSTi samuccaya che, tema ja svajana, parivAra tathA zarIra saha sarva pudgalika vastuone anitya, azAzvata, vinAzI jANa tene meha, tyAge che, ane dharmane daDhatApUrvaka ArAdhe che. 59. irtha sadAzapatastattvazravaNa tatparaH | prANebhyaH paramaM dhama balAdeva prapadyate I6 zA vivecana - daSTivALA jIvamAM amuka aMze vivekajJAna prApta thavAthI, satya svarUpa kAMIka aMze samajavAthI pudgalika vastunI Asakti ochI thavAthI dharma pratye ghaNo prema bhAva vadhe che, tethI zuddha bhAvapUrvaka tattvajJAna zravaNa karavAmAM tatpara rahe che, ucca tatvajJAnanA bodha vaDe prANu karatAM paNa dharmane utkRSTa mAne che, e tene svabhAva che. dIprAdaSTivALAne dhyAna kare te samaye mana, vacana ane zarIranA yoganI capaLatA, caMcaLatA rUpI doSane abhAva thAya che. 60. tava zravaNathI thate lAbha. kSArAbhatyAgatayanmadhurodaka gataH bIja prahamAdhane tattatva zrenara vivecanagame te jAtanA bIjane mIThuM pANI maLe te te turata ja uge che, paNa je khAruM pANI maLe te te bIja vAvyuM hoya te paNa ugatuM nathI, paNa te bIja baLI jAya che. te pramANe aciMtya sAmarthyavALI tathA mahAprabhAvavALI evI tattvazruti vaDe dIprAdaSTivALA jIvAtmA pitAmAM mekSanA bIjane vAve che. 61.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya tattva zrutinA bhAvArtha kSArabhastulya haca bhavayeAgADikhalA . mataH| madhurAThaka yogena samA tattvavrutistathA // 6 // 69 vivecanasa'sArI je sayogA mAta, tAta, putra, strI, dhana, dhAnya ane mitrAdi vagere che te khArA pANI samAna asAra ane atattva zravaNa svarUpa che, tenA vaDe koI divasa bIjanuM vAvetara na thAya, khIjane vAvyuM heAya te paNa aMkure! kadI utpanna thatA nathI, paNa mIThA pANI samAna tattva zravaNu che. enA sayoga thAya te nizcaya samyaktva rUpa bIjanuM vAvetara thAya che, ane pariNAme tenA vaDe svanA sukharUpa aMkuza nIkaLI para parAe mokSarUpa phaLa prApta thAya che. 62. tattva zravaNanA lAbha. atastu niyamAdeva kalyANamakhila' nRNAm / gurubhaktisukhAyeta leAkayahitAvahama 11311 vivecana sat samAgamanA apUrva lAbha mATe guruzrI jaNAve che ke, guru dvArA tattvajJAna zravaNanA lAbha maLe che. ane tattvazravaNathI tenA hRdayamAM svArthavRtti echI thavAthI paramAvRtti jAgRta thAya che, tethI tene prANI mAtranuM hita karavAnI bhAvanA jAgRta thAya che, e bhAvanAnA baLa vaDe te paramAnuM AcaraNa kare che. paramAthI ja jIvanA vikAsa thAya che, vaLI gurunI bhikata, sevA satkAra sanmAna karavAthI tathA teezrInI AjJA anusAra AcaraNa karavAthI vAstavika rIte te ja zreyanA karanAra che. temaja Aleka paraleAkanuM hitakaranAra ja puNyAnukha dhI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAgadRSTi samuccaya puNya che te paNa gurubhakitathI ja sAdhya che, prAptavya che. gurunI madada vagara kayAreya paNa AgaLa vadhI zakAtuM nathI. 63. 70 ||64aa gurubhaktinuM utkRSTa phaLa gurubhakti prabhAvena tIrtha kRddezana" matam / samApantyAdi bhedaina nirvANUMka nibaMdhanama vivecana--Atma svarUpamAM ramaNa karanAra dhyAnI, jJAnI mahAtmA eka zvAseAvAsamAM pUkroDa varSanA karmAMnA kSaya kare che. dhyAnanA aneka bhede zAstramAM batAvela che, paNa vartamAna kALe e dhyAnane uttamAttama mArga prAyaH naSTa jevA thayo che. bhAgye ja dhyAna karanArA jovAmAM Ave che, paNa dhyAna vinA AgaLa vadhI zakAtuM nathI e ceAkkasa che. jyAre tyAre paNa dhyAna karyAM vinA chUTako nathI A dhyAnanA lAbha gurunI bhakti karavAthI maLe che. ahI' samApatyAdri" je lakhela che te eka prakAranuM dhyAna che. enA bIjA bhede che te pAtajala vagere yAgadanAmAMthI jANavA A samApatti AtmasvarUpanI prApti rUpa dhyAna bhakuTi ke brahmaraMdhramAM lakSya rAkhI karavAthI prabhu-AtmAnuM sAkSAt darzana thAya che ane te sAkSAtkAra rUpa darzana te ja alpa samayamAM meAkSa prApta karavAnuM asAdhAraNa kAya che. 64. 6: sUkSma bedhanu svarUpa sabhyazvetavAdibhedana lekeyastattva niya:| vedya savedya padmataH sUkSmamASaH sa ucyate vivecana--zrImAna vAdivetALa zrI devasUrijI mahArAje pramANanayatA leAkAlakAra nAmanA nyAyanA graMtha banAvela rA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 71 che. A graMthamAM hetuonuM svarUpa-keTalA prakAranA samyapha hetuo ane keTalA prakAranA hetvAbhAse che, tema ja pramANa, naya tathA saptabhaMgInuM svarUpa, vastutatvane nirNaya kema kara, vAda kevI rIte kare vagere aneka bAbatenuM temAM ghaNI sArI rIte varNana karela che. enI aMdara hetunuM samyapha prakAre, aviparItapaNe je svarUpa batAvela che tene yathArthapaNe jANI tathA tenA bhedo, phaLa vagere jANI tenA vaDe vidvAnenI sabhAmAM tatvane nirNaya kare "vedyasaMvedyapadataH" vedyasaMvedyapadathI tatvane nizcaya kare. samyaphadaSTi jIva vastutatvane nirNaya ghaNI sarasa rIte karI zake che. dareka vAkyo sApekSa hoya che ane te naya, pramANu tathA saptabhaMgI vaDe ja vastutattvane nirNaya vedhasaMvedyapadavALo ja karI zake che, paNa avedyasaMvedya padavALe mithyAdaSTi vastutattvane nirNaya kayAreya paNa karI zakti nathI. mATe ja ahIMyA kahyuM che ke vedyasaMvedya padathI je vastu tattvane nirNaya thAya tene ja zAstrakAra sUkSma bodha kahe che. 6pa. sUkSma bodhanuM svarUpa bhavAdhi samurArAta kavavibhedatA reya vyAptazcakana sUtve nAyamatra tu judA vivecana-atyAra sudhI cAra dRSTimAM je bedha batAvyo te sthUla bodha che paNa te sUkSma bodha nahote. sUphamajJAna te te kahevAya ke je jJAna vaDe pitAnA rAgAdi zatruone pichANI ane tenA tyAgane puruSArtha kare. prathama cAra dRSTimAM je jJAna batAvela che te sAmAnya manuSyanI apekSAe ghaNuM sAruM che,
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 gadaSTi samuccaya te paNa sthira dRSTimAM je sukSama badha thAya che tevo sUkSma badha pahelAnI cAra dRSTimAM hete nathI. temAM pudgalika vastu tarapha prasaMga AvatAM pravRtti thaI jAya che, tema ja saMsArasamudrathI mukta thavAnI prabaLa bhAvanA tathA karmakSaya karavAnI bhAvanA tIvra thatI nathI. vaLI dareka padArthamAM anaMtA dharmo rahelA hoya che tathA naya, nikSepa satabhaMgI ane pramANa e cArathI vastutatvane nirNaya thato hovAthI A bodha prathamanI cAra dRSTimAM na hovAthI tene sUkama bedha kahevAya nahi. uparokta bAbata sthirAdi cAra daSTimAM che. lekottara pravRttithI saMsAra samudra pAra karavAne sarmatha baMne che, tathA kama ya paNa sArI rIte karI zake che. sUkSmatatva eTale bodhanuM nipuNapaNuM e dIprAdaSTimAM hetuM nathI, kAraNa ke prathamanI cAra dRSTimAM graMthibheda thato nathI. A kAraNathI sUkama bodha prathamanI cAra daSTimAM heta nathI, paNa sthirAdi cAra daSTimAM hoya che. 66. prathamanI cAra dRSTimAM adyasaMvedya pada che tenuM varNana adyasaMvedyapadaM yamadAsu tathAvaNama | pakSicchAyAjalacara pratyAbhamataH parama 6 vivecana-adyasaMvedya pada eTale mithyAtva, vevasaMvedya pada eTale samyakatva. prathamanI cAra dRSTimAM samyakatva na hovAthI bhrama thavAne haju saMbhava che. daSTAMta tarIke pANImAM paDatI pakSIonI chAyAne jema koI ajJAnI manuSya sAcA pakSI tarIke mAnI tene pakaDavA mATe pANImAM praveza kare te zuM te manuSya tene meLavI zakavA samartha bane khare? kadApi te nahi
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 yogadaSTi samuccaya meLave. e jema ajJAna ane brAntithI bane che te pramANe prathamanI cAra daSTi paNa utkRSTa avedyasaMvedya padavALI hovAthI sUkSma bodhanA abhAvane kAraNe vastumAM rahela anaMtadharmo tathA sApekSapaNAne barAbara samajI zakatA nathI. vaLI cAra daSTimAM graMthibheda paNa thatuM nathI. A sUma bedhanI zarUAta thI dIprAdaSTinA aMte caramayathApravRttikaraNa thatA thAya che, ema yogAcAryo jaNAve che. 67. Ama zA mATe tene uttara Ape che apAya zakti mAlityaM sUkSma bodha vibaMdhata ! naitatAyaMta tatte kadAcidupajAyate 68 vivecana-A dIprAdaSTimAM haju vibhAva bhAva hovAthI asat pravRtti thavAne aMge A jIvane narakAdi gatine duHkhane ApanAra evA AzranuM sevana karavAthI karma bIja vAvavAthI sUkSma baMdha rUpI phaLa prApta thatAM nathI. tema ja A malinatAvALA jIvane tatvaviSayaka bodha thatuM nathI, paraMtu daSTi avazya phaladAtA bIja rUpa hovAthI kyAreka baMdha paNa thAya kharo. chatAM te bedha ghaNe suMdara na hoya. 68. apAya dazana tasmAUtadIpAnna tAvikama ! tadAbhAisfbanaMndrasya tathA pApe pravRttitaH dulA vivecana-saMsAranI aMdara evA je paNa hoya che ke je mAtra dekhAva khAtara e ADaMbara kare che ke tene joI bAhya daSTivALA che temAM phasAI jAya che ane mAne che ke A mahAtmA te kharekhara cethA ArAnA namUnA rUpa che. bhale ekavAra evA bheLA jAne chetarI pitAnI vAha vAha bolAve
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 yogadaSTi samuccaya paNa evA bAhya ADaMbara karanAra che pitAmAM rahelA doSone tAvika daSTi vaDe zrutajJAna rUpa dIpakathI joI zakatA nathI, paraMtu brAtithI paramArthanA jevI kriyA karavAne bAhya dekhAva kare che. A pramANe pitAmAM rahelA doSane nahi joI zakavAthI aNuupayogathI pApamaya pravRtti kare che. matalaba e che ke sUkSma bodhanA abhAve dIprA dRSTivALe jIva potAmAM rahelA doSone joI zakatA nathI. 69. anyaduttarAsvasmata pApa kamAMgaspi hitA tapta lehapadanyAsatulyA vRtti kavacidi InsLA samyaka guNa sthirAdi cAra daSTimAM hoya che, e guNane laI A dRSTivALe jIva hiMsAdi pApamaya kaI pravRtti karate nathI, chatAM karmasaMyoge thaI jAya to, te leDhAnA tapAvelA. gaLA upara jema paga mUke tenA jevI thAya arthAt pApamaya. AcaraNa karatA ghaNe ja bhayabhIta thAya, bane tyAM sudhI te pApa karate ja nathI ane kadAca pApamaya AcaraNa thaI jAya. te atyaMta pazcAtApa tene thAya. 70. Ama havAnuM kAraNa kahe che vidyavedyapadataH savegAziyAditiH | tharava bhavayeSA punargatyagataH 71 vivecana-vedyasaMvedyapada, jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Ave che. A daSTivALA jIvane e padane laI atyaMta vairAgya thAya che, ane tIvra vairAgyane lIdhe e jIvanI e chellI ja pApamaya pravRtti hoya che, kAraNa ke have pharI tenI durgati
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 gadaSTi samuccaya thavAnI nathI. keI ahIM prazna kare che ke, A tamAruM kahevuM yogya nathI, kAraNa ke zreNIkAdinA dRSTAMtathI tathA jeo samyaktvathI patita thayA che; evA aneka ja durgatimAM gayAnA daSTAMte mejUda che, te pachI chellI vAranI durgati che ema kema kahevAya? samAdhAnae tamAruM kahevuM barAbara nathI, kAraNa ke amArA kahevAno hetu tame jANI zakyA nathI. ahIMyA je vedyasaMvedyapada kahela che te kSAyaka samyaktva AzrI kahela che. nizcayathI vedyasaMvedyapada lAyaka samyaktvane ja kahe che. vaLI lAyaka sanmutvavALAne durgatimAM javuM paDatuM nathI, paNa upazama ke kSapazama samyaktva patana svabhAvavALu hevAthI durgatine pAme che, paNa lAyaka samyaphattva* vALAnuM patana thatuM nathI. te pachI zreNIka rAjA kSAyika samyagra daSTivALA hevA chatAM narakamAM kema gayA? uttara-sabhyatva prApta thayA pahelAM AyuSyakarmane baMdha paDyo hoya te narakAdi durgatimAM javuM paDe che. vaLI narakAdi durgatimAM javA chatAM AtmA, anAtmanuM bhedavijJAna thayela hovAthI mAnasika duHkhane pitAnuM na mAnavA rUpa daDha bhAva hovAthI tene durgati na kahevAya. jema vajanA tAMdulane pakAvavAthI te kadI pAkatA nathI, temAM jarA, mAtra vikAra thatuM nathI, e nyAye zreNakAdi kSAyaka samyagadaSTi jIvone aMtaHkaraNamAM duHkhanuM vedanana thavAthI tene durgati na kahI zakAya. vaLI kaI vAtane ekAMta na samajavI joIe. 71. paramArtha pada avedyavedyapada mapade paramArthataH | padaM tu ghasavaMgha padamevahu yegInAma IkarA vivecana-avedha saMvedyapada eTale mithyASTinA AzayanuM
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya -hadaya sthAna che, arthAt mithyASTinuM jJAna-ajJAna che te vAstavika "apada" che, yathAsthita vastutatvanI prApti karAvanAra nathI. paraMtu "padatuM, pada" vedasaMvedya pada te ja pada che, e pada yogI mahAtmAone hoya che, vastutatvane jANanAra evA samyagadaSTi mahAtmAo ja A padane prApta kare che, tene anubhava kare che. 72. ghasaghate yaminapAyAdi nibaMdhanama! tathA pravRtti budApi sAyAgamavizudhdhayA IIkA vivecana-vedyasaMvedyapadanA svarUpane jaNAvatA zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke jANavA lAyaka evA ghaTapaTAdi padArtho tathA naraka, svarga, manuSya vagere gatinA kAraNo tathA asatu. pravRttivALI buddhithI thatAM geralAbha tathA strI, putra, dhana, dhAnya vagere vastuthI thatA karmabaMdhano vagere jJAnAvaraNAdinA pazamathI jenI buddhi nirmaLa thayela che te saMvedyate arthAt jANe che tethI tene saMvedyapada kahe che. 73. tatpada sAdhavasthAnA bhinnagraMthyAdi lakSaNama | anyathAgata stare vedyasaMgha mucyate II74aa vivecana-"padanAma padaM" Azaya; ke sthAna, sArI rIte vastutattvanA nizcayathI samyapha rIte, zuddha AzayathI rAgadveSa rUpI gAMThane bhedavAthI prApta thayuM che sAcuM svarUpa jene evuM noMdha 1 ahIMyAM mULa sUtramAM strInuM grahaNa karela che, tethI ema jaNAya che ke, karmabaMdhananuM mukhya kAraNa strI che. buddhimAna manuSya paNa tenA pAsamAM sapaDAI jAya che, ema jaNAvavA mULa pAThamAM strInuM grahaNa kare che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ e7 gadaSTi samuccaya A pada sArthaka-guNa niSpana vedyasaMvedya pada zAstramAM jaNAvela che. jANavA lAyaka vastune jenA vaDe yathArtha nizcaya thAya te ja samyam darzana ghasaMvedya pada che. jyAM sudhI samyaktvanI prApti thatI nathI tyAM sudhI vistutatvane yathArtha bodha thatuM. nathI, e sUma be thI daSTimAM thatuM nathI. 74. e padathI bhinna pada batAve che. adyasaMvedyapada viparIta mate matama! bhavAbhinaMdi viSaya samAropama samAkulama vivecana-vedyasaMvedyapadathI adyasaMvedya pada che te viparIta che-mithyAtva che. ane A mithyAtvane-viparItatAne kAraNe avedha kahetA nahi jANavA lAyaka evI pudgalika vastuo mATe rAtadivasa prayatna karyA kare paNa je jANavA lAyaka Atma kalyANa kArI tatvAdi svarUpa je satya che, tene jANavA prayatna na kare tathA prakAranA pariNAma na hovAthI jJAnAvaraNanA kSapazama anusAre tatvaviSaya nizcaya buddhi na thavAthI mRgajaLanI brAnti jema thAya che, tenA samAna-e padathI tAvika bodha thatuM nathI. ane evA bhAvabhinaMdi che ke jene saMsAramAM AnaMda Ave che evA mithyAtva doSathI viparIta pravRtti karavAthI narakAdi gati tarapha prayANa kare che. jo ke mitrAdi cAra daSTimAM evedyasaMvedyapada zithila che te paNa AdaravA lAyaka ane jANavA lAyaka vastune yathArtha na jANavAthI viparIta pravRtti karIne cAra gati rUpa saMsAramAM adyasaMvedyapadavALoH paribhramaNa kare che. 75.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 gadaSTi samuccaya bhavAbhinaMdi jIvanuM lakSaNa suko lAbharati dIne matsarI bhayavAna zaThA a bhavAbhinaMdi sthAniSphalAbhasaMgataH 76 vivacana-jyAM sudhI pudgalika vastumAM Asakti hoya, saMsArane ja sukharUpa mAnI tenI ja rAtadivasa pravRtti karate heya evA jIvane sUphamabodha ke samyatvanI prApti kayAMthI thAya? asthira, anitya vastune sthira ane nitya mAnanAra, dayA, dAnamAM kRpaNa, jaDa vastu meLavavA dareka pAse yAcanA karI dIna banela, dInatAne kAraNe sadA bhayabhIta rahenAra akalyANa daza, svArthabhAvane piSaka paramArtha buddhi rahita, prapaMca karIne vastu meLavanAra, vastutattvane nahi jANanAra ajJAnI, saMsArathI neha karanAra, saMsArika anukULatA maLe te ja mokSa mAnanAro, uparokta bhAvavALA jIvane bhavAbhinaMdI kahe che. A jIva nAzavaMta pudgalika vastune meLavavA game teTale prayatna kare te paNa temAM te phaLIbhUta thatuM nathI. kAraNa ke dareka vastunI anukULatA puNyane AdhIna che, ane puNyanI prApti satkarmo karavAthI thAya che, temAM tene atatva buddhi, asat buddhine Agraha hovAthI te pravRtti karatuM nathI. 76. itya sata pariNAmonuM viddho bAdha na suMdara tasaMgAdeva niyamadviSasaMpUta kAnavata che kahA vivecana-eka tarapha vastutatvane jANavAne baMdha kare, ane bIjI bAju pudgalika vastu prApta karavA aneka prapaMce karavA, eka bAju vastumAM rahela anityatva, kSaNikatva, asAratva vagerene upadeza ApI tenA pratyenI Asakti dUra karavA kahevuM,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ cigadaSTi samuccaya 78 ane bIjI tarapha e asAra anitya vastu meLavavA prayatna kare, A upadeza pithImAMnA riMgaNA je kone asara kare ? arthAt na ja thAya. bhavAbhinaMdInI asata pravRttivALa bedha te vAstavika baMdha ja nathI. vivakSita pariNAmanA saMbaMdhane laI niyame karI annamAM jhera bhaLavAthI vAstavika rIte te anana ja na kahevAya. te pramANe A badha paNa suMdara na ja kahevAya. 77. enuM phI etadvanta eha viparyAsaparA narAH | hitAhitavivekAMdhA khighate sAMpratekSiNa: I78. vivecana-pANI pIvAnI IcchAe mRga mRgajaLajhAMjhavA tarapha doDe che, paNa aMte teo nirAza bane che, kAraNa ke jyAM paNa nahotuM tyAM brAntithI pANI manAyuM hatuM. e ja rIte avedyasaMvedyapadavALA mithyAjJAnathI tathA buddhinA viparyAsapaNAne lIdhe ahitakArI pudgalika pravRttione hitakArI mAne che, ane AtmahitakArI pravRttine ahitakAra mAne che. kAraNa ke teo vivekarUpa cakSu rahita che, tethI teo jJAnacakSunA abhAve aMdha kahevAya che. vaLI vartamAna sukhane ja mAnanArA "A bhava mITho, parabhava keNe dITha" AvuM mAnanArAM hovAthI teo pAMca indriyanA viSayasukha rUpI pANI tarapha pravRtti kare che, paraMtu pariNAme sukha rUpI pANI na maLavAthI pakSaghAta, bhagaMdarAdi aneka rogo tene thAya che ane sukha mATe hAya hAya karatA mRganI jema nirAza thaI pazcAtApa kare che. 78,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 yeAgaSTi samuccaya janmamRtyu jayA vyAdhi rogArokA ghuSkRtam / vIkSamALA api bhava' nAdvijante'timAhataH / / 9 / / vivecana--jJAnI puruSA sa`sArI jIvAne vAravAra cetAve che ke he mahAnubhAvA ! jarA vicAra teA kare, ke saMsAramAM sukha kayAM che ? viSayajanya sukha eka madhumi samAna che, paNa tenA aMge keTaluM duHkha tenA jarA te vicAra karo. janma sabadhI duHkha vRddhAvasthAnA du:khA, mRtyu sa`kha dhI duHkha, rAgAajINuM, saMgrahaNI vagere, vyAdhi-koDha, bhagaMdara vagere, zeAkaiSTa janAnA viyeAga utpanna thayelA cittanA vikAra, Adi zabda bhUta, preta vagerenA upadrava. A sarva du:khAnA anubhava jIvA viSayasukhanI AsaktithI sahana kare che. du:kha sahana karavA chatAM jIve mehurUpI pizAcane vaza thaI satya vastune na samajatAM sasAra tarapha vairAgyane pAmatA nathI. 79. vaLI evA jIvo zuM Acare che te kahe che. kRtya' kRtyamAbhAti kRtya cAtya vasadA / duHkhe sukhadhiyAkRSNa ka-rNAyakAdivat ||8|| vivecana--jema dhaturAnuM pAna karavAthI mANasa sa vastune viparIta jue che. midarAnuM pAna karavAthI zuM karavA ceAgya che ane zu akaravA yeAgya che mAnava vicArI zakatA nathI, tema meha madirAnu pAna karavAthI jIva kukRtya-jIvahiMsA asatya, corI, mathuna, parigraha vagere na karavA ceAgya kAryane hitakara mAnI Acare che, ane nRtya-karavA yeAgya ahiM'sA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha vagerene AcaratA nathI.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagadaSTi samuccaya duHkha AvatA tethI mukta thavA mATe pApa karmo Acare che. jema koI manuSyane khasa thAya, mIThI caLa Ave tene dUra karavA sukha buddhi vaDe khUba khaMjavALe che, paNa caLa ochI thatI nathI, ane pariNAme cAMdA, ghAva paDI javAthI herAna thAya che. mULa sUtramAM Adi zabda vaDe keDha rogavALe le. A keDhIo kaDhanA cAMdAmAM paDelA kRmiyA, tenA duHkhathI mukta thavA agninuM sevana karatAM baLI javAthI jema herAna thAya che tema A jIva mehavaze AkuLa-vyAkuLa thaIne herAna thAya che. 80. yathA kamdayaneSAM dhI na kaccha nivatane ! bhegAMgeSa taEteSAM na tadirachA parikSaye 181 vivecana-bhAbhinaMdi jIvanuM svarUpa chAMtathI kahe chekeI eka khasa-kharajavAvALe manuSya tene kharaja ghaNI AvavAthI AMgaLIonA nakha vaDe khUba khaNavA lAgyA, aMte nakha paNa kSINa thaI javAthI kharajane khaNavA mATe sAMThIonI zedhamAM pharavA lAgyA. paNa jyAM rahetuM hatuM tyAM retALa pradeza hevAthI sAMThIo tene maLI nahi. eTalAmAM tene tyAM eka vaidya maLe tenI pAse ghAsane paLe hate. kharajavAvALA manuSya tenI pAse eka tRNa-sAMThInI mAMgaNI karI. teNe eka sAMThI tene ApI. A manuSya hRdayathI ghaNe ja khuza thaye. pachI teNe pelA vaidyane pUchyuM ke bhAI, ATalI badhI sAMThIo kayAM maLe che? teNe uttara ApyuM ke lATa dezamAM, paNa tAre enI zI jarUra che? e manuSya kahyuM ke kharaja khaNavAne vineda ethI karavo che. pathika bolyuM ke te mATe sAMThIonI zI jarUra che--tArI yo. 6
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya kharaja sAta divasamAM ja dUra karI ApuM, triphalAne prayoga kara. pelA manuSya uttara ApyuM ke kharaja cAlI jAya te pachI khaNavAnA vinedanA abhAve jIvananuM phaLa zuM? mATe mAre triphaLAnA prayoganI jarUra nathI. paNa sAMThIo kyAM maLe che te dAdaranA udAharaNano siddhAMta kaMDU (dAdara) vALA jIva samAna ajJAnI jIva samaje. dAdarane viSayasukha samajavuM. kaMDU (dAdara) vALA manuSyanI IcchA dAdara maTADavAnI na hatI paNa tene khajavALavAnA sAdhana prApta karavAnI hatI, tevI ja rIte bhavAbhinaMdi jenI icchA viSayabhegane tRpta karavAnI hoya che tenAM sAdhane prApta karavAnI hoya che. paNa te viSayenI IcchA, bhegane tyAgavAnI hatI nathI. vRddhAvasthA thavA chatAM adhathI bhegathI na viramatA bhega vRddhinA upAya jevA ke vIryavardhaka rasAyaNa tathA pUrNacaMdrodayanI geLIo vagere davAo khAIne zarIrane zaktizALI banAvavAnA ane gapaga bhegavavAnA prayatna kare che.' kaMDU (dAdara) ke bhogecchAne dUra karavA sAdhane zodhavAnI vAta pahelAnI cAra daSTimAM samajAtI nathI, tethI dAdara rUpa je bhegecchA tene dUra karavA khajavALavAnA sAdhane rU5 ilAjone ja zodhe che paNa dAdara rUpa bhegecchA na thAya te upAya zodhavAne vicAra samyaka bodhanA abhAve tene thato nathI. aneka prakAranA viSayabhegane bhogavI, pApAcAra karI, aneka prakAranA malina kamene avedyanoMdha 1 mULa sUtramAM IcchA zabdanuM grahaNa karela che, tethI bhega kriyA paNa aMgIkAra karavI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigadaSTi samuccaya 83. saMvedya padavALe jIva ekatra kare che, ane manuSyajanmamAM je paramapada prApta karavAnA puruSArthane badale saMsAra paribhramaNa vadhAre che. 81. enuM phaLa batAve che AtmAnaM pAzayaMye sadAisaceSTayA bhUsama! pApa dhUlyA jaDAH kAryamavicAryava tattvataH 8rA vivecana-vastutattvanA sUkama bodhanA abhAve jIvAtmAo viyAdi kSaNika bhAgomAM sukha buddhithI vAraMvAra pravRtti kare che, saMsArane sukharUpa mAne che. ethI niraMtara hiMsAdi AraMbha rUpa asat ceSTA vaDe jIvAtmA pitAnA AtmAne karma baMdhanathI bAMdhe che. tema ja hitAhitanA bodhane abhAve mUrkha evA e je vAstavika kAryane vicAra karyA vagara kSaNika viSaya sukhamAM Asakta banI jJAnAvaraNAdi karma rUpa rajathI potAnA AtmAne AcchAdita kare che. 82. dhama bIja para prApya mAnuSya karmabhUmiSA na sat kamakRSAvasya prayatateDa5medhasaH 83aaaa vivecana--dharmabIjanuM vAvetara karavA yogya AryabhUmi lAyaka gaNAya che. anArya deza AryabhUmi karatAM ghaNuM maTe che. paraMtu dhama bIjanuM vAvetara karavA mATe te lAyaka nathI. dharma evA zabdo teonA kAne ke svapnamAM paNa zravaNa thatA nathI. eka Arya deza te ja AtmA sAdhanAmAM madadagAra che. Arya bhUmimAM dharmabIjanuM vAvetara karavAnuM utkRSTa sAdhanabhUta manuSya deha prApta karIne satkarmo rUpa kheDa karI temAM dharma bIjane vAvavAnI paramAvazyakatA che. jethI A leka tathA paraleka baMne
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 gadaSTi samuccaya sukhadAya bane, paNa tatva bedhane abhAve ajJAnI cha vartamAna sukhane jenArA, bhaviSyane vicAra na karanArA dharmabIjane vAvI zakatA nathI, ethI uttama eve A manuSyajanma tene hArI jAya che. 83. te jIvo zuM kare che? baDizAmiSavarUche kusukhe dAruNedA saktAtya jati saceSTAM dhigaho dAruNuM tamaH 584 vivecana-zAsakAra mahArAja kahe che ke, juo te kharA! jIvanI keTalI badhI ajJAnatA che! jenAthI pitAne mahAna lAbha thavAne che evI saceSTA-dharmanAM sAdhane ke jenAthI pitAne abhyadaya thavAne che tene tyAgI de che, ane macchanA gaLAnA mAMsanI jema tuccha, viSayabhegamAM Asakta bane che. vaLI jene bhaviSyamAM vipAka ghaNe bhayaMkara che te na jANatA potAnA kartavyane bhUlI jAya che. A keTalI badhI ajJAnatA che? chatAM te pite pitAne DAhyo mAne che. 84. A vAtane upasaMhAra kare che aghasavedyapada mAnadhya dugatipAtakRtA sasaMgAgama yogena jeyametanmahAtmabhiH 85i vivecana-sat samAgamanI AvazyaktA dareka darzanakAre svIkAre che. narakagatimAM javAnI taiyArIvALA daDhaprahArI, cilAtIputra vagere paNa sat samAgama vaDe paramapada mekSane prApta karI zakyA che. mATe ahIMyA guruzrI jaNAve che ke "sat saMgAgama gena" gurnAdinA saMge zAstrabaMdha prApta
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 yogadaSTi samuccaya karIne avedyasaMvedyapadane jANa tathA pitAnuM zuddha svarUpa jANI AtmasAdhanA vaDe mithyAtvane dUra karavuM jethI bhavabhramaNa na karavuM paDe. A gyatA thI dIprAdaSTinA aMtamAM thAya che paNa mitrAdi traNa daSTimAM adyasaMvedyapadane jItavAnI yegyatA hotI nathI. eTalA mATe zAstramAM dIprAdaSTinA aMtamAM jItavAnuM vidhAna karela che, paNa mitrAdi traNa daSTimAM te mAtra upadezanuM kathana karavAnuM che; Ama gAcAryo kahe che. ayogyane AjJA hoya ja nahi. traNa daSTie agya che, jethI daSTinA aMte yogyatA prApta thAya che. 85. ene jItavAthI maLatuM phaLa chayamAna ca niyamadetasiMmastitvane khUNAmAM nivata te svataMtyaMta tarka viSama graha vivecana--sinyane mAlika mRtyu pAme ke bhAgI jAya te sainya svayaM kabaje Ave che. e rIte mahAmithyAtvanuM kAraNabhUta ajJAnane satsamAgame tathA zrutajJAna dvArA parAjaya karavAthI kutarko rUpI viSamagraha pitAnI meLe Ape Apa cAlyA jAya che. kutarke arthAt zAstra viruddha take karavA te jIvane durgatimAM laI janAra che. 86. kutarkanuM svarUpa bedha regaH zamApAyaH zraddhA bhabhimAnatA taka netaze vyakata bhAvazatrurakadhA R87nA vivecana-A cAlu kalikALamAM bhAgye ja evuM darzana haze ke je kutarka rUpI viSamagrahathI nahi pIDAtuM hoya, jJAnI sivAya vastutatvane nirNaya thAya tema te nathI, te pachI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya jhagaDA ke vitaMDAvAda (nakAmI mAthAjhIka) karavAthI zuM lAbha? A kutarka rUpI graha e che ke te jIvane cAra gati mAM aneka prakAre duHkha Ape che. zuddha AtmasvarUpane bodha tene nAza karavA rega rUpa che, rAgadveSanA abhAva rUpa je samabhAva rUpa paramazAMti tene bAdhaka che, deva guru ane dharma rUpa paramatattva athavA AtmarUpa paramatattva temAM zraddhA tene nAza karavA Agama arthamAM saMdeDa rU5 che. asat abhimAnane utpanna kare che. mahAna puruSonA avarNavAda balavAne kAraNe aMtaHkaraNanI zuddhi karavAmAM bhAva zatrunuM kutarkarUpI viSamagraha kAma kare che. mATe AtmakalyANanA Icchuka manuSyae kutake karavA nahi. 87. karavA lAyaka kartavya katake minizastanna yukato makitavAdinAma! yuktaH punaH te zIle samAdhau ca mahAtmanAma 88 vivecana-puNya che, pApa che, dharma che, adharma che, mekSa che, mokSane upAya che, A vagere jIvAdi tane mAne te muktivAdI munio kahevAya. e munie traNa jagatanA svarUpane samyaka prakAre jANatA hovAthI, teo zAstra viruddha svachaMde potAnI mati kalpanA vaDe kaI paNa vastutatvane vize Agraha ke haTha karatA nathI, chadmasthapaNAthI kaI vastutatvamAM Agraha thaI jAya te paNa turata ja tenAthI pAchA vaLI kSamA, yAcanA kare che. gautamasvAmI jevA cAra jJAnanA dhaNuM hovA chatAM pitAnI bhUla jaNAtAM AnaMda zrAvakanI mAphI mAMgI hatI, te pachI teonI AgaLa ApaNe zA hisAbamAM chIe, ema
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ / G. gadaSTi samuccaya samajI kutarkane Agraha na kare, paNa jJAnAbhyAsane, zIla pALavAne tathA cittanI ekAgratAthI thatI samAdhi sAdhavAne, sakarmo karavA, paropakAra karavA, vate, niyame levAne vageremAM huM bIjA karatA AgaLa vadhu vagerene Agraha kare sAro, paNa AtmakalyANamAM bAdhaka thAya tevo Agraha sujJajoe kayAreya paNa kare nahi. 88. iti thI daSTi samAptama pAMcamI sthira daSTi sthirAyAM dazane nitya pratyAhAravadeva ca | kRtyama brAntamanaghaM sUkSma bodhasamanvitam IITalA vivecana-pAMcamI daSTi sthirAmAM ratnanI prabhA samAna bedha che. A bodha eTale suMdara ane sthira che ke game tevA kharAbamAM kharAba saMyoga rUpI kalikALanA jhaMjhAvAtane jhapATAmAM Ave te paNa jema ratnaprabhAre pavana kaMI ja karI zako nathI-bujhAvI zakatuM nathI. tevI rIte A bedhane jarA paNa IjA AvatI nathI. tene koI vicalita karavA Ave chatAM paNa te kyAreya vicalita thatuM nathI. e bedha lAyaka darzana rUpa che. nitya che, AvyA pachI kayAreya paNa jatuM nathI. mATe apratipAti che. tema te aticAra Adi deSa rahita che. kSepa zama ke upazama bhAvanA je samyagradarzane che te aticAra deSa sahita che. kSapazama ane upazama bhAvanA samyaktvamAM patita thavAnAM kAraNe haiyAta hovAthI te anitya che, ane deSa sahita che. rananIprabhAmAM paNa rajane upadrava thAya che. tema A
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya bane samyakatvamAM jANavuM. e vIjaLI lAITa nathI paNa gyAsanI battI che. paraMtu lAyaka samyakatva che te vIjaLI lAITa che, te kadI bujhAtI nathI. paNa gyAsanI battI bujhAI javAne saMbhava che. eTalI malinatA che. paraMtu bedha samyaka prakArane ane sUkSma hovAthI pUrve je viSayomAM Asakti hatI ane pudgalika vastuomAM je lelupatA hatI te have ahIM ghaTI jAya che, ane tenI Atmika jAgRti prabaLa banI jAya che. ahIM pratyAhAra nAmanuM yoganuM aMga prApta thAya che. pAMca IndriyonA trevIza viSaye che temAM jatI indriyane nirodha karIne, temAM tene javA na detA, svarUpa ciMtanamAM joDavI tenuM nAma pratyAhAra che. ATalI hade jyAre AtmA UMce Ave che, tyAre te Idri upara kAbU meLave che, ane pugalika vastuonI AsaktithI pAcho haThe che. evuM A Atmadarzana che. tema ja dhArmika anuSThAna karavAmAM have tene ghaNe ja AnaMda Ave che. vaLI A dhArmika kriyAo samajaNapUrvaka thatI hovAthI te amRtakriyA rUpa bane che. A sthira daSTimAM pAMcame bhrama nAmane deSa naSTa thAya che. Ane laIne zaMkA zalya rahita bane che. tethI tene sUkSma ane samyapha baMdha thAya che. A sUma bodhane lIdhe anAdikAlIna rAgadveSa rUpI pragADha karma graMthinuM jIva apUrva pariNAmanI dhArA rUpa khaDjha vaDe teDI nAMkhe che ane anivRtikaraNa vaDe anaMtAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA, lebha rUpa cAra kaSAya ane mithyAtva mehanIya, mizra mehanIya ane samyakatva mehanIya e sAta prakRtiene kSaya karI vedyasaMvedya-pada-bhAyika samyaktvane prApta kare che. kSAyika
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAgaSTi samuccaya 89 samyaktva sUkSmakhAdhathI yukta hAvAthI emAM kAI paNu jAtane doSa ke aticAra raDita heAya che. jo kSapaka zreNI para ArUDha thAya te tadbhave ja paramapadma-mAkSane prApta kare che. paraMtu upazama zreNI kare teA anuttara vimAnamAM jAya che. samyak prApta thayA pahelAM AyuSyanA baMdha paDI gayA haiAya teA eka bhava narakane ke devaneA karavA paDe che. tethI tene traNa bhava karavA paDe che. ratna uttama heAya paNa rajanA kAraNe jema sahaja jhAMkhAza jaNAya tenA jevuM A samyaktva hAvAthI traNa bhava karavA paDe che, paNa zuddha sphaTika jevuM nima La-hAya tA tad bhave ja meAkSa prApta thAya che. 89. A dRSTivALAne have sa'sAra kevo bhAse che. bAladhUlIhakIDAtu5AsyAM bhAti zrIyatAm / tameA graMthivibhedana bhavaceSTA khIlava hi 112011 vivacana--jyAM sudhI jIvane satya vastune bedha thatA nathI, tyAM sudhI banAvaTI hIrA, mANeka, meAtIne sAcA mAne che ane tenA upara rAga kare che, paNa jyAre samajAya che ke A teA khATA che, eTale tenA pratyenA rAga dUra thAya che. te pramANe A jIva saMsAranI jaDa vastuone satya mAnI tene prApta karavA rAtadivasa tanateDa prayatna karatA hatA, paNa jyAre sad gurunA samAgama thayA tyAre A vastu satya nathI paNa prApta karavA lAyaka satya vastu judI ja che. A pramANe sadgurunA kheAdha vaDe ajJAna rUpI karma graMthi tUTI jatAM satya vastunuM jJAna thatAM te buddhimAnane tamAma sAMsArika padArthoM ane tene prApta kara
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya vAnI ceSTAo svAbhAvika nAnA bALakane dhULanA gUDa banAvIne pachI jema tene teDI nAkhe che tevI bAlyakIDA samAna lAge che. eTaluM ja nahi paNa cakavatanI rAjya riddhasiddhio ane tene bhege paNa asthira ane vinAzI lAge che. A satya vastunA bodhane ja pratApa che. 90. mAyAmarIci gandharvanagara svapnasaMnibhAna ! bAhyAna pazyati tana bhAvAna zrataviktaH 9lA vivecana-sUkama baMdha thayA pahelAM A jIva saMsArika tamAma padArthone judI dRSTithI jete hate paNa jyAre sUkSamA bedha saha kSAyika sadbhUtva prApta thAya che tyAre te sarva bAhya vastuone mRgatRSNa-unALAmAM dUrathI dekhAte pANI je AbhAsa, gaMdharvanagara-saMdhyA samaye AkAzamAM thatA aneka prakAranA Ta, svapnamAM joyela rAjyAdinI prApti, e jema kSaNika ane sAcA nathI. tenI jema saMsArika padArtho paNa tene tevA lAge che. tethI tene rAga, mamatva tyAgIne sva svarUpamAM ramaNa kare che, ane parama zAntine anubhave che. 91. aMgIkRta karavA gya kartavya zuM che? anAhya kevalaM jati nirAbAdhamanAmayama | yadatra tatpara tavaM zeSaH punarupambavaH darA vivecana - AgaLanI gAthAmAM sarva jaDa padArthonI asAratA jaNAvI ane te tyAgavA yogya batAvavAmAM Avela che te prazna thaI zake che ke tyAre AdaravA gya zuM che? tenA uttaramAM jaNAve che ke AMtarika kevaLa jyoti svarUpa,
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara ceAgaSTi samuccaya khAdhA pIDA rahita, nIraMgI, Atmatattva e ja paramatattva che, ane te ja eka sArabhUta che, te ja AdaravA ceAgya che. bAkInA sa dRzya padArthAM asAra, nAzavAna ane mAyAmaya hAI upAdhi rUpa duHkhadAtA che. tenA rAga, mamatva tyAgI paramavastu je trikALa satya svarUpa che, te Atma vastu ja aMgIkAra karavA lAyaka ane prema karavA cegya che. 92. ava' vivekIneA dhIrAH pratyAhAraparAstathA / dha bAdhApariyAga-yanavanta zra tattvataH 5TTA vivecana--te Atmatattvane prApta karavAnA kaNa lAyaka che? jeene jaDa, caitanyanu' bheda vijJAna 'hAya, tevA vivekI caMcaLatA rahita, dhIra, aMgIkRta dhyeyathI vicalita na thavAvALA, pAMca indriyAnA trevIza viSaye mAMthI jenu mana pAchuM haThI gayuM hAya, dharma viruddha AcaraNa na karanArA sUkSma bedhavAna, Adi guNene dhAraNa karanAra yAgya puruSA ja AtmatattvanI vicAraNA, bhAvanA, dhyAna dvArA tene prApta karI zake che. 93. na sthulakSmI sakhI lakSmIya thAna dAya dhImatAma / tathA pApasakhA lAke dehinAM bhAga vistara next vivecana--jagatamAM lakSmInI ca'caLatA prasiddha che. lakSmI koInI pAse sadAkALa sthira rahI heAya tema bhAgye ja ane che. ethI lakSmIne daridratAnI bahenapaNI mAnI che, lakSmI maLe tyAre AnaMda thAya che. paNa jyAre te naSTa thAya che tyAre tethI adhika duHkha thAya che. ethI zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke daridratAnI sakhI lakSmI che. te buddhimAnAne AnaMda
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya prada thatI nathI, kAraNa ke lakSmInA caMcaLa svabhAvane teo jANI cUkyA hoya che. tema ja vivekIjane e paNa sArI jANe che ke jeTalo upaga paribhega rUpI parigraha che te badhe pApanA kAraNabhUta che. evuM jANI teo tenA rAgane, mamatvane tyAge che. ane AtmavastumAM prema joDe che. 94. dharmajanya bhoge te suMdara haze ne? dharmAdapi bhavana bhAgaH prAganaya dehinAma | caMdanAdapi saMbhUte dahabheva hutAzanaH 9pA vivecana-prathama pApajanya bhego buddhimAnene AnaMdadAyaka lAgatA nathI ema jaNAvyuM hatuM. keI prazna kare che ke tyAre dhArmika kriyAo karavAthI je bhega-paribheganA sAdhana maLe te te sArA haze ne? tenuM samAdhAna dhArmika anuSThAne je viveka rahita karavAmAM Ave che te vaDe je puNya baMdha thAya tenA phaLa rUpe svarga maLe ke manuSya gatimAM rAjyAdi riddhi ke cakravartInI padavI, vAsudevanI padavI vagere maLe che temAM je jIva Asakta thAya te ghaNe bhAge te bhege anarthanA karanAra bane che. mULamAM prAya zabda che tethI dharmajanya bhege darekane anartha karanAra che tema na samajavuM. kAraNa ke je vivekIjane che te vaDe je dharma anuSThAne thAya che te samajapUrvakanA hovAthI puNyAnubaMdhI puNya hevAthI uttarottara vikAsa sAdhaka bane che. ane pariNAme atyaMta nirdoSa tIrthakarAdinI riddhisiddhi rU5 bhega phaLadAtA bane che. je dharmanAM anuSThAna karavAnA che te citta zuddhi arthe ane vivekanI prApti mATe ja karavAnA che ema zAstrakAre kahe che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya tethI samyaphalvI java vAsa sthAnaka tapa kare te tIrthakara nAma gotra bAMdhe che. A apUrva puNyabaMdhathI trIjA bhavamAM sAkSAt tIrthakara banI dee banAvelA samavasaraNamAM birAjamAna thaIne bhavya jInA hitArthe dharmopadeza Ape che. jaghanyathI eka jhADa deve prabhunI sevA kare che. chatra, cAmara, Indradhvaja vagere aneka puNyAnubaMdhI puNya vaDe prApta thayelA aneka bheganAM sAdhane upalabdha hovA chatAM sabhyatva tathA viveka janya hovAthI baMdhanakAraka thatAM nathI, paraMtu avivekI jIve dvArA thayelAM te ja sAdhana vaDe maLela bhegomAM Asakti thavAthI te jIvane ahita kartA bane che. AmAM bhegasAmagrIne koI deSa nathI, paNa mAnavInA viveka ane aviveka para badhe AdhAra che. A vAta daSTAMta ApIne samajAve che ke-anya kASTa karatAM caMdananuM kASTa mUlyavAna che, zItala che, te paNa tenA vaDe utpanna thayelo agni cakkasa manuSyane bALe che, kAraNa ke tene svabhAva bALavAne che. A vAta paNa prAyika jANavI. maMtronI zaktithI agninI dAhaka zaktine nAza karavAthI kyAreka te nathI paNa bALa. A vAta samagra lokaprasiddha che. sArAMza e che ke vivekapUrvaka karelA dharmajanya bhegonA sAdhana bAdhaka thatA nathI paNa avivekapUrvaka karelA dharma janya bhegonAM sAdhanamAM Asakita thavAthI te anarthakArI bane che. mATe saMsArika padArthonI Asaktine te sarvathA tyAga ja kara joIe. 95. bhegAradicchA viratiH ghabhArApanuttaye | ska dhAntara samApastasaMskAra vidhAnataH dA vivecana-A pAMcamI sthira daSTimAM sUkSma baMdha
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 yogadaSTi samuccaya thavAthI pudgalika bhegonI Asakti paNa ghaNI kharI ochI thaI jAya che. te jANe che ke A badhA kAmagonI Asakti karavAthI Atmika sukha kyAre paNa maLI zake tema nathI. vaLI saMsArIka kAmaga bhegavavAthI IcchAnI tRpti kadApi thatI nathI. bhege bhegavyA pachI je tRpti anubhavAya che te te mAtra kaI eka manuSya potAnA khabhA para lIdhele bhAra halako karavA jema bIjA khabhA upara mUke ane ethI kSaNika zAnti anubhave, paNa pharI te ja khabhA upara bhAra mUkavAmAM Ave che. tevI rIte vivekajJAnanA abhAve sa sArika mAyAvI padArthomAM sukha mAnavAthI bheganI IcchA pragaTe che. kAraNa ke "tasaMskAra vidhAnataH" tathA prakAranA karma baMdhanane aniSTa evA bhoganA saMskAra anAdikALanuM paDavAthI tenI IcchA nivRtta pAmatI ja nathI. bheganI IcchA nivRtta karavA mATe bhoga bhegavavA te sAdhana nathI, paNa tenI nivRttinuM kharuM sAdhana "sat gurune samAgama" tathA "zAstrabodha" e ja che. A pramANe pAMcamI sthira daSTi pUrNa thAya che. A dRSTimAM capaLatA deSa dUra thAya che, ane sthiratA guNa pragaTe che. roga rahita zarIra bane che, hRdaya karuNAzIla bane che, zarIramAM sArI sugaMdha Ave che, zarIranA maLe-laghunita, vaDInita vagere alpa thAya che, bhavya prasannamUti sarvane AkarSaka karanAra hoya che, tene svara suMdara bane che, jenI yugamAM pravRtti zarU thayela hoya tenAmAM uparokta guNo hoya. e lakSaNathI tenI pichANa thAya che. te mitrAdi bhAvathI sahita hoya che. te pAMce IndriyanA viSayethI virakta hoya che. dhairyavaMta hoya che. sukhaduHkhAdi DhaMDhothI te
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya para thAya che arthAt te samabhAvI hoya che. te pitAnA doSone dUra karanAra hoya che. ISTa vastu tene prApta thAya che. sarva janene te vallabha thAya che. dharmanI prabhAvanA kare che. sAMsArika mAyAvI padArthomA te mamatva karatuM nathI. zAstrAnusAra vartanAre hoya che. tenAmAM ucca prakArane samabhAva hoya che. te jyAM jAya che tyAM ekabIjAne vera- vidha nAza pAme che, jhaghaDAe tyAM rahetA nathI, navA utpanna thatA nathI. te vizALa buddhivaMta hoya che. tenAmAM "ahaM mama" maMda thaI jAya che. "vasudhaiva kuTuMba nI bhAvanA tenAmAM otaprota thayela hoya che. yegamAM nipuNa banelAnA uparokta lakSaNo jANavA. A badhA guNe sthira daSTimAM pragaTa thAya che. 6. Iti zI sthira daSTi samAptama chaThThI kAntA daSTi kAntAyAmetadaSAM prItaye dhAraNuM pare ! aDatranAnyamunnityaM mImAMsAti hiteAdayA kaDA vivecana-chaThThI kAMtA draSTimAM jyAre jIva praveza kare che tyAre tenAmAM pAMcamI daSTimAM batAvelA badhA ja guNe hoya che, te tethI yogamAM nipuNa banela hoya che. yugamAM nipuNa thavAthI ganI siddhio tene prApta thAya che, paNa te tene asAra samajIne temAM Asakta na banatAM te pitAne vikAsa karate AgaLa vadhe che. kAntAdRSTimAM bedha tArAnI prabhA samAna sthira hoya che. ratnane prakAza ratna hoya teTalAmAM ja paDe che, vaLI temAM raja paDavAthI malina paNa thAya che paNa tArAne prakAza ghaNe labe tathA rajanI malinatA vagarane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya hoya che. jo ke caMdra ke sUryanA prakAza jeTale tejasvI te nathI te paNa pahelAnI pAMca dRSTinI apekSAe ghaNo sAre sthira prakAza che. A badha sthira hovAthI game tevA vikaTa prasaMge Ave te paNa potAnA vrata niyamomAM jarA paNa aticAra doSa lAgavA detuM nathI. vaLI te bodha prItinI vRddhi karanAra che ane zreSane nAza karanAra che. kAntA daSTimAM aSTAMga yogamAMthI chaThTha yogAMga dhAraNa para pradhAna prApta thAya che. mananI ekAgratA deza thakI koI vastumAM thavI te dhAraNuM che "dhAraNa tu kacit dhyeya cittasya sthira baMdhana" koI paNa dhyeya vastumAM cittane sthira bAMdhavuM. arthAt cittane dhyeya vastumAM amuka aMze sthira karavuM te dhAraNA che. dhAraNAnA abhyAsathI cittanI caMcaLatA ghaNe aMze ochI thaI jAya che. enA lIdhe anyamud nAma cho doSa che te paNa dUra thaI jAya che. cAlu dhyAnanA viSayane choDI bIjI bAbatamAM rAga ke pravRtti thatI nathI. AtmAsvarUpanI dhAraNa karavAthI bIjI bAbatomAM have vizeSa rasa ke rAga thatuM nathI. prathama batAvelA ATha guNomAMthI A kAntA draSTimAM cha guNa mImAMsA-vicAraNA nAmane guNa prApta thAya che. e vicAraNA AtmasvarUpanI niraMtara banI rahe che. tema ja savicAra zreNI bahu sArI prApta thAya che, tethI nakAmA ane vyarthane vicAre upara aMkuza AvI jAya che. tattvazravaNane aMge thayela sUkSma baMdha sAthe jyAre zubha vicArazreNI cAlavA lAge che tyAre jIvAtmA pragatimAM ghaNe AgaLa vadhe che. ane A vicAraNA sabhya jJAnanuM phala hovAthI pariNAme paramapadane ApanAra bane che. 97.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya asyAM tuM ghamamAhAbhyAsamAcAra vizuddhitaH priyo bhavati bhUtAnAM dhamekAgrasanAthA latA vivecana-A dRSTimAM rahelA Ave eTale badho vikAsa karI lIdhuM hoya che ke te jyAM jAya che tyAM tamAma prANuonA vera-virodha zAMta thAya che. tema ja dharmanA anuSThAnamAM eTale badhe pravINa hoya che ke te dharmanA prabhAve tathA AcAra vizuddhine lIdhe jagatanA sarva prANIone priya lAge che. temAM ja je je dhArmika kriyAo kare che te badhI sthira tathA ekAgra mana vaDe kare che. dareka kArya vivekathI kare che, tethI te amRtakiyA rUpa kahevAya che, ane tene temAM ghaNo AnaMda Ave che. 98. zratadhame mane nitya kAyasvasyAkhyaceSTite. atavAkSepaka jJAnAnna bhegA bhavahetavaH pATalA vivecana-kAntAdaSTivALA jIve eTale badhe vikAsa karela hoya che ke tene sAMsArika vastu para ghaNI ja Asakita dUra thaI hoya che, saMsAramAM rahevA chatAM te nilepa rahe che. zratadharma-Agama rahasyonI vicAraNA te mana vaDe niraMtara kya kare che, ane kAyAne bIjA kAmamAM je che. jJAna vaDe jaDa caitanya ane bhegAdi vastu svarUpa samyaka prakAre vivecaka (pRthaka) buddhi vaDe jANe che. saMsAranI Asakti ghaTI javAthI tene saMsAravRddhi karanAra karmane baMdha paDatuM nathI. A vAtane daSTAMta dvArA samajAve che keI eka strI potAnA gharanA sarva kAmakAja kare che, paNa jyAre kAmathI mukta thAya che tyAre tenuM che. 7
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 gidaSTi samuccaya mana pitAnA prANapatine maLavAmAM rahyA kare che. e ja prakAre kAntA daSTimAM rahela jIvAtmA sAMsArika kAryo kare te paNa tenuM mana te mRtanuM vAMcana, zravaNa ane manana karavA tarapha sadA lAgeluM rahe che. AvI parama sthiti prApta thavAnuM kAraNa jJAna uparane anurAga tathA vicAraNuM che. 9. A vAtane daSTAMta dvArA spaSTa kare che mAyAbhyastattvataH pazyananudvignastate katamAM tanmathena prayAtmava yathA vyAghAtavajita 1100 vivecana-kAntA daSTivALe jIvAtmA vastu tatvane samyapha prakAre jANatA hovAthI pAMca IndriyenA viSa-kAmabhegone mAyAbha" mAyAmaya jaLanI jema jete ane te pANInA kAlpanika AvatA meTA dhaMdhane joI tethI jarA paNa na gabharAtA tenI madhyamAM thaI zIvra tenAthI pAra thAya che. yathA zabda udAharaNa upanyAsa mATe che, "mAyAbha" Indra jALanApANInuM vAstavika jJAna thavAthI te pANImAM DUbavA rUpa vyAghAta thavAne saMbhava have thatuM nathI. bheganA svarUpane mAdaka" IndrajALa agara jhAMjhavAnA pANuM samAna asAra jANa, pUrva karmanA udayathI prApta thayelA bhegane AsakitarahitapaNe bhegavatAM chatAM paramapadane pAme che. 100. bhegatattvasya tu pujana bhadadhi lavanamAM mAdakadaDhAvezastana yAtIha kA yathA 10nA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 99 vivecana--A kAntA dRSTivALA jIvAtmA IndrajAlane kadI sAcI mAnatA nathI. tenA hRdayamAM vAstavika tattvajJAnarUpI vIjaLI lAITa pragaTelI hAvAthI sAMsArika bhAgeAne te jhAMjhavAnA pANI samAna mAne che. paNa bhavAbhina'dI jIva viSayabhAgeAnA sukhane ja paramatattva rUpa mAnI temAM Asakta thAya che, tevA jIvAtmA A saMsAra samudrane kayAreya paNa pAra karI zakatA nathI. jema koI buddhinA bhramathI jhAMjhavAnA pANIne satya mAnI temAMthI bahAra nIkaLatA nathI, ane temAM ja aMte ThekANe paDe che. e ja rIte bhAgAne sAra mAnanAre temAM ja Asakta thavAthI kadApi Atma kalyANa karI zaktA nathI. 101. sa tanneva bhayoDrigjha yathA tiSThatyasazayam / meAkSa mAge'pi hi tathA bhAgajammAla mAhitaH / / 10 / / vivecana sat samAgamathI jIva AgaLa vadhatA agiyAramA gugasthAnaka sudhI UMce caDhe che. paNa ahIM mAhanIya karmInI prakRtinA upazama karela che, kSaya karyAM nathI. ethI upazama zreNI ane guNasthAnakanA samaya pUrNa thatAM mehanA pAcho udaya thAya che ane tenuM patana thAya che, e pramANe mekSa mAga tarapha prayANa karavA chatAM bhAgaja khAla - viSayabhoga rUpI kAdavamAM kheMcI javAthI pAchA hatA tyAM Ave che. jema kAI manuSya jhAMjhavAnA jaLamAM bhayathI udvega pAmatA temAM ja besI rahe che, jema ke A jaLa che ema jANI tyAM ja aTavAya jAya che. tevI rIte zarIra bhAgAdimAM Asakta thavAthI pariNAme temAM khU'cI jAya che AtmahitArthe meAkSa tarapha karAtI pravRtti chUTI jAya che. ane cAra gatimAM paribhramaNa kare che. 102,
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya sArAMza jaNAve che - mImAMsA bhAvate nityaM na hosyAM ya bhavatA atastattvasamAvezatsadaiva hi hiteAdayA: 13 vivecana-kAMtA dRSTimAM vartatA jIvane AtmatattvanI vicAraNA satata thayA ja kare che. rAtadivasa evI bhAvanA rahe che ke kayAre karmabaMdhanathI mukta thavAya. kyA kyA karmothI baMdhana thAya che ane kyA kAraNathI mukta thavAya tenI vicAraNA satata kare che. vaLI nizcayapUrvaka jANe che ke A moha, mamatva saMsAranA kAraNe che mATe te tene tyAga karavA ja prayatnazIla bane che. saMsAra pratyene rAga naSTa thaI jAya che. bhava prapaMca pratye te udAsIna vRttivALA hoya che. zretadharmane te bahu rAgI heya che, ane AtmajJAnanI vicAraNAmAM lIna ane AtmasAkSAtkAra karavAmAM vate che. pariNAme Atmatatvane sAkSAtkAra thatAM paramapada rUpa hidaya eTale kalyANa thavAmAM vAra lAgatI nathI. 103. dati zrI chaThThI kAntA nAmanI daSTi samA tam sAtamI prabhA daSTine adhikAra dhyAna priyAprabha yena nAsyAM gata eva hi | tattvamatipattiyatA vizeSaNa zAnvitA 10jhA vivecana-"dhyAna priyA prabhA" A zabdathI e artha thAya che ke sAtamI daSTi prApta thAya nahi tyAM sudhI dhyAna priya bane nahi, yathArtha dhyAnanI prApti te ahIMthI ja thAya
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 101 che. A pahelAnI daSTiemAM dhyAna guNa sAmAnya vicAraNA rUpa hatuM, te ahI yathArtha dhyAna rUpa bane che. A prabhA daSTi apramatasaMyatI ke pramatasaMyatIone hoya che. mitrA, tArA, alA ane dIprA e cAra dRSTi sudhI te sUkSma bodha vedyasaMvedyapada-jaDa caitanyanuM jJAna na hovAthI zAstrakAra mahArAja tene prathama guNasthAnaka jaNAve che. tenAmAM hAla mithyAtva rahela che. jyAre pAMcamI sthira dRSTimAM jIvAtmA praveza kare che tyAre tenAmAM samyakatva prApta thavAthI cartutha guNasthAnakanI prApti thAya che. tyAre te jIvAtmAnA hRdayamAM bodharUpI prakAza pragaTa thAya che. tyAre te jaDa caitanyane viveka arthAt bhedavijJAna sArI rIte karI zake che, bhegene karmabaMdhananA kAraNabhUta che, ema sArI rIte jANe che. chatAM tenA taraphathI nivRtta thaI zakato nathI. kAntA dRSTimAM tethI AgaLa vadhe che, eTale tenAmAM dezavirati nAmanuM pAMcamuM guNasthAnaka, athavA sarva viratinAmanuM chaThTha guNasthAnaka prApta thAya che. pAMcame guNasthAnake zrAvaka nirlepa bhAve saMsAramAM rahe che, ane tyAMthI vikAsa sAdhatA cha9 guNasthAnake Ave che, jyAM sarvavirati paNuM prApta thAya che. sAtamI prabhASTi te sarvavirati sAdhuone ja hoya che ane apramattasaMyatIne hoya che. A sAtamI prabhASTimAM badha sUryanI prabhA samAna lAMbA vakhata sudhI sthira ane ekasarakho prakAza hoya te bedha A daSTimAM hoya che. e mahA lAbhadAyaka thAya che. e bedha dhyAnanuM nimitta bane che. kAraNa dhyAnamAM mananI ekAgratA thavI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 gadaSTi samuccaya joIe te AvA borathI thaI zake che. vaLI AvA tIvra sthira badhathI anya dharmanA zAstro vAMce te paNa tenI viparIta asara thatI nathI. pAMca yamamAM eTalA badhA AgaLa vadhelA hoya che ke teonI pAse game tevA vera-virodhavALA jIvonA vaira zAMta thaI jAya che. A daSTimAM aSTAMga yegamAMthI sAtamuM dhyAna nAmanuM gAMga prApta thAya che. "dhAraNu tu phavacita dhyeye cittasya sthira baMdhana, dhyAna tu viSaye tasmineka pratyaya saMtatiH " koI eka dhyeya-prabhune pheTa, kAra, hakAra vagere je pitAne ISTa hoya te dhyeya vastune sAme rAkhI upara manane sthira karavuM, dhyeyamAM manane sthira karavAne abhyAsa kare te dhAraNa kahevAya che. tyAra pachI dhyeya vastumAM mananI vRttio ekAkAra thavI enuM nAma dhyAna, ane tyAra pachI te dhyeyavastunuM dhyAna karatAM karatAM tadAkAra-navrUpa banI javuM enuM nAma sAmadhi. tenA para daSTAMta kahe cheeka paTele guru mahArAja pAse sAMbhaLyuM ke dhyAna karavAthI prabhunA darzana thAya che. tyAre teNe guruzrIne vinaMtI karI ke mane dhyAna karatAM zIkho. gurujIe kahyuM ke, "tAre dhyAna karavuM hoya te A rUmamAM besI jA. ane tene je priya hoya tenuM kalpanAmaya citra mane maya banAvI temAM manane sthira kara." paTele kahyuM-he prabhe, mane mArI bheMsa bahu priya che. te bhale, tenuM mane maya citra banAvI tene ekagratAthI dhArI dhArIne joyA kara, ane tArA manane tarUpa banAvI de. paTele tevo
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 103 abhyAsa zarU karyo. amuka samaya abhyAsa karyA pachI te bheMsanA rUpamAM tadAkAra banI gaye. gurue tenI parIkSA karavA kahyuM ke, bhAI! have bahAra Ava. tyAre te rUmane daravAjo nAne have tethI kevI rIte bahAra Ave ? paNa bAjumAM vaLI nIce UMce thaI ziMgaDAvALuM mAthuM paDakhe karIne bahAra AvyuM. eTale gurue tene kahyuM ke have tuM prabhunuM dhyAna karavAne lAyaka thaye che. pachI e ja pramANe prabhunuM dhyAna karatAM teNe prabhune sAkSAtkAra karyo. e ja pramANe prabhunA pheTAnuM je AlaMbana levuM te dhyeyavastu che, tene para mananI vRttione ekAkAra karavI ane tenA dareka avayavane ekAgra mana vaDe jevA tenuM nAma dhyAna che, ane te prabhu svarUpamAM tadrupa thavuM te samAdhi che. A prabhA draSTimAM dhyAnanI pragati zreSTha prakAranI thAya che. sAdhyabiMdu-mekSa temAM zUnyavRtti-bedarakAvRtti hatI te doSa ahIM cAlyA jAya che, tema ja ATha guNamAMthI sAtame guNa tatvapratipatti nAmane prApta thAya che. prathama tatvanI je vicAraNA hatI te have satyatA rUpe svIkArAya che. sAmAnyathI amalamAM mUkAya che. kharekhara rIte te amalamAM AThamI daSTimAM mUkAya che. vaLI vizeSa prakAre zAntipradhAna sukha prApta thAya che. tenuM mukhya kAraNa dhyAna dvArA thatI cittanI ekAgratA che. A pramANe prabhA draSTi sapravRtti paramapada tene ApanAra che. 104. dhyAnaja sukhamasyAM tu jitamanmatha sAdhanam / vivekabala nijata zamasAra sadaiva hi 10SA vivecana-prabhASTivALe jIvAtmA dhyAnAbhyAmAM eTale utkRSTa vikAsa kare che ke te dhyAna baLathI tene ghaNuM kharA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogadRSTi samuccaya 104 karmanA kSaya thaI jAya che. ane apU jJAna pragaTa thAya che. ane apUrvajJAnanA sAmarthyathI nira'tara zAMtipradhAna zreSTha sukha prApta thAya che. jyAre AtmAmAM Atmika paramazAMti utpanna thAya che ane temAM ja magna, lIna manI javAya che tyAre sAMsArika mAyAvI bhrAntijanya sukhanuM asArapaNuM tathA duHkha rUpatA pratyakSa bhAse che. 10pa. satya sukhanu lakSaNa sava paravaza' duHkha* sarva mAtmavaza sukham / ataduta" samAsena lakSaNa. sukhaduHkhayoH / / 10 / vivecana--jagatanA sarvAM jIvA sukha prApta karavA mATe cAre tarapha bhramaNa kare che, paNa teone kharekhara sthAyI sukha maLatuM nathI. paraMtu vAstavika satya sukha kayAM che te zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke, je je pugalika vastue parAdhIna che tenI spRhA (IcchA) ravI te ja mahAduHkha rUpa che. tene meLavavA aneka prakAranA sAcA-khATA prapaMco karavA paDe, deza cheDI paradeza javuM paDe A badhuM duHkharUpa ja che ne? paraMtu parapugalika vastumAMthI spRhAnA (icchAnA) tyAga karI niHspRhI khanavuM e ja satya sukha prAptinA upAya che. sava jJAnIpuruSA ekI avAje TUMkamAM sukhaduHkhanI vyAkhyA nIce pramANe karela che-je je aMze bAhya upAdhi AchI te te aze. Atmika satya sukhanI prApti thAya che ane jayAre bAhya sa` upAdhithI mukta thAya tyAre sarvathA Atmika sukha prApta thAya che ane te ja sAcuM sukha che. khAkI bAhya upAdhi vadhatAM du:kha vadhe
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 105 che. jema ke eka dukAna cAlatI haiAya tyAre mAnava mananI tRSNA kahe che, ' have bIjI dukAna karuM.' ema AzA, tRSNAne vazIbhUta thaI ne jema jema upAdhi vadhAre che tema tema pariNAme tRSNAnA khADA na purAtA te du:khI thAya che. mATe jJAnI jane kahe che he mahAmAnava ! tRSNAnA pASaNathI sukha nahi maLe. e AzA durAzA mAtra che paNa tuM e tRSNAne saMteSa rUpI amRta vaDe si'cana kare tA tane satya ane sthAyI sukha ni:sa Mdeha maLaze ja. 106. e mInAne vizeSa prakAre spaSTa kare che puNyApekSamapi heva sukha paravaza'sthitam / tatatha duHkhamevaitattalakSaNa niyAgata : 1190011 vivecana--prathama sukha tathA duHkhanA je lakSaNA khatAjyAM temAM paravazathI du:kha thAya che ema je kahyuM che te aMge kAI zakA kare che ke parAdhIna je bhAganI sAmagrI che tenA dvArA sukha maLe ema mAnavuM te te bhrAnti che, te vaDe te duHkha thAya te kharAbara che, ane te duHkha rUpa ja che. paNa pUrva je dAna, zIyaLa, tapa, japa, bhAvanA vagere karela tenA puNyanA phaLa rUpe je sukharUpa bhAga sAmagrI maLe tene duHkharUpa kema kaheA che ? zAstrakAra mahArAja tenA uttara Ape che ke puNyanI apekSAthI prApta thatA bhega sAmagrI rUpa je sukhA te paNa kita nyAyathI duHkha rUpa ja che, kAraNa ke puNya paNu kama ja hAvAthI para ja che, ane para chetyAM duHkha ja che. du:khanu je lakSaNu " paravaza duHkha " te mATe puNyathI prApta thatuM sukha
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 gadaSTi samuccaya te paNa paravaza, parAdhInatAvALuM hovAthI dukha rUpa ja che tema samajavuM. paraMtu svavaza, svAdhIna te AtmadhyAnathI utpanna thatuM Atmikasukha te ja tAvika sukha che. ane te ja satya, zAzvata sukha che. 107. dhyAna ca nirmale bAdhe sadaiva hi mahAtmanAma kSINaprAyamala hema sadA kalyANameva hii108. vivecana-prabhA draSTimAM sUryanI prabhA je sthira tathA nirmaLa pazamathI utpanna thayele bedha hovAthI A daSTivALA mahAna puruSone niraMtara dhyAna-Atma svarUpamAM ramaNatA karavA rUpa sadaiva banI rahe che. satya vastunuM svarUpa samajAyA pachI paravastumAM rAcavApaNuM kayAMthI rahe? e vAtane daSTAMta dvArA samajAve che je suvarNa mela naSTa thayuM che tene pavitra kahevAya che, te pramANe A mahAtmAo paNa karmoSa rUpI maLathI rahita hevAthI niraMtara kalyANa svarUpa che. 108. savRttipada hAsaMgAnuSThAnasaMtima mahApathaprayANa padanAgAmipadA vaham /10lA vivecana-prabhA duSTi dhyAna priya hovAthI e dRSTivaMta jIvAtmA ghaNe bhAge AtmadhyAnamAM ja masta rahe che. A kiyA te ja asaMgAnuSThAna che. kaI paNa jAtanI AkAMkSA ke sAMsArika sukhanI abhilASA rAkhyA vinA zAstrAnusAra vidhipUrvaka je anuSThAna kare che te kiyAne asaMga anuSThAna kahe che. e anuSThAna mokSamArga tarapha prayANa karavAne satyavRtti rUpa che, tathA paramapadane ApanAra che. A badhe pratApa asaMgAnuSThAnane
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 107 che. zAstramAM viSa, garala, ananya hetu, taddahetu ane amRtAnuSThAna e pAMca prakAranA anuSThAne batAvela che. vaLI haribhadra sUrie Diza graMthamAM bIjI rIte cAra prakAranA anuSThAne batAvela che. prIti, bhakti, vacana ane asaMga anuSThAna. strInuM bharaNapiSaNa jema rAgathI karavAmAM Ave che tevI rIte prItithI rAgapUrvaka anuSThAna karavAM te prIti anuSThAna mAta pitAnuM bharaNapoSaNa bhaktipUrvaka thAya tevI rIte bhaktipUrvaka anuSThAne karavAM te bhakti anuSThAna zAstra tathA jJAnI puruSonI AjJAnusAra anuSThAne karavAM te vacana anuSThAna. svAbhAvika rIte jJAnI janenI AjJAnusAra, vacanunAsAra vartana thaI jAya te asaMgAnuSThAna che. A cothA prakAranA asaMga anuSThAna para prabhASTivALAnI sthiti thAya che, arthAt prabhA daSTimAM asaMgAnuSThAnanI prApti thAya che. jema daMDanA pUrva pragathI cakranuM bhramaNa thayA kare che, tema asaMgAnuSThAnamAM svAbhAvika rIte jJAnI janonA vacanAnusAra anuSThAna thAya che. e anuSThAnathI siddhipada satvare maLe che. 1090 asaMgAnuSThAnanAM nAmo prazAMtavAhitA vibhAgaparIyaH zIvavatma dhruvAti yogibhigate hyada 11nA vivecana-vastu eka hovA chatAM judA judA darzanene lIdhe zabdomAM bheda paDe che. mULa vastutattvamAM kadI bheda paDato nathI, paNa kriyAkAMDe-zabdomAM bheda paDe che. mekSa meLavI ApanAra kAraNomAM asaMgAnuSThAna asAdhAraNa che. enA vaDe kevalajJAna prApta thaI zake che. A asaMgAnuSThAnane anyamatavALAo judA judA nAmathI kahe che. te kahe che, sAMkhe asaMgAkAnane
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 gadaSTi samuccaya prazAMta vAhitA kahe che, bauddho vibhAga parikSaya kahe che, ziva-zivavatma kahe che ane pataMjalI vagere bhegIo dhruvamArga kahe che. e asaMgAnukAna kiyAmAM mahAutkRSTa AtmadazA vartatI hoya che. prabhA daSTimAM AtmannitimAM ghaNe vikAsa thAya che. ahIM sAdhya je makSa te taddana spaSTa rUpe samIpamAM dekhAya che. tyAM pahoMcavA mATe eTalI tIvra bhAvanA thAya che ke tenA sukha pAse svarganA ke anuttaravAsI denA sukha tuccha bhAse che, asAra lAge che. A bhAvanAne prabhAve paramapada prApta thAya che. 110. etanmasAdhayatyAsu yadyogyasyAM vyavasthitaH | etatpadAvaheva tattavaitaddhitAM matA 111 vivecana-pramAdaSTi bahu unnata dazA prApta karela apramattayatine ja hoI zake ane e apramattayati zIdhra ja sAdhya-mokSane prApta karI zake che, e sthiti prApta karAvanAra asaMgAnuSThAna che. paramapadane paNa A ja anuSThAna meLavI Ape che. ene asaMgAnuSThAna vega prabhASTivaMta ja karI zake che. ema A asaMga anuSThAnane jANanArA jJAnI ane jaNAve che. sArAMza e che ke ATalI hade jyAre jIvAtmA AgaLa vadhe che tyAre pugalika bhAva tarapha tenI vRtti taddana nIkaLI jAya che, ane paramapada prApta karavAnI ja tAlAvelI lAgelI hoya che, e kAraNe asaMgAnuSThAna kare che ane tenA prabhAve paramapadane meLavI sat cidAnaMda svarUpa AtmAmAM paramazAMtine anubhava karatAM mukta banI jAya che. 111. Ini zrI prabhASTi samAptama
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 109 AThamI para daSTinuM varNana samAdhiniSTA tu para tarAsaMgavivajitA / sAtmIkRtapravRttithya taduttIrNAzayeti ca 112 vivecana--AThamI para daSTi samAdhiniSThA che. e yoganuM AThamuM aMga che. dhyAnanI utkRSTa sthitinuM nAma samAdhi che. rAtadivasa AtmasvarUpamAM ramaNatA kare che. saMsAra para mamatvabhAvarUpa A saMga nAmano AThamo doSa naSTa thAya che, ane AThame guNa AtmapravRttirUpa pragaTa thAya che. para daSTimAM caMdranI caMdrikA samAna sUmabodha thAya che. sUkSmabodhane lIdhe AtmabhAvamAM saMpUrNapaNe pravartana thAya che. saMkalpa-vikalpane paNa abhAva thAya ane AtmasvarUpamAM tadAkAra thavuM te samAdhi che. zrImad hemacaMdrAcArya mahArAje abhidhAna ciMtAmaNi koSamAM kahyuM che ke - samAdhistutadevArtha mAtrAbhAsakarUpakam | evaM goyamAghageraSTabhi saMmatezvadhA | atha--dhyeya tarIke je padArtha sanmukha rAkhela che, te ja padArtha mAtrane abhAsa thava-arthAt te padArtha svarUpa dhyAna banI jAya tenuM nAma samAdhi. bAhya AlaMbana tyAgI paramAtmasvarUpanuM athavA tenA guNenuM AlaMbana laIne tarUpa banI javuM tenuM nAma samAdhi che. kharI samAdhi te caudame guNasthAnake zeleSIkaraNa avasthAmAM mana, vacana ane kAyAnA gene niSedha karI ghAtI ane aghAtI karmone kSaya karI jyAre paramAtma svarUpa bane che te ja sAcI samAdhi che. temAM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 gadaSTi samuccaya guNasthAnake ghAtI karmane kSaya karI jyAre kevalajJAna prApta thAya che te paNa samAdhi ja che-AtmasvarUpamAM sthira thavuM, kaI prakAranA saMkalpa vikalpo, vicAro karavA nahi ane AtmasvarUpamAM lIna thavuM tene samAdhi kahe che. jema caMdananI suvAsa cAre tarapha sugaMdha phelAve che, tevI rIte parASTimAM rahela jIvAtmAne vacana vilAsa, tenA zarIranI sugaMdha ane sarva AcaraNa caMdananI jema cAre bAju suyaza vistAranAra thAya che arthAt tenA guNanI suvAsane vistAra vAtAvaraNamAM sarvatra prasare che. saMka9pavALA cittanA abhAvane kAraNe saMsAra taraphanI pravRttithI uttIrNa thaI mukta thaI nirAzI bhAva prApta thatAM pariNAme paramapadane prApta kare che. 112. nirAcAra padAsyAmaticAra vivajita: ArahArehaNA bhAva gati vatvasva ceSTitama 113 vivecana-parAdaSTivALA gI AThama guNasthAnakathI mAMDI caudamAM guNasthAnaka sudhI pahoMce che. temane lAyakabhAvanA jJAnadarzana cAritrAdi guNe pragaTa thAya che. ane AtmIya guNomAM pravartana karavA rUpa kiyA tyAM hoya che. paNa bAhya kiyAone tyAM upaga heta nathI. kAraNa ke jyAM aMtaraMga pravartana thatuM hoya tyAM bAhyAcAranI jarUra rahetI nathI. tema ja e avasthAmAM mAnasika dUSaNe paNa lAgatA nathI. prApta karavA lAyaka kevalajJAna prApta thavAthI have koI paNa jAtane bAhya AcAra rahyo nathI. mithyAtvAdine nAza thavAthI sUkSma deSa, aticArAdi paNa lAgatA nathI. vaLI jema munirAja
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 111 upazama ke kSapakazreNI rUpa parvata para ArohaNa kare che, te ja rIte ahIM pariNAmanI dhArAe AtmA paMDita vIryanA ullAsathI guNazreNI upara ArohaNa kare che, temaja nirAcArapada prApta thavAthI A ganI pravRtti tathA kiyA vagere bhavagatithI nyArI hoya che. 113. AcAra nathI te bhikSATana vagere AcAra kema saMbhave? ratnAdizikSAdaDanyA yathAdaktani jane tathAcAra kriyApyasya saivAnyA phala bhedataH 114 vivecana--mitrAdi deSTimAM je je AhArAdi arthe kiyA karavAmAM Ave che temAM amuka aMze Asakta bhAva rahetuM hatuM. paraMtu parAdaSTi jyAre prApta thAya che, tyAre bAhya kriyAne dekhAva te eka sAmAnya sAdhunA jevo dekhAya paNa phaLamAM ghaNuM aMtara hoya che. kAraNa ke para daSTivALA gI mahAtmAnuM vartana anAsakta bhAvavALuM banI jAya che. AtmajJAnapUrvaka kiyA karanAra ane gatAnagatika kriyA karanAranA bhAvamAM meTuM aMtara hovAthI phaLamAM paNa bheda paDe che. e vAtane daSTAMta dvArA spaSTa kare che-ratna tathA azvanI parIkSAmAM nipuNa evo manuSya ane bIje te nahi jANanAra manuSya e bane ratna tathA azvane jue che te paNa tenA guNa ane doSane jANanAra tene judA ja rUpamAM nihALe che. ane tenuM mUlya paNa judI judI rIte ke che. tevI rIte pratikramaNAdi AcAra para daSTivALAne hotA nathI, te paNa AhArAdi bhikSAne AcAra te hoya che. chatAM A AcAra ghaNe suMdara hoya che, bAhya daSTivALA tenI kiMmata
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya 112 eka sarakhI AMkaze, paNa guNadoSanA parIkSaka tenuM mUlya judA ja prakAre karaze. atyAra sudhI sAMparAyika karmonA kSaya thate hatA. ( kaSAya sahita kane kSaya thAya tene sAMparAyika ka kSaya kahevAya. ) ketralajJAna thayA pachI sAMparAyika kama rahetA nathI. eTale tene kSaya karavAnA heAtA nathI. paraMtu haju bhavA 'pAhi cAra karmI khAkI rahela che, kanA sarvathA kSaya thayA vinA meAkSa prApta thAya nihu, kamane AvavAnA pAMca mArgomAMthI mithyAtva, atrata, kaSAya ene pramAda e cArane! kSaya thaI gayA che, ane mana, vacana, kAyAnA yeAga rahela che. e vaDe paNa kama baMdha thAya che, tene IrSyApathika kama kahe che. te kama prathama samaye khaMdhAya, bIje samaye bhAgavAya ane trIje samaye kharI jAya. e bhavapagrAhi kama bhikSA mATe pravRtti karatAM kSaya thAya che. pahelAnI dRSTiemAM sAMparAyika kama kSaya thatu hatuM. parASTimAM IrSyApathika-cAlavAne age lAgatu kama tenA paNa kSaya thAya che. piraNAme pharIvAra jIvane sa'sAramAM na AvavuM paDe evI rIte kane dUra pheMkI de che. 114. tanti yogAtmahAtneha kRtakRtyA yacAbhavet / tathAya. dhama sanyAsa viniyoga mahAmuniH / / 11 / / vivecana---ratnanI parIkSA karavAmAM pravINa thayela vANiyAe pratijJA karI ke ciMtAmaNi ratna (manamAM je citavana kare te prApta thAya evuM ratna ) maLe teA ja levuM, ema vicArI tene zeAdhavA mATe pharavA lAgyA. aMte eka DuMgarALa bhUmI pradezamAM eka bharavADa pAse e ratna joyuM, ane parizrama karIne nAMdha. 1 vedanI, nAma, Ayu, geAtra.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ gidaSTi samuccaya 113 teNe te ratna prApta karyuM ane kRtArtha banyo. jevI rIte e puNyAtmA ratnAvaNika ratna prApta karIne paramasukhI thaye tevI rIte parAdaSTivaMta egI dharmasaMnyAsa nAmanA paramagane pAmI parama kRtArtha thAya che. paramapada have hastagata thayuM ema jANe che. 115. dharma saMnyAsa ganI prApti dvitiyA pUvakaraNe mukhyoyamupajAyate. kevala zrIstatazcAsya ni:sapannA saMdadayA pada vivecana-prathama apUrvakaraNa samyaktvanI prAptinA samaye thAya che. A vAta pahelA jaNAvavAmAM AvI che. jyAre jIva samyaktva prApta kare che tyAra pachI dezavirati, tyAra pachI sarvavirati thAya che, tyAre dharma saMnyAsa nAmane yoga chaThThA guNasthAnake prApta thAya che, tyAre je dharma saMnyAsayega prApta thAya che, te sAdhAraNa samaja. mukhya dharmasaMnyAsa AThamA guNasthAnake bIjuM apUrvakaraNa prApta thatAM kSapakazreNI zarU karI cAra ghAtI karma jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya, aMtarAya e cArane kSaya karI kevalajJAna rUpI zAzvata AtmalakSmIne prApta kare che tyAre A mukhya yoga hoya che. ahIM haju mana, vacana, kAyAnA yoga tathA cAra aghAtI karmo bAkI rahe che. e pramANe parI daSTimAM yogI vikAsa sAdhe che 116. ghAtIkamAMbraka taduktayegAnilAhateA. yadApati tadA zrImAna jAya te jJAnakevalI 11chA che. 8
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 gadaSTi samuccaya vivecana-prathama je bInA jaNAvI teno upanaya ghaTAvatAM jaNAve che ke jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya, aMtarAya e cAra ghAtakarma rUpa AtmA sUrya upara AvaraNa karanAra vAdaLAM jANavA. jema pavananA jhapATAthI vAdaLAM dUra thAya che, tema bIjA apUrvakaraNanA samaye je dharmasaMnyAsa nAmano yoga te rUpa pavananA jhapATAthI cAra ghAtI karmarUpa vAdaLAM dUra thAya che ane Atmika puruSArtha vaDe kevalajJAna prApta karIne sarvajJa bane che. 117. kSaNadeSoDatha savAra sarvalabdhi phalAnvita: para parArtha saMpAgha to cogAnamagn It8 vivecana--uparanA lekamAM sarvajJa bane che tema jaNAvyuM te vAtane vizeSa prakAre spaSTa karatAM jaNAve che ke, jyAre dAnAdi aMtarA tathA hAsyAdi vagere samagra doSe kSaya thAya tyAre jina, ehijina, parama hijina vagere aneka labdhio prApta thatAM sarvajJa-sarva dravya, kSetra, kALa, bhAva, guNa, paryAya dravyane jANanArA bane che. sarva jAtanI utsukatA (AturatA) nAza pAme che, ane paropakAra khAtara A pRthvItalamAM vicarI aneka bhavya ane samyaktvanI prApti karAvI mahAna upakAra kare che, tyAra pachI paramapada pAmavAnA samaye yogasaMnyAsa prAptinI zarUAta thAya che. e vega prApta thatAM zuM lAbha thAya te jaNAve che. 118. - tatra dvAgeva bhagavAna gAdyogasattamAtA bhava vyAdhi kSaye kRtvA nivANuM labhate param 1lA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 115 vivecana-teramA-guNasthAnake birAjamAna thaIne aneka bhavya jIvonA ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karAvI, teone jaDacaitanyanuM bhedavijJAna samajAvI, mekSamArganA adhikArI banAvI, te mArge teone prayANa karAve che. te chatAM pote te AtmAnaMdamAM masta rahI svAbhAvika AnaMdanI parAkASThA (aMtima) anubhave che. keTalAka samaya evI utkRSTa avasthAmAM pRthvItalane pAvana karI chevaTe zailezIkaraNa avasthAmAM yaMgasaMnyAsa nAmane sAmarthyathega prApta thatAM mana, vacana ane kAthAnA yegane nirodha karI bAkInA cAra aghAtI karmo vedanIya, nAma, gotra, Ayune kSaya karI agI avasthA prApta thatAM bhava vyAdhine kSaya karI parama zAMtimaya evuM makSasthAna prApta kare che ane tyAM sadAkALa rahe che, e sthitimAMthI pharI kamalezamaya saMsAramAM AvatA nathI. tyAM saMpUrNa Atmika sukharasane niraMtara anubhava kare che. A sthitine prApta karavI e sarva jIvanuM sAdhya che, ane tenA mATe A sarva prayatna karavA e sAdhanA che. A sthitimAM je AnaMda che te varNAtIta che, vacanAtIta che. 119. munimAM nivRttAtmA kevA hoya tenuM varNana. vyAdhi muktaH pumAna loke yAdazastAdazauyama ! nAbhAvo na ca ne mukata vyAdhinAvyAdhito na ca AravA vivecana-kaI darzanakAra muktimAM gayela jIvAtmAne bujhAI gayela dIpaka samAna abhAva rUpa mAne che. e matanuM khaMDana karatAM zAstrakAra jaNAve che ke-jema jagatamAM keI manuSya
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 gadaSTi samuccaya vyAdhithI mukta thAya te zAMtino anubhava kare che tevI rIte muktAtmAo bhava vyAdhine nAza thavAthI paramazAMtine prApta kare che. paraMtu bujhAI gayela dIpakanA abhAvarUpa banatuM nathI, tema vyAdhithI mukta thayA nathI tema paNa nathI. vyAdhithI mukta thayela ja che. ane jaDa rUpa paNa banatuM nathI, te tyAM Atmika sukhane anubhava kare che. abhAva rUpa mukti mATe kaI buddhimAna pravRtti kare ja nahi. 120. bhava evamahAvyAdhijanmamRtyu vikAravAna | vicitra moha jananastIvra rAgAdi vedana | |12nA vivecana--uparanA zlokamAM vyAdhimukta puruSa parama zAMtine pAme che. ema je jaNAvyuM te prazna thaI zake che ke te vyAdhi kaI jAtanI che? enA uttaramAM jaNAve che ke saMsAra te ja mahAvyAdhi che ke jenA kAraNe jIvAtmA cAra gatinA bhayaMkara dukhone sahana kare che. jema vyAdhithI zarIramAM aneka vikAro utpanna thAya che te rIte A saMsArarUpI mahAvyAdhithI A jIvane janma, jarA, roga, zoka, mRtyu vagere vikAre utpanna thAya che, ane jIva duHkha, vedanAne bhegave che. mithyAtvanA udayathI vividha prakAranA mehathI utpanna thate tatrarAgane anubhava e paNa vedanA ja jANavI. 121. mukhyadayamAtmanoinAdi citrakama nidAna jaH | tathAnubhava siddhatvAta sarva prANabhatAmiti rirA vivecana--A saMsArane vyAdhinI je upamA ApI che te kalpita nathI, paNa satya ja che. vaLI A vyAdhi jIvane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 yogadaSTi samuccaya anAdi anaMtakALathI lAgelI che. te vyAdhi dravyakarma-anudaya avasthAvALA, bhAvakarma udaya avasthAvALA bhedathI bhinna bhinna karmanA bhegathI utpanna thayela che ane A bInA janma, jarA, maraNAdinA anubhava vaDe sarva prANImAtra manuSya, tiryaMca, deva, narakAdi gatiomAM anubhave che mATe te anubhava siddha vAta che. 122. etanamukatazca muklopi mukhya evo papadyate | janmAdi doSa vigamAraMda doSavasaMgate 123 vivecana-keTalAka matavALA saMsAramAM rahelAne jema ke janaka videhI vagerene zarIra chatAM mukta mAne che, vaLI keTalAka dIpakanA bujhAI javA jevI mukti ahIM saMsAramAM mAne che. teone samajAvatAM guruzrI jaNAve che ke e mukti kahevAya nahi, paraMtu je saMsArarUpI mahAvyAdhi janma, jarA, maraNAdi dukhene ApanAra che tenAthI mukta thavuM, pharI A saMsAramAM AvavApaNuM na rahe te ja vAstavika mukti ke mukta thaye jANa. kAraNa ke jayAre jIvAtmA mukata thAya che tyAre tene janma, jarA, maraNa, cAra gatinuM paribhramaNa e vagere doSane nAza thAya ane jIvAtmA e deSathI mukta bane tyAre ja te mukta kahevAya. sadeSa avasmA jyAM sudhI che tyAM sudhI saMsAra che. doSa rahita avasthA jyAM che te ja paramapada-mela rUpa che. 123. tasvabhAvayamardapi tattasthA bhAvya gataH | tasya hi tathAbhAvAttada daSatva saMgatiH ji24
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 yogadaSTi samuccaya vivecana--caMdramAnI jema AtmanuM zuddha svarUpa nirmaLa hovA chatAM vAdaLathI jema caMdramAnuM teja AcchAdita thAya che te ja pramANe anAdikALanA lAgelA karmamaLarUpa vAdaLAthI AtmAnuM zuddha svarUpa AcchAdita thAya che. athavA karmanI vicitratAne kAraNe temAM pheraphAra thAya che. karmamaLa AtmAne anAdinA lAgelA hovA chatAM te karma jyAre dUra thAya che, tyAre AtmA te doSa rahita nirmaLa bane che, je doSa sahita hoya te ja deSa rahita bane che. 124. svabhAvasya svabhAve nijA satavatavataH ? bhAvAvadhira yukato nAnyathAtiprasaMgataH !! 25 vivecana--uparokata kathanathI e nizcaya thAya che ke, AtmAne je mULa svabhAva saccidAnaMda svarUpa che te rUpa banavuM tenuM nAma mukta thaye tema jANavuM arthAt mekSa thaye ema jANavuM. AtmAnuM je mULa svarUpa tenuM nAma ja svabhAva che. paramArthathI pitAnI sattA (vidyamAnatA, hayAti) te ja svabhAva che. keI prazna kare ke svabhAva zuM vastu che ? uttara-AtmAnuM zuddha svarUpa A pramANe A svabhAva-bhAvAvadhi AtmAnI zuddha svarUpa sudhI vikalpo karI zakAya che, tenIthI AgaLa viko karI zakAtA nathI.1 125. noMdha-1, AtmAnuM zuddha svarUpa eTale AtmAne svabhAva ja kahevo paDaze paNa bIjI rIte kahevAthI vyAjabI nahi gaNAya. zA mATe ? uttara-ati prasaMge deva utpanna thAya. koI paNa vastunuM pratiniyata svarUpa pachI rahevA pAmaze nahi jenI IcchAmAM Ave te pramANe vastunuM svarUpa ka9pI zakaze. AnuM nAma atiprasaMgoSa jANo.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya ati prasaMga doSa jaNAve che anantarakSaNADabhUtirAtmabhUteha yasya tu. tayAvirodhAgnisau svAdasanyA sadaiva hi 1radA vivecana -prathama kahyA pramANe AtmasvabhAva, AtmAnI sattA athavA AtmasvarUpa che. Ama mAnavAmAM na Ave te atiprasaMgadeSa utpanna thaze. jema ke, AtmAnuM svarUpa ke AtmAnI sattA dravya tathA paryAya rUpa che, nityAnitya rUpa che. AtmAnuM svarUpa jJAna, darzana ane cAritra rUpa che. e upaga vAraMvAra parivartana pAmatA hovAthI anitya rUpe AtmA che, ane mULa Atma dravya temAM pheraphAra thato na hovAthI Atma nitya rUpe che. A pramANe AtmadravyanuM satya svarUpa hevA chatAM AtmAne ekAMtathI kSaNika, anitya ke nitya mAnave te gya gaNAya nahi. bauddhadharmavALA AtmAne kSaNika arthAt anitya mAne che. teo kahe che ke kSaNika che. paMca skaMdhathI prANImAtranI pravRtti thAya che. temAM vijJAna skaMdha vedanA skaMdhAdi kSaNe kSaNe badalAtA mAne che. jJAnane AdhAra vijJAna kSaNe kSaNe badalAya che. jJAnamAM kSaNe kSaNe pheraphAra thAya che. jJAna phare che. parivartana pAme che mATe AtmA anitya che paNa AtmAne ekAMta anitya mAnatAM baMdha, mekSa, sukha, duHkha ghaTI zakatA nathI. AtmA kSaNe kSaNe badalAtuM hoya te sukha dukhanI siddhi thatI nathI. AtmAne keIe mArI nAkhyuM ane pApa karyuM, kSaNavAramAM te AtmA naSTa thaye arthAt tene nAza . tyAre bIjI kSaNamAM anya AtmA utpanna thaye. te AtmAne anyanuM pApa rU5 phaLa duHkha maLe ema mAnavuM pratyakSa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 yogadaSTi samuccaya virodhAbhAsa rU5 che, eka AtmAe pApa karyuM ane te nAza pApe ane bIjI kSaNe bIje AtmA utpanna thayo. tene phAMsI ApavAmAM Ave te leka viruddha tathA nyAya virUddha gaNAya. pApa kare pUrvane AtmA ane tenA phaLa rU5 duHkha bhaMga kare pazcAt anya utpanna thanAra AtmA. te zI rIte saMbhave? puNya kare pUrvane AtmA ane tenA phaLa rUpa sukha bhogave anya AtA e pratyakSa virodha che. karmathI baMdhAya pUrvane AtmA ane pachI kSaNavAramAM utpanna thanAra anya AtmAne mokSa thAya ema mAnavuM cAra pramANathI viruddha lAge che, kSaNika vAdamAM kAraNa, kArya bhAva ghaTatuM nathI. tema ja kSaNavAdamAM eka ja AtmAne mokSa paNa ghaTatuM nathI. mATe ekAMta anitya AtmAne mAnatAM aneka doSanI utpatti saMbhave che. 126. nitya pakSa AzrI kahe che bhavabhAvAnivRtAvaNya yuktA mukta kalpanA ! ekAntakasvabhAsya na hyavasthAdvayaM kavacita 127 vivecana-jevI rIte bauddha darzanakAra ekAMtathI AtmAne anitya mAne che, tevI rIte sAMkhya darzanakAra ekAMtathI AtmAne nitya mAne chejevI rIte AtmAne ekAMta anitya mAnavAthI AtmA paramapada mukti meLavI zako nathI, tevI rIte AtmAne nitya sarvavyApaka mAnavAthI AtmA paramapada-muktine kadI meLavI zakatuM nathI. sAMkhya matamAM AtmAne ekAMtathI nitya, artA, abhaktA, sarvavyApaka mAne che, tema ja "aprazyamAnutpanna sthira kasvabhAve nityaM" nityatAnuM lakSaNa varNana karatAM kahe che ke
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 121 jemAMthI kAMIpaNa ochuM thatuM na hoya, vaLI utpanna na thayela hoya, sthira eka ja svabhAvavALuM hoya tene nitya kahe che. sAMkhya matavALA saMsArI jIvAtmAne nitya, sthira apariNamI eka svabhAvI mAne che. zAstrakAra mahArAja tene pUche che ke-AtmAne ekAMta nitya mAnavAthI jIvanI sAMsArika avasthAnI nivRtti kevI rIte thaze? ane karmajanya sukhaduHkhAdi rU5 phaLanuM bhakatRtvabhogavavApaNuM paNa kevI rIte banaze? svarUpamAM parivartana thayA vinA kamanuM bhegavavApaNuM bane ja nahi. ane je parivartana thAya te AtmA anitya banI jAya. svabhAvamAM parivartana thavuM enuM nAma ja anityatA che. temaja pUrvanA svarUpane choDyA vinA AtmAnA muktipadanI kalpanA karavI te paNa ayukta che. ekAMta svabhAvavALA AtmAnI saMsArI avasthA ane muktAvasthA, ema be avasthA kyAreya paNa saMbhave nahi. ane be avasthA grahaNa karavAmAM Ave te ekAMta ekasvabhAva AtmAne kalpavAmAM Ave che, tenA upara pANI pharI vaLe che. 127. tadabhAve ca saMsArI mutati nirarthakam | tasvabhAvamA~Dasya nityA tAtvika iSatAm In28. vivecana--cAra gatimAM paribhramaNa karatA janI, nArakI, tiryaMca, deva, manuSya saMbaMdhI eka avasthA ane sAMsArika bhavaprapaMcamaya upAdhithI sarvathA mukta thavuM te bIjI mukta avasthA. A be avasthA mAnyA vinA jIva aSTakarma kSaya karI paramAnaMdane pAme, ane A jIva cAra gatimAM bha. A kathana zabda mAtra nirarthaka thaze. kAraNa ke A
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 yogadaSTi samuccaya zabdone kaMI artha che ja nahi. "tattathAsvabhAvo parda" mukta svabhAva vaDe sAMsArika svabhAvanuM upamana thAya che. arthAt sAMsArika svabhAva dUra thavAthI ja mukta svabhAva prApta thAya che, ema mAnavuM ja paDaze. A pramANe nyAyathI AtmAnI sAMsArika avasthAnA tyAgathI ane paramArthika mukta svabhAva aMgIkAra karavAthI, avasthA bheda na mAnavAmAM Ave te pachI kAyama mATe saMsArI jIvane mukta che tema mAnavuM. ane tema mAnavAmAM Ave te vrata, tapa, japa, yAtrA, satsaMga, dhyAna e sarva dhArmika anuSThAne mukta thavA mATe karavAmAM Ave che tenuM kAMI prayajana saMbhavatuM nathI. kAraNa ke tamArI mAnyatAnusAra nitya mukta AtmA hovAthI te badhA karavA vyartha ja kare che. kAraNa ke saMsArI avasthA nivAravA arthe ja te karavAnA hoya che, ane Ama hoya te be avasthA avazya svIkAravI paDaze. | vedAMtIo AtmAne ekAMta abaMdha, nitya mukta mAne che. ane teo prakRtinA vIsa bheda mAne che. puruSa prakRtithI bhinna che. AtmA rUpa puruSa nilepa che. prakRti kartA che, puruSa te kamalapatranI jema nirlepa rahe che. AtmA lapAto nathI. AtmAmAM prakRtinuM pratibiMba paDe che tethI AtmA huM kartA chuM, bhaktA chuM ema mAne che. paNa AtmA te nirlepa che. A AtmAne ekAMta abaMdha mAnavA chatAM dhArmika kriyAo karatA jovAmAM Ave che. AtmA abaMdha che te dharmakriyAo karavAnI zI jarUra che? ane vaLI vicAro ke AtmA abaMdha che tyAre kriyAonuM phaLa keNa bhagavaze tyAre teo kaheze ke prakRti bhegavaze. ema kahetA zazazaMgavat kriyAonuM phaLa niSphaLa thaze. kAraNa ke prakRti
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 123 te anAdikALathI kriyAo karyA kare che. tyAre tame dharmakiyAnuM phaLa paNa prakRtine ApyuM, ane te te prakRtine svabhAva hate. mATe ekAMta nirlepa AtmAne mAnatAM dharmakriyAo ghaTI zakatI nathI. prakRtinuM pratibiMba AtmAmAM paDyuM mAne che ane nirlepa Ama svIkAre che te paNa yukta nathI. AtmA nirAkAra che. nirAkAra vastumAM prakRtinuM pratibiMba paDatuM nathI. mATe nirAkAramAM pratibiMdha paDe che tema mAnavuM paNa vyartha kare che. kadI tame vyavahArathI prakRtithI AtmA lepAya che ema mAnaze te jinamatamAM praveza thaye kahevAze tethI AtmA ekAMta abaMdha nilepa che ema kahevuM TaLI jAya che. ItyAdi vicAratA AtmAne ekAMta nitya abaMdha mAnatAM puNya ane pApa karavAthI AtmA baMdhAze nahi te zA mATe pApa karmo tyAgavA ane satkarmo AdaravA Adi hajAre doSe jaNAya che. mATe ekAMta abaMdha mAnanArAnuM bolavuM paNa apekSA vinA asatya jaNAya che. 128. upasaMhAra aneka yogazAlebhyaH saMkSepaNa samudadhataH | daSTibhedena goyamAtmAnuM smata para: 11lA vivecana-zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja ga. daSTi graMthane upasaMhAra karatAM jaNAve che ke A gadaSTi graMtha pUrvanA raSioe banAvelA aneka gazAstro thakI DhaMkAmAM "samugdhataHtenA thakI jude karyo che. dUdha thakI jema mAkhaNa juduM kadavAmAM Ave che, tevI rIte dUdha samAna aneka
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 gadaSTi samuccaya yogazAstro tenA thakI A gaSTi graMtha mAkhaNa samAna daSTinA bheda vaDe judo tAravyA che. jenuM svarUpa prathama lakhAI gayuM che e A yuga ahIM "adhikRta AtmAnusmRtyartha" AtmAnA pitAnA smaraNa khAtara bhUlI na javAya te khAtara egadaSTi "para" pradhAna ga graMthane uddhAra karela che. 129 bIju prajana jaNAve che. kulAdi gibhedana caturdhA yogine yataH | ataH paropakaDapi lezate na virudhyate 14vA vivecana--A graMtha banAvavAnuM kAraNa prathama AtmAnI smRti khAtara jaNAvela che. pharI ahIM bIjuM kAraNa jaNAve che ke zetrayegI, kulagI, pravRttacakagI ane niSpanna yegI ema cAra prakAranA yogIe sAmAnya prakAre kahela che "ataH" kahetAM A kAraNathI tathA prakAranA kulAdiyegIonI apekSAe teone lezathI parepakAra kare te viruddha nathI. gIe potAnA sAdharmika bhAIo che teone ganI prApti thAya ane AtmakalyANane mArga aMgIkAra karIne AgaLa vadhI paramapada mokSane paraMparAo prApta kare, e eka mahAna paropakAra che. A kAraNe paNa A graMthanI racanA sAphalyatAvALI che. 130. kula pravRttacakA ta evA sthAdhikAriNaH | gine na tu sarveDapi tathAkasiddhayAdi bhAvataH 13 vivecana-prathama cAra prakAranA gIo batAvyA che. temAMthI kulagIo ane pravRttacakagIo A be prakAranA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 125 gIo ja A yogazAstranA adhikArIo che, paNa getragIo je haju yamAdi niyama pALavAne asamartha hovAthI, mukitapadane gya teo na hovAthI A graMthanA teone lAyaka gaNyA nathI, tema ja niSpanna gIo-gamAM pUrNa thavAthI siddhipadanI nikaTa pahoMcavAthI teone paNa A graMthanI jarUriyAta nathI. 131. yogIonuM svarUpa ye ginAM kule jAtAstamAMnugatAzca ye | kulagina ucyate govavantapi nApare II13rA vivecana--je legInA kulamAM utpanna thayA hoya ane tene kula dharmane anusaratA hoya tene kulagI kahevAya che. A lakSaNa dravyathI jANavuM. bhAvathI karmabhUmimAM utpanna thayelA bhavya jIvone A vyAkhyAmAM samAveza thaI zake che. jenA vArasAmAM dharma karavAnI bhAvanA deva, guru, dharma pratye AdaramAna, bhakti, sevA, satkAra, sanmAna karanArA che, e badhAne kulagIo gaNavAmAM Ave che. yogIonA getramAM janmelA puNya prakRti vALA ahiMsAdi yamAM dAkhala thayA nathI te kulagIe. karatAM utaratA getragIo samajavA. paNa jeo dharmanA anurAgI nathI evA kulagIo ahIM levA nahi. 132. kulagIonuM vizeSa svarUpa sarvatra preSiNane gurudeva dvijapriyAH | dayAla vinItAzva bedhavaMta patendriyA: 133
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 gadaSTi samuccaya vivecana-je tamAma jIvo upara dveSabhAva rahita, tathA sarva jI sAthe maitrIbhAvanA ciMtavanAra, deva, guru ane brahma caryavrata dhAraNa karanArA upara hRdayathI zuddha bhaktibhAva rAkhanArA, kilaSTa karmanA abhAvathI svAbhAvika sarva jIve upara dayAbhAva rAkhanArA, deva, gurune vinaya karanArA, suMdara anubaMdhane kAraNe puNyanI vRddhi karanArA, aMtaranI zuddha lAgaNIne lIdhe tathA graMthinA bhedane kAraNe jaDacaitanyanA vikajJAnavALA, tathA cAritranI bhAvanAne lIdhe indriyane damana karanArA, uparokta guNadhAraka kulagIo kahevAya che. 133. pravRttacaka gInuM svarUpa pravRtta cakAstu punaryamayasamAzrayA ! zeSadvayArthinodatyanta zuzraSAdiguNAnvitAH 134 vivecana-yama cAra prakAranA che. IcchAyana, pravRttiyama, sthirayama, siddhiyama. A cAra yamemAMthI prathamanA be me jene prApta thayA hoya ane bAkInA be ya prApta karavAnI jemane IcchA hoya ane jenAmAM zuzraSA vagere guNa hoya tene pravRttacaka thegI kahe che. je puruSoe ahiMsAdi rUpa yamanuM pAlana karela hoya tenI kathA zravaNa karavAmAM AnaMda Ave, ane tevA yama AcaravAnI icchA, bhAvanA thAya tene IcchAyama kahe che. upazama bhAvapUrvaka yamanuM pAlana karavuM te bIje pravRttiyama kahevAya che. kSepazama bhAvathI aticAra rahitapaNe je yamanuM pAlana karavAmAM Ave te trIje sthirayama kahevAya. ahIM upazamabhAvane badale
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya 127 yeApazamabhAva prApta thAya che e sthirayamavALA puruSa je ceAganI kriyA kare te svAbhAvika rIte aticAra rahita thAya che. zuddha aMtarAtmAmAM utkRSTa siddhi sAdhaka yAgathI aciMtya vIyeAMllAsapUrvaka prakriyA karavAmAM Ave te ceAthe siddhiyama kahevAya. A siddhiyamamAM eTalI badhI utkRSTayamanI prApti thAya che ke tenA prabhAve hRdayamAMthI vairavRtti Adi durvAsanAe dUra thaI jAya che ane nivaira buddhi prApta thAya che. zuzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, vijJAna, IMDA, apeAha ane tattvajJAnamAM Agraha e pramANe ATha guNo sahita hAya che. A pramANe pravRttacakrayAgInuM svarUpa batAvyuM. 124. yoga ava'caka trayanuM svarUpa AdhAvacaka yAgAtyA tadanyayalAbhina e te'dhikAriA yogaprayogaskRti taddhiH kapA vivecana--traNa prakAranA avacaka kahelA che. tenuM svarUpa batAve che. jeonA dana mAtrathI pavitra thavAya evA puNyavaMta mahAtmAonA yoga-samAgama thavo te cega ava'caka, puNyahIna prANIone te evA mahAtmAone samAgama thavo ja dula bha hAya che. ane kadAca samAgama thAya te paNa temane guNavAna tarIke oLakhavA te paNa muzkela che. tethI prathama avaheMcaka bhAva tarIke sAcA mahAtmAe ane tenA guNonI parIkSApUrNAMka samAgama thayo tene yAga ava'caka kahe che. satsaMganI jIvane keTalI jarUrata che te A uparathI saheje samajAya tema che. jyAM sudhI AvA mahAtmAe ne! samAgama thatA nathI tyAM sudhI vastu svarUpano yathArtha dha thatu nathI.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 yogadaSTi samuccaya evA mahAtmA puruSone aMtaranA bhAvapUrvaka vaMdana, namaskArAdi karavA, ane teo pratye pUjya buddhi rAkhavI, e bIje kiyA avaMcaka kahevAya che. vastutatvane baMdha thayA pachI je kriyA thAya te ati AhUlAdajanaka ane vivekapUrvakanI hovAthI tethI mahAna lAbha thAya che. aniSTa karmane nAza karanAra bane che ane siddhi tarapha prayANa karAvanAra thAya che. vega avaMcaka prApta thayA pachI je kiyA avaMcaka prApta thAya te ja te lAbhapada thavA saMbhava che. A pega avaMcaka ane kiyA avaMcakapaNAthI zubha anubaMdha rU5 phaLanI prApti thAya tene phalA avaMcaka bhAva kahe che. mahAtmAonA samAgama thavAthI teonA sadupadeza pramANe je AcaraNa karavAmAM Ave tenA pariNAme uttama phaLanI prApti thAya te phalAvaMcaka bhAva che. vizeSa prakAre nirmaLa AtmasvarUpane prApta karela che evA mahAtmAene pUrva puNya ge-samAgama thave e prathama yoga avaMcaka che. AtmasvabhAva sAthe jana - jeDANa - anusaMdhAna thavuM tenuM nAma ga che. AtmaguNane arthAt svarUpa lakSane vaMce nahi, chetare nahi, Thage nahi e amegha, acUka, rAmabANa yoga te avaMcaka yoga che. uparokta guNoyukta mahAtmAo pratye pralebhana ane bhayarahita zuddha sAdhu - sAdhvIonI kapaTa. rahita trikaraNa zuddha vinyAnvita paNuM ane vaMdana namaskArAdi kriyA te "kiyA avaMcaka ga" che. te bane avaMcaka yeganA phaLa svarUpe sadupadezAdi vaDe karIne Atmadarzana saha niHzreyasa padanI prApti thAya che. tene "phala avaMcaka" kahe che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 129 A traNa avaMcakamAMthI prathama yaMga avaMcaka prApta thAya che. ane bIjA be avecakanI irachAvALA pravRttacaka gIo. avaMdhya kAraNabhUta che. zA kAraNathI? A gIo che te ja cAlu vega praga-adhikRta yogadaSTi rUpaganA adhikArI che. ema keganA svarUpanA jJAtAo kahe che. 135. - uparokta yamanuM svarUpa kahe che bahAhiMsAyaH paMca suprasiddha yAda satAma | aparigraha payAstathecchAdi catuvidhA kaddA vivecana-dareka darzanavALAe pAMca yamane mAne che. - ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha e pAMca yame, sarvathA mahAvratane dhAraNa karanArA sAdhuone hoya che. ane gRhasthane sthUlathI hoya che. sarva darzanemAM sAdhAraNa rIte mAnelA A yama che. "yamA-upamA -hiMsAdithI pAchuM haThavuM tenuM nAma yame che. pataMjalIjhaSi yogazAstramAM paNa kahe che ke "ahiMsAsatyAstayaM brahmacarya parigrahAyamA" 2-30. e pAMca yame che. tema ja e pAMcanA aMge IrachAyAma, pravRttiyama, sthirayama, siddhiyama. A pramANe bIjA cAra yame paNa kahelA che. A jaNAvelA pAMca yamene sarvathA ke deza thakI pAlana karavAnI IcchA thavI tathA temAM pravRtti karavI A be yamevALA pravRttacaka gIo hoya che. 136. cAra yamanuM vizeSa svarUpa tadruta kathAprItiyutA tathAkavipariNAminI ! menvicchAvaha prathama yama eva tu 137. co. 9
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 yogadaSTi samuccaya vivecana-je mahAtmAo paMca mahAvratanuM pAlana kare che, tevA uttama jIvenuM caritra zravaNa karatAM AnaMda thAya ane pariNAmanI caDatI dhArAe yamanA svarUpane jANIne tene grahaNa karavAnI IcchA thavI arthAta paMcamahAvrata ke sthUla tene grahaNa karavAnI bhAvanA thavI tenuM nAma IcchAyama. 137. sarvatra zamasAra tu yamapAlanameva yatA. pravRttiriha viyA dvitIye yama eva tata 138 vivecana-IcchAyamamAM yamene grahaNa karavAnI IcchA thaI hatI, bIjA yamamAM sarva jI para samabhAva dhAraNa kare ane upazama bhAvapUrvaka ahiMsAdi tene pAlana karavAnI pravRtti karavI tenuM nAma yamamAM pravRttiyama jANa. IcchAthI AgaLa vadhIne ahIM pravRtti thAya che. 138. vipakSa ciMtArahita yamapAlanameva yatA taththaryasiMha virya tRtiye yama eva hii13lA vivecana-je mahAtmAe pAMca mahAvratanuM sarvathA pAlana kare che te sarva viratipaNuM ane je sthUlathI tenuM pAlana kare che te dezaviratipaNuM che. A banne mahAtmAo pitApitAnA vratanuM pAlana karavA chatAM temAM koI paNa jAtanA atikama, vyatikama, aticAra Adi doSa lAgavA detA nathI. evI rIte je kSapazama bhAvathI yamanuM sthiratApUrvaka pAlana kare che, tene trIje sthirayama kahevAya che. 1398 parArthasAdhaka tasiddhiH zuddhAntarAmanA acityazakti yogena caturtho yama eva tu 14nA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaSTi samuccaya 131 vivecana-jyAre ahiMsAdi pAMca mahAvrate utkRSTa rIte pAlana karAya che tyAre tenI samIpamAM paraspara vairavidhavALA che paNa pitAnA jAti vairane tyAgI arasaparasa sAthe khele che ane zAMta banI jAya che. A badhe prabhAva nirabuddhi mahAtmAnA cAritrane ja che. enuM nAma parArthasAdhaka-parama artha je sileka tenuM sAdhana te A mahAvratanuM pAlana che. tene siddhiyama kahe che. A siddhi jene AtmA parama pavitra banyA che tenA prabhAve AtmAnI aciMtya zakti pragaTa thaI che tene ja prApta thAya che. A siddhiyama cethe che. 140. kulAdiginAmasmA...ttoDapi jaDadhImatAma | zravaNAtpakSapAtA rUpakAsti lezanaH 141 vivecana-zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja A graMthanI samApti karatAM jaNAve che ke A "gadaSTi samuccaya graMtha" banAvavAno mAro prayatna mArA karatAM paNa jeo alpajJa che, tema ja ganI lAgaNavALA kulayogIo tathA pravRttacaka gIo che teonA upakAra arthe mAre A prayatna che. te yogIe A graMthane mananapUrvaka zravaNa karaze, arthasahita tenI vicAraNA karI tenA rahasyane jANI te pramANe vartana karaze te avazya "pakSapAtAdda" graMthanA pratye pakSapAta dvArA zubha IcchAdi-puNyabaMdha dvArA mahAna lAbhane prApta karavA rUpa aMzathI avazya upakAra thaze, tathA aMtaragata bheganA bIjanI puSTi paNa avazya thaze. 141.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 yogadaSTi samuccaya zubhalAgaNI rUpa pakSapAtathI upakAra zuM? te zaMkA dUra karavA jaNAve che- tAvika pakSapAtadhdha bhAvazUnyA ca yA yiA | anayorantare ya bhAnuM khadyotariva 14rA vivecana-ahIM vAdI zaMkA kare che ke pakSapAta mAtrathI upakAra kaI jAtane? uttara-jeonuM svarUpa pracama kahela che evA kulAdi gIo ke jenAmAM keganA bIjo dAkhala thaI gayA che ane melanA mArga tarapha jeonuM prayANa zarU thaI gayuM che teonA pratye mane vAstavika pakSapAta-dharmanI lAgaNI che; ane te lAgaNI vazAt A graMtha banAvela che. A graMthanA zravaNa, vAcana, manana ane nididhyAsanathI vastunuM yathArtha svarUpa samajI te pravRtti pramANe karavAthI je je kiyA karaze te samajaNa pUrvaka vivekathI ane AdaramAnathI karaze. eka manuSya tattvanA rahasyane jANyA vinA bhAvazUnya upagarahita kriyA kare che, ane bIje manuSya tatvanA rahasyane samajI mAnasika bhAvasahita kriyA kare che. A bannenI kiyAmAM keTale aMtara-phaLane bheda che? te kahe che ke bhAnu ane khadyotanA jeTaluM mahAna aMtara che. bhAvazUnya kiyAnuM phaLa cAra gatimAM paribhramaNa rU5 che, bhAvapUrvaka tattvajJAnanA rahasyapUrvaka karela kiyAnuM phaLa mekSa che. A mekSa rUpI phaLa A graMthanA zravaNa, manana ane nididhyAsanathI kulAdi gIo prApta kare che. A pakSapAtathIlAgaNIthI ja paropakAra thAya che, kulAdi gIo paraMparAe paramapada meLave e kAMI je te upakAra na samaje, e lAbha yogIe A graMtha dvArA meLave che. 142.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgaSTi samuccaya khadyotakasya yattejastaDhalpa ca vinAzI ca / viparItabi* bhAneAriti bhAvyamika avaiH 14gA 133 vivecana--tattvanA rahasyane jANI bhAvapUrvaka thatI kriyA ane te rahita bhAvazUnya kriyAmAM je aMtara che te dRSTAMta dvArA samajAve che-khadyota-eka jAtanA jIvaDo che ke je rAtrinA samaye AkAzamAM uDatA dIvAnA jevA tenAmAM prakAza tagatage che. Ane khajavA kahe che. ene je prakAza che te alpa che ane nAzavAna che, paraMtu bhAnu-sUryanA prakAza khajavA karatAM vadhAre che ane avinAzI che. e ja rIte bhAvazUnya je kriyA che te khadyotanA prakAza jevI che, alpa satvavALI che temaja nAzavAna che. enuM phaLa paNa alpa che je cAra gati rUpa phaLane ApanAra che, paraMtu bhAvapUrvaka thatI kriyA te mahAna sattvavALI, avinAzI, paraparAe meAkSadAyaka che ema jANavuM. 143. zravaNanA adhikAra zravaNe prAnIyAHspuna higyAH kadAcana / yatnaH kalyANa sattvAnAM mahAratne sthitA yataH // 144 // vivecana--zrImAna haribhadra sUrIzvara mahArAja kahe che ke A graMthanA zravaNa, manana, nididhyAsana karavA mATe adhikArI puruSone kayAre paNa prAnA karavAnI jarUra nathI kAraNa ke puNyazALI jIvAtmAone prayatna ciMtAmaNi Adi ratna meLavavA mATe svAbhAvika ja heAya che. tema ratna samAna samyagdarzana prApti mATe AvA bhavya jIve sadA satata prayatnazIla hoya ja che. tethI ja kahela che ke ceAgya, lAyaka jIvA hAya te
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 yogadaSTi samuccaya A graMthanA adhikArI che ane teo ja A graMtharUpa mahAna ratnane prApta karI Icchita sthAnane prApta kare che. 144. nitadvisvayogebhyo dadana tathApi tu.. haribhadra Ida prAha naite deya AdarAta 14pA vivecana--gyAyegyanA svarUpane sArI rIte jANanAra AcAryo ayogya-kuziSyane tenI pAtratA na hovAthI uttama graMthone vAcavA ApatA nathI, e vAta cokkasa che. tathApi A graMthanA kartA haribhadrasUrIjI A pramANe jaNAve che ke A gadaSTi samuccaya nAmano mahAna graMtha agya jIne kadApi paNa Apavo nahi. A graMtha agya jIvone ApavAthI graMthanuM tathA te vyaktinuM ema bannenuM hita na thatAM ahita karanAra banaze. anAja tathA rasAyaNa zarIrane puSTa karanAra che, te paNa bALakane tathA rogIne nukasAnakartA ja bane che. kAraNa ke te vastune lAyaka teo hAla banyA nathI. e ja dAte agya jIvo A graMthane lAyaka nathI. A pramANe zrI haribhadrasUrI, AcAryone AdarapUrvaka jaNAve che. 14pa. avaha kRtADhyApi yadunAthaya jAyate | atasta parihArAthI na punabha deSataH 14/ uparanA lekamAM zrImAna haribhadrajIsUrIjI mahArAja agya jene A "gaSTisamuccaya" nAmano graMtha ApavAnI nA pADe che tenuM kAraNa e nathI ke teozrIne tenA pratye dveSabhAva che, teo te sarva para samAna daSTi rAkhanAra mahAdayAvaMta che, ane sarva jIvone paramapada prApta thAo ema IcchanArA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadRSTi samuccaya 135 che, paraMtu sAmu pAtra ayeAgya heAvAthI tene A graMthathI aMzataH paNa lAbha na thavAne hovAthI, te tenuM ahita karanAra hovAthI AthI tene na Apavo e ja ceAgya che. jo ke A graMtha jIvAnu` kalyANa karanAra che. paNa te kayAre? jyAre te graMthanu mahattva samajAya tyAre, tenA pratye AdaramAna, satkAra, sanmAnavALI buddhi thAya tyAre ja, paNa tevI buddhi na hAya tA e graMthanI avajJA--azAtanA thADI paNa thAya te te azAtanA vaDe mahA ana rUpa soMsAra paribhramaNa karavA rUpa thAya che. kAraNa ke A graMtha prazasta viSayavALA che. mATe te anaaene dUra karavA mATe A graMtha apAtrane ApavAnI nA pADI che. paraMtu teonA pratye dveSa bhAva nathI. tema ja tucchatA paNa nathI. 146. yogya jIvAne graMtha ApavA ceAgyeyastu prayatnena daicADya vidhinAnvita / mAsaya viraheNAAH zreyAvighnaprazAntaye // 14 // vivecana zrImAna haribhadrAcArya A graMthane pUrNa karatAM jaNAve che ke A graMtha yogya jIvane zrotAone prayatnapUrNAMka vidhisahita saMbhaLAvavA. vidhi e che ke jyAre A graMtha gurumukhe sAMbhaLavA hAya tyAre prathama traNa khamAsamaNA khelI icchAkAra sukhazAtA pUchI amrUDDiyAnA pATha elI khamAsamaNu ApI. " icchAkAreNu sa`disahu bhagavan ! vAyaNA sadisAhuM ?" pharI khamAsamaNA ApI IcchAkAreNu sa`disaha bhagavan vAyaNA lezuM! pharI khamAsamaNA ApI IcchAkArI bhagavAn pasAya karI vAyaNA karazeAjI. A pramANe vidhisahita
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 gidaSTi samuccaya A graMtha bahu AdarapUrvaka zrotAone saMbhaLAve. je tema karavAmAM na Ave te, "pratyavAya saMbhavAt " vidhane AvavAne saMbhava che, agara kaSTa, dukhe AvavAne saMbhava che. mATe vivipUrvaka zrotAoe A graMtha zravaNa kare ane vaktAe saMbhaLAve ema AcAryazrI jaNAve che. vaLI A graMtha ISyane tyAga karIne ucca prakAre sAMbhaLe te AtmakalyANa thatAM vAra lAgatI nathI. tathA vidanenI zAti mATe thAya che. je je pavitra kAryone AraMbha karavAmAM Ave te sarva kAryo vina vinA pUrNa thAya che. ahIM mAtsarya viraheNa" A pada A graMthanI pUrNAhutimAM Avela che. ahIM viraha zabda che te zrImAna haribhadrasUrIjI mahArAjanA graMthanI nizAnI che. teo zrInA sarva graMthane aMte viraha zabda joDe che. daSTAMta tarIke "bhavavirahavara" A zabda saMsAra dAvAnaLamAM che. A graMthamAM mAtsarya viraheNa zabda che, A zabda lakhavAne teozrIne Azaya (hetu) e jaNAya che ke jagatanA sarva jI irSyAabhimAnane je tyAgI de te saMsAranA duHkhathI mukta thatAM vAra lAge nahi, A graMthamAM jaNAvela keganA bIjakone jANI jeo tenuM AcaraNa kare che te che A yugane prApta karI thaDA samayamAM paramapadanA bhoktA bane che. 147. iti zrI paradaSTiH samAtA kRtAMteyaM mahAre daSTika samuccayaH | bhASAMtara vinirmAtA jyatA deva vAcakaH 1
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sekahama sahama 3 sAhasa sekahama AcArya zrI pUjyapAda racita 3 ISTa padeza 4 saMpAdaka: vizvazAMti cAhaka zuddhabuddha caitanya dhana, svayaM ti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM, kara vicAra te pAma. -zrImad keTI varSanuM svapna paNa jAgRta thatAM samAya, tema vibhAva anAdi, jJAna thatAM dUra thAya". prathamavRtti sehama sohama
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ namra nivedana A pustaka ISTapadeza e grantha digabara AcArya zrI pUjyapAda svAmIe saMskRtamAM racela che. te mumukSu mATe uttama, upakArI ane upayogI hovAthI gujarAtImAM tene anuvAda karavAmAM Avela che. Ibdopadeza ISTa eTale sukha. paraMtu te sukha kayuM ? A lekamAM, A . saMsAramAM maLanAra sukha ISTa che? nahi, kAraNa ke A lokanuM sukha kSaNika ane vinAzI che, duHkhotpAdaka che, ane mAnavamAtrane te duHkharahita sukha joIe che. tevuM sukha te mokSanuM ja zAzvata sukha che. ISTane artha thayo-muktinuM parama sukha, zAzvata sukha, ane Ibdopadezana-artha thA-te zAzvata sukhathI prAptine upadeza. adhyAtma jJAnathI mokSa prApti thAya che, ane A graMthamAM adhyAtmajJAnane upadeza che. A Ibdopadeza eTalo badhe suMdara, saraLa ane mahattvapUrNa grantha che ke, tenA upara aneka TIkAo ane tenA anuvAdo thayA che. A mahatvapUrNa ISTapadezane gujarAtI anuvAda gujarAtI janatAnA lAbhArthe taiyAra karavAmAM Avela che. sujJajane tene lAbha laIne vikAsa sAdhe e ja abhyarthanA saha viramuM chuM. li. saMpAdaka
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImat pUjyapAda svAmI-viracita ISTApadeza AtmAne parata...tra, 'dhanamAM rAkhanAra sarva karmanA nAza karavAthI AtmAne nimaLa, nizcaLa caitanyarUpa svabhAva pragaTa thAya che. evA kevaLajJAna svarUpI AtmAe sarva prANIothI utkRSTa che. temane huM namaskAra karuM chuM. 1. cegya uMpAdAna rUpa kAraNa maLavAthI pASANu-vizeSa ke jenI aMdara suva rUpa pariNamananI ceAgyatA hAya che, te pASANu suvarNa banI jAya che. evI ja rIte su Mdara dravya, kSetra, kALa ane bhAveAnI sAmagrI maLavAthI jIva paNa caitanya svarUpa AtmA anI jAya che. ziSyanI zakA--he gurudeva ! sArA dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa sAmagrI maLavAthI AtmA svasvarUpane prApta karI zake che, te pachI vrata samiti vagerenuM pAlana karavAnI zI jarUrata che ? vrata pAlanathI tryamAM zarIrane kaSTa ApavAthI zaiA lAbha? samAdhAna-AcAya nA uttara-he vatsa ! vrata AdinuM pAlana niraka nathI thatuM kAraNa ke vrata Adi navIna zubha karmAMnA baMdhanuM kAraNa heAvAthI, tathA pUrvopArjita azubha karmanA ekadeza kSayanuM kAraNa hAvAthI vratAdi saphaLa ane sAka che. eTalu ja nahi paNa vrata saMbaMdhI anurAga-lakSaNarUpa zubha
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTApadeza upayoga hovAthI puNyanI utpatti thAya che. ane te puNya svargAdi padanI prAptine mATe nimitta kAraNa thAya che. mATe vratAdikanuM AcaraNa sArthaka che. e vAtane spaSTa karavA mATe AcArya A pachInA zlekamAM kahe che ke - 2. jevI rIte chAyAmAM ane taDakAmAM beThelA mANasamAM pharaka dekhAya che, tevI rIte vatI ane agratImAM pharaka che. chAyAmAM beThela manuSya sukhathI bese che. tyAre taDakAmAM beThela manuSyane tApanuM duHkha sahana karavuM paDe che. tevI ja rIte tenuM pAlana karanAra manuSya devalekamAM sukha prApta kare che tyAre avatI, asaMyamI manuSya narakAdi sthAnamAM duHkhane bhegA kare che. tethI vratAdinuM pAlana nirarthaka nathI paraMtu sArthaka che ane Avazyaka paNa che. ziSyanI zaMkA-je e vAtane mAnI laIe te cipa AtmAmAM bhaktibhAva (vizuddha aMtaraMga anurAga) rAkha ayukta thaI jaze, kAraNa ke AtmAnA anurAgathI maLatuM mekSa-sukha te dravya, kSetra, kALa, bhAva Adi rUpa saMpattinI apekSA rAkhatuM hevAthI bahu dUra thaI jaze. ane vratanI sahAyatAthI vacamAM ja svarga Adi sukha maLI jaze. te pachI AtmAnurAga karavAthI lAbha? sukhAthI sAdhAraNa ane AtmAnurAga tarapha AkarSita na thatAM tretAdika tarapha ja mUkI jaze. samAdhAna-AcAryane uttara-vata AdinuM pAlana karavuM, AcaraNa karavuM nirarthaka nathI paraMtu sArthaka ja che eTaluM ja
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAdeza nahi paNa AtmAnuM rAga-Atmabhaktine ayukta batAvavI te paNa ThIka nathI. tenI puSTi mATe AcArya have pachInA zloka kahe che. 3. je majura bhAra upADIne be gAu sudhI sahelAIthI jaI zake che te zuM ardhA gAu jatAM thAkI jaze ? alabatta nahi ja. tevI ja rIte je AtmabhAva, AtmaramaNatA mekSa sudhI pahAMcADavAnI zakti dharAve che. tene svarga, devalAkanuM sukha prApta karAvavuM te kAMI ja visAtamAM nathI. je manuSya Atma ramaNatAthI te ja bhave mekSa prApta na karI zake te te bhava pUro karI delAkamAM te jarUra ja jAya che, Ama sva` saralatAthI prApta thavAnuM batAvyuM tyAre ziSya pUche che ke " svage` javA vALAne zu phaLa che? '' AcArya' tenu spaSTIkaraNa kare che. 4. devalAkanA sukhA paNa indriyajanya che, paraMtu Atmika sukha nathI. paraMtu manuSyalAkanA sukhApabhAga indriyajanya hAvA chatAM devalAkanAM sukhA tenAthI utkRSTa che ane ghaNA kALa sudhI bhAgavavA ceAgya che. kAraNa ke devAnA AyuSyanI sthiti sAgarepamAnI hAya che. ekadare te sukhA devAnA bhAgane cegya che. eTale ke te sukhA anupama che. tenA jevA sukhA manuSyalAkamAM nathI tethI anupama che. 5. ziSyanI zakA-bhagavana! svargamAM paNa utkRSTa sukha maLe che. te pachI meAkSanI prApti arthe prayatna karavAthI zA lAbha?
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTApadeza sa'sAranA sukhaduHkha bhrAMtijanya che, e samajAvavA mATe AcAya uttara Ape che. deDudhArIenAM sukhaduHkha vAsanAjanya che. A padArtha mane ISTa che, tyAre amuka vastu mane pasaMda nathI mATe aniSTa che. evA prakAranA manuSyane vibhrama utpanna thAya che te vAsanA che. indriyajanya sukha tathA duHkha sava vAsanAmaya ja che. dehrAdika padArtha jIvane upakArI ke apakArI paNa nathI. te te jIvanI kalpanAthI upajela che. eTale paramAtha thI te te upekSaNIya ja che. paraMtu jene tattvamedha nathI hatA tevA jIva kAM te tene upakAraka ane ISTa mAne che, athavA teA apakAraka aniSTa mAne che. vibhramathI AvA sa'skArA utpanna thAya che tene vAsanA kahe che. te svabhAvika satya nathI. jee dehane ja AtmA mAne che, temane ja e indriyajanya sukhaduHkheAmAM ISTAniSTa bhAva utpanna thAya che. vaLI je sukha mananI sArI sthitimAM Ana dhrujanaka lAge che, te ja sukha ApattinA samayamAM saMtApadAyaka lAge che. tenA mATe TIkAkAra dAkhale Ape che ke-- jo pakSI sakhata taDakAmAM tenI priyA pakSiNI sAthe uDatuM hAya, pharatuM hAya, te tene taDakAnuM kaSTa jarAya mAlUma paDatuM nathI, paNa te hAMzathI AnaMdathI UDe che. paraMtu jo te ja pakSIne rAtre tenI priya pakSiNInA koI kAraNasara viSega thaI jAya che, te tene caMdramAnA zItaLa kiraNA paNa sukha ke AnaMda ApI zakatA nathI. kAraNa ke mana udvigna, du:khI hAvAthI tene madhu akAru lAge che. e ja rIte manuSyanuM paNa samajavuM'.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ibdopadeza vaLI manuSya jyAre nIrogI hoya, pIDAtuM na hoya tyAre ja tene kAmagamAM AnaMda Ave che paNa peTamAM jyAre atyaMta bhUkha lAgI hoya tyAre tenuM citta kAmamAM lAgI zakatuM nathI. A uparathI nizcita thAya che ke IndriyethI utpanna thatuM sukha e phakta vAsanA ja che. tyAre AtmAnuM svabhAvika sukha vAstavika sukha che. indriyajanya sukha e vAsanAmaya na heta te te eka vakhata sukhamaya ane bIjI vakhata duHkhamaya na lAgata. vAsanAthI ja sukhaduHkhane bhAva utpanna thAya che. eTale sAcI rIte sukhaduHkha e dehadhArIonI kalpanA mAtra zuddha buddhi che : che. ane zakatuM nathI. ziSyanI zaMkA -e sukhaduHkha vAsanA mAtra che te lekene te tevA rUpamAM ja kema dekhAtA nathI? tyAre AcArya samajAve che ke - naze caDavAthI manuSya pitAnI zuddha buddhi ane pitAne prabhAva I bese che. ane vastune yathArtha rUpe oLakhI zakatuM nathI. te ja prakAre jenuM jJAna mehathI AcchAdita thaI gayuM che, DhaMkAI gayuM che, jenA jJAna upara mehanuM AvaraNa AvI gayuM che, te manuSya vAstavika svabhAvane jANI, samajI zakatA nathI. mehayukta jIvane tattvajJAna, AtmajJAnanI vAte racatI nathI. eTale te samajI paNa zakatuM nathI. 7. e ja vAta vadhAre spaSTa rIte AgaLa samajAvela che. sva ane paranA vivekajJAnathI rahita jIvAtmA zarIra Adi para padArthone AtmA athavA AtmAnuM svarUpa ja mAne
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTApadeza che, samaje che. deha, ghara, strI, putra, mitra, zatru vagere sarva AtmasvabhAvathI bhinna svabhAvavALA che. paraMtu mehane vazI bhUta thayelA prANIo tene ja AtmA mAne che, ane te ja pitAnuM svarUpa che, ema samaje che. 8. dehAdi padArtho kevA che te dRSTAMtathI AgaLa samajAve che. judA judA dezamAM ane judI judI dizAomAMthI uDatA uDatA AvIne pakSIo sAMjanA eka jhADa upara vizrAme le che, rAtanA ArAma kare che, ane savAra thatAM vaLI te sarva pakSIo judI judI dizAmAM UDI jAya che. tevI ja rIte naraka, tiryaMcAdi caturgatimAMthI saMsArI jIvAtmAe A manuSya lekamAM Ave che, keIka kuLamAM utpanna thAya che, mAtA, pitA, strI, pati, putra, putrI, vagere saMbaMdha bAMdhe che, ane pAchA AyuSya pUrNa thaye pitAnA karmAnusAra kaI paNa gatimAM cAlyA jAya che. Ama hakIkta che, te buddhimAna manuSya sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe anya svabhAvavALA strI, putrAdi janemAM AtmIya buddhi kema rAkhI zake ? mATe he jIvAtmA ! meDanuM AvaraNa dUra karIne satya svarUpa samajavA mATe prayatnavaMta bana ! 9. usthAnikA:- zatru pratye zatrubhAva rAkhe te ajJAnatA che, te daSTAMtathI have pachI samajAvI ane zatrubhAva dUra karavAnI preraNa kare che - he jIvAtmA! tuM bIjAne saMtApe che, satAve che, duHkha Ape che, tenA upara apakAra kare che, tyAre tane AnaMda
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ijhopadeza thAya che. te pachI bIje jyAre A bhavamAM ke bIjA bhavamAM badale levA tArA upara apakAra kare, tane saMtApe ke satAve, duHkha Ape tyAre tuM kodha zA mATe kare che? "vAve tevuM laNe' e te jagatane niyama che. eTale ApaNuM ahita karanAra upara paNa buddhimAne aprIti, aprema ke dveSa kare nahi. 10. ziSyane prazna - rAgadveSathI AtmAnuM zuM ahita thAya che? AcArya samAdhAna kare che ke - netarAM (rasTi, dorI)nI kheMcatANathI raye chAza karavAnI geLImAM ghUmyA kare che, tema jIvAtmA rAgadveSa rUpI be netarAMthI kheMcAIne A bhavAbdhimAM ajJAnatAthI ghUmyA kare che, bhavabramaNa karyA kare che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava rUpa paMca parAvartana rUpa saMsAra, duHkhanuM kAraNa hevAthI ane dustara hovAthI samudra samAna kahevAya che. evA A saMsAramAM zarIra AdimAM AtmabrAntithI jIvAtmA dIrghakALa sudhI paribhramaNa kare che. ISTa vastumAM prIti thavAne rAga ane aniSTa vastumAM aprIti thavAne dveSa kahe che. jyAM rAga che tyAM dveSa avazya heya che. nijatvane bhAva thaye ke tyAM parane khyAla AvI jAya che. sva ane parine bheda thaye eTale svamAM rAga ane paramAM dveSa rUpa bhAva thaI jAya che. rAga-dveSathI che. 10
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTapadeza bIjA deze paNa utpanna thAya che. anAdi kALathI rAga-dveSanA pariNAmethI jIvAtmA A saMsArasamudramAM bhavabhramaNa karI rahyo che. 11. ziSyane prazna -he svAmina! mAno ke mokSamAM jIva sukhI rahe che, paNa saMsAramAM jIva sukhI rahe te zI hAni che? saMsAramAM jIva sukhI rahetuM hoya te pachI saMsAramAM evI zI kharAbI che ke saMta puruSe tene nAza karavA mATe prayatna kare che ? AcAryazrIne pratyuttara - saMsAramAM manuSyane eka vipatti Ave te jyAM bhagavAI na jAya, tyAM te bIjI vipatti Ave che, ane tenI paramparA cAlyA ja kare che, ema saMsArI jIvAtmA vipattinI ghaTamALAmAM duHkhI rahyA kare che. 12. ziSyano prazna - he bhagavan! badhA saMsArI jIve viparigrasta nathI, ghaNu saMpattivALA paNa jovAmAM Ave che. AcAryane uttara :-javara (tAva) jene Ave che, tene ghI khAvAthI svasthatA prApta thatI nathI, paraMtu jvaranuM jora tethI vadhe che. tevI ja rIte manuSyane dhana upArjana karavAmAM muzkelI, kaSTa paDe che, upArjana karelA dhananuM rakSaNa karavAmAM paNa muzkelI ane kaSTa paDe che, ane tema chatAM paNa dhana nAzavaMta ja che. te paNa manuSya temAM sukha mAne che. jene upArjana karavAmAM, rakSaNa karavAmAM duHkha ja che ane jene nAza thAya te paNa duHkha thAya che, tene ja mahAsata jIva sukha mAne che, te ja vicitratA che. 13.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTApadeza ziSya-A leka ane paralokamAM duHkha dAtA dhanane leke tyAga kema nahi karatAM hoya? AcAryanA uttara :- dhanAdimAM mahAsakta thaIne saMsArI jIvane viveka eTale badhe naSTa thaI jAya che ke, dhana corAI javA vagerenI bIjAonI vipattio jeIne paNa pitAnA para tevI ja jAtanI vipatti AvI paDaze tene tene khyAla ja AvatuM nathI. ane baLatA vanamAMnA jhADa upara beThela mUkha manuSyanI jema baLIne nAza pAme che. tevI rIte saMsArI jIvAtmA paNa vipattione zikAra banI jAya che. vipattiothI bacavAne badale tenAthI ja nAzane pAme che. 14. ziSya--he bhagavan ? najIka AvatI vipattione paNa lekene kema dekhAtI nathI? AcArya--he vatsa! lebhathI, dhanAdikanI AsaktithI, lupatAthI, dhanavAna manuSya potAnI sAme AvelI vipattione paNa jotuM nathI kAraNa ke - jema jema kALa vyatIta thAya che, tema tema dhananI vRddhi thatI jAya che. kAraNa ke dhananI Avaka sadA vadhatI rahe che. e pramANe dhananI Avaka vadhAratA rahevA mATe manuSya potAnuM amUlya AyuSya vyatIta kare che. eTale ke manuSyane potAnA AyuSya karatAM dhana vadhAre priya lAge che. buddhimAna manuSya dhana saMgraha karavAmAM tene vadhAravAmAM pitAnA jIvanane vyaya karatA nathI. kAraNa ke te jIvananuM mUlya, jIvanane hetu zuM che?
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTapadeza te tene barAbara jANe che. tethI Avazyaka Avaka karyA pachI bAkIne samaya te AtmasAdhanAmAM vyaya kare che. paraMtu dhanamAM Asakta manuSya dhanArjanamAM ja jIvana gumAvI nAkhe che, ane AtmasAdhana nahi karavAthI bhava-bhramaNa vadhAre che. 15. ziSya-dhanathI puNya upArjana karI zakAya che, pAtrane dAna ApavuM vagere puNyakarmo dhanathI thaI zake che, te puNyanA sAdhana rUpa dhanane niMdya kema kahevAya ? e te prazaMsanIya che, mATe jema bane tema dhana ekatra karIne tenA vaDe dAnAdi zubha kAryo karavA joIe, ane parabhavanAM sukha mATe puNyane saMcaya kare joIe. AcArya kahe che - nirdhana manuSya dAna karavA mATe dhana saMgraha kare che, ane dAnAdithI puNya thaze ema mAne che, tenuM e mAnavuM pANIthI snAna karIne zuddha thaI jazuM ema mAnIne jANI joIne kAdava kIcaDamAM paDanAra mUrkha manuSyanA jevuM che. dhanArjana karavAmAM pApa jarUra karavuM paDe ja che. te pApanuM phaLa dAnanA puNya karatAM vadhI jAya che, eTale te dAna karavA mATe dhanArjana karanAranuM pApa tenA dAnanA phaLa karatAM vadhI jAya che, tethI tevuM kArya pApa phaLa vadhAranAra che. saMskRta TIkAmAM lakhela che ke cakavatI vagerenI mAphaka jene vinA prayatane anAyAse dhana prApta thayuM hoya, te te e dhanathI kalyANa mATe pAtra dAna vagere karI zake che paraMtu dAna mATe dhanAja na karavA pApa karavuM te ISTa nathI. 16.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ithropadeza 63 ziSya--bhagavan ! dhana kamAvAmAM adhika pApa che, ane te du:khanuM kAraNa che, tethI dhanane nidha kahA che, paraMtu bhAge pAganI sAmagrI dhana vinA prApta thaI zakatI nathI, tethI dhananI teA jarUra che ja. ane teTalA mATe dhanane prazaMsanIya jANavuM joie. kAraNa AcAya -he vatsa ! tArI e vAta kharAkhara nathI, ke bhogapabhoga ghaNA kathI prApta karI zakAya che, kAraNa ke zarIra, indriyA ane manane ghaNuM ka, kaleza paheAMcyA pachI ja bhogApabhoga prApta thaI zake che. ane bhega prApta thayA pachI paNa tenAthI tRpti prApta thatI nathI. UlaTu te bhogAne vAravAra bhogavavAnuM mana thayA kare che, ane vAraMvAra bhogagyA chatAM paNa kayAreya tRpti thatI nathI, paraMtu vadhAre ane vadhAre meLavavAMnI ane bhogavavAnI tRSNA vadhatI ja jAya che. eTaluM ja nahi paraMtu teno tyAga karatAM paNa duHkha thAya che. bhogo paranI Asaktine lIdhe pate to tene tyAga kare ja nahi, paNa koI jAtanI Aphata AvI paDatAM na chUTake bhAgAne choDavA paDe che, tyAgavA paDe che, tyAre paNa ghaNuM duHkha thAya che. A pramANe bhogeAne prApta karavAmAM, bhogavavAmAM ane tyAga karavAmAM, ema traNe prakAre du:khakartA che. evA bhogAmAM kayA buddhimAna sujJa manuSya AnaMda mAne ke evA bhogAmAM keNu Asakta thaIne temAM prIti kare? 17.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ISTapadeza ziSyanI zaMkA-tatvajJAnIoe bhoga bhogavyA na hoya, evI vAta sAMbhaLavAmAM AvI nathI, te bhega na bhogavavAnI vAta para kema zraddhA rAkhI zakAya ? AcArya-AsaktithI, rucipUrvaka jJAnI bhoga bhogave nahi ema kahyuM che, kAraNa ke, cAritra-mahanA udayathI bhogene cheDavAne asakta hovA chatA, paNa tattvajJAnI puruSa bhogane tyAgavA gya samajIne tenuM sevana kare che. ane jene mohadaya maMda paDI gayela hoya te jJAna-vairAgyanI bhAvanAthI Indri ane manane vaza karavAne kaTibaddha thaI jAya che. vaLI je zarIranA sukhArthe A badhuM karavAmAM Ave che, te zarIra kevuM apavitra che, te kahe che - je zarIranA saMgathI zuddha pavitra padArtho paNa azuddha, apavitra banI jAya che, ane je zarIra aneka jAtanA upadra, rogo vino vagere duHkhanuM bhAjana che, athavA du:khanA mUrta svarUpa jevuM che, te dehanA saMteSa, tRpti arthe bheganI cAhanA, tRSNa zA mATe ? pavitra ane ramaNIya bhojana, vastra vagere padArtho zarIranAM saMbaMdhamAM AvIne apavitra, malina banI jAya che. vaLI A deha bhUkha, tarasa Adi saMtApa sahita che, tene saMtoSI zakAtuM nathI. chatAM tene saMtoSavAnI AkAMkSA rAkhavI te zuM buddhimAnI che? te yogya che ja nahi. 18. ziSya-AtmAne upakAra kevala upavAsa Adi tapathI ja nahi paNa dhanAdi padArthothI paNa thAya che. AcArya-ema paNa nathI, kAraNa ke-AtmAne mATe je zreyakara kalyANakara che, te dehane mATe apakArI, ahitakArI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 Ibropadeza che, tathA dehane mATe je hitakartA, kalyANakArI che, te AtmAne mATe ahitakartA che. dAkhalA tarIke upavAsa vagere tapa sAdhanA karavI te karmone naSTa karanAra hoI AtmA mATe hitakara ane kalyANakArI che. paraMtu zarIramAM tethI bhUkhane kAraNe glAni, zithilatA upaje che. eTale ke tapa-sAdhanA zarIra mATe ahitakara che. have tenAthI viparIta dhanopArjanano dAkhale laIe dhanApArjanathI anna, vastra vagere prApta karIne zarIrane saMtoSAya che, eTale te zarIra mATe hitakArI che, tyAre dhane pArjanamAM aneka prakAranAM pApa karavA paDe che, tethI te AtmA mATe ahitakara che. 19 ziSya-"zarIramAdya khalu dharma sAdhana"--zarIra dharma karavAnuM mukhya sAdhana che. vaLI zarIramAM regAdi thAya te dhyAnathI sahelAIthI maTADI zakAya che, jema ke tattvanuzAsanamAM kahyuM che ke, je A leka saMbaMdhI phaLa che, ane je kaMI paleka saMbaMdhI phaLa che, e baMnenuM kAraNa dhyAna ja che. matalaba e che ke, dhyAna karavAthI kaMi paNa durlabha nathI. dhyAna sAdhanAthI icchita kAmanA pUrNa thAya che, e dhyAnane divya mahimA che. AcArya dhyAnathI zarIranA upakAranuM ciMtavana karavAne niSedha karatA kahe che ke - eka prakAranA dhyAnathI divya ciMtAmaNI ratna prApta thAya che, ane bIjA prakAranA dhyAnathI kAcane TukaDe maLe che. te vivekI manuSya e bannemAMthI kayuM dhyAna pasaMda karaze ? alabata sau kaI ciMtAmaNI ja prasaMda karaze.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTAdeza zarIranI nIrAgatA bhegApaleganI prApti vagere A leAkanI sukhasAmagrI e kAcanA TukaDA samAna che, te paNu dhyAna dvArA prApta thAya che. paratu A lekanA sukhanI abhi lASA tyAgIne vivekazIle paralAka tathA Atmika kalyANa mATe AtmAdhyAna karavuM joI e. te sarva Ata raudra dhyAna che, 7 A leAkanA phaLanI icchApUrvaka karAya che. mATe tenA tyAga karIne dhama dhyAna va zukaladhyAnanI upAsanA karavI joI e. 20. 16 ziSyamAM have zraddhA utpanna thatAM pUche che ke dhyAnathI Ape AtmakalyANa karavAnuM kahyuM te AtmAnuM svarUpa kevuM che ? AcAya kahe che H-- AtmA leAka ane leAkane jANe che, dekhe che, tethI te jJAnasvarUpa che, ane anaMta sukha svabhAvavALe che. zarIra pramANu, nitya, akSaya, Adi anaMta guNNA sahita che. ane te sva-saMvedana jJAnanA viSaya che. ceAgI jata samAdhimAM tene anubhava kare che. 21. ziSya--AtmA eve che, te tenI upAsanA kevI rIte karavI ? AtmadhyAna athavA AtmabhAvanA karavAnA upAye kayA kayA che? AcAya kahe che -- jeNe iMdriyA ane manane nirAdha karyAM che, evA AtmA zuddhAtmAne peAtAnA AtmA dvArA eTale sva-saMvedana rUpa pratyakSa jJAnathI dhyAve. kAraNa ke svaya' AtmAmAM ja tenuM jJAna thAya che. AtmA sva-parane prakAza karanAra che, peAtAne paNa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 ibdopadeza jJAna vaDe jANe che, ane parane paNa jANe che. mATe ciMtA jALane choDIne sva-saMvedana jJAnathI tene jANe ke je tamArI aMdara ja sthita che. manane ekAgra karI cakSu Adi Indriyone pitatAnA viSayamAMthI haTAvIne svAtmAnI tenA guNenI bhAvanA karavI temAM ja manane laya kare. je kaI zrata bhAvanAnuM kAlpanika bhayathI AvalaMbana nathI lete te AtmaviSayamAM avazya meha pAme che, ane bAhya ciMtAne dhAraNa kare che. (para vastunA azubha dhyAnamAM paDI jAya che.) 22. ziSya-AtmAnI upAsanA karavAthI zuM lAbha thAya che? AcArya javAba Ape che ke - ajJAna eTale AtmajJAna vihina paradravyane pitAnuM mAnanAra manuSya ane evA guru AdinI upAsanA karavAthI mahAdi vizvama mithyAtva ja prApta thAya che. te ja pramANe AtmajJAnI guru ane AtmAnI upAsanA karavAthI vivekaguNanI prApti thAya che. svaparane viveka te ja jJAna che. te jJAnanuM phaLa avinAzI jJAna prApta thayuM te ja che, ema nizcayathI jANe. aho ! A mehanuM ja mahAmya che ke, jethI jJAnane cheDIne bIjA anekavidha lAbhe ajJa jana dvArA karavAmAM Ave che. mATe he bhadra ! jJAnInI upAsanA karIne jenI sva-para vivekarUpI jyoti pragaTa thaI che, evA AtmA dvArA ja AtmAne ja upAsa. ananya zaraNa banIne AtmabhAvanA karavI joIe. ra3. ziSya-AdhyAtma jJAnIne zuM phaLa maLe che?
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jopadeza AcArya kahe che ke - AdhyAtma dhyAnamAM citta lIna thavAthI bhUkha, tarasa vagere parisahonI khabara paDatI nathI. ane te dhyAnastha dazA dvArA Ave eTale ke pApanuM AvAgamana rekAya jAya che. ane pUrvanAM karmonI nirjarA thAya che, pApa karmone nAza thAya che. dhyAnanI UMcI kakSAe pahoMcyA pachI deve vagere dvArA apAtA upasargo AdimAM pitAne karmodaya mAnI samabhAvathI bhogavavAthI yogIjananA zubhAzubha karmonI nirjarA thAya che. jenA phaLarUpe muktinI prApti thAya che,-nirvANanI prApti thAya che. je sadA dhyAnane abhyAsa karavAvALA che, paraMtu tabhava mokSagAmI nathI, evA dhyAtAne saMpUrNa azubha karmonI nirjara ane saMvara thAya che. te navA tathA jUnA samasta azubha karmone saMvara tathA nirbhara kare che. 24. karmanI nirjarA thavAnuM vyavahAra nathI kahela che, paraMtu paramArthathI nahi te samajAvavA mATe AcArya kahe che ke - uparanA caraNamAM kahyuM che ke, AdhyAtma dhyAnathI karmanI nirjarA thAya che. eTale ke AtmA ane karma e be judI judI vastune saMbaMdha che, athavA hatA te vyavahAra nathI batAvela che ema samajavuM. kAraNa ke AtmAnA dhyAnathI jyAre utkRSTa advaita avasthA thAya che, tyAre pachI kaI prakAre karmane saMbaMdha rahetuM nathI tyAre nirjarA konI? e mATe siddhagI kaho ke gatagI athavA agI kevalI kaho enAmAM
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTadaza karmonI nirjarA thAya che, ema kahyuM te vyavahAra nayanuM kathana che, paramArthathI nahi, ema AcAryazrI kahe che. 25. ziSya--he bhagavan! je Atmadravya ane karma dravyane adhyAtma keganA baLathI baMdha nathI thatuM, ema Ape batAvyuM te pachI e bannemAM parasparanA pradeze maLI javA rUpa kevA prakArano baMdha thAya che? AcArya kahe che - A mAruM che, huM ene chuM" evI mamatAthI jIvane karma baMdha thAya che, ane nirmamatva bhAvathI mamatA rahita, rAgAdi rahita upagavALo thaI jAya te jIvAtmA karmabaMdhathI mukta bane che. halanacalana rUpa kiyA karmabaMdhananuM kAraNa nathI, temaja Indriya ke cetana, acetana padArtha karmabaMdhanuM kAraNa nathI, paraMtu jIvane rAgAdi sahitane upaga ja karmabaMdhanuM kAraNa che. je jIva rAgadveSa rahita bane, eTale mamatA rahita bane, nirmama bane te te karmothI chUTI jAya che. zarIrAdi sarve mArAthI bhinna che, koI mAruM nathI. paramArthathI huM e sarvathI bhinna chuM. huM koIne nathI, kaMI ja mAruM nathI, kaI mAruM nathI, evI zrutajJAnanI bhAvanA mumukSue bhAvavI joIe. jyAM sudhI mukti thAya nahi tyAM sudhI, para dravyathI chuTavAnI bhAvanA karavI joIe. jyAre ene abhAva thaI jaze tyAre pravRtti ja nahi rahe, basa tene ja avinAzI pada jANe. 26.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 ITopadeza ziSya-nirmamatvanuM ciMtavana karavAne upAya zuM ? AcArya - ra7 thI 30 caraNa sudhImAM tene javAba Ape che. dravyArthika nathI huM eka chuM. pUrvApara paryAyamAM anvivaMta chuM, nirmama chuM, "A mAruM che," "huM tene chuM." evA abhinivezathI rahita chuM. zuddha chuM, nizcaya nayathI dravyakarma, bhAvakarma ane karma AdithI rahita chuM. kevalIo dvArA te anaMta paryAya sahita rUpathI ane zrata kevalI dvArA zuddhopaga mAtra rUpathI jANavAmAM AvI zakAya e huM AtmA chuM. ane saMyogathI dravya karmothI prApta thayela hAdika paryAya che, te sarva mArAthI taddana bhinna che. ra7. saMsAramAM ja dehAdikanA saMyogathI, anya vastuonA saMgathI DuMgara jevaDA moTA duone, duHkhanA samUhane veda che, sahana kare che, ane e sarva saMye mana, vacana ane zarIranI kriyAothI thayA kare che, mATe e sarva saMgane tyAga karavA yogya che. mana, vacana ane zarIrathI A mAruM che," evI jyAM sudhI mamatva buddhi, manavRtti rahe che, tyAM sudhI saMsAra kAyama sthira rahe che. e sarvathI huM bhinna chuM, evI buddhi vRtti thAya tyAre ja mukti prApta thaI zake che. 28. sAdhaka vicAre che ke zarIra Adi pudgalanI sAthe jIvane mArApaNAne saMbaMdha che, tethI ja roga, mRtyu, jarA, janma Adi bAdhAo upaje che, thAya che, te kevI bhAvanAthI ,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ibdopadeza 21 e bAdhAone haTAvavI (haThADavI) joIe ane tenuM pote ja samAdhAna kare che ke - eke huM nirmamaH zuddhaH " huM ekale ekAkI nirmamatva zuddha AtmA chuM. evI jene pratIti thaI che, tene maraNane bhaya nathI rahetuM. te jANe che ke, AtmA marato nathI, e te phakta zarIranI pherabadalI che, pachI temAM bhaya pAmavAnuM zuM? tema javarAdi rogothI mane pIDA thatI nathI, re mArA nathI, pachI pIDA zenI? tema ja bALapaNa, yauvana, vRddhatva, jevI avasthAnA kalezethI huM zA mATe duHkha pAmuM? e sarva avasthAe te pagalene pariNAma rUpe che. te sarva kAMI mArA nathI, paNa paradra che. 29 vaLI sAdhaka vicAre che ke - e sarva pudgale meM pUrvabhavamAM paNa pharI pharI aneka vAra meha-mamatva rAkhIne bhegavyA che, ane jogavI bheLavIne choDI dIdhA che. bhejanamathI choDI dIdheluM ucchiSTa bhajana te eka kahevAya che. tema bhegAvIne cheDI dIdhelA bhege paNa eka vADa samAna che, evI eThamAM mArA jevA jJAnane have spRhA, bhegecchA zenI hoya? arthAtu have evI koI bhogecchA rahI nathI. he Atmana ! have tuM jyAre mekSAthI thaye che, tyAre tAre nirmamatvanI ja bhAvane bhAvavI joIe. 30. ' ziSya-jIvanI sAthe pudgala haMmezAM kevI rIte baMdhAya che?
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 iSTApadeza AcAya kahe cheH koI vAra jIva baLavAna Aya che, te keI vAra ka baLavAna thaI jAya che; e rIte jIva ane kanu vera anAdikALathI cAlI rahyuM che. pUrva kabaLavAna thAya che, tyAre jIvanAM audAyika vagere bhAveA pedA karI jIva pAse vizeSa karyAM karAve che. eTale kamanI paraparA vadhe che. ane koI vAra kALalabdhithI jItra baLavAna banIne kAne rAke che, tema ja karmAMnI nirjarA kare che. jIvanA piraNAma ke je nimitta kAraNa che, tene grahaNa karIne pudgaLa ka rUpe pariName che. ane peAtAnA cetanAtmaka pariNAmeAthI pote ja pariNAmavALA jIvane mATe paulika ka nimitta banI jAya che. ane kALa Adi labdhithI baLavAna thayela jIva karmone nAza karIne potAnA anaMta sukhanuM kAraNa hAvAthI svAtma upalabdha rUpa meAkSane cAhe che. mATe ja kahevAya che ke, pAtapAtAnA mahAtmyanA prabhAva vadhatAM peAtAnA svAne mATe peAtAnI upakAraka vastune koNa nathI cAhatuM ? 31. mATe samajo ke, kazrI khaMdhAyela prANI karmonA saMcaya kare che tyAre :~ laikAnA sAmAnya svabhAva evA hoya che ke, peAtAnA svAtha sAdhI levA, temane anusarIne huM jIvAtmA ! tuM paNa tArA svArtha sAdhI le, deAdi sarva paravastu che. chatAM ajJa anIne tenA upara tuM sadA upakAra karatA Avye che. arthAt dehArdine saMtASavAmAM tuM tArI zaktine uryeAga karI rahyo che. te sa para upakAra che. tene tyAgIne leAkasvabhAvane anusarIne
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ibdopadeza 23. tuM tAre pitAne svArtha sAdhI le eTale ke tuM kSa--sAdhanA karIne tuM tArA pitAnA upara ja upakAra kara. 3ra. ziSya sva ane para bheda kevI rIte jANo ane te jANavAnuM zuM phaLa thAya? AcArya kahe che - gurunA bedhathI tathA potAnA abhyAsathI upajelA jJAnathI, svAnubhUti dvArA AtmA ane parane bheda jaNAya che. ane tenuM phaLa Atmika sukha je anaMta che te prApta thAya che, mokSa sukha prApta thAya che. 33. ziSya-mekSa sukhanA anubhavanA viSayamAM guru keNa thAya che? AcArya kahe che - jyAre AtmA pote ja mekSa sukhane abhilASI thAya che, tyAre "mane mokSa sukha prApta thAo" evI abhilASA jIva karate rahe che. tyAre te mekSa sukhanA upAya jANavAne Icche che, ane tyAre pite ja pitAnA jJAnathI pitAne mekSa sukhanA upAya batAvanAra guru banI jAya che. 34. ziSya-AtmA ja guru che, te pachI dharmAcArya gurunI jarUra na rahI? eTale temanI sevA karavAnI paNa jarUra rahetI nathI. AcArya samajAve che ke
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTapadeza tatvajJAnI jIva keIpaNa upAye tatvajJAnane tyAgI agratA prApta karatuM nathI, tema ajJa jIva, abhavya Adi jIva hajAro dharmopadezathI paNa tattvajJAna prApta karI zakatuM nathI. guru Adi ke zatru, mitra Adi temAM vyavahArathI nimitta mAtra ja che. paramArthathI vAstavamAM keIpaNa kAryanuM thavuM ke na thavuM tene AdhAra tenI pitAnI yogyatA upara ja rahe che. 35. ziSya pUche che ke, abhyAsa kema karavo? AcArya kahe che - rAgAdi vikalpathI upajate citta vikSepa jeNe upa zamAvI dIdhuM che, ane je pitAnA sva-svarUpamAM sthita thavA mATe ekAnta sthAnamAM, yogasAdhanA mATe yogya parvatanI guphA AdimAM ALasa, nidrA, pramAda, vagere dUra karIne abhyAsa kare. 36. ziSya-bhagavan! yegIne svAnubhUti thaI rahI che, tenI tene kema khabara paDe? ane enI hara eka kSaNamAM unnati thaI rahI che e paNa kema jANI zakAya ? AcArya kahe che - jema jema svAnubhavathI, svasaMvedanathI, zuddhAtma svarUpa prakAzatuM jAya che, sanmukha AvatuM jAya che, tema tema anApAse prApta thayelA bhegamAM paNa tenI ruci, prIti tathA Adara raheto nathI. tenA aMtaramAM bhegechA utpanna thatI nathI. 37.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTApadeza 25 uparanA bhAvane vizeSa spaSTa karatAM kahe che ke -jema jema anAyAse prApta thayelA, prApta bhege uparathI bhegecchA viramatI jAya che, aruci vRddhi pAmatI jAya che, tema tema yegInI AtmasaMvedanamAM nijAtmAnI anubhavanI pariNatI vRddhi pAmatI jAya che. 38. AcArya kahe che - sva-saMvedana vRddhi pAmatA pariNatI kevuM rUpa dhAraNa karatI jAya che te sAMbhaLa. gI samasta vizvane IndrajALA samAna vyartha mAne che, ane svapnavat jANe che. ane AtmalAbha, AtmaprAptinI abhiruci vRddhi pAme che, ane kaI vakhate anya viSayamAM, paravastumAM, mana kheMcAI jAya che, te turata pazcAtApa kare che. 39 sAce gI (sAdhu) ekAMtavAsa Icache che, sadAye nirjanatA cAhe che. pitAnA kArya mATe paNa ochAmAM ochuM bele ane tene paNa bhUlI jAya che. leke mane raMjana thAya tevuM belivuM, maMtra-taMtranA prayoga karavA, jyotiSathI lokonA lAbhAlAbha batAvavA vagere sAcA sAdhuonuM kartavya nathI. ane evA kAmamAM phasAI na javAya te mATe ja sAdhune nirjanatA ane ekAntavAsanI jarUriAta AcAryazrIe batAvI che. sAce sAdhu, yegI pitAnA AtmadhyAnamAM ja lIna hoya. tene janasaMga pasaMda paDatuM nathI. temaja vadhAre ' che. 11
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ iTApadeza balavuM paNa gamatuM nathI. ane AtmadhyAnamAM ja magna hovAthI beleluM paNa DI vAramAM bhUlI jAya che. 40. jeNe AtmasvarUpamAM sthiratA prApta karI lIdhI che, tevA gI sAdhunI badhI kriyA anAsakta bhAve thatI hovAthI te bele che chatAM bolatA nathI, jevA chatAM jotA nathI. 41. jyAre yegI pitAnA yogamAM (samAdhimAM) tanmaya thaI jAya che, abhedAnaMdamAM lIna thAya che, tyAre te potAnA zuddhAtmA svarUpanuM avalokana karatA rahe che. pitAnA niraMjana AtmAne ja anubhava karatA rahe che, ane AtmatanmayatAne lIdhe tene potAnA zarIranuM paNa vedana bhUlAya che ane bAhya jJAna zUnya e avasthA che, tene samAdhi kahe che. samAdhilIna yugIne nirvikalpanAne anubhava hoya che, tethI e avasthAmAM saMkalpavika thatA nathI, paraMtu samatArUpa vItarAgabhAvanuM AsvAdAna hoya che, te apUrva AnaMdamaya avasthAmAM mokSa sukha vedAya che, te sthiti avarNAya che, anubhavagamya che 42. ziSya-- he bhagavAna! mane Azcarya thAya che ke, evI vilakSaNa vibhinna dazA thavAno saMbhava kema hoI zake? AcArya-dhImAna ! sAMbhaLa! je jyAM rahe che, tyAM tenA para prema rAga thAya che. pachI te rAgI rAgavazAt bIje kyAMI jaI zakatA nathI, athavA javA IcchatuM nathI. te ja prakAre gI sAdhujanane adhyAtmamAM prema lAgavAthI, tene temAM ja AnaMdane anubhava thAya che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTapadeza ane tethI tene AdhyAtma pravRtti sivAya bIjI koI pravRttimAM rasa AvatuM nathI, ane ruci sivAya anya pravRtti temane kema saMbhave ? 43. 1 anya keI bIjI pravRtti nathI karatA tyAre zuM thAya che, te have AgaLa AcArya batAve che - AtmadhyAnamAM lIna evA gIgaNa AdhyAtmathI bhinna anya kaI pravRtti karatA nathI. tethI AtmAthI anya bhinna zarIrAdinI zubhAzubha vicAra vizeSathI anabhinna rahe che. anyapara vastuone vicAra na karavAthI temane rAgadveSa utpanna thato nathI. tethI jeTale aMze rAgAtmaka vRttio rokAya che, teTalI abaMdha dazA thAya che ane pUrvakarmanI nirjarA thAya che. 44. zarIra vagere anya te anya ja che, ane tethI tenA vaDe dukha Upaje che. AtmA AtmA ja che, tethI tenA vaDe sukha Upaje che, tethI mahAtmAo pitAnA AtmAne mATe ja sarva pravRtti kare che. zarIra vagere jaDa svarUpa che, ane te AtmAthI bhinna che, paraMtu ajJAnI manuSya temAM svatvanI kalpanA kare che, tethI tenA viyega samaye duHkhI thAya che. - je padArthane saMga thAya che, tene avazya viga paNa thAya che ja. ane ajJa jana pitAnA mAnI lIdhelA evA padArthonA saMgathI haSita ane viyegathI atyaMta duHkhI thAya che, ane vilApa kare che. paraMtu Atma-padArtha caitanya svarUpa che. ane AtmasAdhanAthI svAdhIna nirAkuLa AtmasukhanI prApti thAya che. tethI tIrthakara
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTApadeza bhagavAnee kaThera tapasyA rUpa AtmasAdhanA karIne sarva karmone kSaya karIne zuddha svarUpane prApta karyuM che. eTale mahAtmAonI sarva pravRttio potAnuM zuddha svarUpa prApta karavA mATe ja hoya che. 4pa. heya ane upAdeyane nahi jANavAvALA ajJa manuSya zarIrAdi jaDa dravyane (pudgalane) potAnA mAnIne temAM AnaMda mAne che. tethI te pudgale narakAdi cAra gatimAM jIvane cheDatA nathI, bhava bhavamAM e pudgale jIvanI sAthe baMdhAyelA ja ja rahe che. 46. dhyAnamAM sthira, magna thavAthI, yegI pravRtti lakSaNavALA bAhya vyApArathI udAsIna paNe udayAnusAra vate che. evA yogIe AtmadhyAnamAM paramAnaMdane anubhava kare che. dhyAnahIna mAnava te paramAnaMdane anubhavI zakato nathI. 47. dhyAnAnaMda rUpa agni bhavabhavanA saMcita karmonI rAzine bALIne bhasma karI nAkhe che. evA AnaMdamasta bhegIo, parisaha, upasarga, vagere bAhya kaleza, duHkhonA vedana pratye upekSA buddhivALA hovAthI teo tethI zeka duHkha rahita thAya che. 48. paramajJAna rUpa mahA jati avidyAne nAza kare che. mATe mumukSue-melanA abhilASIoe guru AdinI pAsethI tenI ja (jJAnatinI) puchagAcha karavI joIe. tathA enI ja IcchA karavI joIe ane sadA ene ja anubhava kare joIe. 49
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ibdopadeza A pramANe ziSyane vistArathI samajAvyA pachI AcAryazrI tenA sArarUpa heya upAdeya tattvane samajAve che. AtmA judo che, pudgala judA che. zarIrAdi pudgala dravyathI AtmA taddana bhinna che, e tattvane sAra che. sUtra, zAstromAM e sivAyanuM bIjuM je kaMI kahevAmAM AvyuM che, e sarva A eka ja tattvane sarva vistAra che. 50. hitAhitanI parIkSA karavAmAM catura e matimAna bhavyAtmA, mekSanA parama sukhanA kAraNabhUta AtmajJAnane upadeza jemAM bharele che, evA A Ibdopadeza nAmanA graMthanuM yathArtha prakAre adhyayana, manana ane ciMtana karIne tethI utpanna thayela AtmajJAnathI mAna, apamAna, AdimAM rAgadveSa na karatAM samabhAva dhAraNa karI, nirAgrahI banI, nagara ke grAmamAM athavA nirjana vanamAM vasavA chatAM anupama ziva saMpadA rUpa mekSapada prApta kare che. 51. - sadgurune sabaMdha grahaNa karIne je tenI upAsanA kare che, tene AtmA ane pudgala bhinna che, tenI pratIti thAya che, ane svAnubhavathI AtmasvarUpane oLakhe che. tethI te parama sukhanA dhAmarUpa paramAtma padane prApta kare che. para. zivamastu sarva jagata parahita rataH bhavatu bhUtagaNa: cheSAH pravAtu nAza sarvatra sukhI bhavantu lekara 10 sapi santu sukhInaH sarve santu nirAmayA sarve bhadrANi pazyata mAkazcita pApamAcareta 2. li. vizvazAnti cAhaka
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ seDahama sahama 3 sahama - sohama . zrI pratyendu viracita 34 samAdhi za ta ka 34 (saraLa gujarAtI anuvAda) . saMpAdaka vizva zAnti cAhaka viSaya sukhAni te divasa ke punaH duHkhAnAM paripATI bhrAta chava mA vAhaya - AtmanaH sakadhe kuThAram | -paramAtma prakAza viSanuM sukha mAtra be divasanuM ja che ane pAchaLathI e viSaye duHkhanI saMtatI rUpa che ema jANIne he brAna jIva, tuM pitAnA skaMdha para te pote ja kulhADI na mAra. arthAt viSayenA sevanathI narakAdi duHkhemAM pitAne DubAvanAra A AtmA ja che mATe tenAthI virama ane jJAnIonA mArgane anusaraNa kara te ja zreyane mArga che. prathamavRtti sAhama , saMse
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sADahuma sAhama Tu sAnnuma sAhas samAdhizataka jeNe AtmAne AtmA rUpe ja jANyA ane aparane para jANyuM evA akSaya ane anaMta beAdhavALA siddhAtmAne namaskAra karu chuM. ahI pUrvAthI mekSeApAya kahyo ane uttarAdhathI mAkSa svarUpe kahyuM, siddhAtmA eTale siddha prabhu. arthAt siddha eTale sakaLa kathI atyaMta mukta tevA AtmAne namaskAra. temaNe zuM karela che ? jeNe AtmAne AtmA rUpe ja yathA jANelA, zarIrAdi rUpe ke karmAMtpAdita sura, nara, naraka, tiryaMcAdi jIva pA~yAdi rUpe nahi, apara eTale bIjuM, AtmAthI anya (juduM) evuM je zarIrAdi tathA kamajanita manuSyAdi jIva payAdikane para eTale bhinna jANelu, eTaluM ja nahi paNa je akSaya ane anata khAdhavALA, eTale akSaya nAma avinazvara ane anata eTale dezakAlAnavacchinna jenA medha tevA, temane namaskAra heA. AvA je madha te anaMta darzIna sukhavI sahuva mAna ja
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 3 hAvA joie, eTale te sAmarthyathI te siddhAtmA anaMta catuSTa rUpa paNa jANavA ema tAtpa che. have atre evI zakA thAya ke, peAtAnA ISTa devatA te paMcaparameSThI rUpa che, chatAM siddhane kema namaskAra karyAM? tenA samAdhAnamAM samajavu' ke- vyakhyAtA ane zreAtAne siddha svarUpa prApta karavAnI IcchA che, mATe siddhane namaskAra karyAM che. vaLI siddha zabdathI ja arihaMta AdinuM grahaNa thAya che, kAraNa ke temane paNa nayApekSAe dezathI siddhapaNuM che. 1. pUrvokta siddha svarUpa prApti arthe upadezakartA sakala iSTa devatAnI stuti kare che, je bhagavAnanI bhAratI rUpa vANI vibhUti kAI paNa AtmAne khAdha na karatA chatAM vijayI vate che. te bhAratInI vibhUtie kevI che, te kahe che. ' avadyate'pi' e vizeSaNa digambara AmnAyanu che, kemake digambara matamAM bhagavAnanI kriSya dhvani anakSara rUpa che. zvetAmbara matamAM bhagavAna akSara rUpa vANIthI mukha dvArA upadeza Ape che. bhagavAna akSara rUpathI upadeza Ape che, tenA nirNIya siddhAMta prathAthI joI levA. ' avanane'pi' e vizeSaNa sahita vibhUtie jANavI, athavA dvaMdva-samAsa karatAM, vANI tathA chatra, cAmara, pratihAryAdika vibhUti ema ene samAveza grahI zakAya, nirIha evA bhagavaMta chatAM jenI evI vibhUti che, IcchA meAhanIya kA~thI utpanna thAya che. prabhue mehanIya karmonA nAza karyAM
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 samAdhizataka che tethI IcchArahita che. evA tIrthakara eTale saMsAra samudrathI taravAnA tIrtha jevuM Agama (tIrtha) karanAra che, zivAya-parama kalyANa svarUpa che, temane dhAtre eTale sakala lekane uddhAra karanAra evA temane, sugatAya eTale samyam anaMta catuSyane je pAmelA che evA, viSNu eTale sarva kAlekanA kevalajJAna vaDe vyApaka evA temane, jina eTale karmarUpa zatruone jItanAra evA, sakalAtmA eTale kalAe sahavartamAna che zarIra jenuM te sakala tevA AtmA evA temane namasakAra. 2. zaktithI anusarIne, zrata thakI, liMga thakI, sAhita aMtaHkaraNa vaDe nirIkSA karIne kaivalya sukhanI spRhA karanAra mATe, vivikta AtmasvarUpa kahuM chuM. ISTadevane namaskAra karyA pachI, vivikta eTale karmanA maLathI rahita evA AtmAnuM, jIvanuM svarUpa kahuM chuM. zaktine anusarI yathAzakti kahuM chuM. tevA AtmAnI nirmaLa manathI nirIkSA karIne kahuM chuM, nirIkSA zAthI thAya? eka te zrati eTale sUtra siddhAMtathI, temaja liMga thakI eTale hetu thakI nirIkSA karIne kahuM chuM, te A pramANe, AtmA zarIrAdithI bhinna che, kema ke te bhinna lakSaNavALA che. je jenAthI bhinna lakSaNavALuM hoya te tenAthI bhinna hoya jema ke jaLa ane agni, e ja pramANe AtmA ane zarIra bhinna lakSaNe pita che, e lakSaNa kaMI aprasiddha che ema paNa nathI. kema ke AtmA che te upayoga svarUpe upalakSita che, ne zarIrAdi che te tethI viparIta jaDa svabhAvavALuM che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka ekAgra cittathI AvuM anubhava jJAna pAmIne bannenA lakSaNa kahuM chuM. sakala karma malathI rahita thatAM je zAzvata sukha prApta thAya che, te sukhanI pRhA jemane che, tevA adhikArIne AtmasvarUpa kahuM chuM. 3. sarva dehamAM-bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA, e traNa prakAre AtmA che, temAM aMtarAtmAthI paramAtmAnI prApti karavI ane bahirAtmAne tyAga kare. jaDa vastumAM Atmabuddhi te bahirAtmA. dehathI AtmA judo che, evI buddhi te aMtarAtmA, ane nirmala kamarahita ratnatrayI yukta te paramAtmA. e traNa prakArane AtmA sarva dehane viSe raheluM che. abhavya jIvamAM nahIM, kema ke tenAmAM te bahirAtmA mAtrane saMbhava che, tyAre te sarva dehamAM vidhA AtmA hoya e paNa zI rIte? abhavyamAM paNa dravya rUpatAe karIne tyAM paNa tridhAma sadbhAva utpanna che. abhavya jIvomAM aMtarAtmA ane paramAtmatva sattAe rahyuM che. paNa abhAmAM aMtarAtmA ane. paramAtmatvane AvirbhAva (pragaTa bhAva) thatuM nathI. tethI abhavya. je paramAtma pada pAmatA nathI, ane mekSamAM jatAM nathI. abhAmAM Avirbhave sadAkALa bahirAtmapaNuM che, kAraNa ke temAM tevA prakArane svabhAva ja kAraNa che, abhavya. jemAM pAMca jJAnAvaraNanI upapatti ghaTe che. kevalajJAna, kevala darzana, ane kSAthIka cAritryanI sAmagrI teone prApta thavAnI nathI, mATe te abhavya kahevAya che. paNa teomAM sattAnI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka apekSAe tridhAtmanuM abhAvapaNuM ghaTatuM nathI, athavA bhavya rAzinI apekSA e sarva deha ema kahyuM che ema paNa mAnI zakAya athavA pAsenA tethI dUra, ane sauthI dUra evA sarva bhavyane viSe e pramANe bhavyAbhavya sarvatra tridhAtmA kahyo, tyAre zrIsarvajJa je paramAtmA che tenAmAM aMtarAtmAne bahirAtmAnA abhAvane lIdhe e vAta ghaTe nahi, e zaMkA paNa nakAmI che, kema ke bhUta prajJApana nayanI apekSAe temanAmAM paNa te AtmAne virodha nathI, ane dhRta ghaTanI peThe siddha thAya che. je sarvAvasthAmAM para e paramAtmA thaye te pUrve paNa bahirAtmA, aMtarAtmA hatA. e te ghanaghaTanI jema siddha ja che. aMtarAtmAnuM paNa bahirAtmatva tathA paramAtmatva bhUta bhAvi prajJApana nayApekSAe samajI levuM. tyAre e traNamAMthI zAthI zAnuM upAdAna karavuM ? zAne tyAga kare ? te kahe che. paramAtmAne pAmavA ane bahirAtmAne taje te mATe prayatna madhya athavA aMtarAtmAe kare. bahirAtmAne aMtarAtmA banatA tyAga. have AgaLa traNenuM pRthaka lakSaNa batAve che. 4. zarIrAdine viSe AtmabrAnti jene che te bahirAtmA, cittadeSarUpa brAtirahita te aMtarAtmA ane ati nirmaLa te paramAtmA. zarIrAdi eTale zarIra, vANI ane mana; temane viSe Atmabuddhi jene thaI che te bahirAtmA, citta eTale vikalpa, deSa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka eTale rAgAdi ane AtmA te zuddha cetana dravya, temAMthI vibhrAMti eTale brAntinuM dUra thavuM, jatuM rahevuM, ke jene thayuM che, te aMtarAtmA. je cittane citta rUpe, dezane doSane rUpe AtmAne AtmArUpe jANe che, te aMtarAtmA che, arthAt che citta ane demAM "AtmA mAnavA rU5 bhrAnti jatI rahI che te aMtarAtmA. paramAtmA te kevA che, je sarva karma maLa rahita che, te paramAtmA che. tene guNe kahe che. 5 nirmaLa, kevaLa, zuddha, vivikata, prabhu, avyaya, parameSThI, parAtmA, paramAtmA, Izvara, jina, nirmaLa eTale karmamaLa rahita che. kevaLa eTale zarIrAdi saMbaMdha rahita che. zuddha eTale dravyakarma ane bhAvakarmarahita parama vizuddha che. vivikta eTale zarIra kamadinA sparzathI rahita. prabhu eTale iMdrAdikanA svAmI che. avyaya eTale pitAnA svarUpathI nAza nahi thanArA evA, parameSThI eTale IMdrAdithI vaMdanika te, jina eTale rAgadveSAdi jItanArA, paramAtmA eTale saMsArI jIthI jene ukRSTa AtmA che, Adi aneka nAmadhAraka paramAtmA che. 6. Indriya dvArathI bAhya evA padArthanA grahaNa prati kuraNa pAmavAthI je bahirAtmA AtmajJAnathI parAkSukha (vaMcita) thaI ema ja jANe che ke A deha e ja AtmA che ane zarIra te ja huM chuM, evI tene buddhi thAya che, tethI te zarIrane ja AtmA mAne che. 7. nara eTale manuSya tenA dehamAM rahele te pitAne
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka (AtmAne) nara mAne che, koNa ema mAne che ke je bahirAtmA che te ja. e ja rIte pazunA dehamAM hoya te AtmAne pazu mAne che. ne deva zarIramAM hoya te deva mAne che. 8. naraka yogya dehumAM rahyo hoya te te AtmA nArakI chuM ema mUDha mAne che, paNa pitAnuM je yathArtha svarUpa te jANatuM nathI. AtmA che te karmanI upAdhi vinA narAdi rUpane potAnI meLe letA nathI, arthAt tattvathI kamanI upAdhivALe nathI. mAtra vyavahAramAM tene kahevAya che, jIvane je manuSyAdi paryAya prApta thAya che, te karmopAvikRta che, kema ke karma nivRti thatAM paryAya paNa nivRtti pAme che, arthAt te te paryAya jIvane vAstavika nathI, mATe ja kahevAmAM Ave che ke, AtmA te anaMtAnaMta jJAna zaktivALe che, ane anaMta vIrya zaktivALe che, e chatAM zI rIte jANI zakAya ? mATe jaNAve che ke, te AtmA svasaMvedya che ane te acaLa sthitivALe che. tenA svarUpane vinAza saMbhavato nathI, arthAt mukta thayA pachI pAche saMsAramAM Avato nathI. 9 mUDha ajJAnI bahirAtmA anyanA AtmA sahita acetana zarIrane pitAnA zarIranI mAphaka ja IndriyenA vyApAra tathA vacanAdi vyavahAra karatAM joI tene anyanA zarIrane anyane AtmA mAnI le che. jema bahirAtmA potAnA zarIrane pitAne AtmA mAne che, tevI ja rIte strI, putra, mitra AdinA zarIrane, strI, putra, mitrAdinA AtmA rUpe mAne che. 10.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka vizvama eTale viparyAsa-mithyAjJAna, te thAya che. kone thAya che? te je AtmasvarUpane nathI jANatA teone. zAthI thAya che? pUrvokta evA svapara adhyavasAyathI. kyAM thAya che? ke dehane viSe. zA prakArane vibhrama thAya che? ke putra bhAryAdi gocara, arthAt AtmAne upakAraka nahi evA putra dArA, dhana, dhAnyAdine pitAnAM upakAraka mAne che, pitAnA mAne che, e bhrama thAya che, temanI saMpatithI saMtoSa mAne che, temanA viyegathI mahA saMtApa mAnI prANa tyAga karavAne paNa taiyAra thAya che. evA vizvamathI zuM thAya te kahe che? 11. tethI bahirAtmAmAM avidyAnA saMskAra daDha thAya che, tethI ajJAnI ja janmAntaramAM paNa zarIrane ja AtmA mAne che. te vibhramamAMthI bahirAtmAne saMskAra rUpa vAsanA daDha thAya che, tene avidyA kahe che. enAthI avivekIe punaH eTale janmAMtare zarIrane ja AtmA mAne che. ema mAnI zuM kare che. te kahe che. 12. anAdikALathI bahirAtmAne dehamAM AtmabuddhinI bhrAnti thaI che, ane te AtmAne paramAnaMda nahi pAmavA detA dehamAM ja bAMdhI rAkhe che, saMsAramAM paribhramaNa karAve che, arthAt dIrgha saMsAra tApamAM tapAve che, AtmAne jaDa je rAkhe che. jene AtmAmAM ja Atmabuddhi che e aMtarAtmA pite pudgalanA saMgathI AtmAne mukta kare che ane paramAtmA rUpa bane che. 13.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka have AtmAne deha sAthe bAMdhI rAkhanAra bahirAtmAnA duvilAsane anuzaya karatA AcArya kahe che- putra, bhAryAdi kalpanA thaI. zAne viSe? dehane viSe, AtmathI thatAM te kayAM thatAM? dehane viSe. artha e che ke, putrAdi dehane jIvatvarUpe mAnanArAne mAro putra, mArI bhAryA, ItyAdi kalpanA vikalpa pedA thAya che. evAM je anAtma rUpa tenA thakI, AtmAne putra bhAryAdi saMpattine potAnI mAne che. aho ! ema mAnanAruM jagata vinAza pAmI rahyuM che. arthAt svarUpanA parijJAna vinA mAtra bahirAtma thaI gayuM che. 14. have kahelA arthane upasaMhAra karI aMtarAtmA thavAnuM kahe che! saMsAra duHkhanuM mULa kAraNa dehamAM AtmabuddhinI bhrAnti thavI te ja che, mATe te buddhine tyAgIne aMtaramAM praveza kare. AtmA AtmA ja che. evI buddhi karavI, arthAt bahirAtma bhAva tyAgI aMtarAtmA banavuM. aMtarAtmA kevI rIte banavuM? tattva svarUpane samyapha prakAre samaja AtmAmAM Atmabuddhi karavI, jaDa vastu te kadApi kALe pitA rUpa thavAnI nathI, mATe te pitAnI nathI evo nizcaya kare. 15. have aMtarAtmA thayela jIva alabhya lAbha pAmI, pitAnI bahirAtma vRttine yAda karI kheda kare che, mata hoI AtmasvarUpathI bhraSTa thayela ane indriya dvArA viSayamAM Asakta thaye e huM pote ja AtmA chuM. zarIrAdi te AtmA nathI ema pUrve jANyuM nahi, aho! keTalI moTI bhUla thaI?
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka aMtarAtma thatAM pUrvanI bahirAbha ceSTAthI AtmA pazcAtApa kare che, ane pitAnuM svarUpa oLakhavAthI AtmA AnaMda pAme che. 16. have AtmajJAnane upAya darzAve che. e pramANe putra, bhAryA, dhana, dhAnya, kuTuMba, bhegAdi bAhya vastunA vAcaka zabda mAtra tene sarvathA prakAre tajavA ane te pachI aMtaravAcAne paNa azeSapaNe tajavI, arthAt jethI ahaMtA siddha thAya che tevI vAcA mAtra tajavI. eTale huM sukhI, huM duHkhI, A mAruM, A tAruM ItyAdi aMtaravAcA paNa tajavIA je bAhya ane AMtara tyAga rU5 vega kahyo, te karavAthI AtmAnI sthiratA rUpa e samAdhi vega thAya ke saMkSepamAM AtmasvarUpa prakAzaka te yoga jaladIthI bane che. atre graMthakartAe uttama samAdhi lega banAve che. cittavRtti nirodha lakSaNa sadhAdhinuM rahasya prAdurbhAva pAme che, aMtaravAcAne tajavI te rAganuM lakSaNa che, tene paNa aMtarabhAva atre A bhAvArthamAM thAya che. 17. rUpa eTale zarIrAdi rUpa je dekhAya che arthAt Indri dvArA mArAthI jaNAya che, te te acetana che, eTale huM tene je kAMI kahuM te te samajavAnuM nathI. ane vAta karavAne vyavahAra te je jANe tenI sAthe ghaTe, jANanAra te AtmA che, te te te dazya nathI, IndriAyAdithI grAhya nathI, ema che tyAre tenI sAthe belivuM ? A prakAre bAhya vikalpa tajAvI AMtarvikalpa tajavAnI yukti kahe che. 18. che. 12
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka para eTale upAdhyAya gurU Adi te mane pratipAdana kare, jJAna Ape ane huM zikhyAdine pratipAdana (zikSaNa ApavuM.) karavA besuM, te badhI mArI unmatta (pAgalapaNuM) ceSTA ja che, meha mAtrane laIne e AkhuM vikalpa jALa pravarte che, ema kema kaho che! te ke huM te kevaLa nirvikalpa chuM, vacana vikalpa vaDe huM agrAhya chuM. 19. te ja vikalpAtIta svarUpanuM nirUpaNa kare che, je zuddhAtma svarUpa, agrAhya evuM je karmodaya nimitta krodhAdi svarUpa tene grahanuM nathI, arthAt AtmasvarUpe mAnatuM nathI, ane grAhyane (grahaNa karavAne) eTale niraMtara siddha evA pitAne anaMta jJAnAdi svarUpane tajatuM nathI. AvuM ja zuddhAtma svarUpa te zuM kare che? zuM jANe che? cetana acetana-sarvane jANe che, dravya paryAyAdi sarva prakAre sarvane jANe che, AvuM ja rUpa te svasaMvedya-svasaMvedana grAhya svarUpa te huM AtmA chuM. evA svarUpa parijJAna pUrve mAruM ceSTita svarUpa kevuM hatuM te kahe che. 20. jene eka thAMbhale jotAM A puruSa che. evI bhrAnti thaI che, te puruSa thAMbhalA prati jevI ceSTA kare che, tevI ja mArI paNa ceSTA hatI. tenA prati? te kahe che ke, dehAdi prati, zA kAraNathI ? AtmavizvamathI, arthAt dehAdine Atma rUpe mAnavAnA bhramathI. kyAre ? pUrva eTale ke ukta prakAre AtmasvarUpanA parijJAna pUrva. 21. noMdha - pratipAdana-zIkhavuM ane zIkhavavuM.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka - have AtmajJAna thatAM mArI ceSTA kevI che te kahu chuM. sthANune puruSa mAnIne tenA prati je ceSTA thatI hatI, te jyAre sthANu te puruSa che evI bhranti maTI gaI, tyAre jema sthANune sthANurUpe jANavA rUpe pravRtti thaI arthAt puruSa grahajanita upakArApakArarUpa pravRtti aTakI. te ja pramANe dehamAM thate Atmabuddhine bhrama naSTa thavAthI tevI ja ceSTAvALe thaye chuM dehAdi pratye. 22. AtmAmAM puruSa liMga nathI, ke saMkhyA paNa nathI, e batAvavA tathA AtmAnuM spaSTa sAdhAraNa svarUpa banAvavA kahe che. je caitanya svarUpathI AtmAmAM svasaMvedana svabhAva vaDe anubhavAuM chuM. kene? AtmAne. kyAM ? AtmA viSe-svarUpane viSe, te ja huM chuM, napuMsaka, strI ke puruSa huM kAMI nathI, tema ja eka be ke bahu paNa huM nathI, kema ke strItvAdi dharma che te te karmotpAdi te deha svarUpanA che. 23. je Atma rUpe huM anubhavAuM chuM te kevo che te kahe che - je zuddha svasaMvedananA abhAve arthAt anubhava na hatuM tyAre huM sukha hatA, arthAt padArtha parijJAnAbhAva lakSaNa nidrAmAM gADha lapeTAyeluM hatuM, ane jenA sadUbhAve eTale je svarUpane anubhava thatAM vizeSe karIne jAgela chuM, te ja svarUpa
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja. samAdhizataka huM chuM. huM bAhya Indriye vaDe agocarapaNAthI kathana karavAne azakya ane svasaMvedana jJAna vaDe grAhya chuM. 24. svarUpane jANanArane rAgAdi kSINa thayelA hovAthI kavacita paNa zatru-mitra vyavasthA rahetI nathI te darzAve che - ahIM ja arthAt A janmamAM ja, jJAna svarUpa sarva parabhAvathI rahita evA nirmaLa AtmAne jANanAra puruSanA rAga-dveSAdi doSone nAza thAya che. zAthI kSINa thAya che? te uttaramAM samajavuM ke AtmAne tatvathI jANavAthI, yathAvat AtmasvarUpa jANavAthI, rAgAdi kSINa thayA tethI mAre zatru ke mitra rahetA nathI. 25. tathApi koI ema zaMkA karIne kahe che bhale tuM bIjA koIne zatru mitra na hoya te paNa bIjA koI te tArA zatrumitra haze ne? te zaMkAnuM samAdhAna kare che aMtara AtmA samAdhAna kare che ke ajJAnI ane te mArA AtmAne dekhatA-jANatA nathI. mAruM AtmasvarUpa te atIndriya hovAthI temanI Indriyone agocara che, tethI teo mArA viSe zatru mitranI kalpanA kevI rIte karI zake? teo te mArA jaDa zarIrane ja dekhe che. zarIrathI bhinna e AtmA te dekhAtuM nathI, te bhale teo mArA zarIrane zatru-mitra mAne. mArA AtmAne tethI zuM? jJAnIjane mArA zuddhAtma svarUpane yathAvat jANatA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka hevAthI temanAmAM rAga-dveSAdine abhAva che, tethI mArA pratye temanAmAM zatru-mitrAdi bhAva kema saMbhave? ra6. have aMtarAtmA bahirAtmAne tyAga kare te pachI paramAtmA prAptine zuM upAya te batAvavA kahe che. e pramANe bahirAtmAne tajIne aMtarAtmAmAM sthira thayelAe sarva saMkalpa varjita paramAtmAnI pUrvokta pramANe bhAvanA karavI. aMtarAtma pada prApta kare chad, bahirAtmAne tyAga karI, aMtarAtmA paramAtmAnI bhAvanA kare. kevA prakAranA paramAtmA che? te kahe che ke, sarva saMka95 varjita che, athavA sarva saMkalpane tyAgI paramAtmAne bhAve te paramAtmA thAya che, je jenuM dhyAna kare, te te thAya che. ra7. have bhAvanAnuM phaLa kahe che paramAtmApadanI bhAvanA bhAvatA rahevAthI sehama e ja chuM. "huM ja paramAtmA samAna AtmA chuM." evA saMskAra prApta thAya che, grahaNa thAya che. e pramANe vAraMvAra tene abhyAsa karatA rahevAthI te saMskAra daDha thaI jAya che, tyAre Atmasthitine prApta kare che, svasvarUpamAM sthira thAya che. 28. mUhAtmA te bahirAtmA. jyAM zarIra, putra, kalatra, dhana, dhAnya Adi upara vizvAsa kare che, e sarva vastuo mArI che, huM e vastuthI bhinna nathI, ema abheda buddhi azuddha
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka pariNAmathI dhAraNa kare che, tenAthI kaImeTa bhaya nathI, tathA paramAtma svarUpanI ramaNatA, lInatAthI je bhaya kare che, paraMtu tenAthI bIjuM kaMI abhaya sthAna nathI, athavA ajJAnI jIva paramAtma svarUpamAM pravRtti karatAM bhaya pAme che, paraMtu tatva daSTithI vicAratA AtmadhyAna, AtmajJAna, AtmaramaNatA, AtmasthiratA e ja anaMta sukhanA sthAne che, te ja parama abhaya sthAna che. paraMtu te abhaya sthAnane ajJAnI na te jANI zake che, ane na te pAmI zake che. 29 | sarva Indriyone saMyama karI sthirabhUta aMtarAtmA vaDe kSaNamAtra jotAM je jaNAya che, te ja paramAtma tatva che. pita. pitAnA viSayamAM pravartatI sarva Indriyane nirodha karI, mULamAM kahyA pramANe saMyama karIne, sthirAtmAthI jotAM je cidAnaMda svarUpa pratibhAse che te ja paramAtmAnuM svarUpa che. 30. je paramAtmA te ja huM, ane je huM te ja paramAtmA, eTale huM ja je parama eTale prasiddha utkRSTa AtmA che, te ja huM chuM, ane je svasavedana prasiddha huM, e nizcayanuM sthAna aMtarAtmA chuM, tyAre mAro ane paramAtmAne A abheda che, eTale huM ja mAre pitAne upAsya chuM, bIjA koInI ArAdhanAnI mAre jarUra nathI evI sthiti che. eTale ArAdhyA rAdhakanI vyavasthA e pramANe che, te ja batAvavA kahe che. 31. huM je dravyArthikanaya ane paryAyAthikanayathI zuddha te mArA AtmAne ja prApta chuM, te svarUpe huM trikAlamAM akhaMDapaNe sattAe chuM. mArA AtmAne zapazama cetanA yoge, viSamAMthI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 17 kheMcI, pitAnA abAdhita sahaja svabhAvane prApta chuM. huM mArA jJAnaguNamaya AtmamAM parama AnaMda vaDe paripUrNa chuM. 32. AtmAne zarIrathI je abhinna jANe che, tene prati kahe che. je dehathI AtmAne pUrvokta prakAre bhinna jANato nathI, tathA avyaya eTale aparityaktAnaMta catuSTa svarUpavALe jANatA nathI, te bahirAtmA mithyAtvI jIvAtmA mekSa pAmI zako nathI. zuM karavA chatAM paNa nathI pAmata? parama tapa tapyA chatAM paNa mekSa pAmate nathI, are! parama tapa karavAthI te manane mahAkaleza thAya che, tyAM tenAthI nirvANa prAptine saMbhava ja zAne ? 33. AtmA ane dehanA aMtara eTale bhedanuM jJAna thavAthI je akSaya AnaMda thAya che, tenAthI tRpta eTale atyaMta sukhI munirAja bAra prakAranA tapathI ghara duSkRta bhegavavA chatAM paNa kheda pAmatA nathI. 34. jenuM AtmarUpa sarevaramAM mana rUpa jaLa te rAgadveSa rUpa kalelathI eTale jenuM mana kaluSatA, caMcaLatAne dhAraNa karatuM nathI. caMcaLatAne nAza thavAthI ja mana sthira thAya che. rAgadveSAdine nAza thavAthI mana zuddha thAya che, evI rIte jenuM mana zuddha sthira hoya te ja AtmAne anubhava pAmI zake, bIjA koI anyane anubhava thatuM nathI. 35. tatva tatva kahe che te zuM ? te have batAve che -
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka avikSipta eTale rAgAdi rUpe apariNata evuM je nizcala mana te te Atmatatva arthAt AtmAnuM yathArtha svarUpa ane tethI viparIta AtmabrAnti mATe avikSipta manane Azraya kara, manane sadA avikSipta ja rAkhavuM, vikSepa pAmavA devuM nahi, manane vikSepa zAthI thAya che, ane avikSipta kema thAya te kahe che. 36. zarIrAdi jagatanA mAyika padArthone pavitra, sthira tathA AtmarUpa mAnavA te avidyA, tene abhyAsa eTale punaH punaH te mAyika padArthomAM pravRtti, ane te pravRttithI pedA thayelA saMskAra e vAsanA, tene karIne avaza eTale viSayendriyAdhIna thayela mana vikSepatAne pAme che, ne tenuM te ja mana jJAna saMskArathI eTale AtmAne zarIrAdi thakI bhinna jANavA rUpa punaH punaH abhyAsathI, svataH eTale pitAnI ja meLe, AtmasvarUpa tatvamAM avikSipta heI sthira thAya che. 37. avikSepanuM phaLa batAvavA kahe che - apamAna eTale pitAnA mahatvanuM khaMDana. avajJA, eTale tiraskAra, mada, IrSA, mAtsarya, Adi te jenA vaDe cittane vikSepa thAya, arthAt rAgAdi pariNAma thAya, tene te vinna kare che, ne jenA cittane vikSepa thatuM nathI, tene temAMnuM kAMI paNa thatuM nathI, doSayukta citta te ja saMsAra che. 38. apamAnAdina apagamane upAya kahe che - mehanIya karmodayathI jyAre tapasvIne AtmAmAM rAgadveSa utpanna thAya tyAre bAhya viSayathI vyAvRtta (pAchA haThI) karelA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka AtmAe AtmAnA svarUpanI bhAvanA karavI, jethI kSaNavAramAM ja rAgadveSAdinI nivRtti thaI jAya che. 39. pitAnA ke paranA zarIra para munine prema (ga) heya, te tyAMthI dehI eTale AtmA, AtmAe viveka jJAne karI tene tyAga kare, pachI te zarIra karatAM uttama zarIra eTale cidAnaMda rUpI-AtmA rUpI zarIra te upara prema lagADe te paNa aMtaradaSTithI prema AtmArUpI kAyAmAM lagADe ema thavAthI pUrvane je kAya ane te dUra thAya che. 40. tema thavAthI zuM thAya te kahe che? zarIra, mana, vANImAM AtmabuddhithI utpanna thayela vizvama, ane vizvamathI utpanna thayela aneka prakAranAM duHkhe, te AtmajJAnathI nAza pAme che, AtmajJAna arthe yatna nahi karanArAe ghora mahA kalezakAraka tapa karavA chatAM paNa muktipadane pAmatA nathI. 41. deha te ja AtmA, ema jenI buddhi varte che, te bahirAtmA zubha, ane suMdara zarIra, divya viSayabhoga ane svarganA bhega Icche che. aMtarAtmA tattvajJAnI che. te zarIra bhegAdi thakI chUTavAne Icche che. ane AtmAmAM sthira thavA Icche che. jJAnI ane ajJAnInI dRSTimAM AkAza ane pAtALa eTale taphAvata che. ajJAnI jethI baMdhAya che, tethI jJAnI chUTe che. kara. paratra eTale zarIra, mana, vANuM, Adi para padArthomAM AtmabuddhivALe bahirAtmA svAtmAthI cuta thaI, AtmAne
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 samAdhizataka karmabaMdhanathI bAMdhe che, paNa jJAnI AtmAmAM ja ahaMvRtti dhAraNa karavAthI zarIrAdikathI rahita thaI muktipada pAme che. 43. dazyamAna je zarIrAdi te strIliMga, puruSaliMga, ane napuMsakaliMga e traNa liMga viziSTa tene mUDha eTale bahirAtmA, AtmA jANe che. ane dazyamAnathI jude thaI, badha pAmele aMtarAtmA te zabdavarjita arUpI Atmatatvane AtmarUpe jANe che, svIkAre che. 44. Atma tatvane jANavA chatAM paNa temaja vivikta eTale zarIrAdithI bhinna e pramANe AtmAnI bhAvanA karavA chatAM paNa pUrva avasthAmAM je vizvama te tenA saMskArathI pharIthI brAti pAme che, mATe AtmasvarUpane daDha sthira upaga rAkhe kadApi para vastumAM AtmabrAnti thaI jAya te paNa punaH AtmasvarUpa saMbhALI, AtmasvarUpamAM ramaNatA karavI. 45. A zarIrAdi je dazya vastu te te sarva jaDa che, tethI reSa-teSAdine jANatuM nathI, ne je cetana che, te Atma svarUpa IndriyothI grahaNa thatuM nathI, ema che tyAre kyAM reSateSa kare? kemake tene viSaya keI paNa ghaTato nathI, mATe udAsIna vRtti dhAraNa karuM chuM. 46. mUDha bahirAtmA bAhya vastune tyAga ane grahaNa kare che, AtmAthI bhinna vastumAM TheSa thatAM te vastune abhilASAnA abhAvane kAraNe mUrkha tene tyAga kare che, vaLI temAM ja pAcho rAga pragaTa thatAM grahaNa kare che, ane aMtarAtmA adhyAtmamAM
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka tyAga grahaNa kare che, eTale aMtarAtmA aMtaramAM rahelA rAga, dveSa, karmAdi tene tyAge che, ane anaMta jJAna, anaMta darzanAdi pitAnA guNonuM upAdAna (grahaNa) kare che. ane je karma rahita siddhAtmA che temane bAhya ke aMtarathI tyAga ke grahaNa nathI, kAraNa ke svarUpamAM ja sthita che. 47. AtmAne (bhAvamananI) joDe tenI sAthe abheda kare) ane vANI tathA kAyAthI vidyuta bhinna) kare, kAyA ane vANIthI AtmAne eTale judo pADe ke tene abheda thAya nahi. vacana tathA kayA dvArA vyApAra thatA pugaLanA che, ema manathI vicArI mana dvArA tene saMbaMdha cheDa, ane manane AtmAbhimukha karavuM. Ama mana ane AtmAnuM aikya sAdhavuM e zAntine mArga che. bhavya prANI vacana ane kAyAnI rati cheDIne je AtmaciMtanamAM manane joDe, AtmabhAvanA sivAya manane anyamAM javA de nahi te aMtaramAM zubha vAsanA pragaTe ane te AtmaguNanA anubhavane joDI Ape che. te mATe atmijJAnIe AtmAmAM ja manane laya kare. mana hAthI karatAM paNa vadhAre mastAna che, ekadama bAhya viSamAM markaTanI jema caMcaLa bhaTakatuM citta vaza karI zakAya nahi. zanaiH zanaiH AtmAmAM joDavuM, ema karavAthI saMkalpa vikalpanI jALa nAza pAmaze, ane anubhava rUpa sUrya hRdayamAM pragaTaze tethI AtmAnI anaMta riddhi AtmAne maLe che, arthAt AtmA te paramAtmA svarUpe thAya che. 48.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 samAdhizataka dehamAM Atma buddhi karanAra bahirAtmA strI, putra, mitra Adi samuharUpa saMsArane vizvAsalAyaka ane ramaNIya mAne che, tene saMsAramAM ja AnaMda Ave che tyAM ja tenI Asakti che, jyAre samyam daSTi aMtarAtmAne e sarva saMsArika para padArthomAM vizvAsa ke Asakita kema saMbhave? arthAt aMtarAtmA saMsArI padArthomAM lubdha thatAM nathI. 49. aMtarAtmAe AtmajJAnathI bhinna evA bIjA koI kAryane lAMbA samaya manamAM dhAraNa karI rAkhavuM nahi. svaparanA upakAra mATe kadAca vacana tathA kAyAthI kaMI karavuM paDe te te anAsakta bhAve karavuM. aMtarAtmA mumukSue pitAne adhika samaya AtmaciMtanamAM ja vyaya kare. svaparanA upakArane kAraNe kaMI paNa kArya karavuM paDe che te anAsakta bhAve ja karavuM. 50. je zarIrAdika padArtho Indriya vaDe huM jouM chuM te mAruM svarUpa nathI, huM te arUpI chuM, indriye tene grahaNa karI zakatI nathI, bAhya IndriyAne sthira karIne aMtaramAM svayaMvedanathI-svAnubhavathI je ti dekhuM chuM te ja AtmAsvarUpa che, te AnaMdamaya jJAna prakAza huM chuM, te ja mAruM vAstavika svarUpa che. je bAhya vastumAM sukha mAnI AtmajJAnathI vimukha thaI uparathI nadI, devamaMdira vagerene tIrthamAnI tene ja taravAne ekAMta upAya mAne che te ajJAna che. 51. jeNe AtmabhAvanAne hamaNAM ja abhyAsa zarU karyo hoya tene tenA jUnA abhyAsane lIdhe bAhya viSayamAM sukha
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka dekhAya, ane AtmasvarUpanI bhAvanA bhAvavAmAM kaSTa, duHkha lAge, paraMtu AtmasvarUpane yathArtha rIte jANIne tene abhyAsa vadhatA ane mana sudaDha thatAM, tene bAhya padArtho sukharUpa lAgatA nathI. tene kevaLa Atma ciMtanamAM sukhane anubhava thAya che, mATe AtmaciMtanane abhyAsa karatAM rahevuM joIe. para. Atmatatvane viSe bolavuM arthAt tenI pArakA AgaLa vAta karI tenI siddhi karavI, tema ja jeoe Atma svarUpa jANyuM che, temane AtmatatvanI pRcchA karavI ane AtmatattvanuM jJAna saMpAdana karavuM, tenI ja IcchA rAkhavI arthAta Atmatatvane ja paramArtha satya mAnavuM, ane Atma svarUpamAM ja nimagna thavuM. ema karavAthI bahirAtma buddhi svarUpa, je avidyA tene tyAga thAya ane vidyAmaya je paramAtmA svarUpa te pragaTa thAya. 53. vANI ane zarIrane AtmA jANavArUpa jene brAti. che te bahirAtmA te vANI ane zarIrane AtmA jANe yathArtha AtmasvarUpane jANanAra te zarIra ane vANIthI che, paraMtu AtmAne pRthaka eTale paraspara bhinna barAbara jANe che. 54. A pramANe na jANanAra mUhAtmA jemAM Asakta che, temAMnuM kazuM tene duHkha AvatA kAma AvatuM nathI. te kahe che - IndriyenA viSayomAM eka paNa viSaya e nathI ke je AtmAne hitakara hoya, te paNa ajJAnI bahirAtmA cirakALanA mithyAtvanA saMskArathI temAM Asakta rahe che, pAMca indriyanA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka viSaye kSaNabhaMgura che, parAdhIna che, viSama che, duHkharUpa che, ane te AtmAne hitakara nathI. chatAM mahAsakta jIva e viSayanI prAptimAM ja saMlagna rahe che, aho ! te ja ati khedane viSaya che. papa. anAdikALathI bahirAtmAo sUtelA che, arthAt samati, vinA tathA AtmajJAna vinA nigodAdikamAM atIva jaDatAne pAmyA chatAM sUI rahyA che. te jIvene gADha mithyAtva rUpa nidrAnI laherIe evI te AvI rahI che ke te bicArA kazuM paNa samajI zakatA nathI, kadApi devage saMjJA pAmI jAge che te huM ane mAruM ema mAnatA ja jAge che, te huM ane mAruM e adhyAsa paNa pitAnA AtmAthI bhinna evI vastuomAM dhAraNa kare che, arthAt strI-putrAdi parapadArthone pitAnA mAne che ane anAtma je zarIra tene huM huM ema mAne che, evA bahirAtmAne adhyAsa brAntivALa vate che. 56. mATe bahirAtmarUpa tajIne sva-para dehane A pramANe je - jemAM pitAne AtmA rahe che, te zarIrane anAtma buddhithI jevuM, ane paranA dehane paNa anAtmabuddhithI jotAM rahevuM, AtmasvarUpamAM jeNe sthiti karI che, evA bhavya puruSe A pramANe sadAkALa pravRtti karavI, tethI aMtaramAM upaga saheje pragaTaze. 57. mUhAtmAne te zA mATe batAvavAmAM AvatuM nathI, ke te paNa jANe, ena puchanArane kahe che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 25 mane eTale AtmasvarUpane je mUhAtmA che te, jema kahA vine jANatA nathI, tema kahyA chatAM paNa jANatA nathI, te tevA prati kahevAne temane baMdha karavAno prayatna vyartha che. 58. vaLI je vikalpAdikarUDha AtmasvarUpa athavA dehAdi jene bodha karavA icchuM chuM, te te huM nathI, te svarUpa huM AtmA nathI. huM te svasaMvedya ciMdAnaMda svarUpa AtmA chuM, te anyane grAhya nathI, kema ke AtmA te svasaMvedana grAha che, tethI bIjAne zo baMdha karuM? 59. je bahirAtmA che te bAhya vastu zarIrAdimAM sukha mAne che, jyAM sudhI aMtara Atmati haMkAelI che arthAt meDathI jJAnati abhibhUta che, mATe tene paravastumAM ja sukha bhAse che. ane temAM ja rati anubhave che, te mUhAtmAnI ajJAna mege evI dazA thaI rahI che, ane jenI AMtarati prakAzita thayelI che, te prabuddhAtmA AtmasvarUpamAM ja sukha AnaMda mAne che. te bAhya vastuomAM svane paNa AnaMda mAnatA nathI, bAhyamAM sukha nathI, evI tenI daDha bhAvanA nizcayane bhajanArI thAya che. 60. tevA puruSane bAhya zArIrAdi para rAga rahetuM nathI te kahe che - - zarIre sukha-duHkhane jANatA nathI, kAraNa ke te jaDa che te paNa bahirAtmA zarIrAdinA upara nigraha buddhi ane anugraha buddhi kare che, keSanA vazathI zarIrAdine bhUkhyA rAkhavA, phAMsI khAvI, paMcAgni sAdhanA karavI te AdithI pIDA kare che ane
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka rAganA vazathI kaMkaNu, bhUSaNadinI zebhA karavI, sArA sArA vastrothI zaNagAravuM Adi kRtyathI anugrahabuddhi zarIrAdimAM rAkhavI te, jyAM sudhI zarIrAdine viSe Atmabuddhi rAkhI pravRtti karavI, tyAM sudhI saMsAra che. 61 ne tene abhAva thatAM mukti thAya te batAve che - svabuddhi eTale AtmabuddhithI kAyA, vANI ane citta e traNe ne jyAM sudhI abheda samaje, tene AtmAnA aMga samaje tyAM sudhI saMsAra ane temanA bhedane abhyAsa eTale mana, vacana, zarIrathI, AtmA bhinna che, evA nizcayapUrvakane abhyAsa thatAM mekSa thAya che. bheda jJAnI AtmA svahita sAdhI mAnavajanmane saphaLa kare che. 62. ghana eTale jADuM vastra paheravAthI pite jADe thAya che ema buddhijana mAnatuM nathI, ema zarIra jADuM thatAM aMtarAtmA paNa AtmA jADe thAya che ema mAnatA nathI. 63. vastra jIrNa thatAM buddhajana zarIra jIrNa thayuM mAna nathI, tema svadeha jIrNa thatAM aMtarAtmA pitAnA AtmAne jIrNa thayela mAnatuM nathI. 64. vasane nAza thatAM buddhimAna puruSa pitAnAM zarIrane nAza thaye mAnatA nathI, tevI rIte aMtarAtmA pitAnAM zarIrane nAza thavAthI pitAnA AtmAne nAza thaye mAnatA nathI. dA. vastra lAla raMganuM hoya te buddhimAna pitAnA zarIrane lAla raMganuM mAnatuM nathI, tevI rIte aMtarAtmA potAnuM zarIra lAla heya te paNa potAnA AtmAne lAla thayele mAnatA nathI. 66.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka ra7 AvI rIte AtmA zarIrAdithI bhinna che. ema bhAvanA karatA aMtarAtmAne zarIrAdi kASTAdi tulya lAge che, ane mukti mATe megyatA thAya che, te batAvatAM kahe che - je aMtarAtmAne A jagata bhIMta samAna sthira aprajJA eTale vicAra vagaranuM jaDa, tathA ceSTA ane bhega rahita jaNAya che te zAnta rasanA bhegI bane che. svapnamAM jema A jAgRta dazAnuM jagata bhUlI javAya che. tema sarva vikalpothI rahita evA AtmAsvarUpanA ciMtanamAM jagatanuM mahAbhya ane tenI vismRti thayA vinA rahetI nathI, A nirvikalpa samAdhi e ja samatA che, zAMta sukhamaya sthiti che. 67. zarIra te ja kaMcuka-vastra tenAthI DhaMkAyuM che, jJAnarUpI zarIra te jenuM e jene AtmA thaI gayA che te mUhAtmAne AtmajJAna thatuM nathI, atre AvaraNa karanAra sAmAnya kArpaNa zarIra samajavuM kema ke te ja mukhya vRttio karIne AvaraNa rUpe hoya che. e je bahirAtmA te potAnuM zuddha svarUpa na jANavAthI ghaNu vakhata sudhI bhava kahetAM saMsAramAM paribhramaNa kare che. 68. - je bahirAtmA AtmAne AtmArUpe nathI jANate, te zA rUpe jANe che ? te kahe che - bheda buddhi vinAnA cha saDayuM, paDaNa, vidhvaMsaNa svabhAvavALA ane praveza karatA ane nikaLatA evA paramANaenA samUharUpa zarIrane AtmA che, ema sthiti jAtithI cA. 13
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka mAnI le che. AtmA ane dehanA abheda adhyavasAya rU5 bhrAnti e daDha pratyaya-vizvAsa ajJAnI jIvone thAya ke te zarIrane ja AtmA mAne che ane tethI te zarIra upara mamatA rAkhe che, ane sva-tattvanuM bhAna bhUle che, evA ajJAnI che catutirUpa saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. bahirAtmA ajJAnathI AsavanA hetuone rAcImAcI seve che ane aMte svajIvana niSphaLa paNe vyatIta karI mAnava bhava hArI jAya che. 69. mATe yathArtha AtmasvarUpa jANavAnI IcchA rAkhanAre AtmAne dehathI bhinna bhAva te kahe che: re, jADe, huM durbaLa, huM baLavAna ItyAdi je je pratyaya zarIramAM thAya, tene AtmAnA vizeSaNa rUpe mAnavA nahi ane AtmAnI dhAraNA karavI. vizeSataH cittamAM tenuM ja dhyAna karavuM. kevaLa jJAnamaya svarUpa che jenuM, eTale jJAna zarIravALe AtmA dhAre, aneka prakAranAM kAma karatAM paNa aMtarathI satata tevI ja dhAraNA rAkhavI, evI dhAraNA rAkhavAthI bhedajJAna dRDha thAya che, ane tevI daDhatAnI vRddhi thavAthI rAgadveSanI pariNati svayaMmeva maMda paDe che, ane aMtaramAM AnaMda pragaTe che. 70. - uparokta svarUpavALA AtmAnI ekAgra manathI je bhAvanA kare tene ja mukti maLe, bIjAne nahi ema batAve che - jenA cittamAM acala AtmasvarUpanI dhAraNA che, te aMtarAtmAne avazya thavAvALI mukti thAya che ane jene pUrvokta prakAranI acala dhAraNa nathI, tene te avazya mukti
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka thatI nathI, acala dhRti tyAre ja thAya ke jyAre leAkasasane parityAga karI AtmasvarUpanA sa Mvedanane anubhava thAya, ema karyAM vinA te thAya nahi ema batAvavA kahe che. 71. manuSyAne maLavAthI paraspara khelavAnuM thAya che, tethI vANInI pravRtti thAya, ne te thakI mananI vyagratA thAya, ne mananI vyagratAthI citta vibhrama eTale nAnA prakAranA vikalpAnI pravRtti thAya che. Ama na thAya te mATe yAgIe manuSyAna sasa tajavA. 72. 39 tyAre zuM saMsarga tane araNyamAM rahevu? evI zaMkA thAya tenuM samAdhAna kare cheH == grAma athavA araNya (vana) e e je sthAna te te anAtmadazI ne mATe che. anAtmadazI eTale jene AtmAnA anubhava nathI tevA ajJAnI tene mATe che. paNa dRSTAtmA eTale AtmAnA anubhavavALA che, temane teA vivikta eTale vimukta arthAt rAgAdi rahita ja AtmA, je nizcala citta vyAkulatA rahita che, te ja kharo nivAsa che athavA tenA svarUpa sthitimAM ja nivAsa che. 73. anAtmadazI tathA AtmadazInA phaLane batAve che: : dehAMtara eTale bIje bhava, temAM gati eTale gamana, tenu bIja eTale kAraNa zuM ? te e ja ke A dehamAM Atmabuddhi dhAraNa karavI te ja che, anaMtA bhava jIvAtmAe dhAraNa karyAM, tenu' kAraNa mahirAtmabhAva che. ane muktinu kAraNa te AtmAne AtmA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 samAdhizataka svarUpe dhAre te ja che. AtmAne ja AtmA dhAryA vinA keInI mukti thaI nathI, ane thavAnI paNa nathI. 74. tyAre mukti pAmavA mATe kaI guru joIe ke nahi te viSe kahe che - dehAdimAM daDhAtma bhAvanAthI AtmA janma-maraNa rUpI saMsAramAM bhramaNa kare che ane AtmA ja AtmAne pitAnA upara Atmabuddhi sthira karI potAne mekSamAM laI jAya che, mATe paramArthe jatAM te AtmA ja AtmAne guru che, bIje nathI. pachI vyavahArathI guru heya te harakta nathI. 75. dehAtma buddhivALe maraNa samaye zuM vicAre che te kahe che - dehAdimAM daDha AtmabuddhivALo e bahirAtmA, prANa viyegarUpa maraNa, tathA sagAMsaMbaMdhI, mitra, putra Adine viyega e be vAta jotAM ja maraNathI bahu Dare che, aneka prakAranI ciMtA kare che, mehamAyAmAM muMjhAya che ane bahu bhaya pAme che. 76. jene AtmAmAM ja Atmabuddhi che te maraNa samIpa AvatA zuM kare che te kahe che - AtmAmAM ja Atmabuddhi che e aMtarAtmA zarIra gati eTale zarIra pariNati, athavA zarIra vinAza athavA bAlyAdi avasthA tene AtmA thakI bhinna mAne che. ane jANe ke zarIranAM utpAda-vinAzAdithI AtmAne koI ja lAbha ke hAni nathI. tethI bhaya ke zeka karatuM nathI. jema eka vastra
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 31 tajI bIju letA zarIrane kAMI nathI, tema deha tajI bIje deha dhAraNa karavAthI AtmAnuM kaMI banatuM ke bagaDatuM nathI, ema te samaje che. 77. AvuM jJAna tene ja thAya che ke, je vyavahAramAM anAdAra rAkhe che, paNa je vyavahAramAM Adara rAkhe che, tene tema thatuM nathI. vyavahAra eTale manamAM utpanna thatAM aneka prakAranA saMkalpa ane vikalpa sthAna rUpa arthAt saMsAramAM ISTamAM pravRtti ane aniSTamAM nivRtti rUpa saMsAra evA saMsAramAM UMghe che, arthAt sarva vyavahAranI kalpanAjALane jeNe visArI dIdhI che, te bhavya AtmadarzanamAM jAge che, arthAt te ja AtmasaMvedana pAme che, ane je ukta prakAranA vyavahAramAM jAge che, arthAt huM ane mAruM e adhyAsa dhAraNa kare che, paravatumAM mamatvabuddhivALe che, saMkalpa-vikalpa rUpa pravRtti karyA ja kare che, e jIva vyavahAra eTale saMsAramAM jAge che, ane tethI AtmadarzanamAM UMghe che, te AtmajJAna pAmato nathI. 78. je AtmadarzanamAM jAge che tene ja mukti maLe te kahe che - asaMkhya pradeza svarUpI AtmAne aMtaramAM eTale zarIranI aMdara vyApI rahele joI ane dehAdine bAhya mAnI deha ane AtmAne aMtara samaje. ema bheda jJAna thatAM, azruta thAya, ekalA bhedajJAnathI azruta thAya ema nahi paNa te bhedajJAnanA abhyAsathI tathA punaH punaH AtmabhAvanA karavAthI ane bhAvanAnI prabaLatAe mehane nAza thatA. muktipada maLe che. 79.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka dehAtma bhadadarzana thayuM che, tene gAraMbhe ane vega siddha thatAM jagata kevuM bhAse che te batAve che - prathama che duSTa Atmatatva jene, eTale jene deha thakI AtmA bhinna che evuM prathama jJAna thayuM che, ane jeNe yegane AraMbha karyo che tene jagata unmatavat lAge che. sArAMza ke svarUpa ciMtavana vikala hovAthI, A jagata nAnA bAhya vikalpa. yukta unmatta jevuM bhAse che. pachIthI eTale jyAre abhyAsa vadhatAM Atmabuddhi sthira thAya, vegamAM paripakava thavAya, tyAre jagatanI kaI ciMtA na rahevAthI te kevaLa kASTa-pASANa jevuM lAge che, ema parama udAsInatAthI thAya che. 80. AtmAbhyAsa evuM A padamAM kahyuM tenI zI jarUra che? AtmA bhinna che evuM te jJAna jANanAra pAsethI sAMbhaLatAM mukti thaI zake che? AvI je zaMkA thAya tenA samAdhAna arthe kahe che - bIjA pAsethI eTale guru, upAdhyAya pAsethI AtmA dehathI bhinna che, ema sAMbhaLatuM hovA chatAM, athavA jAte tema bolate havA chatAM, bIjAne te pramANe upadeza dete hevA chatAM, paNa jyAM sudhI evI daDha bhAvanA nathI karI zakate ke AtmA dehathI bhinna che, e anubhava thaye nathI, te anubhava vinA mekSa prApta thAya nahi. mATe AtmajJAna zravaNa karI te pramANe dhyAna karavuM.. jyAre AtmadhyAna karavAmAM Ave che, tyAre ja sahaja
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 33 zuddha AtmAne AnaMda anubhavAya che. mATe eka zvAse chUzvAsa paNa AtmadhyAna vinA javA de nahi. zrI ciMdAnaMdajI kahe che ke - eka zvAsozvAsa paNa amUlya che, te phegaTa javA de nahi, AtmasvarUpa jANIne te pramANe AtmadhyAnamAM pravartavuM. zuSka jJAnathI Atmahita thatuM nathI, mATe AtmasvarUpanA dhyAna vaDe AtmabhAvane daDha kara. 81. evI bhAvanAmAM teNe zuM karavuM te kahe che - dehathI AtmAne bhinna karI, bhinna jANIne, pazcAt arUpI asaMkhyAta pradezI AtmA te ja huM chuM. evI satata bhAvanAbhAvavI, ane Atma upaga rAkhe. ane jema vikalpane nAza thAya ane nirvikalpa dazA utpanna thAya te satata abhyAsa kare, svapnamAM paNa deha sAthe AtmAne vega (dehane AtmArUpe mAnavAmAM Ave nahi) na thAya e daDha abhyAsa kare. dehane AtmAne adhyAsa na bane, paramaudAsInyAvasthAmAM jema sva-para vikalpa tyajavA tema vrata-vikalapa paNa na joIe. 82. apuNya eTale adharma (pApa) te avrata eTale hiMsAdi tenAthI thAya che, ane puNya te zubha karma te hiMsAdithI viramavA rUpa vikalpa je vrata tenAthI thAya che, ane mekSa te e baMnene kSaya thAya tyAre ja thAya che. jema leDhAnI sAMkaLathI baMdhana thAya che, tema senAnI sAMkaLathI paNa baMdhana thAya che,
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 samAdhizataka vyavahAramAM paNa muktatA, svAdhInatA, te jyAre baMnemAMthI eke sAMkaLa na hoya tyAre ja kahevAya. temaja paramArthamAM samajavuM, mATe ja mekSAthI che teNe vrata temaja avrata ubhayane vikalpa taje. (abhimAna tyAgavuM.) 83. kyAre zA mATe tajavAM? tene kama batAve che - atrata je hiMsAdi tene prathama tajavAM ane tene aMgIkAra karavAM. mekSanI prApti sudhI vratane dhAraNa karavAM. paramabhAvanI eTale mekSanI prApti thaI nathI ane je tene tyAge che, te duHkhI thAya che, ane tatvarUpI mokSane pAmate nathI. vatethI pApane dha thAya che. mahAvate e mekSamArganI nIsaraNuM che. ane mekSa prApta thatAM vrata svameva vilIna thAya che. 84. je ubhelA jALa eTale ciMtAnI jALa, kevI che te kahe che ke antaravacana vyApArayukta te ja duHkhanuM mULa che, mATe evI aMtaramAM vikalpa-saMkalpa rUpa thatI ciMtA jALa tene nAza thatAM, abhilaSita evuM paramapada je makSa te ja bAkI rahe che, ane AtmAne anubhava thAya che. 85. upekSA (ciMtA) jALane nAza zA kramathI kare te kahe che - avatAvasthAmAM thatI vikalpa jALane vratanuM grahaNa karIne chedavI, ane vatAvasthAnA vikalpa jALane jJAnaparAyaNa thaI chedavI, ema paramAtma jJAnasaMpanna parama vItarAga e je jina thAya te para eTale sakala jJAnathI utkRSTa je kevalajJAna
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 35 tene pAme ane svayameva, guru AdinA upadeza vinA ja, siddha rUpa thAya che. 86. jema vrata-vikalpa muktine hetu nathI, tema liMga-vikalpa paNa nathI, te kahe che - liMga te jaTAdhAraNa nagnatvAdi te sarva dehAzrita che, ane te zarIrane dharma che, ane deha che te te saMsAranuM kAraNa che, mATe je liMgane viSe Agraha rAkhanArA che ke, liMgAdi ja muktinA hetu che, teo mukti pAmatA nathI. liMga ke veza muktine hetu nathI, te tevAM jInI mukti kema thAya? arthAt na ja thAya. 87. jAti eTale brAhmaNAdi samajavI, jAti paNa dehAzrita che. ane deha che te saMsArane hetu che, mATe je jIva jAtithI ja mukti mAne che, ane jAtimAM ja rAcI rahe che, tenA saMsArane nAza thatuM nathI. 88. brAhmaNadi jAtimAM utpanna thayelAne ja mukti maLe, amuka veza dhAraNa karavAthI ja mukti maLe, evA aneka prakAranA vikalpa karanAra ane te paNa zAstranuM nAma ApIne evA vikalpa mATe Agraha rAkhe te sarva Agraha dehAzrita che, ane rAga bhAvanuM kAraNa che, ane saMsAravRddhine hetu che, e sarva paugalika vastuo che, tene AtmA sAthe koI ja saMbaMdha nathI, eTale jAti, liMga AdinA rAgabhAvane tyAgI daIne vItarAgabhAvane dhAraNa na karAya tyAM sudhI mukti maLe nahi. 898
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka zarIra, mana, vANI, tenA tyAga mATe, eTale temAM thatI mamatA tenA tyAgAthe putra, strI, dhana, vaibhavAdi thakI nivRtti pAmI pAchA haThe che. paNa UlaTA te tyAga karavA yogya zarIranA upara ja prIti dhAraNa kare che. ane prApta karavA gya vItarAgapada tenA upara dveSa kare che, zAthI ema kare che ke te mehAMdha che. 90. temane dehane viSe darzanavyApArano viparyAsa ke bane chete kahe che - AtmA ane zarIrane bheda na samajanAra, keI AMdhaLA ane pAMgaLAne saMga thaI, AMdhaLAne khabhe pAMgaLa besIne baMne cAlatA hoya, temAM jema pAMgaLAnI daSTi te AMdhaLAnI che ema mAne che, tema ja AtmAne je dharma te deha ane AtmAne saMyegane lIdhe dehane ApI bhrama pAme che. AvI bhUlathI zarIrathI bhinna Atma dharma che. evuM jJAna nathI thayuM tyAM ajJAnI jIva karmamArga sanmukha gati kare che. 91. bahirAtmane Ama thAya che, tyAre aMtarAtmA kema kare che. te kahe che : - jene daSTibhedanI khabara che, te puruSa jema pAMgaLAnI draSTi AMdhaLAnI mAnatA nathI, tema je deha ane AtmAnA bhedane jANanAra che, e aMtarAtmA te AmAnI dRSTi dehamAM Aropate nathI. AtmajJAnI zarIrane pitAnuM mAne nahi, jaLa paMkajavat
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 37 upayAga dRSTithI aMtarAtmA sadAkALa zarIrathI nyArA vate che. 92. bhrAnti zAnuM nAma ane abhrAnti zAnuM nAma te kahe cheH-- anAtmadazI ahirAtmA che, tene nidrAvasthA ane unmata dazA te sarva vibhramAvasthA che. AtmadazI aMtarAtmA te tA jemanA dASa kSINa thayA nathI, evA ahirAtmAnI avasthA mAtra, tene vibhramarUpa ja mAne che. vaLI A zrlokane atha judI rIte karatA evA paNa thAya ke, AtmadazI ene suptAnmattAdi avasthAmAM paNa vibhrama rUpa nathI, kAraNa ke AtmadhyAna ramaNatAnA atyanta abhyAsathI tene viparyAsa thatA nathI, ane vaLI evA AtmadazI ene AtmajJAnanI vikalatAne asabhava che. AtmadaeNzI aMtarAtmAne suptAdi avasthAmAM paNa vibhrama nathI te jAgRta avasthAmAM kayAMthI hAya ? alabatta hAya nahi. paraMtu jemanA deSa kSINa thayA nathI, evA deADhi avasthAne paNa AtmA mAne che. temane aneka vibhramane saMbhava che. AtmadazI ne jarA paNa vibhramane sa bhava nathI, AtmadazInI nidrAvasthAnI kharekhara paNa bahirAtmAnI jAgRta avasthA nathI. ahA ! anenI dazAmAM keTale pheraphAra varte che? 93.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 samAdhizataka have bAlya, yauvana, vRddhAvasthAdine AtmabuddhithI dekhanAra manuSya paNa saMpUrNa zAstranA jANapaNathI nidrA rahita thatAM mukta thaze ja ema kahenArane kahe che - bahirAtmA saMpUrNa zAstrane jANanAra chatAM, ane jAgate chate, paNa karmabaMdhanathI mukta thatuM nathI, ane bhedajJAnI anubhavI aMtarAtmA daDhatara (khUba daDha) abhyAsane lIdhe nidrA lete hoya tathA vikala hoya, te paNa saMsArathI mukta thAya che, arthAt kamarahita thAya che. 94. jyAM eTale je viSayane viSe manuSyanI buddhi saMlagna thAya che, te ja viSaya upara tenI zraddhA eTale ruci thAya che, ane jyAM tenI zraddhA thAya tyAM ja citta laya pAme che, Asakta thAya che. 95. citta kayAM Asakta nathI thatuM te kahe che - je viSayamAM manuSyanI buddhi na caeNTe te viSayamAM tenI zraddhA thatI nathI, eTale tenAthI buddhi pAchI phare che. ema jyAre thAya tyAre te viSayamAM cittane laya zI rIte thAya? arthAt thAya nahi. jyAM cittane laya thAya evuM je dhyeya te bhinna hoya, ke abhinna hoya. 96. tyAM bhinna evA dhyeyanuM dhyAna karavAthI thatA phaLane batAve che - bhinmAtmA eTale pitAnA AtmAthI bhinna evA arihaMta, siddha rUpa AtmAnI upAsanA karavAthI, ArAdhaka puruSa paNa
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka 39 paramAtmA bane che. te upara chAMta batAve che ke drIpathI bhinna evI je vATa, te dIpa jyAtine sevI pAte paNa jyAti rUpa ane che, tema atre samajavuM. 97. have peAtAnAthI abhinna evA AtmAnI upAsanAnu phaLa batAve che :-- athavA AtmAne ja eTale cidAnannumaya svasvarUpa tene ja upAsatAM AtmA eTale puruSa, paramAtmA thAya che. e vAtanuM dRSTAMta batAve che ke, jema pAte peAtAne ja mathe che te vRkSa lAkaDu' che te agnirUpa thaI jAya che, tema ja AtmA paNa AtmAnuM nAna karatA nirUpa bane. je jevI bhAvanA kare tevA te thAya che. 98. A vAtanA upasa'hAra karI phaLa kahe che :~ e pramANe bhinna ke abhinna game te prakAre AtmasvarUpanI bhAvanA nitya harapaLe karavI, te bhAvanAnA satata sevanathI ageAcara evuM mAkSapada pamAya che, je mekSapada pAmyA pachI pharIthI tyAMthI pAchA pharAtuM nathI, arthAt pazcAt saMsAramAM AvAgamana thatuM nathI. AvuM mekSapada AtmA svayameva pAme che. 99. cetanA lakSaNa : Atmatattva jo bhUta ja eTale pRthvI, jaLa, vAyu ane agni e cAra tattvanA samUhathI utpanna thayuM che evuM mAnIe tA nirvANu je mekSa te yatnathI sAdhI zakAya nahi, kAraNa ke cAkamatamAM zarIranA tyAga pachI
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka samAdhizataka rahI zake evA AtmAne abhAva che. cArabhUtathI utpanna thayela AtmA mAnatAM, zarIra naSTa thatAM AtmA paNa naSTa thaI jAya, kAraNa ke zarIrathI AtmA bhinna cArvAka matamAM nathI. " vaLI sAMkhyamatamAM bhUta ja eTale sahaja siddha AtmA nirlepa che. sAMkhyamatamAM kahyuM che ke, je kaMI thAya che te prakRti ja kare che, puruSa te kamaLanA patra samAna nirlepa che. te matAnusAre AtmA prathamathI ja nitya, zuddha ane mukta mAnavAmAM Ave te nirvANa yatnathI siddha thatuM nathI. cAvakamatavALA bhUtathI AtmAnI utpatti mAne che, paNa te asatya che. bhUta te jaDa che ane jaDathI caitanya vastunI utpatti kema saMbhave? mRtaka zarIramAM cAra bhUta hoya che, paNa tyAM AtmA hetuM nathI. AtmA te jJAna svarUpa che, te arUpI evo AtmA te rUpI evA cAra bhUtanuM kArya nathI, te mATe AtmA cAra bhUtathI judo che. anyathA eTale A be matathI judI rIte "jaina matAnusAra" gAbhyAsa dvArA AtmasvarUpane anubhava svIkAravAmAM Ave te, cittavRtti nirodharUpa yegathI nirvANa saheje prApta thAya che, ane svasvarUpamAM ramatA gIene upasarga vagerenA duHkhane duHkharUpa na mAnatA sAdhaka karmaphaLane bhagavaTo samabhAvathI kare che, ane pite te jJAnasvarUpa AnaMdamaya AtmA chuM, A dukhAdi mArA jJAnasvabhAvamAM nathI ema parane para svarUpe ane pitAne pitA svarUpe jANate jete AtmasamAdhirUpa mekSa sukhane veda che. 100.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka maraNa rU5 vinAza pAmyA pachI AtmAne abhAva nathI, te tenuM sarvadA astitva zI rIte siddha thAya evI zaMkAne uddezIne kahe che - svapnAvasthAmAM daSTa je zarIrAdi tene nAza thatAM, jema AtmAne nAza thatuM nathI, te pramANe jAgRta daSTa je zarIrAdi tene nAza thatAM AtmAne nAza thatuM nathI. keIema kahe ke svapnadazAmAM brAntine lIdhe AtmAne paNa nAza bhAse, evI zaMkA karanArane uttara e che ke te vAta te jAgratane paNa sarakhI che, kemake jene brAnti nathI, te koI paNa manuSya zarIranA nAzathI AtmAne nAza thAya ema mAne ja nahi, mATe ubhayatra AtmAne nAza ghaTatuM nathI. jAgrata ane svapna e baMne avasthAmAM paNa AtmA avinAzI nitya varte che. 101, sarvAvasthAmAM AtmA nityapaNe vate che, koI paNa ava sthAmAM AtmAne nAza thatuM nathI, tathApi AtmAnI muktine arthe mahAduHkha rUpa kalezAdi uThAvavAnI jarUra nathI, jJAnabhAvanA mAtrathI ja mukti thaze evI zaMkA karanArane kahe che - ' aduHkha eTale kAyakaSTAdi duHkha vinA je bhAvita eTale ekAgratAthI punaH punaH cittamAM dhAraNa kareluM jJAna te kSaya pAme che, jyAre te jJAna kSaya pAme che, te kahe che ke, jyAre duHkha prApta thAya che tyAre. zarIrathI AtmA bhinna che, evuM zAtA vedanIyanA ge bhAvita jJAna duHkhanA samaye sthira rahetuM
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka R nathI, mATe peAtAnI zaktine anusarI duHkha. sahana karatA javuM ane AtmAnI bhAvanA, bhAvanAnA paNu abhyAsa karavA. 102. jo AtmA zarIra thakI nira`tara bhinna che, teA tenA cAlavAthI zarIra cAle che, ne tenA UbhA rahevAthI UbhuM rahe che, te zuM? ema zaMkA karanAra, prati kahe che. Atma saMbaMdhI prayatnathI zarIramAM vAyu pedA thAya che, te prayatna kevA che, icchA dveSathI pravatiMta rAga dveSathI peDhA thayelA, evA vAyuthI zarIra rUpa je yaMtro te pAtapAtAnAM ka karavA pravarte che. zarIrane yaMtra zA mATe kahyuM, te batAve che ke :-- kASTanAM banAvelAM siMha, vyAghrAdi yaMtra peAtapeAtAnAM sAdhavAnI vividha kriyAo para preraNAthI kare che, tema ja zarIra paNa kare che, eTale ubhayamAM paraspara samAnatA che. 103. AvAM je zarIra yaMtra temanA AtmAmAM Arepa ane anAropa karIne jaDa puruSo tathA vivekI puruSA zu kare che, te batAve che :~ 1 du:kha sahana karatA rahevu eTale tapa ane sayamanuM pAlana karavuM Atma bhAvanAnI sAthe tapa ane saMyamanuM paNa pAlana karavu. zAstramAM jJAnakriyAbhyAm meAkSANiH padma Avela che, tethI jJAna sahita kriyAne mahimA che. jJAnanI sAthe sayama tapAdi kriyA heAya te ja mekSa maLe, zuSka jJAna ke zuSka kriyAthI mekSa maLe nahi, banne eka khIjA vinA adha ane pazu che bannenA sayeAgathI mekSa prApta thAya che, kriyA adha che ane jJAna pazu che, jo adha ane pAMgaLAneA bhavarUpI araNya pAra thaI zake mATe banneneA Adara karavA. sayAga thAya te
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka bahirAtmA Indriya sahita zarIrane AtmAne viSe Ape che ane huM gere chuM, huM kALe chuM, huM suMdara netravALe chuM ItyAdi abhedAdhyavasAya mAne che, ane jaDa asukhane paNa sukha samajI te pramANe varte che, paNa je bhedajJAnI aMtarAtmA che te te Apa eTale zarIra, mana, vANImAM mAnelI je Atmabuddhi tene tyAga karI, AtmAmAM ja AtmapaNAne nirdhAra karI, svasvabhAvamAM ramaNatA karI, ane parasvabhAvane paraharI mekSa pada pAme che. 104. jenAthI saMsAra duHkhanI utpati thAya evI paramAM Atmabuddhi ane ahaMpaNanI buddhi, tene tyAga karIne saMsAramAMthI vizeSa prakAre mukta thayela ane paramAtma svarUpane saMvedaka evo tirmaya sukhane pAme che, tene ja mArga samAdhitaMtra jANIne, samAdhi eTale paramAtma saMvedananI ekAgratA athavA paramedAsInya, tene mArga te batAvanAruM zAstra te samAdhitaMtra, tene jANIne e dehAtmabuddhine tyAga karIne mokSane prApta kare. 105. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA e traNa prakAranA AtmAnuM A graMthamAM pratipAdana karyuM che, paramAtmA rUpI phaLa sAdhya che, aMtarAme sAdhana che, ane bahirAtmA tyAga karavA yogya che. je bhavya A graMthane vAMcI, vicArI, manana karIne svasvarUpanuM dhyAna kare che, te paramapadane prApta kare che. jeNe AtmAne bahira, aMtara ane uttama, evA traNa bhedathI spaSTa karI batAvyuM. jeNe sahRdhyAnathI anaMta-catuSTamaya che. 14
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhizataka amala zarIrarUpa mekSa che, ema prasiddha karyuM che, te kevAM che te jina che, jenA pAda pUjya che. jemaNe viSaya mAtrAne tyAga karyo che, ne je bhavyane AnaMda karanAruM che evA samAdhizatakanA racanAra zrI prabhedu prabhu jaya pAme. 1. zivamastu sarvajagata: parahitaratA bhavatu bhUta gaNA: deSA prayAtu nAza, sarvatra sukhIna bhavantu leka: 5 sapi santu sukhInaH sarve saMtu nirAmayAH | sarve bhadrANi pazyantu mAphazcita pApamAcareta parA -vizva zAnti cAhaka
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ sehama sohama jI sahama so hama Ama prabodhakara bhAvanAo lekhaka tathA saMkalanakAraH vizvazAnti cAhaka tArA aMtaramAM tane je je vAsanA satAvatI hoya tenI pratipakSI - bhAvanAomAM tuM vAraMvAra ramaNa kara. jyAre pelI vAsanA jAge... Take ke tarata ja pelI pratipakSI pavitra bhAvanA dvArA tene dUra bhagADI de. AMtarika patanamAMthI ugaravAne AnA sivAya bIjo koI mArga samajAtuM nathI. sAthe sAthe A mArga ghaNe kAragata nIvaDe che, e anubhava che. tuM prayatna kara, zraddhA dhAraNa karIne prayatna kara. saphaLatA avazya maLaze. prathamavRtti seDahama eDahama
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahama seham 3 sehama sohama Atma prabodhaka bhAvanAo AtmakalyANa karavAnA saraLa upAya bhAvanAnuM svarUpa ane phaLa badhA zAstra bhaNavAne sAra "AtmAnA satya svarUpane jANune ene pragaTa karavuM" e Atma svarUpane pragaTa karavAnuM uttama sAdhana Atma prabaMdhakara bhAvanAonuM satata ciMtana karavuM te che. sarva jJAnI puruSoe duHkhathI mukta thavAne eka ja upAya batAvyuM che. ane te satyajJAna ane saccaritra che; jeTalA pramANamAM jJAna tathA cAritrya zuddha ane pavitra hoya che, eTalA pramANamAM duHkha dUra thAya che. "jJAna kiyAbhyAm mekSa" jJAna ane kriyA vaDe makSa arthAt duHkha rahita banI zakAya che. mAruM satya svarUpa zuM che? ane mAruM kartavya zuM che? evI bhAvanA karavAthI, vicAravAthI, satya jJAna ane satya caritra pragaTa thAya che. zuddha bhAvathI karela prabaLa bhAvane vaDe kAryanI siddhi
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo satvara thAya che ane puruSArthathI saMpUrNa siddhi maLe che. daDha bhAvanA vaDe ja dareka kAryamAM vijaya prApta thAya che. jevuM bIja tevuM vRkSa utpanna thAya che, evI rIte jevA vicAra hoya, tevuM cAritra bane che, e mATe azubha vicArene tyAgI sadA sarvadA suvicAro ja karavA joIe. vicAra vaDe ja cAritra ghaDAya che. pitAnI bhAvanA anusAra jIvana bane che, mATe uttama bhAvane ja dilamAM sthAna ApavuM joIe. je manuSya huM. duHkhI chuM, regI chuM, nirbaLa chuM, vRddha banI jaIza, saphaLatA nahi maLe vagere halakA vicAra kare che te te ja banI jAya che. ane je mANasa ema vicAre che ke huM sukhI chuM, nIrogI chuM, baLavAna chuM, sadA yuvAna rahIza, badhA ISTa kAryamAM saphaLa thaIza vagere uttama vicAra kare che te te bane che. ahiMsA, satya, nIti, paropakAra vagerenA vicAre karavAthI tevA ja guNa pitAmAM pragaTa thAya che. ja abhase che, guNaM ca doSa ca itya jamami, te pAvaI puNabhave, ababhANa puNe teNa" zA artha -je je guNa agara deSa A janmamAM dhAraNa karela hoya tevA ja guNadoSa pUrva janmamAM pUrvanA abhyAsathI te zIdhra utpanna thAya che. ethI sadgaNone abhyAsa satata kare joIe. karmanuM baMdhana tathA tene nAza bhAva anusAra ja harasamaya thayA kare che. suSupta avasthAmAM, jAgrata avasthAmAM, hAlatA,
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo cAlatA, besatA dareka kSaNe karma baMdhAya che. (saMskAra paDe che.) rAga-dveSa, meharahita nirmaLa bhAvathI azubha karmone nAza thAya che ane rAga, dveSa, meha vagerenA vicArothI azubha karmone baMdha thAya che. prasannacaMdra rAjadraSie azubha bhAva vaDe sAtamI narakamAM jAya eTalA karmonA daliyAM ekatra karyA ane bhAvene palaTI zubha bhAvenuM ciMtana karavAthI kevalajJAnane prApta karyuM. taMdula maccha (jenuM bhAtanA dANA jevaDuM zarIra che) azubha vicAre karavAthI be ghaDIne alpa AyuSyamAM sAtamI narakamAM cAlyo jAya che. thoDIvAranA azubha vicArothI paNa ATaluM duHkha thAya che te satata azubha vicAre karanAranI zI dazA? ema vicArIne azubha vicArone haTAvI zubha vicAromAM saMlagna rahevuM joIe. suvicAra ja anaMta sukhanuM kAraNa che ane azubha vicAre ja anaMta duHkhadAtA che. mATe he mahAmAnava! azubha bhAvene tyAgI zuddha ane zubha bhAvone dilamAM sthAna Apa e ja sukhane rAjamArga che. sukha e AtmAne mukhya guNa che, svabhAva che. te guNa ajJAna ane mehathI malina thavAthI ja AtmA potAnA Atmika sukhane bhUlI indriyajanya bhegamAM (bAhya padArthomAM) Asakta thAya che. zubha bhAvothI bAhya sukha ane azubha bhAvothI bAhya duHkha utpanna thAya che. jyAre zuddha bhAva arthAt rAga, dveSa, meha rahita AtmadhyAna-AtmaramaNatA rUpa pariNAma thAya che tyAre bAhya sukhaduHkha tathA tenA kAraNarUpa puNya-pApa rUpa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo prakRtine nAza thaIne AtmA anaMta sukhane prApta kare che. A roga, zeka, bhaya, janma, jarA, maraNAdi duHkho mAtra azubha bhAvenuM phaLa che, ane e sarva duHkhothI mukta thavAne upAya mAtra zuddha ane zubha bhAvanA che. zuddha ane zubha bhAvanA karavAthI pUrvanA baMdhAelA azubha karmanuM parivartana thaI zake che. enuM nAma zAsamAM "saMkramaNa" arthAt karmonuM parivartana ema kahyuM che. zubha bhAvanA karavAthI azAtA vedanI karmazAtA rUpa bane che, pApa prakRti puNya rUpa thAya che, azubha karmonI lAMbI sthiti ghaTI jAya che, tIvra rasa (atizaya duHkha) maMda rasa (alpa duHkha) thAya che. ghaNA karmone puMja a5 thaI jAya che. evI rIte azubha bhAvanAo vaDe zubhakarma, zatAvedanI, puNyaprakRtine paNa nAza thAya che ane pApa prakRtio vadhI jAya che ema jANIne vivekIjanee uttama bhAvanAone ja dilamAM sthAna ApavuM e ja zreyakara mArga che. uttama bhAvanAo kevI rIte ? kayA samaye zuM vicAravuM ? tenA mArgadarzaka rUpe A pustakanuM vAMcana, manana sujJajanee nitya karavuM jarUrI che. regIne A bhAva auSadha rUpa che. A bhAvanAthI dravyathI rega zAMta thaze ane bhAvathI azubha karmone nAza thaze. zArIrika, mAnasika, parivArajanya, vyApArajanya vagere kaI paNa saMkaTa, vipatti, duHkha Adine nAza karavAne saraLa upAya zubha bhAvanA karavI te che badhA duHkhanuM mULa kAraNa malina
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabedhaka bhAvanAo bhAve che, ethI duone dUra karavAne sAce mArga zubha bhAvanA karavI te che. mATe sukhAbhilASIonuM parama kartavya che ke zuddha ane zubha bhAvanAmAM niraMtara lIna banavuM. vRkSa paNa bIjAnI bhAvanA vaDe phAlephule che ane sUkAya jAya che ema vijJAnazAstrI zrI jagadIzacaMdra bojhe pratyakSamAM batAvyuM che. ema che te vanaspatinA jIthI anaMtaguNa vizeSa jJAnazakti jemAM pragaTa thaI che e mAnava AtmA pitAnI ja uttama bhAvanAo vaDe pitAne vikAsa kare e te yathArtha ja che. zriI namaskAra mahAmaMtrane artha ane bhAvanA (1) arihaMtANuM-zrI arihaMtadevane namaskAra karuM chuM. "ari' arthAt bhAva zatru, krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, meha, ajJAna, mithyAtva, viSaya, pramAda Adi aMtaraMga zatruone sarvathA "haMtANuM" arthAt nAza karanAra evA mahA prabhune namaskAra karuM chuM. huM paNa jyAre dhAdi bhAvazatruone nAza karIza tyAre dhanya banIza. A saMsAramAM mane keI duHkha ApavA samartha nathI. phakta A krodhAdi vikAre ja mArA zatru che ane tene tyAga karavAthI AtmA pitAne mitra banI sukhadAtA bane che. Aja atyArathI huM A krodhAdi zatruone dUra karavAnI bhAvanA saha prayatna karI. kSamAdi guNone dhAraNa karavAne suprayatna karIza. (2) nAme siddhANuM -zrI siddha bhagavAnane namaskAra karuM chuM. jemaNe AtmAnA badhA ja AvaraNone dUra karyA che,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabaMdhaka bhAvanAo badhA karmone nAza karyo che, ane jeNe AtmAnA anaMta guNene prApta karyA che evA siddha bhagavAnane namaskAra karuM chuM. AtmAnA ATha guNene AcchAdita karanAra ATha karmo che ene nAza karavAnI bhAvanAo. 1. jJAnAvaraNIya karmane nAza thAo, anaMta jJAna guNa pragaTa thAo. 2. darzanAvaraNIya karmane nAza thAo, anaMta darzana guNa pragaTa thAo. 3. mehanIya karmane nAza thAo, anaMta Atmika sukha, kSAyika samyaktva ane vItarAga cAritra e guNa pragaTa thAo. 4. aMtarAya kamane nAza thAo, ane anaMta Atmika sukha prApta thAo. 5. vedanIya karmane nAza thAo, ane anaMta avyAbAdha sukha pragaTa thAo. 6. AyuSya karmabaMdhanane nAza thAo, ane ajara, amara guNa pragaTa thAo. 7. nAmakarma dUra thAo, arUpI avasthA prApta thAo. 8. zetra karmane nAza thAo, ane aguru laghu guNa pragaTa thAo. badhA karmone nAza thAo, ane Atmika anaMta guNe pragaTa thAo.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 Atma pratyeka bhAvanAo (3) name AyariyANa' :- zrI AcArya'jI mahA rAjane namaskAra karu chuM. te AcArya bhagavata kevA che? pAMca AcArane svaya' pALe che ane bIjAne te pALavAnA upadeza Ape che. evA AcArya bhagavaMtane huM namaskAra karuM chuM. pAMca AcAra jJAnAcAra, danAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e pAMca AcAra pALavAnuM khaLa mane prApta thAe. je divase huM tenI ArAdhanA karIza te divasa mAre dhanya dhanya thaze. (4) namA uvajajhAyANu :- zrI upAdhyAyajI mahArAjane namakAra karu chuM. jyAre huM 11 aMga 12 upAMganA jJAtA khanI samyakRtva sahita upAdhyAyanA guNAne dhAraNa karIza te divasa mArA dhanya banaze. sarva sAdhujI (5) namA loe savva sAhUNa mahArAjane namaskAra karuM chuM. hiM'sA, viSaya, kaSAyAdi mArA dugu NeAnA nAza thAe, ane ahiMsA, sayama, akaSAya, sama- bhAtra guNu pragaTa thAe. pAMca patramAM je je guNA che te mArA AtmAmAM sattApaNe rahelA che te guNNA mArAmAM satvara pragaTa thAe, evu baLa ane zakti mane prApta thAo, ane satata prayatnapUrvaka puruSArtha karI tene prApta karuM, -: : s namaskAranA prakAra ane phaLa. (1) dravya namaskAra :~ mananI ekAgratA vinA ane bhAva vinA je vacanathI stuti ane zarIrathI namaskAra thAya te.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo ethI vacana ane kAyAnuM pApa rekAI jAya che ane alpa puNya baMdha thAya che. (2vyavahAra namaskAra -mana sthira karIne jJAnAdi guNanI stuti ane namaskAra kare te. ethI atyaMta nirmaLa puNyanI prApti thAya che ane zuddha upaga-rAgAdi rahita pari NAma hoya eTalI nirjarA thAya che-karmone nAza thAya che. (3) bhAva namaskAra - prabhu samAna mAre AtmA paNa jJAnAdi guNa saMpanna che evI bhAvanA sahita vAraMvAra vaMdana kare tathA te te guNone pragaTAvavA prayatna kare. namaskAra karavA arthAt jene ApaNe namaskAra karIe chIe tevAM guNa pitAmAM pragaTa thAya che. e mATe mahAna AtmAone, pavitrAtmAone namaskAra karavA joIe. samakitaguNane pragaTa karanAra bhAvanA mekSanuM bIja samyaktva ane sabhyatvanuM mULa kAraNa cAra bhAvanA che. e mATe haMmezA enuM ciMtana karIne cAre sadguNene prApta karavA joIe e guNa pragaTa thAya pachI ja samyakatva prApta thAya che. (1) mitrI bhAvanA -saMsAranA sarva jIne pitAnA AtmA samAna jANIne koI paNa jIvanI hiMsA na karavI. badhAnuM hita karavuM ane IcchavuM. badhA ja sAthe maitrIbhAvanA karavI. keI sAthe verabhAva na kare. saMsAranA sarva jIvane mitra samAna gaNI badhAnuM bhaluM karavuM ane enAM duHkha dUra thAo evI bhAvanA karavI.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prameAdhaka bhAvanA (2) pramAda bhAvanA :-- huMmezA guNAnurAgI khanavuM. bIjAnA sadguNa dekhI prasuti thavuM ane vicAravuM ke mArAmAM paNa e guNa pragaTa thAe. badhAnA guNA dASAthI dUra rahevAnA prayatna karavA te pramAda hRdayamAM sthira thAe, evI bhAvanA karavI. dekhavAnI ane bhAvanA mArA 10 (3) karuNA bhAvanA :-- du:khI jIvAne dekhIne dilamAM karuNA utpanna thAya, tenA duHkha dUra karavAnI bhAvanA thAya, prayatna thAya, tenA dravya, bhAva duHkhane dUra karu vagere bhAvanAnuM ci'tana, manana karavuM. (4) madhyastha bhAvanA :- dunAne dekhI tene tiraskAra na karavA manane malina na thavA devuM, paNa vicAravu' ke karmAdhIna sajIve che, ema vicArI tenA pratye upekSA bhAva karavA e cAra bhAvanAene niraMtara bhAvI tevA guNA peAtAmAM pragaTa karavA. jIvAtmA niraMtara vicAra teA kare che, paraMtu vizeSa karIne azubha vicAra vadhAre kare che e mATe azubha vicArAnA tyAga karavA zubha bhAvanAnA vAravAra Azraya grahaNa karavA joie. 4 Atmadarzana satya, zraddhA guNa pragaTa karavAnI 36 bhAvanAe A jIvAtmAe anAdikALathI samyaktva bhAvanA na bhAvavAthI janma-maraNAdi anaMta duHkha bhogavI rahyA che. jevI rIte sUIMdaya thavAthI aMdhakAranA nAza thAya che ane prakAza
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo phelAya che evI rIte samyaktva guNa pragaTa thavAthI ajJAnajanya deSathI utpanna thayela sarva duHkhane nAza thAya che. samyaphava sahita. jIva narakamAM paNa sukhI hoya che jyAre mithyAtvI jIva svarganA sukhane upabhega karatA paNa potAnI bhAvanA vaDe duHkhI rahe che. ethI samakita eTale sAcI samajaNa ja sukhanuM mULa che. ema. jANI samakti guNa pragaTa karavAnI bhAvanA niraMtara karavI joIe. aneka pUrvAcAryoe samakitanI bhAvanAnuM ArAdhana karavAnI zikSA ApatA pharamAve che ke, he bhavya ! tuM cha mahinA sudhI sarvakArya cheDIne, prapaMca tyAgIne, zuddha brahmacaryanuM pAlana karI. pAMca indriyanA viSaya tathA krodha, mAna, mAyA, lebha e cAra kaSAya ane AtaMraudradhyAnane tyAga karI ekAgra cittathI samati bhAvanAnuM ciMtavana kara te tane cha mahinAmAM avazya Atmadarzana arthAt zuddha nija AtmAne anubhava prApta thaze. svAnubhava arthAt samyakatva guNa pragaTa thayA pachI ja mekSanI prApti thAya che. evI kalyANakArI bhAvanAe zAstra kAre ane pUrvAcAryoe bhavya jInA lAbhArthe ane duHkhathI mukta thavA mATe bhAvakaruNAvazAt batAvI che. tene ahIMyA saMgraha karela che. mekSAbhilASIoe enuM ciMtana, manana avazya karavuM e ja zreyane mArga che. 1. samyaktva-svAnubhava mane prApta thAo. 2. mithyAtvane nAza thAo, viparIta bhAvane nAza thAo. 3. para vastu mArI nathI te tenA nAzathI huM zA mATe bhaya pAmuM? zA mATe kheda karuM? AjathI, atyArathI bhayAdi
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 Atma prabaMdhaka bhAvanAo dene nAza karavA prayatnavaMta banuM, ane nirbhayatAdi guNane pragaTa karIza. 4. dehabhAvane nAza thAo ane AtmikaguNa pragaTa thAo. 5. para vastune pitAnI mAnavI te viparIta bhAvane nAza thAo, ane svane sva mAnavA rUpa samyaktva guNa pragaTa thAo. 6. mahAdi vikArone nAza thAo, ane mAruM nirvikArI svarUpe pragaTa thAo. 7. viSayAdi IcchAone nAza thAo, nirviSaya evuM mAruM - Atma sukha pragaTa thAo. 8. para vastumAMthI "ahaM mama" buddhine nAza thAo, svamAM sva buddhi thAo. 9. rAgAdi doSone nAza thAo, vItarAga guNa pragaTa thAo. 10. vibhAvane nAza thAo, svabhAva guNa pragaTa thAo. 11. viSama bhAvane nAza thAo, vItarAga guNa pragaTa thAo. 12. bahirAtma bhAvane nAza thAo, aMtarAtmAbhAva pragaTa thAo. 13. pudgalAnaMdIpaNuM nAza pAme, paramAnaMdapaNuM pragaTa thAo. 14. asaMyamane nAza thAo, saMyamaguNa pragaTa thAo. 15. ajJAnane nAza thAo, jJAnaguNa pragaTa thAo. 16. bhayane nAza thAo, nirbhayatA guNa pragaTa thAo. mithyAdarzanane nAza thAo, samyagadarzana prApta thAo.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 Atma prabaMdhaka bhAvanAo 17. bhegecchAne nAza thAo, bhegecchA rahitapaNuM prApta thAo. 18. sarva IcchAone nAza thAo, IcchAnidhi rU5 tapa guNa pragaTa thAo. 19 bheda bhAvane nAza thAo, abheda guNa pragaTa thAo. 20. sudhA vedanI karmane nAza thAo, ane Atmika anA hAraka guNa pragaTa thAo. 21. avivekane nAza thAo, vivekaguNa pragaTa thAo. 22. kaSAya doSane nAza thAo, akaSAya guNa pragaTa thAo. 23. mamatva bhAvane nAza thAo, nirmama guNa pragaTa thAo. 24. zivohama kalyANakara, sukhakara, duHkhahara', 25. huM siddha paramAtmA samAna AtmA chuM, mAruM te Atma svarUpe pragaTa thAo. 26. huM vinAzI nathI paNa avinAzI AtmA chuM te mAruM avinAzIpaNuM pragaTa thAo. 27. vItarAga nirvikalpa svasaMvedana guNene dhaNI chuM, te mArA guNe satvara pragaTa thAo. 28. huM nirupAdhika sukhane svAmI chuM, te mAruM nirupAdhika sukha pragaTa thAo. 29 huM kevalajJAna-kevaladarzanane svAmI chuM, te mArA nija guNe satvara pragaTa thAo.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo sa 30, nIga, nirAmaya AtmA chuM, te mArA guNe satvara pragaTa thAo. 31. huM AtmA AnaMdasvarUpa, sukhasvarUpa chuM te mArA guNa satvara pragaTa thAo. 32. huM AtmA caMcaLatA rahita sthira, sama chuM te mArA guNe satvara pragaTa thAo. 33. huM amara AtmA chuM mAruM te amarapaNuM satvara pragaTa thAo. 34. huM zuddha, buddha, pavitra AtmA chuM, anaMtajJAnAdi guNothI yukta chuM, anya sarva jaDa padArthothI bhinna chuM, e mArA nija guNe satvara pragaTa thAo. 35. huM sama zAMta paripUrNa AtmA chuM. e mAruM svarUpa che te satvara pragaTa thAo. 36. sarva doSathI rahita zuddha kSAyika samyaktva mane prApta thAo. nIrogI ane sukhI banavAnI bhAvanAo A bhAvanA karavAthI kSaya jevA bhayaMkara regone nAza thAya che, rogIoe A bhAvanAonuM vAraMvAra raTaNa, ciMtana karavuM joIe. rogInI hAlata sArI na hoya te sevA karanAre tene te bhAvanA vAraMvAra saMbhaLAvavI joIe. (1) huM nIrogI chuM, mane bilakula rega nathI, mArA badhA rega dUra thaI gayA che. snAyumaMDala barAbara kAma kare che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prameAdhaka bhAvanAo 15 mane barAbara bhUkha lAge che. huM je khAuM chuM te kharAkhara pacI jAya che, mArA mananI duba LatAthI mane vedanAne anubhava thAya che ane rAganA vicArathI ja huM rAgI banela chuM. AjathI atyArathI rAganA vicArAne dUra karI huM nIreAgatAnA vicAra karIne pUrNa nIrogI banIza. (ra) mArA mastakanuM dardI have dUra thaI rahyuM che, vedanA zAMta thaI gaI che. magaja zAMta tathA sthira che. huM have sArA sArA vicAra karuM chuM, kharAba vicArAne dezavaTo ApI dIdhe che. mArI AMkha tejasvI che, nIraMgI che, temAM koI jAtanA roga nathI. mArI AMkha mahApuruSonA darzana karavA lAyaka tathA AdhyAtmika pustako vAMcavA lAyaka che. mArA kAna nIrega che; te vaDe zuddha dhamaya vacana zravaNa karIza. mAruM nAka nIrAga che te vaDe zuddha prANavAyune grahaNa karuM chuM. pUrNa sukha ane jIbha rAga rahita che, te potAnuM kArya kharAkhara kare che, sAdu ane pathya bhAjana rucipUrvaka khAya che, priya, hita, mita, satya vacana belI zake che. zarIranI sa vedanA, da, rAga dUra thaI gayA che, huM nIregI chuM. samasta snAyumaMDala peAtAnuM kArya barAbara karI rahyA che, mana pavitra ane zAMta che ane sArA sArA vicAra kare che. bhayAdi azubha vicArothI ja re!ga utpanna thAya che tevA vicArA have huM niDu karuM, paraMtu karuNAmaya, premamaya, ni:svArtha vicAronuM ja huM sevana karIza. ceA. 15
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo. (3) zAstramAM prabhue kahyuM che ke chakAyanA jIne mana, vacana, kAyAthI duHkha ApavAthI duHkha prApta thAya che, tema ja duHkhadAyI paristhiti prApta thAya che. pratikULa saMyega maLe che, tathA chakAyanA jIvane duHkha na ApavAthI tathA tene zAtA upajAvavAthI sukha maLe che ane sukhadAtA saMga maLe che. hiMsAdI 18 pApane mana, vacana, zarIrathI sevana karavAthI, sevana karAvavAthI, tene bhaluM jANavAthI tIvra duHkha ane azAtA vedanI karma baMdhAya che, ane 18 pApane mana, vacana, kAyAthI tyAga karavAthI atizaya nirmaLa sukhadAtA zAtAvedanIya karma baMdhAya che, ane AtmadhyAna karavAthI bAdhA pIDA rahita zAzvata sukha prApta thAya che. (4) zarIra jaDa che, AtmAthI bhinna che, rega zarIra para asara kare che, paNa AtmAne kaMIpaNa hAni karI zake tema nathI. kAraNa AtmA arUpI, aregI, ajara, amara che. zarIra paranA mamatvane laIne ja mane duHkha thAya che mATe mAruM kartavya e che ke zarIrane meha mamatva tyAgIne mArA avinAzI sukhane bheMkatA banuM. deha-roga pIDe dehane, nahi jIvane khAsa; ghara baLe agni thakI, nahi gharane AkAza. evA Atmika vicAra karI ciMtA, zoka, bhayathI rahita thaIne paramAnaMdane anubhava kare. (5) azAtA vedanI, duHkha vagere pUrvakRta pApane nAza
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabaMdhaka bhAvanAo kare che. te te upakArI che. pApa na karavAnI zikSA Ape che. mAruM kartavya che ke mAre deSano tyAga kare. (6) regamAM, duHkhamAM, ciMtA, bhaya, zeka vagere karavAthI rega dukhAdinI vRddhi thAya che ane navIna karmane baMdha thAya che jethI bhaviSya paNa duHkhaprada bane che. rogane dUra karavA mATe atyaMta pApathI banela davAonuM sevana karavAthI paNa pApa vadhe che ane enA phaLa svarUpa vizeSa duHkha prApta thAya che. huM azubha vicAre nahi karuM tathA hiMsAkArI davAonuM sevana nahi karuM. (7) davA levAthI vizeSa karIne eka roga dabAI jAya che te bIjA aneka roga utpanna thAya che. AjakAla davAone pracAra vadhela che tema rege paNa vadhela che paNa ghaTayA nathI. e regImAM davA levAvALA prAyaH 90 TakA duHkhI duHkhI thaIne aMte mare che ane davA na levAvALA seMkaDe 10 TakA mAre che. upavAsa, tapa, brahmacaryanuM pAlana pAMca iMdriyone saMyama kare, bhUkha lAge tyAre sAdo khorAka le ane kodhAdino tyAga karavAthI 100 rogImAM 99 sudharI jAya che. ciMtA, zeka, bhayAdi manevikArathI paNa keTalAka rega thAya che. tethI tevA vicArane tyAga kare jarUrI che. rega e eka jAtanI kudaratI kriyA che. je vaDe zarIranI saphAI thAya che; paraMtu leke ajJAnavaza tenAthI bhayabhIta thaIne, aneka prakAranI davAo kare che jethI zarIranuM jhera pAchuM zarIramAM rahe che bahAra nIkaLI zakatuM nathI.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIki vedanA tathApi bhajana, aze Atma prabodhaka bhAvanAo 8. huM naregI chuM, abhegI chuM, azarIri chuM, akrodhI chuM, nirmohI chuM, anaMtakevalajJAna, kevaladarzana, anaMta Atmikazakti, anaMta Atmika sukhayukta chuM, e mArA nijaguNa pragaTa thAo. 9, zArIrika vedanA e pUrvakarmanuM phaLa jANavuM zArIrika vedanAne dehane dharma jANuM ane bAMdhelA karmonuM phaLa jANI samyak prakAre sahana karavA yogya che. ghaNIvAra zArIrika vedanAnuM baLa prabaLa hoya che, tyAre mAnavane sthira rahevuM kaThina bane che, tathApi manamAM vAraMvAra te vAtane vicAra karatAM ane AtmAne nitya, adya, abhedya, jarA-maraNAdi dharmathI rahita bhAvatAM, vicAratAM manane vizvAsa daDha thAya che. mahApuruSoe sahelA upasarga tathA parisahana prasaMgenI vAraMvAra smRti karI, temanI daDhatA, nizcayabaLa, acalatA vagerenuM vAraMvAra manana, ciMtana karavAthI mananA pariNAma sthira thAya che ane vedanA vedanAnA kSaya kALe nivRta thaye pharI te vedanA keI karmonuM kAraNa thatI nathI. vyAdhi rahita zarIra hoya tevA samaye jIve che tenAthI pitAnuM judApaNuM jANI, tenuM anitya svarUpa jANI, te pratyenA meha, mamatAdi tyAgyAM hoya, te te mahAna kalyANakArI che, paraMtu tema na banyuM hoya te koI paNa vyAdhi, roga utpanna thaye tevI bhAvanA bhAvatAM jIvane nizcaLa evuM karma baMdhana thatuM nathI, ane mahAvyAdhinA utpatti kALe te dehanuM mamatva jIve jarUra tyAgI jJAnI puruSanA mArganI vicAraNAe vartavuM e zreSTha upAya che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo 19 je ke deha mamatva tyAgavuM ke ochuM karavuM e duSkara che, chatAM daDha nizcaya baLa pAse kaMI ja duSkara nathI. avicAra ane ajJAna e sarva kalezanuM, mehanuM ane nIcI gatinuM kAraNa che. sadvicAra ane AtmajJAna e mokSane upAya che. bhayathI mukta thavAne upAya e che ke vAraMvAra vicAravuM joIe ke samasta saMsAra mRtyu Adi bhaye karI azaraNa che. tene zaraNarUpa mAnavo te mRgajaLa samAna che. te saMsAranuM mukhya kAraNa snehabaMdhana ane dveSabaMdhana che tenAthI nivartavuM e bhayathI chUTavAne ane nirbhaya banavAno mArga che. AtmabhAnathI ahaMtAne nAza thAya che. bhAvakarmathI vimukha thavAya te nijabhAva pariNAmI thavAya. samyagdarzana vinA vAstavikapaNe jIva bhAvakarmathI vimukha na thaI zake. jyAM sudhI svarUpa brAnti che, tyAM sudhI viSayone vikSepa maTate nathI ne jyAM sudhI viSayone vikSepa maujuda che tyAM sudhI svarUpa brAnti TaLatI nathI. viSayane vikSepa eTale svamAM paranI brAnti ane paramAM svanI brAnti arthAt pitAnI bhinna evA jaDa-paugalika sukhamAM, anitya sukhamAM sukhabuddhi. he Atmana ! tuM asaMgatAne abhyAsa kara. anaMta avyAbAdha sukhano eka ananya upAya svarUpamAM sthira thavuM te ja che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo svachaMda rUpI aMdhatva che tyAM sudhI mokSa mArga maLatuM nathI. huM nIrogI nirAmaya AtmA chuM, roganI sattA mArA para cAlI zake ja nahi. huM nirbhaya AtmA chuM, mane rega kaMI karI zake nahi, A vizvamAM mAruM ahita karanAra kaI zakti vidyamAna nathI ja | mArA AtmAmAM anaMta zakti bharI paDI che. huM tene svAmI chuM. huM nirbaLa nathI paNa baLavAna chuM. vidyArthIonI bhAvanA pratyeka vidyArthIoe sadA prAtaHkAlamAM prabhustuti karyA pachI avazya ciMtana karavA gya bhAvanAo. manuSya jyAM sudhI sarvajJa na bane tyAM sudhI apUrNa ja che, mATe pratyeka mAnee A bhAvanAonuM niraMtara ciMtana, manana karavuM joIe. he paramAtmA! huM tamane bhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. ApanA samAna mArI AtmA paNa anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha ane anaMtazakti sattA rUpe vidyamAna che te guNone pragaTa karavA mATe huM Apane namaskAra karuM chuM. Aja atyArathI huM ajJAnane nAza karavA ane jJAnane pragaTa karavA prayatnazIla banIza. vivekathI avivekane nAza karIza. ahiMsAthI hiMsaka bhAvane nAza karIza.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabaMdhaka bhAvanAo satyanA pAlanathI asatyane dUra karavA prayatnavaMta banIza. brahmacaryanuM pAlana karI viSayavAsanAne nAza karavAne prayatna karIza. kSamAbhAvane dhAraNa karI krodhane jItavAno prayatna karIza. vinayathI garvane dUra karavA prayatna karIza. saraLatAthI kapaTa, mAyAne jItavAno prayatna karIza. saMteSathI lebhane jItavAne prayatna karIza. IcchAone nAza karIne IcchA rahita AtmasvarUpane pragaTa karavA prayatnazIla banIza. he prabhe! mane puruSArtha karavAnuM baLa Ape. paisA kamAvAnI khAtara ja huM bhaNata nathI paNa zarIra, mana ane AtmAnI unnati karI sva kalyANa karavA zaktimAna banavA mATe ja bhaNuM chuM. koI paNa kharAba Adata, durvyasana, tamAku, bIDI, sigAreTa, masAledAra kharAka, nATaka, sinemA, bibhatsa vArtAo vagere zArIrika, mAnasika hAnikAraka vastuothI huM bacavAne prayatna karIza. huM zArIrika keLavaNa laIza. eTale zarIrane svastha rAkhavA kasarata, vyAyAma karIza. ArogyatAnA niyamanuM pAlana karIza. mAnasika zikSaNa grahaNa karIza, e vaDe mane vikAre jItavAne prayatna karIza. mane baLane majabUta karIza jethI sukha, duHkhenI asara tenA para na thatA huM AtmavikAsa
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo karI zakuM ane aMtamAM Atmika jJAna prApta karI zakuM. je zikSA vaDe zArIrika, mAnasika tathA Atmika vikAsa thAya te ja sAcI zikSA che. huM nirbhaya, sAhasI, udAra, sat puruSArtha, dharmazraddhAvata, dayALu, sevAbhAvI, satyavAdI, brahmacArI, saMteSI, udAra ane saMyamI banuM evo he prabhe! mane zakti Ape, evI Apa caraNomAM mArI namra prArthanA che. je bhArata dezamAM huM rahuM chuM temAM lAkho manuSyone peTa pUratuM ana maLatuM nathI evI avasthAmAM vividha khAnapAna, majazokha, nATaka, sinemA, mAnapAna vageremAM vyartha kharca kare te egya nathI. A deza ajJAnathI, kurUDhiothI, kusaMpathI ane dhamadhatAthI duHkhI thaI rahyo che. e avasthAmAM mAre tana, mana, dhana ane sattAthI mArI badhI zaktione suzikSA, saMpa, saccaritra ane AtmasaMyamanI vRddhimAM arpaNa karavI joIe. samasta bhAratavAsIomAMthI tema ja mArAmAMthI kusaMpa, IrSyA, kAyaratA, rUDhicustatA, dharmAdhatA, niMdA ane hiMsakabhAvane sarvathA nAza thAo, ane Atmika guNo samyakajJAna, darzana ane cAritra pragaTa thAo. samasta bhAratavAsIomAM ane mArAmAM aikya, guNAnurAga, sevAbhAva, vIratvazakti, satyapriyatA, ahiMsakabhAva, nyAyasaMpannatA, satapuruSArtha vagere uttama sadgaNe pragaTa thAo.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo brahmacarya prApta karavAnI tathA enI rakSAnI bhAvanAo sukhanuM mULa brahmacaryanuM pAlana sadA thAo. duHkhadAyI viSayecchAne nAza thAo. anaMta, akSaya satyasukha ApanAra zuddha brahmacaryanuM pAlana sadA karuM. cAritraguNanuM zuddha pAlana karavAmAM sahAyaka brahmacarya guNa pragaTa thAo. vikAronA nAza thAo. avikArI guNa pragaTa thAo. mekSa mArgamAM viSNabhUta bhegechAne nAza thAo. navavADa sahita zuddha brahmacaryanuM pAlana karuM. strI-puruSa saMbaMdhI bhegane tyAga te sthUla-brahmacarya, pAMca IndriyanA viSayone tyAga te vyavahAra brahmacarya, zuddha AtmasvarUpamAM ramaNa karavuM te nizcaya brahmacarya mane prApta thAo. badhA raMgenuM mULa, AyuSyane zIgha aMta karanAra ane regI, bhAra rUpa saMtati utpanna karanAra viSayAnaMdane nAza thAo. azucimaya zarIra parathI meha dUra thAo, viSayavAsanAo dUra thAo ane Atmika saMyama prApta thAo. anaMta duHkhadAtA viSayecchAne nAza thAo, mana, vacana, zarIrathI pUrNa brahmacaryanuM pAlana thAo. AtmabhAna bhUlAvanAra bhegecchAne nAza thAo, abhegI avasthA prApta thAo.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 Atma prabodhaka bhAvanAo viSayAnaMdIpaNuM dUra thAo, AtmaramaNatA rU5 AtmAnaMdapaNuM prApta thAo. jIvana sudhI brahmacaryanuM pAlana karavAthI AtmA paramAtmA sama bane che. sarva Indriye ane manane nigraha karIne Atma dhyAnamAM lIna thavAthI ja paramapadanA bhegI banI zakAya che. vikArene je jIte te ja jJAnI, te ja vidvAna. viSayamAM kaI sAce AnaMda nathI te te sukhabhAsa mAtra che. huM te AtmatRpta chuM. huM zAMta chuM. zarIra ane manathI aMtastha prabhunA pavitra satya dvArA huM divya chuM, pavitra chuM, zuddha chuM, unnata chuM, mukta chuM. e guNene huM pragaTa karI rahyo chuM. huM IndriyonA viSayenI IcchA nahi karuM. mArI buddhi Atma saMlagna thaI rahI che, ane AtmalInatAmAM ja mane AnaMda Ave che. huM prasanna chuM kema ke manasA, vAcA, karmathI bhagavAnanI ja sevA karavA mATe svataMtra chuM ane mAre prANa ekAgra thaIne pavitra AtmAmAM ja pariNata thaI rahela che. mane kaMI paNa viSaya ane vikAramAM lipta nahi karI zake. huM pavitra chuM. mArAmAM viSaya vikAre praveza nahi karI zake kAraNa ke huM parama pitAne putra AtmasvarUpa chuM. brahmacaryanI nava vADanI bhAvanAo brahmacaryanI rakSA mATe nava vADa (maryAdA)nI atyaMta jarUra che. enuM barAbara pAlana karavuM jarUrI che. maryAdAnuM pAlana ja brahmacaryanuM pAlana che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo 1. pahelI vADe strI, pazu ane napuMsaka rahita sthAnamAM nivAsa kare, tema na kare te zIlane vinAza thAya. uMdara ane bilADInuM daSTAMta. 2. bIjI vADe brahmacArI strI-puruSe ekAMtamAM kathAvAtAM na karavI, kare te zIyaLane vinAza thAya. lIMbu ane dADhanuM dRSTAMta. 3. trIjI vADe brahmacArI strI-puruSanA Asana para eka muhurta thayA pahelA na bese, bese te zIyaLane vinAza thAya. keLA ane kaNakanuM daSTAMta. . jethI vaDe brahmacArI strI-puruSanA aMgopAMga vikArI, daSTithI na jue, jue te zIyaLane vinAza thAya. duHkhatI AMkha ane sUryanuM dRSTAMta. pAMcamI vADe brahmacArI strI-puruSa bhIMta-dIvAlane AMtare saMgI vasatAM hoya tyAM na rahevuM, rahe te zIlane vinAza thAya. DhAMkI agni ane mINanuM daSTAMta. 6. chaThThI vADe brahmacArI strI-puruSa pUrve bhagavelA kAmaga yAda na kare, kare te zIlane vinAza thAya. musAphara ane sapanA valaNanI chAzanuM dRSTAMta. 7. sAtamI vADe brahmacArI strI-puruSe pratidina atizaya sarasa AhAra karavo nahi, kare te zIlane vinAza thAya. sanipAtavALA ane dUdha-sAkaranuM daSTAMta.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabaMdhaka bhAvanAo 8. AThamI vADe brahmacArI strI-puruSa atizaya dAbI-cAMpIne AhAra na kare, kare te zIlane vinAza thAya. zeranI talaDI ane bazeranI khIcaDInuM daSTAMta. 9. navamI vADe brahmacArI strI-puruSe zarIsnI vibhuSA, zaNagAra, zobhA na karavI, kare te zalane vinAza thAya. rAMka ane ratnanuM dRSTAMta. mudrAlekha nIce lakhela mudrAlekha moTA akSaramAM lakhIne gharamAM bhIMta para TAMgI de ane vAraMvAra tene vAMce. daDhanizcaya, gabhIratA, mauna, vicArazIlatA, nirbhayatA, ahiMsA, satya, pramANikatA, brahmacarya, saMteSa, saMyama, kSamA, dharya, satapuruSArtha, ALasane tyAga, vicArIne belavuM, nidAna tyAga, guNagrAhaka bane, dene pragaTa karavA, azubha vicAra e ja naraka, zubha vicAra e ja svarga, vicAra paramajJAna, satsaMga paramalAbha, saMteSa parama dhana, samabhAva e ja parama sukha, bdha samAna viSa nahi, kSamA samAna amRta nahi, abhimAna samAna zatru nahi, vinaya samAna mitra nahi, kuzIla samAna bhaya nahi, zIla samAna nirbhayatA nahi, lobha samAna pApa nahi. divasanA cAra vibhAga karavA. cha kalAka nidrA, cha kalAka vyapArAdi, cha kalAka zarIrAdinuM kArya, cha kalAka AtmahitanuM kArya satsaMga, dhArmika vAMcana, manana, dhyAna, mauna, samAdhi
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 Atma prabaMdhaka bhAvanAo vagere. Ama niyama karavAthI Atmahita mATe samaya maLI zake che. haMmezAM AvazyakatA ochI karavI. saMyama, tyAga, jJAnanI. vRddhi thAya tema karavuM. dAna, puNya, sevA vagere satkarmonA kAryo paropakAra mATe nahi paNa sva kartavya jANIne karavAthI ja AtmAnuM kharuM kalyANa thAya che. jema bane tema zakti, buddhi ane dhanane sadvyaya kare. rAtre sUtA pahelA divasamAM karelA pApakarma, doSa vagerene yAda karIne, tyAra bAda aMtarapUrvaka pazcAtApa karIne ene dUra karavAno saMkalpa kare, ane satkarmo vadhAre karuM evI bhAvanA karavI. eka DAyarImAM potAnA guNa ane doSa lakhavA ane guNonI vRddhi ane doSane dUra karavAne satata prayatna kare, jethI jIvanane vikAsa thaze. e bhAva pratikamaNa (pApane tyAga) che. ema karavAthI dina pratidina AtmAnI zuddhi thatI jaze. 10 vyApArInI bhAvanA dravya dhana prApta karavA mATe huM vyApAra karuM chuM, evI rIte bhAva dhana rUpI dhamane vyApAra karIza tyAre dhanya banIza. dravya mAlane kaya-vikaya karuM chuM evI rIte bhAva mAla jJAna, darzana, cAritrane grahaNa karIza te divasa dhanya banaza.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Atma prabaMdhaka bhAvanAo vyApAramAM satya, nIti, pramANikatA, vagere huM pAlana karuM, ane dharmanA Adezane na bhUluM. e yathAzakti prayatna karIza. jevI rIte vyApArane hisAba rAkhuM chuM evI rIte jIvana vyApAranA puNya pApane hisAba rAkhIza ane jema bane tema pApane tyAga karavAne prayatna karIza. vyApAra karatA svArthavRttine nahi poSa paNa popakAranI bhAvanA, samAnatAnI bhAvanAne ja keLavIza. deza, jAti ane dharmane hAni karanAra vastuone vyApAra dhana saMcaya samAna koI pApa nathI. saMcayavRttine tyAga karavAne prayatna karIza ane dAnavRtti vadhAravA prayatna karIza. dhana ane bhega bhAvaga che tene ghaTADavAne prayatna karIza. AraMbha, parigraha duHkha, durguNane vadhAranAra ane durgatinA dAtA che. ema jANuM tene ghaTADavA prayatna karIza. 11 maMgala kAmanA kSamApanAne agni ApaNA sarvane vizuddha banAve ! dharmanI ArAdhanA huM niSkAmavRttithI karuM evI mane vRtti keLavuM, bAra bhAvanAnuM svarUpa reja vicAruM, jyAre duHkha Ave tyAre kAyara thaI dIna banuM chuM te ethI navA karma baMdhAya che, mATe AvelA karmone zUravIra banI zAMta bhAve bhegavuM. samAdhibhAvanI rakSA ane vikAsa mATe yathAzakya
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 Atma prabodhaka bhAvanAo vrata, niyama, tyAga, tapa, prabhubhakti, saMtasevA, dIna baMdhuonI sevA, pavitra bhAvanAo, cAritranI sAdhanA, he paramAtmA ! ApanI kRpAthI mane prApta thAo. uparokta badhI sAdhanAne sAra rUpe Atmatatvane anubhava kare te ja che. he prabhe! ApanA AlaMbana ane upAsananA phaLa vaDe AtmAnubhava prApta karavAnuM baLa prApta thAo. bhavAMtaramAM AtmAnubhavanI sAmagrI sulabha thAya tevA zuddha deva, gurune vega saraLatAthI maLe tevI bhAvanA he prabhe ! tamArI pAse vAraMvAra bhAvuM chuM. he paramAtmA ! tamAre amRta rUpI dharma, ane tamAruM zaraNa bhavabhavamAM prApta thAo ane jagatanA bhavya jIvone paNa prApta thAo e ja maMgala kAmanA. 12 zArIrika ane mAnasika rogone dUra karavAne rAmabANa IlAja zarIrane roga parimita che. mananA rega aparimita che. A zArIrika ane mAnasika sarva prakAranA rege tamAre dUra karavA che? A rahI te sarva roga nivAraNa karavAnI amegha davA, je vaDe sarva rogo dUra thavAne vizvAsa prApta thAya che, ane sAthe sAthe AtmabaLa ane AtmavizvAsa vadhe che. kSamApanA rAtre nidrAdhIna thatA pahelAM ardho kalAka zAMtipUrvaka bese ane je kaI vyakti pratye tamane abhAva, aruci, dveSa tiraskAra ke vairane bhAva heya, temanI sAthe tame tamArA A
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 Atma prabodhaka bhAvanAo mAnasika ekAMtamAM kSamA mAMge. aMtaranA sAcA bhAvathI kSamA mAgavAne prayatna kare. jo tamane koI pazu, pakSI ke manuSyane bhaya heya, te tamArA AMtaracakSu samakSa tene kalpanA dvArA sAkSAt kare, ane tenI bhAvapUrvaka kSamA mAge, tenA pratye sadbhAvanA, maitrIbhAvanA tathA premabhAvanAnA bhAvane pravAha vahA. tamArA pratye koIe anyAya karyo hoya, tame A Are5 keI upara mUktA he, tame kaI pratye zuSkapaNe, vatya , keIne kaTu zabda kahyA hoya, keInI TIkA-niMdA karI hoya, te paNa tamArA A mAnasika ekAMtamAM tenI kSamA mAgI AvA vicAre pharI na karavAne tathA AvA zabdo pharI na balavAne nirNaya karo. mitro, snehI, svajane sAthe tamAro sneha e che thate jate hoya, je kaI sAthe tame vikhavAdamAM che, aNabanAva banyuM hoya, te tamArI vaccenI A aMtara-bhedanI dIvAla maitrI ane snehabhAva vaDe dUra karavA sarva zakya prayatna Adare. 13 mAnasika sAravAranI prakriyA Proeess cf Mantal Therapy | sarva jIvamAM rahelAM temanA zuddha svarUpane juo ane sarva jIvo pratye daDhatApUrvaka premanA vicAre mekale. sakriyapaNe mitrI Adi bhAvanA bhAvo.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prameAdhaka bhAvanAo 31 jagatamAM kai eka jIva pratye paNa vairabhAva ke dveSabhAva hAya teA tenI kSamApanA karyAM vinA, tenI mAphI mAMgyA vinA haiyAmAMthI A arucibhAva dUra karyAM vinA, nidrAdhIna na thavAya tenI satata kALajI rAkho. anyane duHkha thAya tevA zabda na le, tevA vicAra paNa na karavA, tevI satata kALajI rAkhA, viparIta paristhitimAM paNa dhaiya rAkhA, prema karo ane mAyALu ane. jo prayatnapUrvaka rAtrinA ardhA kalAka mAnasika sAravAranI A prakriyAmAM pramANikapaNe gALaze! te! tamArAmAM rahelA svAbhAva dUra karavAnI zakti prApta thaze, ane tethI mAnasika tathA zArIrika banne prakAranA rogo dUra thaI tamene avazya zAMti prApta thaze. jAtanI kSamA mAgeA peAtAnI jAtane ekAMta tiraskAra paNa hAnikAraka che. jo tame tamArI jAtane halakI mAnatA hai, tenA tiraskAra karatA hA, tenI pratye dveSa, arUci dharAvatA hA, jo tame nirAzAvAdI hA, tamAruM jIvana tamane mAtra aMdhakAramaya ja lAgatu hAya, tA tame tamArI aMdara rahelA paramAtmAne prAthanA karo. he paramAtmA ! " tamArA zaraNa vaDe huM nirbhIya, nizcita, nIrogI, samRddha, pavitra, dhaiyavAna, vivekI ane pUrNa anu." he prabhu ! " mArAmAM rahelu pUrNa jJAna pragaTa thAo." he nAtha ! " mAre tAruM ananya zaraNuM hA." yeA. 16
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabaMdhaka bhAvanAo 14 maMgala bhAvanA dharmane pAye daDha karavA je tame IcchatA he te tame vAraMvAra nIcenI bhAvanAonuM raTaNa kare. (bhAvanA bhAvavI eTale manathI temAM otaprota thavuM. vacanathI bahumAna karavuM, anudanA karavI, ane kAyAthI pitAnI zakti gAvyA vinA zakaya eTaluM ucitapaNe AcaraNamAM mUkavuM.) jagatanA sarva ane huM namAvuM chuM (teonA aparAdhane huM sahI lauM chuM.) mAre sarvanI sAthe maitrI bhAva che. koInI sAthe vera nathI. jagatanA sarva jIvanuM kalyANa thAo. sarva prANu samUha pArakAnuM hita karavAnI bhAvanAvALA bane. sarva jI niSpApa bane. sarvane sabuddhi maLe! sarve bedhibIja pAme ! sarvanA sarva de nAza pAme, doSa rahita bane. sarvatra sarva leka sukhI thAo !" "jagatanA sarva AtmAo mArA AtmA samAna che. eTale mane jema sukha ISTa che, ane duHkha aniSTa che, tema jagatanA sarva ne sukha ISTa che. je vastu ApaNane aniSTa hoya te bIjA pratye na IcchavI, na AcaravI. huM sarvanuM hita IcchuM chuM. huM sarvanuM zubha IcchuM chuM. huM sarvanuM paramasukha IcchuM chuM. nizcayanuM lakSya rAkhI zuddha vyavahAranuM pAlana karavAthI AtmasvarUpa anubhavAtuM jovAya che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 Atma prabodhaka bhAvanAo huM jaDa nathI, huM deha nathI, huM caitanya svarUpa anaMta guNene pUMja chuM. AtmAmAM anaMta zaktio bharelI che. jemanA anaMta guNe pragaTa thayA che. temanuM huM zaraNa lauM chuM. ane mArA anaMta guNe pragaTe che." A maMgaLa bhAvanAo vAraMvAra bhAvavAthI ApaNAmAM divyatva pragaTaze. mATe savAre agara rAtre sutA pahelAM uparanI bhAvanA bhAvavA Apa saune vinaMti - 15 AtmazraddhAnI bhAvanA huM jIvanamAM AvatA kaSTo, vidane vagerethI bhayabhIta nahi banuM. huM AtmavizvAsu chuM. satyAgrahI chuM. huM AtmazraddhA vaDe sthira chuM. saMsAranI kaI zakti mane vicalita nahi karI zake. AtmazraddhAnA baLa vaDe huM asaMbhavane saMbhava karavA samartha chuM. AtmazraddhAnA daivI baLa vaDe parAdhInatAthI mukta thayela chuM. AtmazraddhAnI akhaMDa jyota mArA aMtaramAM sadA prakAzita che, ethI mAruM aMtara sadA prazAMta ane tRpta rahe che. mArA mATe kaI vastu durlabha nathI, asAdhya nathI. mane anubhava thaI rahyo che ke sAmarthyane gupta bhaMDAra AtmazraddhA ja che. huM kaI bIjI bAhya sattA para nirbhara nathI, paraMtu AtmazraddhA ja mAruM parama AvalaMbana che. badhA duHkha, saMkaTo, baMdhane dUra karanAra mAtra eka AtmazraddhA ja che. anaMta ane apAra baLa prApta karavAno rAjamArga eka AtmazraddhAne pragaTa karavI te ja che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prabodhaka bhAvanAo sva svarUpanI bhAvanA huM saMsAranI sarva kAmanAothI para chuM. ucca vicAra ane pavitra bhAvanAo vaDe paripUrNa banI gayuM chuM. kSaNabhaMgura padArtho para huM Asakita karatuM nathI. mane vikAra ane vAsanAo mane pitAnA dhyeyathI vicalita nahi karI zake. mAre AtmA mana, indriya ane zarIrano svAmI che, gulAma nathI. huM have kyAreya paNa vyAkuLa tathA kSubdha nahi banuM. mArA AtmAnI sAme keInI tAkAta nahi cAlI zake. vAstavika zakti mArA AtmAmAM che, ene kaI dabAvI nahi. zake ke nahi rekI zake. mAre AtmA aparimita baLavALe che. huM have rajoguNa ke tame guNane vaza nahi banuM. saMsAranA sarva mahApuruSane mahAna kArya karavAnI preraNA aMtarAtmAmAMthI ja maLe che, ethI mAre preraka paNa AtmA ja che. cinmaya AtmAnI preraNAthI ja huM sarva vyayavahAra karuM chuM. duHkha, zeka, pIDA, saMtApane pitAnA hRdayamAMthI dezavaTo ApuM chuM. pitAnA vicAre para pUrNa aMkuza rAkhuM chuM. cidAnaMda svarUpI AtmAnuM ja niraMtara nididhyAsana karuM chuM. je paramAtmA A vizvanuM zAsana karI rahela che te ja mAre AtmA che. 17 satya vatanI bhAvanA huM vipatti, duHkha ane kalezanuM saharSa svAgata karyuM chuM. huM sArI rIte jANuM chuM ke duHkha, daI, kaleza mArA bhalA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 Atma prabodhaka bhAvanAo mATe ja Ave che, mArA baMdhana naSTa karavA mATe ja Ave che. huM bhAremAM bhAre vipatti Avaze te paNa kheda nahi karuM paraMtu prasanna rahIne ja sahana karIza. mane parama prabhu para pUrNa vizvAsa che ke teo samasta kaleze tathA bhayathI mAruM rakSaNa karI rahela che. mane koI prakAranI ciMtA ke phikara nathI. huM satyapaMthane anugAmI chuM, satyaniSTha chuM. mArA AtmAmAM anaMta baLa che, tenA para vizvAsa karuM chuM. koI paNa vipatti mane parAjita nahi karI zake, na satyapaMthathI bhaSTa karI zakaze. huM bhAremAM bhAre saMkaTamAM ane vipattimAM parama nirbhaya ane nizcita chuM, kema ke huM IzvarI adazya kavacathI sadA surakSita chuM. huM potAnA jIvanamAM satyavratane kadApi bhaMga nahI karuM. huM pitAnA vratamAM acalapaNe pratiSThita chuM. keI vyakti mArI satyatAne parAjita karavA samartha nathI. vipattionA ghanaghera vAdaLa mane kSubdha ane azAMta nahi karI zake. huM pitAnA mArgathI talamAtra vicalita nahi banuM. satyane ja sadA vijaya thAya che. lakSyasiddhinI bhAvanA | vizvamAM zAzvata vastu eka ja che ane te paramAtmA ja che. e paramAtmAnI prApti e ja mArA jIvananuM lakSa che. e ja zAzvata mahAsatya mArA jIvananuM dhyeya che. meM mArA manamAM daDha nizcaya karI lIdhuM che ke paramAtmAnI prApti mATe hara kSaNa satata prayatnazIla banIza. huM pitAnA lakSa prAptinA mArgathI eka ratIbhara paNa ahIMtahIM vicalita nahi banuM. huM
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 Atma prabodhaka bhAvanAo kyAreya paNa lakSabhraSTa nahi banuM. parama lakSane prApta karavA mATe mana, prANu ane AtmA niraMtara krAMti karI rahela che. khAtA, pItA, sutA, besatA, cAlatA, pharatA, ahoniza mAruM dhyAna potAnA lakSa para ja sthira rahe che. mAruM jIvana paLapaLa enI kRpA para avalaMbita che, ane enuM zaraNa ane ene Azraya grahaNa karI rahela che. mArA lakSanI pragati thaI rahI che. ane huM dinapratidina tenA tarapha AgaLa vadhI rahyo chuM. mArA badhA pApa-tApa bhasma thaIne zarIra nIrAgI mana nirdoSa ane AtmA pavitra banI rahela che. azAMtine bhAva mArA manamAM praveza nahi karI zake. saMsAramAM kaI paNa mArI lakSasiddhimAM bAdhA karavAne samartha nathI. zarIra, vANI, mana enA tarapha doDI rahyA che. vRttimAM paNa suMdara lakSane prApta karavAnA AnaMdanuM akhaMDa bhAna thaI rahyuM che, ane huM lakSasiddhi tarapha AgaLa ne AgaLa vadhI rahyo chuM. prasannatAnI bhAvanA jIvanamAM pranatAne anubhava kare e ja mArI hArdika abhilASA che. mAro janma paNa e mATe ja thayuM che, ke huM pratikULathI pratikULa paristhatimAM paNa prasanna rahuM. anukULa paristhitimAM smita karavuM saheluM che paraMtu huM pratikULathI pratikULa prasaMgamAM paNa sadA sarvadA prasanna rahIza. viSama vidanenuM pAna karIne paNa huM khina ke udAsa nahi banuM. koI mArA para krodhita thAya te paNa huM tenA para puSenI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma prodhaka bhAvanAo 37 vRSTi karIza. smita hAsya samIpa vipadAo jarA paNa TakatI nathI. huM AzA ane prasannatAne AviSkAra potAnA jIvanamAM karuM chuM. nirmala prasannatA ja mArAmAM pragaTa thaI rahI che. vividha vyavahAra karavA chatAM huM manamAM prasannatAne sthira rAkhuM chuM, anukULatA hoya ke pratikULatA, keI apamAna kare ke sanmAna Ape, niMdA kare ke stuti, huM e sarva avasthAemAM potAnI prasannatA sthira rAkhuM chuM. huM pote prasanna rahIne bIjAone prasanna karI rahela chuM. pratikSaNa huM pitAnA dilamAM prasannatAnuM gAna ja karuM chuM. huM prasanna rahuM chuM ane samagra saMsAra mArI sAthe prasanna rahe che. huM niraMtara AnaMdasvarUpa paramAtmAnuM dhyAna karuM chuM, ane sarva vighna, bAdhAo para vijya prApta karuM chuM.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAya tyAga kaSAyanI vRddhimAM duHkha che, kaSAyanI hAnimAM sukha che. jyAM duHkhane anubhava thAya tyAM tapAsavuM ke mULamAM kayA kaSAya kAma karI rahyo che? keI eka kaSAya jarUra tamane jovA maLaze. tame e kaSAyane dUra karaze ke tarata ja dukha ravAnA thaze. duHkhane bAhya pratikAra karavA jatAM duHkhanI vRddhi thAya che, kAraNa ke tema karavA jatAM kaSAye vadhe che. duHkhanuM kAraNa cAra kaSAya ja che, te kaSAyane TALavAne ja prayatna kare. tyAra pachI ja AMtarazAMtine anubhava thaze. vItarAganA paMthe cAlavA mATe rAgane saMga tyAga joIe. rAgane saMga rAkhI vItarAgane anusarI zakAze nahi. rAganA tyAga mATe rAganA sAdhanene tyAga kare. evA sthAnene paNa tyAga kare. rAga uparathI te mitrane dekhAva kare che. mitra banIne jIvane phasAve che, te pachI krUra banI jIvanA behAla kare che. vAtavAtamAM krodha na Ave, prasaMge prasaMge abhimAna na upaje, sthAne sthAne mAyA na jAge, avasare avasare lobha na pragaTe, tenuM nAma che zAnti ! tenuM nAma prazama ! AvI zAnti ahIM prApta thaI jAya te samajavuM ke mekSa sukhanI AMzika prApti thaI. mATe jIvananuM Aja lakSa krodhAdi kaSAye keTalA zamyA ? bIjI bAju kSamA-namratA-saraLatA ane nirlobhatAnuM lakSa rAkhI sthAne sthAne tene upayoga kare. hatAza na thaze. kodhAdi sAme jiMdagI sudhI laDavuM paDaze. zraddhA rAkhe ke aMte avazya mAre vijaya thaze. -AMtaranAka
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhama sema Tu sendvam sAma Atmabodha lekhaka tathA saMgrAhaka vizvazAnti cAhaka sukhanI pipAsA ane duHkhane dveSa tArA aMtarAtmAne zAMtine sumadhura anubhava nahi thavA de. zAMtine anubhava karavA mATe tAre sukhane tyAgatAM ane duHkhane sahatAM zIkhavuM paDaze. tAre sukhane kayAM bahu tyAga karavAne che. sukha teA che ja thADuM ! prayatna tA du:khane sahana karavA mATe karavAnA che. sAhama kema ke duHkha ghaNuM' che ! paraMtu ahIM 50-100 varSanI jiMdagImAM AvatA duHkhane samatApUrvaka sahana karIza te bhaviSyakALanuM anaMta sukha tArA caraNAmAM AvI paDaze, prathamAvRtti sAhama
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM sahama 34 Atma baMdha zarIra paNa makAna che manuSyane zarIra para atyaMta maha hoya che. ane zarIranA mehane kAraNe te dharma tathA nyAya-nItinA niyamonuM barAbara pAlana karI zakatuM nathI. paNa mAnava zarIranA vAstavika svarUpane jANatA nathI. jevI rIte ApaNe ApaNuM nivAsasthAnane ghara kahIe chIe, e ja prakAre A zarIra paNa AtmAnuM nivAsasthAna arthAt ghara che. ghara traNa tathI banela che. patthara, cUne, tathA pANI. e ja prakAre A zarIra rUpI ghara mukhya traNa padArthothI banela che. hADa, mAMsa ane lehIthI. zarIramAM gharanI jema paththaranuM kAma hADa, cUne mAMsanI jema ane lehI pANInI jema kAma kare che. ghara para cUnAnuM plAsTara karAya che e prakAre zarIra para cAmaDInuM plAsTara karAya che. kevaLa A plAsTarathI ja ghara tathA zarIranI zobhA che. zarIra parathI je A cAmaDIne dUra karavAmAM Ave te e ja zarIra atyaMta ghaNAjanaka banI jAya.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabedha 3 zarIrarUpI gharane svAmI, AtmA zarIrarUpI gharane tyAga karIne anya gatimAM jAya che, tyAre te caitanya rahita zarIrarUpI gharanI tenA svajana snehI eTalI durdazA kare che ane tene sarvathA nAza kare che. Ama hAvA chatAM ajJAnI mAnava A dehadevAlaya para keTalA mADhu karIne anata janma! sudhI bhAgavAya eTalA pApakarmAnI sAmagrI ekatra kare che. eka jIvana mATe, eka zarIranI mithyA zAnti mATe, anaMta bhava tathA anaMta zarIra dhAraNa karIne anaMta duHkhAnA bhAkatA ane che. ene aneka prakAre jJAnI puruSo edha Ape te paNa tenAthI A tuccha zarIranA meha cheDI zakAtA nathI. te ja ajJAnatA che. priya vAcaka ! je makAnamAM tuM nivAsa kare che, enI vyavasthA keTalI vicitra che? AMkhanI e mArI keTalI jabaradasta che ? lAkha sUya hAya tA paNa AMkha vinA koI kAmanA nathI. lAkhA sUryathI paNa vizeSa mUlyavAna A be netro che. tenu mUlya keTalu' hAvu' joI e te svaya' vicAra ! AMkha karatA kAna vizeSa mUlyavAna che. eka eka iMdriya ATalI mUlyavAna che teA badhI iMdriyA ane sazarIranuM keTaluM mUlya ??? vAcaka ! svaya' vicAra ! jJAnI puruSAe zarIrane amUlya kahyuM che. AvA amUlya zarIranA prApta karavA mATe priya vAcakavRMda ! tameAe keTalA puNyakarmo karyAM haze, ene thADAka tA vicAra ekAMtamAM karI.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Abhamedha hIrA, meAtI ane mANekathI paNa anaMta mUlyavAna zarIra rUpI makAnamAM nivAsa karIne kevAM kAryo karavAM joIe enA vicAra kareA. A zarIra pavitra che, temAM paramAtmAnA vAsa che, mATe A zarIra dvArA eka paNa apavitra kArya na thavuM joI e, evA sakalpa karo. ema na thAya te A mUlyavAna mAnavabhava maLyo te bya jaze. AvA apUrva zarIrathI apUrva kAryAM ja thavAM joI e, ema na thAya te A zarIranI sAkatA zuM? kaMI ja nahi. caurAzI lakSa jIvA cenimAM mAnava-tana zreSTha che. svanA deva ane indrAdinA zarIrathI paNu A mAnavazarIra ane ta guNa uttama che. asaMkhya deve peAtAnA svarganA sukhA, devAMganAe ane ratne-mahele Adi riddhinA tyAga karIne A mAnava-bhavanamAM nivAsa karavAnI icchA kare che, paraMtu ene A mAnava-zarIra rUpI bhavana maLavuM ghaNuM ja du`bha che. keTalAka veryA tA svathI vIne pRthvI, pANI, vanaspati Adi adhama jIvAyeAnimAM utpanna thAya che. anaMta puNyavaMta devAne A mAnavazarIra maLe che. dha rahita manuSyanuM zarIra pazunA zarIrathI paNu ana taguNu patita che. manuSya pApathI bhaya karatA nathI. pazu, pakSI hi~'sAmaya anata bhatra vyatIta karIne jeTalA pApa karma arjana nathI karI zakatA, eTalA pApa karmAM eka manuSya aMtaramuhUta mAM arjita karI zake che. dhahIna mAnavanu jIvana vizvanA sa jIvA karatA kaniSTa che.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmakhAdha pazune peAtAne hitAhitanA bedha hAtA nathI. huM kANu chu? kayAMthI AvyA chu? kayAM javAnA chuM? mAre zuM karavuM joie ? A bAbatenA ane yatkiMcita paNa edha heAtA nathI. manuSyamAM A badhI vAtAnu jJAna hAya che. pazu ajJAna che, manuSyamAM jJAna hAvA chatAM manuSya je jIvananA durupayeAga kare, te te pazuthI paNa hIna kahevAya. paraMtu mAnavabhatra rUpI ciMtAmaNi ratnane dharmAM ArAdhanA karavAmAM sadupayeAga karAya te te anaMta sukhaprada thaI zake che. tenAthI viparIta viSaya vilAsavAsanAmaya jIvana vyatIta karavAmAM ene durupayoga karavAmAM Ave te! te bhayaMkara duHkha dAvAnaLanA AgAra narakamAM nAkhe che. 2 vacanAmRta zatarka nima Lanu zAsra viSaya kapAya che. 1. baLavAnanu' zastra saMyama ne samabhAtra che. 2. vicAra vAyumAtra che, vyavahAra caitanya che. 3. AtmavAdI traNa leAkanI vibhUtinA svAmI che. 4. AtmavAdI AtmanI mastImAM masta khanI cakravatInA tathA svanA sukhAne tuccha samaje che. 5. karma ATalA baLavAna che tyAre caitanya AtmA keTale alavAna haze te vicAre. 6. jJAna rahita jIvana pazu samAna che. 7. jJAnI sAgara sama gabhIra hAya che. 8.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha caitanyavAdanuM jJAna thAya te vizvamAM parama zAntinuM sAmrAjya thAya. jaDavAdane kAraNe ja rAga, dveSa, kaleza, ISya AdinuM sAmrAjya phelAya che. 9. AtmaddhAra mATe mauna ja zreSTha mArga che. AtmajJAna thAya tyAre vRtti nivRttimAM pariNIta thaI jAya che. (Atmadharma nivRtti che.) 10. viSayecchA viSa samAna che, saMyama amRta sama che. 11 AtmajJAnI saMsArane mAyAmaya jANuM AtmAmAM lIna rahe che. 12 zvAse chUzvAsa letA ane cheDatA svAbhAvika "sahama"ne dhvani thAya che, te paNa ajJAnI te tarapha lakSa na ApatA viSaya kaSAyamAM lIna rahe che. (hama arthAta huM siddha svarUpa AtmA chuM) 13, he bhale! haradama seDama nuM raTaNa kare. 14. dharmaguruonI bedakArI bhaktonA patananuM kAraNa bane che. 15 saMsAra anaMta kALanuM jelakhAnuM che, ane saMsArI jIva anaMta kALathI kedI banela che. saMsAra rUpI jelane mahela mAnavAthI ja jIvane anaMta kALathI kedI banavuM paDela che. 17. kedI baMdhanane ja mukti mAnI rahyo che. 18. jJAnI ane ajJAnInI mitratA thaI zake nahi. 19 jina vacananA ajIrNavALAne upadeza lAbhadAyaka thata nathI. 20.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha deha dazA tyAM AtmadazAnI hAni che. 21. rAjapATa, ramaNIo e badhAne tyAga saraLa che, paraMtu mAna, kIti, pUjA, sanmAna Adine tyAga kare kaThina che. e ja bhavabhramaNanuM mULa kAraNa che. 22. jenA jJAna cakSu baMdha che. te svarga, naraka, puSya, pApa, baMdha, mekSa vagerene dekhI zaktA nathI, jANI zaktA nathI. 23 buddhijanya zraddhA kAca samAna che. hRdayanI zraddhA hIrA samAna che. 24. dhananI mamatA karavI te jJAnInI daSTie aparAdha che. 25 mAna ceranI niMdA kare che, paNa parigraha dhArInI nidA karatuM nathI. cAra jeTale dayApAtra che, teTale ja pari grahadhArI dayApAtra che. 26. cara ekanI corI kare che, paNa parigrahadhArI dhanavAna hajAra grAhako sAthe anIti, anyAya, asatya Adine vyavahAra karIne tenuM dhana lUTe che, chatAM leka tene zAhukAra kahe che, A ja ajJAna che. 27. dhanavAne cAranI niMdA kare che ane cAra dhanavAnI niMdA karatI vakhate kahe che ke tame amArI pAsethI vadhAre vyAja laIne lUMTI lIdhA. amArI pAse khAvA mATe paNa kaMI ja na rahyuM ethI te ame cerI karIe chIe emAM amAre ze deSa? 28. sipha dhanathI ja vartamAnamAM khAnadAnI mAnavAmAM Ave
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmadha 8 che, pUrve dhavAna ja mahAna gaNAtA hatA. A che samayanA phera ! 29. khetInA, sAnInA, luhAranA, sutArane Adi dhaMdhAne pApanA dhA kahe che. garIbe pAsethI 10 yA 12 guNA vyAja adhika lenAranA dhaMdhA pavitra gaNAya che. sAcu` pApa zu che te ja leAka jANatA nathI. e ja ajJAna. 30. rAjA potAnA vilAsa mATe prajAne lUTe che. zrImaMta peAtAnA vilAsa mATe garIbene lUTe che. khannemAM zuM aMtara che ? kaI ja nahi. 31. mAnava tuM deva nahi, paNa devene paNa deva che te zaktinA vicAra kara ane ceta. 32. buddhivAda yaMtrAlaya samAna che, ane hRdayanI zraddhA caitanyamaya che. 33. buddhinI zraddhA mRtaka zraddhA che, ane hRdayanI zraddhA jIvita zraddhA che. 34. buddhivAdI dhama ne cheDI zakatA paNa nathI, ane dharmArAdhana paNa karI zakatA nathI. 35. hRdayanI zraddhAvALA dhanuM sevana karIne dharmAtmA ane che. 36. sukha, du:kha vagere kevaLa buddhinI kalpanA che. 37, jJAnI, viSaya-kaSAyanI pravRttine ghaTADe che. 38. ajJAnI, viSaya-kaSAyanI pravRttine vadhAre che. 39.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabeka satane nivAsa hadayamAM che. 40. prabhu mahAvIrane gautamasvAmI oLakhI zake che. gauzAle oLakhI zake nahi. e ja prakAre jJAnIne jJAnI ja oLakhI zake, ajJAnI jJAnIne oLakhI zakatA nathI. 41. mAnava tana rUpI maMdirathI vizeSa mahatvazALI maMdira traNa lekamAM nathI. 42. kSamA vasa nathI, e te abhUSaNa che. 43. saMyamI puruSa mATe rAtri paNa divasa samAna che. 44. jJAnInuM jIvana nirdoSa bALakathI paNa anaMta pavitra che. 45. jaina zAstro A jIvanane tathA anaMta jIvanane pavitra banAvavAvALuM paramazaktizALI sAdhana che. 46. jainazAsana vizvane pavitra banAvavAvALuM paramArthI pavitra puruSAthI zAzvata maMDaLa che. 47. adhogatinA kartavyathI cheDAve te ja dharma che. 48. AhAra-vihAranI avivekatA rAkhanAranI taMdurastI kharAba thAya che, AhAra-vihAramAM viveka rAkhanAranI taMdurastI sArI rahe che. e ja prakAre jJAnI vivekapUrvaka pitAnuM jIvana jIve che, ane ajJAnI pApamaya jIvana jIve che jethI tenI Atmika taMdurastI kharAba thAya che. 49. paramAtma pada e AtmAne janmasiddha adhikAra che. paraMtu ajJAnavazAt te bhUlAyela che. 50. yA. 17
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 Atmabodha AdhyAtmika jIvana nirAmaya jIvana che, nIrogI, nirAmaya, jIvAtmA svarga, mokSamAM jAya che. pa1. viSayakaSAyajanya jIvana rogI jIvana che, jethI regI jIvAtmA naraka, nigodamAM jAya che. para. AtmA arUpI che, jethI ene rega paNa sUkSama hoya che. pa3 Atmika sUkSma regane jJAnIjane ja jANI zake che, ajJAnI jJAnacakSu hIna, aMdha che, tethI Atmika raMgane jANa zakatuM nathI. tethI te te zarIranI ja rAtadivasa ciMtA kare che. 54. dharmasthAnaka e te zAnti, vairAgya, ane vItarAgatA jAgRta karavAnuM sthaLa che. 55. carmacakSuthI na jotA vizvane jJAnacakSuthI jotA zIkhe. pa6. viSaya-kaSAyanI mAtrAne nAza thAya te adharma ghaTI jAya ane sarvatra dharmano vijaya thAya. 57. sevA karanAra pitAnI ja sevA karI rahyo che, bIjAnI nahi, te yAda rAkhavuM joIe. 58. vivekarahita buddhi te ja jaDatA. 59. dharmadhyAna, dAna, Adi satkarmo papakAra nathI, paraMtu pakAra che. 60. ajJAnI zarIrane ja AtmA mAne che, ane sat svarUpI pitAnA AtmAne bhUlI gaye che. 61. manane gulAma Atmika anaMta guNanI ghAta kare che. 62.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Abhamedha 11 dharma koI para vastu nathI, te te AtmasvabhAva ja che, ajJAnI ene para vastu mAne che. 63. vIratAthI kaSTa sahana karanAra ja sAdhu che. 64. AvelA kaSTone sahana karavAnA je prayatna kare che, te zrAvaka tathA samyakUSTi che. 65. jJAnI duHkhane AmatraNa Ape che, tyAre ajJAnI duHkhathI Dare che, bhaya kare che, che. 66. udIraNA kare che, tenA nAza icche mukti koI vastunuM nAma nathI, paraMtu rAga dveSathI mukta thavu' te ja mukti che. 67. icchA nirodha rUpI tapa sukhanuM dhAma che, ane icchAne vadhAravI te duHkhanuM dhAma che. 68. jJAna rahita manuSya pazu tulya che. 69. rUDhIvAdI dhama jaDatAnA pASaka che. 70, vyaktigata upAsanA te jaDatAnI upAsanA che. 71. guNAnI upAsanA te caitanyanI upAsanA che. 72. bhAgA roganA bhaMDAra rUpa che. 73. nAkaTa ceTaka Adi vilAsa viTa'banAnA kAraNabhUta che. 74, jeTalA hAsyajanaka gIta, gAna, nRtya vagere vilApa utpanna karavAnA kAraNabhUta che. 75. sa AbhUSaNe bhArabhUta che, kanA bhAra vadhAranAra che. sarva kAmalegA duHkhanA kAraNabhUta che. 76.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 Atmabodha krodhathI prItine nAza thAya che, mAnathI vinayane nAza thAya che, mAyA-kapaTathI mitratAne nAza thAya che, tethI sarva guNane nAza thAya che. 77. he gautama! tArUpa agni, karmarUpa Idhana (lAkaDAM)ne bhasma kare che. 78. bhagavAna mahAvIra deve kahyuM che ke, prathama jJAna pachI dayA arthAta pahelA jJAna pachI kiyA. 79. zravaNa karavAthI hita ane ahita, puNya ane pApa Adine jIvane baMdha thAya che. hita ane ahitanA mArgane sAMbhaLI je yegya lAge te mAge gamana karavuM. sukha joItuM hoya te saMyamanA mArganuM anusaraNa karavuM. duHkha joIe te asaMyamanA mArganuM anusaraNa karavuM. he jIvAtmA!'bane mArga meM batAvela che. tane egya lAge te mArgamAM gamana kara, e tArI IcchA para nirbhara che. ema bhagavAna mahAvIra deve kahyuM che. 80. he gautama! jema kamaLa pANImAM utpanna thAya che paraMtu pANathI sadA alipta rahe che. tevI ja rIte kAmagathI utpanna thayela hovA chatAM je viSayavAsanA AdithI sadA dUra rahe che, te kaI paNa jAtimAM utpanna thavA chatAM ame tene brAhmaNa kahIe chIe. 81. he gautama! mastakanuM muMDana karavAthI keI sAdhu thatA nathI. kAranuM raTaNa karavA mAtrathI keI brAhmaNa banatuM nathI.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabedha 13 vanamAM rahevAthI koI muni banI zakatA nathI ane danA vastra paheravAthI kAI tapasvI banI zakate nathI. 82. samaSTivaMta sAdhu che. brahmacArI brAhmaNa che. samyak jJAnanuM AcaraNa karanAra muni che. tathA icchA nirodha rUpa tapa karanAra ja tapasvI che. 83. satya, zIla, tapa Adi sadanuSThAna karanAra brAhmaNa che. duHkhIne sahAyatA karanAra kSatriya che. nIti-nyAyathI vyApAra karanAra vaizya che. tathA parane pIDA karanAra duHkha ApanAra kSudra che. 84. huM A ! A kAmabhoga zalya (kAMTA) samAna che, viSa samAna che, AsI viSa sarpa samAna che, e kAmabhAganuM sevana karavuM te dUra rahyuM paraMtu tenI IcchA mAtra karavAthI durgaMtimAM laI jAya che, tevA te kAmabhAge bhayakara che. tenAthI virama! virama ! 85. huM A ! A kAmabhogA kSaNika sukha ApanAra che, ane ghaNA kALa sudhI duHkha ApanAra che, e kAmabhAga ananI para'parA utpanna karanAra che, tyAre kAmaleganA tyAga rUpa sayama mA MmAM cAlanArane gheADu' duHkha ane pAchaLathI ghaNuM sukha maLe che. AvI rIte saMsAra ane meAkSanA mArga judA judA che. 86. bhAgI kamathI baMdhAya che, abhAgI alipta rahe che. bhAgI saMsAramAM paribhramaNa kare che, abhAgI sa'sArathI mukta thAya che. 87.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha jema kiMpAka phaLa rUpe, raMge, svAde suMdara hoya che, chatAM khAnAranA prANa hare che, tema ja suMdaramAM suMdara bhegavelA bhegenuM pariNAma paNa duHkhamAM ja pariName che, mATe he sujJajane! tene tyAga ja zreyakara che ema vicAre. 88. he A ! anitya vastune meha tyAgo, nitya vastune prema kare. 89.. he zUravIre ! meha chata bane, mehane jItanAra ja sAco zUravIra che. 90 zAzvata sukha mATe azAzvata vastuone tyAga jarUrI che, te sadA yAda rAkhe. 91. he sukhAtha ! aMtaramAM ja sAcuM sukha vaseluM che, mATe tyAM ja zodhavAno prayatna kara, bAhyamAM vyartha phAMphA na mAra. 92. paramArtha samAna sukha nathI, svArtha samAna duHkha nathI. 93. he puruSArthI! AMtara zatruone jItavAne satata puruSArtha kara, te ja zreyane mArga che. 4. garInI sevA e prabhu sevA samAna che. 95 he dAnavIra! niSkAma bhAve ja dAna kara. he sevAthI ! sevA dharma gahane gIne paNa agamya che, te sevA dharma aMgIkRta karIne jIvanane sArthaka karavA kaTIbaddha thA. 96.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmamAdha 15 huM meAkSAthI ! mekSa arthe saCsvanA tyAga jarUrI che, mATe sasvane tyAga kara. 97. he AtmAthI ! AtmAmAM lIna thA, khAkInuM sa heya che. 98. hai jJAnAthI ! jJAna AtmajJAna prApta karavA satata prayatnazIla ana. 99. svAnubhava jevuM amRta nathI. 100 . he jIvAtmA ! tAru' chellu' ane paheluM kartavya svAnubhava prApta karavAnuM che, tenuM sadA satata smaraNu rAkha. 101 jyAre jyAre rAgadveSanA saMkaleza utpanna thAya tyAre tyAre (1) arihaMtAdi cAra zaraNu vAra vAra svIkAro. (2) enI sAthe vAraMvAra janma-janmAMtaranA svaduSkRta tenI AleAcanA kare, mAMphI mAgeA. (3) paramAtmA tathA sarva mahApuruSanA moTA sukRtyAnI anumodanA karo. citta sa'kaleza TALavAnA (3) upAya mAre arihaMtanu zaraNu, siddha prabhunuM zaraNu; sAdhu bhagavaMtAnu zaraNu, jinadharmanu zaraNu che. sarvAM pApAnI niMdA gA~ karu chuM, saM sukRtyeAnI anumeAdanA karuM chu. zaraNa svIkAra karavAmAM sastAM, mahenata kaI nahi, chatAM lAbha. apara pAra !
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha jIvanamAM Ane abhyAsa paDI ja joIe. abhyAsa cAlu trikALa te khare ja, paraMtu manamAM jyAre rAga-dveSAdi, bhayAdi vikAra utpanna thAya tyAre vAraMvAra A sevavAnA. gadgada bhAvabhInA hRdaye jANe raTaNa cAle, mAre arihaMtanuM zaraNa, mAre siddha prabhunuM zaraNa, mAre jinadharmanuM zaraNa, mArA dukRtye mithyA (niSphaLa) thAo. mahApuruSanA sukRtyane dhanya che. AnI satata dhArA cAlI te pachI zuM tAkAta ke saMkaleza ubhA rahe? kadAca sarvathA na jAya te paNa pAtaLA te jarUrI paDe. 102. karma batrIsI AtmA ane karmane anAdithI saMbaMdha che. 1. puruSArtha thAya te AtmA karma rahita zuddha svarUpa banI zake che. 2. AtmA anaMta zaktivAna che, AtmAnI sAme karmanI sattA atyaMta baLa rahita che. kemake karma jaDa che. 3. karma pralezananA sAdhanene-saga prApta karAve che. 4. nirbaLa AtmA pralobhanamAM phasAI jAya che ane tene parAjaya thAya che. sabaLa AtmA prabhanene parAjaya kare che, ane karmane nAza kare che. pa. mohakarmathI kaSAyAdi saMga utpanna thAya che. paratuM te kaSAya karavA mATe AtmAne preraNA karatuM nathI, ajJAnI svayaM kaSAya kare che. 6.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha 17 sarAgI ke vItarAgI banavuM te AtmAne svAdhIna che, karmane AdhIna nathI. 7. prabaLa AtmA viSaya, kaSAya ne vaza kare che, tene parAjaya kare che, ane nirbaLa AtmA tene svAdhIna thAya che te ja saMsAranuM Adi kAraNa che. 8. meha karma sarva karmone rAjA che, rAjAne jItavAthI, lazkara svayaM AdhIna thAya che, tema meha rUpI rAjAne jItavAthI bIjA karmo paNa jItAI jAya che. 9. eka samayano vijaya anaMtakALane vijya che, ane eka samayanI hAra anaMtakALanI hAra che. 10. karmothI pitAne parAdhIna mAnanAra, karmarUpa vaTavRkSane utpanna kare che. 11. karma bALaka che, ane AtmA pitA che, pitAne bAlathI bhaya pAmavAnI jarUrata zuM che? 12. rAga, dveSa kamabaMdhananA mULa kAraNa che. 13. AyuSya karmane baMdha akasmAt jIvanamAM eka samaya ja thAya che. mATe azubha bhAvathI pratyeka samaye sAvadhAna rahevuM joIe. 14. kaSAyathI sthiti ane anubhAgane baMdha thAya che. 15. gathI prakRti ane pradezane baMdha thAya che. 16. kheDUtanA pega (mana, vacana, kAyA) vyApArInA yogathI
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 Atmabodha vizeSa capaLa hoya che, paraMtu kheDUtanA kaSAya keTalAka dhAnyAdi vyApArI varganI kaSAyathI pAtaLA hoya che. 17. yeganuM pApa mAne che, ema kaSAyamAM pApa mAnavAvALA vIralAtmA ja hoya che. 18. ganI zAMta dazA ane kaSAyanI tIvratAe bagalA jevuM zAMta dhyAnastha gamaya jIvana vItAvavA samAna che. 19. ga nidhanI ciMtA thAya che, paNa kaSAya nirodhanI upekSA karAya che. kaSAya e ja saMsAra che, te na bhUlavuM joIe. 20. yeganI capalatA samAna kaSAyanI capaLatA samajAya te jIva jaladI mokSagAmI banI jAya, paraMtu samaja viparIta banI gaI che. 21. yegane nirodha karAya che, paraMtu kaSAyanA ghoDA doDAvyuM jAya che. ra2. lAkaDI mAravAmAM pApa mAne che, paraMtu azubha bhAvamAM eTaluM pApa manAtuM nathI, e ja ajJAna dazA che. 23. jAgRta mAnava ghoDAne vaza rAkhIne ISTa sthAna para pahoMcI jAya che, paNa nidrAdhIna mAnavane gheDa nIce nAkhI diye che, e prakAre jJAnI karmarUpI azvane vaza karI le che, ajJAnI ajAgRta karmane vaza thaIne naraka nigadanA khADAmAM paDe che. 24. AtmA potAnuM bhAna na bhUle te, karmanI sattAnuM jora tenA para cAlI zake nahi. 25. kodha, mAna, mAya, lebha, rAga, dveSa Adi sarve jIvAtmAnA AMtara zatruo che, paraMtu ajJAnatAne kAraNe ene mitra
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha mAnI lIdhA che. have jJAnadazAmAM jAgRta thaIne, tene zatru mAnI tene nAza karavA prayatnavaMta banavuM te zreyAthInuM parama kartavya che. 26. karmanI sAthe laDavAmAM AnaMda tha joIe, paraMtu paravaza thaI, kamone AdhIna thavuM te zaramajanaka che. ra7. jJAnI svAdhIna che, ajJAnI karmAdhIna che. 28. ajJAnane karmarUpa vAyara tRNavat jyAM tyAM bhramaNa karAve che, jJAnI meru samAna aDola rahe che, ane karmarUpa vAyara pate svayaM parAsta thaIne naSTa thAya che. ra9. karma rUpI snehanI zakhelA jJAnI kSaNabharamAM teDI nAkhe che, ane ajJAnI karma khalAne majabUta banAve che. 30. jyAre jIvAtmA pitAnA dene jotA zIkhe che, tyAre kaSAnA kAraNe naSTa thavA mAMDe che 31. jyAre jIvAtmAne samajAya che ke, karma te jaDa che, tenI sattA huM anaMta zaktivaMta AtmA para kema cAle, basa tyArathI karma para AtmAnI sattA cAle che ane karmane vijaya karavA prayatnavaMta bane che. 32. zarIra A zarIra eka jIrNa kuTIra che, ene meha keNa kare? 1 bIjAnuM mRtaka zarIra pitAnI AMkhothI baLatuM joIne pitAnA zarIrane meha tyAga. 2.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabAdha jeTalI ciMtA zarIranI manuSya kare che, teTalI je AtmAnI kare te A bhavamAM ja meAkSamAnI najIka paheAMcI jAya. 3. zArIrika sukha parAdhIna che, ane Atmika sukha svAdhIna che. 4. zArIrika sukha kSaNika che, Atmika sukha zAzvata che. 5. zarIra jaDa paramANunA piMDa che, tyAre AtmA sU sama anaMta prakAzamaya che. 6. 20 dRSTi samaSTi vizva mAtrathI prema kare che. 1. samadaSTi vizvanA hitamAM peAtAnu hita mAne che. 2. guptamAM gukhta vicArAne pavitra rAkho. 3. vicArAne zabda dvArA pragaTa kare, ke manamAM gupta rAkhA tathApi vicArAnI asara teA khIjAe para thAya che ja. 4. jo tamAre samyak para prema che, te khIjAnA doSa na jotA, guNane jotA zIkheA. 5. mithyAttvI bIjAnA doSa ja dekhe che, guNane nathI jotA. 6. samyak tathA mithyAtva anemAMthI tamAne je pasaMda hAya tevA tame banI zake che, te tamArI IcchA para nirbhIra che. 7. bhaMgI viSTAne zeAdhe che, phUlAne zekhIna phUlone zodhe che, ema guNI guNAne zeAdhe che, dASI doSane zeAdhe che, e khanenA svabhAva che. .. hu'sa meAtI ane kAgaDA saDeluM guNI guNu ane doSI doSa zeAdhe che. 9. mAMsa zeAdhe che, tema
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha jevA vicAra e AcAra, ane je AcAra tevI gati tathA mokSa paNa maLI zake che. 10. guNagrAhaka daSTi zatrune mitra ane zeSagrAhaka dRSTi mitrane zatru banAve che. 11. AryanI guNadaSTi ane anAryanI doSadaSTi hoya che. 12. guNadaSTi svagarUpa ane doSadaSTi nArakI rUpa hoya che. 13. guNagrAhaka vizvane mitra che, ane doSa grAhaka vizvane pitAnuM zatru banAve che. 14. guNagrAhakanA vazIkaraNa maMtrathI vizva vazIbhUta thaI jAya che. 15. guNagrAhakatA saguNene bhaMDAra che, deSa dRSTi durgaNone. bhaMDAra che. 16. guNadaSTi sadAcAra ane doSadaSTi durAcAra che. 17. guNadaSTi dharma sanmukha che, devadaSTi vimukha che. 18. guNadaSTi zIlavAna AcAravaMta che. 19 amUlya vicAra jeTalA aMzamAM brahmacaryanI rakSA vizeSa karAya, eTalA ja aMzamAM mahAna kArya karavAnI zakti prabaLa thAya che. jIvanane e ja sAra che. 1. vIrya rakSA e AtmarakSA karavA barAbara che. AtmarakSA e vizvarakSA che. 2.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 Atmabedha vIya nAzathI zarIra sattvahIna hADapiMjara mAtra rahe che. 3. sarvathA brahmacArI rahevAvALAe sadA kharAba saMgatathI dUra rahevu joI e, kAraNa saMga doSathI vratabha`gane bhaya che. 4. eka khela ane eka tAla e vyApArInI unnati mATenuM satya sAdhana che. 5. mehanI sAMkaLa kevaLa vairAgya tyAgathI ja teADI zakAya che. 6. niMdA karavI te pApa che. 7. jyAM matAgraDu kadAgraha vagere hAya, tyAM dhama hatA nathI. 8. je manuSya lAbhane jIte che, te ja ceAgI che, te ja saMsAra tyAgI, meAkSagAmI che. 9. kSamA guNa sarvottama che. 10. Aya te ja che ke, tyAgavA yogyane tyAga kare che. 11. koI jIvanI prANahAni karavI te te hiMsA che ja, paraMtu dveSa buddhithI koInuM azubha ciMtana karavuM, mAnasika duHkha ApavuM te paNa hiM'sA che. 12. yadi sapanA mukhamAMthI amRta jhare tA deSa dRSTivALA samaSTi manI zake. 13. prema kare, rAga na kareA, prema niHsvAtha che, rAga svA janita che, khalA icche che. 14.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 Atmabodha mRtyu rahita janma nathI. 15. dukha zUnya sukha nathI. eka mokSa sukha ja nirapekSa che. 16. janma-janmAMtaranA dukhone yAda kare te saMsArathI vairAgya utpanna thAya. 17. viveka ane vicArahIna manuSya pazutulya che. 18. sata paMtha kaMTAkarNa che, paNa sanI prAptimAM anaMta sukha che. 19. arUpI AtmAne keNu baMdhana kare? jIvAtmA pitAnA azuddha bhAvathI ja baMdhanane pAme che. 20. paramArtha ja paramapaMtha che, mekSa mArga che. svArthamaya paMtha saMsAra mArga che. 21. svacchatAne nirodha karanAra ekSane pAme che. ra2. svarga, naraka, saMsAra ane mokSa badhuM aMtaramAM ja che, bIje kayAMya nathI. A satya, jJAna thatA samajAya che. 23. je vinaya rahita che tene dharma ane tapa zuM kAmanA che? vinaya eTale viziSTa nIti che, tyAM ja dharma ane tapane nivAsa che. 24. saraLa dilamAM dharma sthira rahe che. 25. cAra bela maLavA durlabha che, mAnavapaNuM, jinavANInuM zravaNa, zravaNa karelA vacane para zraddhA ane tyArabAda saMyamI jIvana jIvavuM. 26.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha prabhunA premanI laganI lAgI nahi, sadguru caraNe svApaNuM karyuM nahi, pitAnA doSonuM nirIkSaNa karyuM nahi, te he prabhu! huM kevI rIte, kyA upAya vaDe tarI zakuM? taravAne upAya te karyo ja nahi. 27. svAparNanI saritAmAM snAna karanArane mekSa kyAM dUra che. 28. evuM kayuM pApa che ke je pazcAtApathI na dhovAya? nisarganI A mahA samasyAne ukela che-pazcAtApa. ra9 pazcAtApanA mahApuramAM agnisnAna karanAranA pApanA puMja nAza pAme che, ane jJAna sUryane udaya thAya che. 30. duHkhane saMga thaye, huM revuM zA mATe? duHkha ja na heta te huM zuddha kema banata! pUrNa kema banata! pApanI zuddhi kema thAta? duHkhanu paNa mUlya che. dukha paNa jIvananA agaNita AzIrvAdemAMnuM eka che. 31. bhagavAna mahAvIradeve ApaNane samajAvyuM che ke sahana karavAthI zuddhi maLe che. game tevuM dukha hoya paNa duHkha te zuddhikaraNanI prakhara kiyA che. 32. bhagavAna mahAvIranI bAra bAra varSanI ghara sAdhanA zIkhave che ke Avela vipattine prasannatAthI zAnta bhAve sahana kare, ane zuddha bane, saMpUrNa bane. 33. sAce daSTikoNa pasaMda karavAnI kaLA, te ja saudarya che. 34. A vizvanA mULamAM eka mAtra vicAra che. 35,
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha badhA ja vartAvanuM mULa vicAra che. vicAramAMthI bhAvanA, bhAvanAmAMthI kama pragaTe che. AthI ja sau prathama vicAranI kAnti jarUrI che. barnADa zo kahe che ke kAyaramAM kAyara mAnavInA magajamAM paNa jo ekAda tejasvI vicAra ghusADavAmAM Ave te te kAyara, mahAna zUravIra banI zake che. 36. jJAna zataka mehanidrAthI jJAna cetanAne nAza thAya che. 1. ajJAnI mehanidrAmAM sUve che, jJAnI tene jAgRta kare che, paNa pAmaranI nidrA UDatI nathI. 2. mehanidrAthI viveka, vicAra lupta thaI jAya che. 3. meha pizAca jJAnInA vacane para zraddhA karavA dete nathI. 4. jInA gaLAmAM kALanI phAMsI lAgelI che, derI kheMcatA ja prANarUpI pakSI UDI jAze. pa. dhana, jana, vagerenI ciMtA mAnava kare che, paraMtu mRtyu AvanAra che, te parabhavanI ciMtA karatuM nathI. 6. garbhamAM AvyuM tyArathI ja Ayu ghaTavA lAgyuM che. paraMtu Ayu ghaTavAnuM bhAna na garbhamAM hatuM, ne vartamAnamAM che. 7. huM ekale Avyo chuM ane eka ja javAne chuM. ATale vicAra hoya te basa che. 8. AtmA zarIra rUpI mRtakane upADIne saMsAramAM paribhramaNa kare che. 9. che. 18
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabedha * A zarIramAM prazaMsA karavA yogya ka padArtha che? 10. zarIra rUpI gaTaramAM kIDA-kRmi, aLasiyA kalabala karI rahyA che, tenA para kaye buddhimAna rAga kare. 11, asaMkhya samudranA pANIthI snAna karavA chatAM, A zarIra zuddha thAya tema nathI, chatAM mAnava tene zuddha karavA, zaNagAravAmAM lIna thaIne mAnavajIvanane vyartha gumAvI de che, te zuM mUrkhatA nathI ? 12. anaMta duHkha tathA bhavabhramaNanuM mULa A eka zarIrane meha ja che. he pAmara ! mATe ceta. 13. mAnava tana maLavuM atyaMta muzkela che, enAthI paNa manuSyatva maLavuM ati kaThina che. 14. manuSyatva mokSa jema pavitra tathA mUlyavAna che. 15. mokSanuM bIja samyagadarzana che. 16. manuSyatvanA kAryo karavAthI manuSyatva maLe che. bhadratA, vinaya, dayA, nirAbhimAnatA e guNo na hoya te, manuSya hovA chatAM, pazutulya che. 17. manuSya janma anaMtavAra prApta thayela che, paNa manuSyatva prApta thavuM ati durlabha che. 18. meha AtmA mATe rega rUpa che, nirmoha dazA nIrogI dizA che. 19. jyAM rAma tyAM kAma nahi, ane jyAM kAma tyAM rAma nahi, bane eka jagyAe rahI zake nahi. 20.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabaMdha 27 jyAM deha mamatva che, tyAM AtmajJAnane vAsa heAtA nathI.21. dehabhAna bhUlavAthI ja, AtmabhAna jAgRta thAya che. 22. meharUpa agnithI vizvanA prANI maLI rahyA che. 23. viSaya, kaSAyathI vizvanA prANo aMdha banela che. 24. ajJAnI ajJAnavazAt saMsAra dAvAnaLamAM sukhI thavA mATe doDe che, paraMtu duHkha dAvAnaLamAM paDIne bhasma thAya che. 25. ajJAnI ajJAnathI AtmaghAta kare che. 26. jevu vicAre che, tevu... jo na Acare te te AtmaThagAi che. 27. mehu-dRSTi jhera, sarpa vagerethI paNa vizeSa bhayakara che. 28. mithyAtvarUpI pizAca, Atmadhanane lUTe che. 29. meDu nidrA dravya nidrAthI anaMta bhayaMkara che. 30. danameha samyag dananI ghAta kare che. 31. caritrameha Atma sthiratAmAM bAdhaka che. 32. ajJAnI jJAna rUpa gaja para svAra na thatA, viSaya kaSAya gadheDA para svAra thaI ne peAtAne durgatimAM laI jAya che. 33. 25 tattvonuM jJAna te ja samyak jJAna che. 34. tattvAnI ruci pratIti e samyag darzIna che. 35. kaSAyathI nivRtta thavuM te samyak caritra che. 36. Atmazuddhi e ja samyaktva. 37. jJAnI zatru, mitra, sva-paranA bheda bhUlI sa para samabhAva rAkhe che. 38.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Atmabeka lAkha rUpiyA maLe te paNa keInI niMdA na kare, na sAMbhaLe. 39 eka eka zabdane metIthI paNa mUlyavAna samaje. 40. nirarthaka vacana na bese. 41. niMdakanA vacane nAgaNa samAna che. 42. samabhAva caMdramA samAna zItala che. 43. saMtevI vizvane pAvana kare che. 4. labhI vizvamAM kalaMka rUpa che. 45. saMteSI saMsAra samudrathI tare che. tethI saMsAra samudramAM DUbe che. 46. samabhAvI samudra jema gaMbhIra che, emAM sarva guNarUpI nadIo AvIne maLe che. 47. kaSAya dAvAnaLa che, emAM sarva guNarUpI caMdanAdi baLIne bhasma thaI jAya che. 48. samabhAvIne devatA paNa namaskAra kare che. 49. samabhAvI devatAone pUjya che. 50. sarva pApanuM mULa kaSAya che. pa1. kaSAya, naraka, nigodanI sIDI che. para. kaSAya koDa pUrvanI tapasyAne naSTa kare che. 53. kaSAyI pite baLe che, bIjAne bALe che. 54. viSaya-kaSAya haLAhaLa jherathI paNa bhayaMkara che. 55.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha 29 anaMtakALa viSaya-kaSAyanuM sevana karyuM, te paNa tRpti na thaI, na thavAnI che. pa6. viSaya-kaSAyathI jIva bebhAna bane che. pa7. viSaya-kaSAyathI bacavAnA upAya viveka che. 58. caurAzI lakSanimAM paribhramaNa karAvanAra viSaya kaSAya che. 59. viSaya-kaSAya ja saMsAra che. 60. viSaya-kaSAyanI niMdA anaMta jJAnIoe karela che, chatAM ajJAnIthI tene neha chUTate nathI, te ja mahadazA che. 61. viSayI jIva saMsArane gulAma che. 62. viSaya kaSAya rUpI bhUta anaMta puNyane nAza kare che. 63. pizAcathI paNa mehakama bhayaMkara che. 64. ajJAnI kSaNika-mithyA sukha mATe anaMta duHkha upArjana kare che, ane duHkhane ja sukha mAne che. 65. kaSAya Atmadharmane nAza kare che. 66. kaSAya rUpI bhUtane bhagADavA mATe samabhAva rUpI maMtrane bhaja, samabhAva sukhane sAgara che. 67. kaSAyarUpI kAdavamAM ajJAnI phasAya che. 68. kaSAyanA abhAvamAM saMsArane abhAva. 69. kaSAyane nirodha na karavAthI, te agni samAna prajvalita thAya che. 70. - bdha ratnatrayane nAza kare che. 71.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amabodha : , mArI bhUla batAvanAra mAre snehI mitra che. enA para krodha zA mATe karuM? ema jJAnI vicAre che. 72. parahita mATe paropakArI pitAnuM sarvasva Ape che. te A krodhIne te mAre kaMI ja ApavAnuM nathI, tene AnaMda e ja mAre AnaMda. 73. ajJAnI krodha karIne jhera pIe che, paNa tuM zA mATe jhera pIne narkagAmI bane che? 74. mArA azubha karma naSTa karavAnuM A te sAdhana che. 75. krodhane vijaya na karyo tenuM jJAna zA kAmanuM ? 76. caMdana, kApavAvALAne tathA kuhADIne sugaMdha Ape che, te mAre A krodhIne zuM ApavuM ? 77. pitAnuM ahita karIne paNa krodhI mane sudhAravA prayatna kare che, ene upakAra huM kema bhUlI zakuM? 78. mArA azubha karmone udaya na hota, te te mArA para krodha zA mATe karata? ene keI deSa nathI, deSa mAre ja che. 79. krodha karavAthI navA karma baMdhAya che, kSamA karavAthI navA karma baMdhAtA nathI, ane pUrvanA karmane nAza thAya che, te huM evA lAbhane kema choDuM? 80. che Indriye vAMdarA jevI che ene jJAna piMjarAmAM keda karIne AtmasAdhanA karavI joIe. 81. prANa jAya te paNa kSamAdharmane tyAga na kare. 82.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatmabodha - - . . . . . . . . . * -- ke - + + + saMsAra e bIjuM kazuM ja nathI, paNa viSaya ane kaSAya pratyenuM ApaNuM anukULa vartana che ane temAMthI nipajatI AMdhaLI tAbedArI che. 83. jyAre tamAruM nasIba phareluM lAge, tyAre anitya bhAvanAnuM zaraNa le. 84. anityatAne bhAnanI vedanA vinA pAkI sAdhanA thatI nathI. anityatAnA bhAnamAMthI pragaTelI vedanA kuMbhAranA nibhADAnI Aga jevI che. je vinA prajJA ane puruSArtha pragaTatA nathI. 85. prajJA ane puruSArtha e vizva utkrAMtinA be phephasAM ane e be phephasAMne prANavAyu che nityAnityane viveka. A viveka lAve che anityano vairAgya ane nityane anurAga. 86. AtmasukhamAM rame tene viSayasukha ye game? 87. je Atmaprema kare, te bIje kema mohAya ? 88. je mekSanI sIDI caDhe e bhramaNAmAM zAne bhame? 9 je amRtanA pAna kare, ene mRtyu zuM duHkha Ape. 90. manane mAre, mana e ja saMsAra che. mananA saMkalpavikalpa mare ke mekSa sukha anubhavAya. 91. anaMta sukha arthe cittane zedha, citta ja duHkhane bhaMDAra che. 92. pApa ane puNyanI be beDI che, ema jANI keIthI kadI baddha na thavuM. nAcatA naTanI derI jema lakSya prabhuprema mahiM jamA. 3.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha cAritra eTale vikArane tyAga. 94. cAritra eTale keghane tyAga. 5. cAritra eTale madane tyAga. 96. cAritra eTale mehane tyAga. 97. cAritra eTale bhayane tyAga. 98. cAritra eTale lebhane tyAga. 9. cAritra eTale paTane tyAga. 100. cAritra eTale matsarane tyAga. 101. huM sarva vizvane zahenazAha chuM. 102. jyAM badhuM mAruM che tyAM ATalAmAM zI mamatA? 103. huM mana-buddhi-prANa-Indriyene svAmI chuM, emane je hukama karuM te e kare, pachI parataMtratA zI? 104. huM satyamaya chuM; pachI jUTha, prapaMca zAM? 105. huM caitanya chuM, pachI kAyA-mAyA zI? 106. huM AnaMdamaya chuM, pachI harSa, zeka zA? 107. huM niraMjana, nirAkAra chuM, pachI karma ane saMsAra zo ? 108, huM zAMta samAdhimaya chuM, pachI trividha tApa zA ? 19. huM ajara chuM-amara chuM, pachI janma maraNa zAM? 110.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha 36 adhyAtma zataka jaDanI saMgatithI jIvanuM bhavabhramaNa vadhe che. 1. saMsArarUpa nRtyazALAmAM viSayI-kaSAyI nRtya kare che. (anaMtakALathI) 2. jJAna tinuM AvaraNa ja bhAva nidrA che. 3. caitanyamAM lInatA ja mekSamArga che. 4. Atma dhyAna vinA bIjA dhyAna jIvane ahitakartA che. pa. svarUpamAM lIna rahenAra svAdhIna che, zeSa sarva parAdhIna che, ane anaMta saMsArI che. 6. Atma ramaNatA e ja jIvana muktadazA che. 7. jJAna, darzanane sAra cAritra ane cAritrane sAra nirvANa ane e ja AtmasvabhAva che. 8. jJAnI vyavahAra udAsIna bhAve kare che. 9. ajJAnI jeTalA karmo kreDa bhavamAM kSaya kare che, eTalA karmajJAnI aMtarmuhUrtamAM kSaya kare che. 10. jJAnI pratyeka zvAse chUzvAsamAM jAgRta che. 11. hAthamAM zastra ne mastaka para mugaTa dhAraNa karIne bhikSA mAMgavAvALe dayApAtra che, e ja prakAre sAdhu ne zrAvakane veza dhAraNa karI viSaya kaSAyane AdhIna thanAra dayApAtra che. 12. viSaya kaSAya jJAna ane darzana rUpa bane cakSune pheDI aMdha banAve che. 13. pUrvakRta pApane pazcAtApa kare, vartamAnane sudhAre. 14.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA kALa zatru mastaka para Ubho che, he gAphala! tuM kema nidrAmAM ghere che. 15. . saMsArI sukhanI IcchAmAtrathI anaMta duHkhadAyI karma baMdhAya che, mATe saMsArasukhanI IcchAne niSedha kara. 16. parigraha vadhavAthI AraMbha, viSaya, kaSAya ane pApa vadhe che, mATe tenAthI virama! 17. pitAne AtmA ja pitAne baMdhu, mitra ane snehI che, bIjA badhA enAthI para che. ema jANa para prItine tyAga kara. 18. badhA kaSAyone nAza te ja zuddha bhAva che. 19, ajJAnInI IcchA anaMta apAra che. 20. AtmAnI pAchaLa mehanI senA tenA guNone nAza karavA taiyAra ja hoya che. phakata jJAnIjane tenAthI pitAnuM rakSaNa karI zake che. 21. - ajJAnI samaye samaye sAta-ATha karma bAMdhe che, ane karmabhArathI bhAre thatuM jAya che. 22. - saMsAramAM sukha che ja nahi, chatAM ajJAnI rega sama bhegamAM sukha mAne che. 23. vAsanA roga che; kAmaga khAja khaNavA samAna che, jene khAja na hoya te svastha che. e prakAre vAsanA rahita je che te nIroga che. 24. jIvanane ghaNe bhAga ekendriya rUpamAM vitAvela che. 25.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha vibhAvathI pAchA pharavuM te brahmacarya ! 26. brahmamAM ramaNa karavuM te brahmacarya ! ra7. svabhAva tarapha vaLavuM te brahmacarya ! 28. Atma pragatinuM prabala sAdhana te brahmacarya ! 29. brahmacarya, e ghUghavAtA vizvasAgaranuM madhura saMgIta che. 30. brahmacarya, e mahAgane anAhata dhvani che. 31. brahmacarya e te sarve temAM zreSTha tapa che. 32: badhAM vratanI saritAo brahmacarya-siMdhune AliMge che.33. brahmacaryane Acare te brAhmaNa. 34. tapa ane brahmacarya e bauddhanAM mukhya lakSaNa che. 35. brahma, brahmaniSTha che, mATe ja enA upAsaka brAhmaNe 36. virya e baLado che, enA vinA mAnavaratha niSphaLa che. 37. eka tarapha cAra vede rAkhe. bIjI tarapha mAtra brahmacarya rAkhe. brahmacarya vadhe che. brahmacarya jIte che! 38. satyanI zodhane lagate AcAra te brahmacarya. 39, viSayamAtrane nirodha te brahmacarya. 40. mAtra jananendriyane nirodha e pUrNa brahmacarya na gaNAya ! 41. ahiMsA jaga vyApi zAntisthApaka baLa che, paNa te mATe te joIe khaDatala brahmacarya, 42.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha manathI, vacanathI, zarIrathI vizuddha brahmacarya pALe. 43. brahmacarya azakaya che te bhrama TALe. 44. mAnavI vikAra pUti arthe nathI, vikAranA saMyama arthe che. 45. lagna e jIvanane Adarza nathI, mAnavI jIvanane Adarza te brahmacarya che. 46. je lagnamAM brahmacaryanA Adarza nathI, te lagna saphaLa na anI zake. azAnti mAtranuM mULa ahIM che. 47. brahmacaryanI siddhi zAthI thAya? brahmacarya e svAbhAvika che, abrahmacarya asvAbhAvika che, mithyA che, "e dhAraNA hRdayamAM daDha kare.48. sUtAM, jAgatAM, hAlatAM, cAlatAM, khAtAM, pItAM brahmacarya raTe, brahmacarya To, brahmacarya raTe, brahmacarya raTa. 49. vIrya-rakSatu-brahmacarya-rakSatu pArtha" e japamAM ajaba jAdu che, tene ro! 50. strI ho te puruSamAtramAM bALabhAva kalpa. puruSa he te strImAtramAM mAtRbhAva ka. 51. vyasanamAtrathI dUra raho, kharAba bhASaNa-zravaNa tyAge. para. bIbhatsa citro na dekhe, na saMghare. IndrinA viSaye parihare. jIbhanA svAdane jate.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabAdha abhakSya khANAM-pINAM harAma mAne. 53. brahmacArI hA te brahmacArI rahe. vivAhita hA teA brahmacArI aneA. manamAM vikAre pese tene hAMkI kADho. 54. brahmacaya -premI-drupatI ekAMtathI cete. strI puruSanA paricayathI vegaLA rahe. 37 pUnA kAmabhega na saMbhAre, saha zayana meAha taje, eka pathArImAM e puruSa na sUe, e strI paNa na sUe, TApaTIpathI aLagAM rahe, nIcuM joIne cAle, kAya vinA strI puruSa ekAkI na maLe, hAsya kutuhala samULagAM taje, vAteAnA nirarthaka zekhathI. kharca, Adarza pAchaLa mathyAM rahe, kAmAM mana, kAyA parAvI rAkhe, paraspara patravyavahArathI khace, snAna karatA hAjata nivAratAM sAvadha rahe, jananendriyane na jue na aDe. 55. vIyanA jeTalA saMgraha ane sadupayega teTalI ja AtmasevA teTalI ja vizvasevA. 56. sarvendriya sayama e ja brahmacarya. 57. kudaratI sauMdaryAMthI vizva bharapUra che ene jue. upalA kRtrima ne eThAM, sauMdaryAMnA mAhu TaLI jaze. 58. bhUkha karatA ochuM ne sAttvika khAze te rasa maLaze, svAda TaLaze. 59. sarva camatkAranA, mahA camatkAra, sa cuMbakanuM mahA cukhaka, sarva sa pattinuM mahA nidhAna sarAgAnuM mahA
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AtmamAdha rasAyaNa, sapremanuM mahA zikhara, jJAna mATe, dharma mATe, kama mATe, brahmacaya raTA! 60. mUrchA bhAva te ja parigraha mahAvIra deve kahyo che mATe mamatva bhAvane tajo. 61. pApanA bApa lAbha, pApathI bacavA leAlane to. 62. pApanI mAtA hiMsA che, pApathI bacavA ahiMsA dharmanu pAlana kare. 63. AMtara zatrune jItI lIdhA che, tenA para vijaya karyAM che, te jinezvara devA che. je AMtara zatruone jItavAnA prayatna kare te jaina kahevAya che. 64. ahiMsA, sayama, tapa rUpI dharmAM jenA dilamAM vasela che, tene cakravartIe, devatAe sarva namaskAra kare che. 65. dAna vinA niCna du:khI che, tRSNAthI dhanavAna du:khI che, me' sarva jagatamAM zeAdha karI, para Mtu kayAMya sukha nathI, sukha mAtra mArA aMtaramAM che, mATe tyAM zeAdhavAthI ja sAcu' sukha prApta thaze. 66. sa'grahavRtti sva parane duHkhadAtA che, ema jANI tene tyajo. 67. saMsAra bhramaNathI thAka lAgyA hAya ! he mAnava ! tuM tRSNAne tyAga kara. tRSNA ja saMsAra che. saMsAra keAI sthUla padArtha nathI. para padmAMnI tRSNA, je nathI maLyuM te mATenA taraphaDATa, vAsanA, IcchA te ja saMsAra che. 68.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha 39 je prApta che, temAM suteSa kare, AnaMda mAna, prabhune upakAra mAno te saMsAra pAra karavAne upAya che. 69 IcchAo AgA-IcchAo AkAza samAna anaMta che, vastu parimIta che. parimIta vastu anaMtane kema piSe, agnimAM ghI nAkhavAthI jema agni prajavalita thAya che, tema IcchAnI pUrti karatA jAo tema tema aneka IcchAo utpanna thaze mATe icchAne laya kare te ja zreyane mArga che. 70. kAmanAonI pUrti duSkara che. 71. adhyAtmane khare artha te che satyanuM darzana ane satyane anubhava. satyane avikRta darzana karavAne pramANika prayatna jyAM jyAM che tyAM adhyAtma che. 72. satya bahAra nathI, aMtaramAM che. sthUla tvacAmAM nathI, alakhanA UMDANamAM che, tyAM che te jarUra maLaze. 73. skUla mehamAM pUrAyela bhautikavAdInuM lakSa che viSaya kaSAyamAM taNAvuM, jyAre adhyAtmavAdInuM lakSa hetulakSI hoya che, te taNute nathI, svAra thAya che. dAsa nathI mAlika che. pUrNa tAnA lakSya sudhI jIvana pravAhanuM svaicchika niyaMtraNa che. 74. saMsAra karuNa, bhISaNa ane asAra che, evuM sacoTa bhAna e ja vairAgya, ane vairAgyathI moTuM keI sarjanAtmaka baLa kayAMya nathI. 75, vastune tenA asala svarUpamAM oLakhavI te ja sukha ane samRddhine moTo upAya che. 76.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 Atmabodha saMyama eTale veza palaTo nahi, paraMtu asaMyamamAM vartatI Indriye tathA manane nigraha kare te saMyama che. 77, AMkha vinA zarIra nirarthaka, e ja prakAre dharma vinA mAnava janma nirarthaka che. 78. viSaya kaSAyI AtmaghAtaka che, akaSAyI, aviSayI Atma sAdhaka che. 79. rAgadveSa e be baMdhana che. 80. AtmA jevA zubhAzubha bIja vAve che, tevA tene phaLa maLe che. 81. meha karma hitAhitane bodha thavAmAM rukAvaTa kare che. 82. samadaSTi bhegone rega sama mAne che. 83. he bha! vItarAgatAne vare te ja sukhane rAja mArga che. 84. saMsAramAM rAjA, senApati, zeTha, dezalekanA de, koI sukhI nathI, phakta eka vItarAga bhAvI sAdhu mahAtmA ja sAcA sukhanA bhegatA che. 85. je je aMze nirapAdhitA te te aMge ziva sukhane bhagavaTo jIva karI zake che. 86. rAjamahelamAM vasanAra, ratna jhUle jhUlanAra paNa nirAsakta hoya zake, tyAre jhUMpaDImAM rahenAra laMgoTa pahenAra paNa Asakata hoI tene parIkSaka keI viralAtmA ja hoya. 87.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha asaMyamI AtmaghAtaka, saMyamI AtmasAdhaka. 88. mithyAdarzana jevuM kaMI pApa nathI, samyam darzana je koI dharma nathI. 89. bhAvanA bhava nAza karavAvALI che, mATe sadA uca bhAvanAmAM lIna rahevuM te zreyAthInuM parama kartavya che. 90. ahaM mama e ja saMsAranuM kAraNa che. mAruM kaMI nathI, huM koIne nathI, keI mAruM nathI. e ja bhAvanA saMsAra tAranAra che. 91 he mahAmAnava! tuM para bhAvane tyAga kara, ane svabhAvane Adara kara. e ja nivANuMne zAzvata sukhane mArga che. 9ra. vilAsI AtmaghAtaka che, saMyamI AtmasAdhaka che. 93. prabhune mArga sarvasva tyAga mAge che. 94. vivekIne saMsAra pAra kare saheja che, avivekIne saMsAra to muzkela che 5. vivekIne vijaya che, avivekInI hAra che. 96. upage dharma, pariNAme baMdha, kiyAe karma. 97. tyAga amRta che, lega jhera che. 8. jJAnanuM phaLa viratI che. 99. svArpaNa vinA siddhi nahi. 100. che. 19
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 Atmabodha - vAsanAo Ama te aneka vAsanAo che. paraMtu mukhya vAsanA traNa che. (1) aparAdhavAsanA (2) karmavAsanA (3) kAmyavAsanA. aparAdha vAsanA eTale zAstranA vacane para avizvAsa, azraddhA te AtmavizvAsa thavAmAM aTakAva rUpa aparAdha che. karmavAsanA eTale viparIta bhAva vastune vastu rUpe na samajatA viparIta rUpe jANavI, jemake derIne sarpa samajo. e puruSane bIjo aparAdha. ghaNuM karIne aneka kaLAomAM kuzaLa evA puruSe paNa A aparAdha vaDe saMta mahAtmAone sahavAsa ane sat zAstronA jJAnane vega AvavA chatAM paNa te parama zreSTha tattvane pAmI zakatA nathI. sarva vizeSa rahita evuM je parama Atmatatva te bilakula nathI, ane tevuM te saMbhavatuM paNa nathI. evI jAtanI temanI bhaLatI ja samajaNa thayelI hoya che, eTaluM ja nahi paNa e tattva jANavAmAM Ave chatAM paNa A parama Atma tattva na hoya, tene parama Atmatatva mAnavAthI mekSa kevI rIte maLe, vagere zaMkAkuzaMkA vAraMvAra kare che. pahele je azraddhA, avizvAsa nAmaka aparAdha che, e ja AvaraNa karanAra vAsanA che. zAstravidyAmAM kuzaLa evA hajAre paMDita tenA jhapATAmAM sapaDAIne janma-maraNanA pherA kare che. bIjI karmavAsanA paikI keTalAkanI buddhimAM pUrvanA duSkRta janya saMskAra vaDe malinanA AvelI hoya che. tethI
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabAdha tattvApadeza samaye te temanA ghAta kare che, tAtparya ke gurue ghaNI ghaNI vAra yukita prayukita vaDe samajAvyA chatAM temanu temanAthI grahaNa thatuM ja nathI. te kavAsanA manane nirAdha karavA chatAM paNa jItavI kaThina che. tene kamavAsanA kahevAya che. kAmya vAsanA A kAmya eTale kavya zeSa, mAruM A amuka kanya che, te kartavya bAkI che, ityAdi dRDha bhAvanA hAvI te. tenI zAkhAe paNa ghaNI che. uparAMta tene vistAra paNa anaMta che. vyavahArI tRSNAovALA mAnavAnAM kAmyakameAMnI sakhyA nakkI karavI azakaya che. te kAmyavAsanA AkAza karatA paNa vizALa ane paryaMta karatA paNa acala che. e kAmyavAsanAne AzA pizAcikA paNa kahe che. tenA vaDe ja A sa loko gAMDA jevA khanela che. ane duHkhAgnithI banyAjhaLyA, hAya hAya karI bUmA pADe che. koIka thADA saMta puruSo ja mAtra eka mahAmatra vairAgya maLa vaDe A AzA pizAcikAnA pAsathI chUTI sarvAMga zItala thayelA jovAmAM Ave che. A traNa prakAranI vAsanAe vaDe mana AvarIta hAvAthI A Atmatattva anubhavavAmAM Avatu' nathI. tethI vAsanAone nAza e ja tamAma sAdhanAnu` mULa che. vAsanA nivRttinA upAya (1) aparAdhavAsanA vicArapUrvaka nizcaya karavAthI nivRtta thAya che. (2) kavAsanA izvaranI kRpAthI nivRtta thAya che. khIjA
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha seMkaDe upAya nakAmA che. IzvarakRpA eTale bhaktiyega IzvaranI ananya prIti prema kare te. (3) kAmya vAsanA vairAgyAdi sAdhanethI nivRtta thAya che e vairAgya viSayamAM doSa daSTi prApta thayA vinA thatuM nathI. ane A sarvanuM mukhya kAraNa mumukSutA. tenA vinA zravaNa, vagerene lAbha thatuM nathI. paNa mAtra lekacara ApavAnI kalA ja AvaDe che. paraMtu pravacana ApavAnI kaLAthI parama pada prApta thatuM nathI. he bha! uparokata traNa vAsanAo (IcchAo) ne jItavAne satata prayatna kare. ane tene jItIne vizuddha Atma tattvane prApta kare. - 10 upadeza ratnamALA mahakarmanA udayathI sthAvara jIne prabhue tIvra kaSAyI ane traNa azubha lezyAvALA kahyA che, te manuSya rAta-divasa tIvra kaSAya tathA traNa azubha lezyAomAM jIvana vyatIta kare che, enI zI gati thaze? he bhavya ! vicAre. 1. trasa kAyanI sthiti paththarane AkAzamAM addhara rahevA jeTalI che, tyAre sthAvara kAyanI sthiti paththara jamIna para rahe eTalI che. vAMcanAra! enA para vicAra kare, manana kare. 2. kaSAyanI maMdatA ja sAcuM sukha che, ane tIvratA ja duHkhadAyI ane saMsAravardhaka che. 3. zarIra ghAtaka jema jhera che, tema AtmaguNa ghAtaka hiMsA, viSaya, kaSAya che. 4.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha AtmAnuM zuddha svarUpa jJAna, darzana, cAritra dvArA pragaTa thAya che. 5. siMha mAMsa bhakSaNa kare che, chatAM te dhAre te be traNa divasa mATe mAMsa pitAnI guphAmAM rAkhI zake, paNa tenuM peTa bharAya eTale te bIjA divasanI ciMtA karatuM nathI, ane saMgrahavRttine poSatuM nathI, tethI te pAMcamI narakathI AgaLa jate nathI. tyAre mAnavI pAse ghaNuM divasane saMgraha hovA chatAM tenI saMgrahavRtti ati vadhela hovAthI te saMgrahavRttine kAraNe sAtamI naraka sudhI jAya che. 6. maryAdA uparAMta vadhAre kharca karanAra eTalA mAnavane bhukhe mAravAnuM pApa Acare che. 7. jema ApaNe bhajana karIe chIe ane nisAra bhAgane tyAga karIe chIe, je kaIne peTa sApha na thAya te tene ApaNe regI kahIe chIe. e ja prakAre je dhanane saMgraha kare che, paraMtu tyAga (dAna) kare nathI, te paNa regI ja che. jyAM grahaNa kriyA che, tyAM tyAga kriyA avazya hevI joIe, e kudaratI niyama ja che. 8. sAdhana aneka hoya zake, ane sAdhya eka ja hoya. da. sAdhanane sAdhya mAnavuM te bhUla che. 10. je sAdhana vaDe bhAve zuddha thatAM jAya te sAdhana sAcuM, tenA vaDe ja sAdhyanI siddhi thAya che. 11. dharma ane dhamI judA nathI, paraMtu eka ja che. 12.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 Atmabodha hadayanA vikAsa vagara, AzayanI vizALatA vagara, ane buddhinI tIvratA vagara, jainatva ke jaina dharma nathI. 13. yegI ane ddho banene satata laDavAnuM ja hoya; yegI AMtara zatruo sAthe laDe, yoddho bAhya zatruothI laDe, baMnene satata laDavAne ja svabhAva. 14. pratikramaNa eTale bhUlanuM, doSanuM nirIkSaNa karavuM, saMzodhana karavuM, pachI tene niSedha kare. eTale have pachI evI bhUle nahi thavA dauM e nizcaya kare ane te durguNenI jagyAe saguNene sthAna ApavuM. AvA sAcA pratikramaNathI ja vikAsa sAdhI zakAya, bAkI meDhethI bolavAthI vikAsa thAya nahi. he bhavye ! pratikamaNanuM rahasya samajI tene Acare ane vikAsane sAthe tenA raTaNathI bace. 15. sAmAyika eTale samabhAvane lAbha samaAya. sama eTale samabhAva, Aya eTale lAbha. he bha! samabhAvanI Avaka vadhAranAra sAmAyika karaje. jaDanI jema besavAthI sAmAyika na thAya. citta vikArene jItavAthI ja sAcI sAmAyika thAya te mATe satata prayatnazIla banaje. 16. dharmanA anuSThAne te dharma nathI, te te dharmanA sAdhane che. 17. dharma te vastune svabhAva che. tene samajavA he bhaLe ! prayatnavaMta banaje. 18. dharma e tAlImane viSaya che. 19
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ C Atmabodha pravRtti ane nivRttine bheda viralA ja jANe che. ghaNuM leke kAmakAja choDI jaDa jema besI rahevAne ja nivRtti mAne che. AvI nivRtti ajJAnajanya che. sAcI nivRtti kene kahe che? pravRtti eTale huM ane mAruM e bhAva dilamAM rAkhIne je je kArya karavuM ane huM ane mAruM e kendramAM badhuM dhanadhAnya, daulata vagere saMgraha karavuM, enuM nAma pravRtti che. ane jyAre jyAre huM ane mAruM e bhAva ghaTavA mAMDe che, tyAre nivRttine udayakALa thAya che, athavA svArthabhAvathI karela sarva karmo pravRttimaya che, nisvArtha bhAvathI karelA sarvakarmI nivRttimaya che. nivRtti ja sarva nIti ane dharmanuM mULa che. nivRtti pUrNatA saMpUrNa AtmatyAga (svArtha tyAga) mAM rahelI che. sarvathA mehane tyAga te ja nivRttinI pUrNatA che. 20. bhakti ane niHsaMgatAM banne sAdhana che. 21. game tema eka ITa maMtramAM marI phITe! e ja sAdhanA, ISTamAM lInatA. 22. vItarAgadeve A divya dRSTi batAvI che ke, duHkha, takalIphane utsava mAne ethI acUka karmane nAza thaze. karmodayane zAntabhAva sahana karavAthI karmane nAza thatAM thatAM mekSa najIka jaI zakAya che. 23. | he mAnava ! tuM ja tArA pagamAM beDI nAkhanAra, ane teDanAra che. eka nirbaLa vicArathI beDIo paDe che. eka sabaLa vicAradhArA badhA baMdhanene teDI nAkhe che. 24.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 Atmabodha uTha jAgRta thA! badhA ja nirbaLa vicArene hadayamAMthI khaMkherI nAkha. hRdaya guhAmAM tene praveza thavA de nahi. 25. he zUravIra! satata sazakta vicAramAM ja rama. 26. he vIrAtmA ! unnata vicAramAM ja sadA manane lIna rAkha. 27. he jIvAtmA ! vicAra, bhAvanA e ja karma che. tenAthI tAruM caritra nirmANa thAya che. nikRSTa vicArothI nirbaLa caritra ane sazakta vicArethI sabaLa caritranuM nirmANa thAya che. 28. * sadA jAgRta rahIne, sAvadhAna rahIne, eka paNa azubha, nirbaLa vicArane manamAM dAkhala thavA daIza nahi. 29 dilanI guphAmAMthI kusaMskArone zedhI zedhIne, vINI vINane dUra karavAne he vIra ! tuM satata puruSArtha karaje. temAM jarA paNa pramAda na karIza ! 30. - he mAnava ! sadA uMcA uMcA saMkalpane aMtaramAM sthAna ApatA zIkhaje. e ja sukhane rAjamArga che. 31. unata kalpanAnA samudramAM sadA snAna kare, temAM rasabasa rahe. duHkha dUra karavAne A rAjamArga che. 32. he mahAmAnava ! mane maMdiramAM sadA unnata saMkalpanA mahAna siMhAsana para ArUDha thaje. tethI tArA bhAgyanuM navanirmANa thaze. 33.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha , he bhAgyazALI ! tArA bhAgyane vidhAtA tuM ja che. tuM tArA bhAgyane sarjanahAra brahmA che. mATe suMdaramAM suMdara bhAgyanuM sarjana tuM karaje. A suvarNa avasarane vadhAvI leje. 34. he cetanarAja ! A jaDa prakRti te tArI dAsI che tene vaza karaje. 35. he cetanarAja ! A karmanI sattA tArA para na ja cAle. tArI cetananI sattA ja karma para hoya te kadI bhUlaje mA. 36. he Atmana ! A vizvamAM tAruM ja sAmrAjya che. tArA thakI ja jaDa prakRti zobhe che. te vAtane kadI bhUlaje mA, bhUlIza te sattA gumAvIza, mATe sAvadhAna raheje. 37. . he Atmana ! jaDane pitAnuM paNa jJAna nathI, tenI sattA kadI tArA para na hoya, na hoya prakRti te tArA hukamane AdhIna che, ekavAra svatva para adhikAra karIne hukama te karI che ke te tArI AjJAnuM kevuM pAlana kare che. 38. - he Atmana ! zuddha ane zubha kalpanAnI pAMkhe cidAkAzamAM viharIne, AnaMdamAM mahAla. 39. - he sauMdaryazALI! saudaryanuM rAjya tArI aMdara ja che, zarIramAM saudarya nathI, ke vastrAbhUSaNamAM paNa te nathI, sauMdarya te te AtmAnuM ja che. tuM kema bhUle che ane zarIramAM vageremAM kema tene zedhe che. jyAre zarIramAMthI sauMdaryanI rAzi AtmA cAlyA jAya che, tyAre zarIra kevuM bhayajanaka lAge che, ane
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. Atmabodha De samaya vyatIta thatA zarIramAM kIDA khadabade che, te zuM tuM nathI jANata? chatAM AtmasauMdaryane na jotA zarIramAM sauMdaryane zuM jove che? ane mehe che. A bhUlane TALI sauMdaryanI rAzi Atma sauMdaryanI AjathI A, paLathI zodha kara ane te sauMdaryamAM mugdha banI jA, te ja zreyane paMtha che. 40. he AtmavizvAsu! tAre AtmavizvAsa tArI DUbatI naiyAne tAraNahAra zraddhArUpI dara che, tene sahAre nAva tarI jaze. mATe A ja paLathI AtmavizvAsu bana. 41. tame mahAna AtmA che, A zraddhAne, A vizvAsane, hRdayamAM daDha kare, ane tame dIna, hIna ke pApI vagere nathI, e zraddhAne dilamAM sthAna Ape. e ja zraddhA sArabhUta che, e zraddhAne dilamAM dhAraNa kare, ane bhAvathI pAra utare. 42. he nirAmaya Atmana ! A ni:satva roga tane zuM gI karI zakavAne che? tuM te nIroga nirAmaya che, tenuM satata bhAna rAkha. 43. he sukhanA sAgara ! A jaDa tattva tane duHkha kevI rIte ApI zake? na ja ApI zake. tuM ja sukha sAgarane keI ja sparza karavAne samartha nathI. A bhAnane satata jAgRta rAkha. 44. vi na hota te hadayamAM sUtelI zaktionI bhALa ja na lAgata. 45. ApaNuM moTA bhAganA bhaye kAlpanika ja hoya che, tenAthI bhaya na karo. 46.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha jenA vaDe jIvanazraddhA, jIvanane AnaMda, jIvanane rasa Take-vadhe ne phUlephAle te sarva puNyarUpa che, vikAsarUpa che, dharmarUpa che. 47. he priya mAnava ! tame sarva prayatna karIne A mAnyatA daDha kare, ke jIvana karuNa nathI, zikSArUpa ke sajArUpa nathI, bhUla ke akasmAta nathI, paNa jIvana madhura che, AnaMdaprada che, pUrNa che, jIvana jIvavA jevuM che. 48. dareka musIbatane ukela che, dareka tephAnane aMta che, mATe hiMmata na hAre, AzAnA derathI AgaLa vadhe, prabhu tamArI sAthe che. 49. ciMtana zakti kevI mahAna che! sarjana ciMtana zaktithI zuM alabhya che? kaMI ja nahi. vIMTI paDI jatAM arisAbhuvanamAM bharate paNa ciMtana karyuM ne kevalane varyA. deraDI para nAcatA naTa IlAyacIkumAre paNa ciMtana karyuM ane sAdhu banyA. ciMtanamAM mahAbaLa che tene Adare. 50. he priya AtmAo ! tame prabhunA bALa, amara AnaMdanA bhAgIdAra pavitra ane pUrNa che. te pRthvInivAsI paramAtmA samAna AtmAo! tame bhalA pApI ! tame pApI nahi, puNyAtmA prabhu samAna che. pApInI brAnta bhAvanAne Aje ja dilamAMthI dUra karI nAkhe. 51. he siMha, Ave ane pitAne bakarI-gheMTA mAnavAne
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ para Atmabodha 'bhrama dUra karo. tame te amara AtmA, zuddhabuddha-mukta-svabhAva zAzvata ane maMgalamaya che. tame jaDa nathI, tame zarIra nathI, jaDa padArtha tamAro gulAma che, tame enA gulAma nathI. pa2. vizvAsa, vizvAsa, pitAne pitAmAM vizvAsa, prabhumAM vizvAsa e ja mahAna banavAne mahA maMtra che. kadAca tame sarva devatAomAM paNa vizvAsa kare. paNa je tamArA pitA para vizvAsa na kare, te tamArI mukti keI divasa thavAnI nathI. pitAnAmAM vizvAsa kare, enA para sthira raho ane zaktizALI ane. pa3. zakti ja jIvana ane nirbaLatA ja mRtyu che. zakti parama sukha, jIvana ajara amara che; nirbaLatA keI divasa na haTavAvALe beje ane yaMtraNa che, nirbaLatA ja mRtyu che. 54 pitAnA mastakane ucca vicAro ane uccatara AdarzothI bharI gho, ane rAtadivasa pitAnI sAme rAkhe, emAMthI mahAna kAryane janma thaze. 55. zuddha banavuM ane bIjAnI bhalAI-sevA karavI e ja upAsanAone sAra che. je garIba, nirbaLa ane pIDitamAM prabhune dekhe che, te ja vAstavamAM prabhune upAsaka che, paraMtu je te kevaLa mUrtimAM ja prabhune dekhe che, e to enI upAsanAne AraMbha mAtra che. pa6. niHsvArthatA ja dharmanI kasoTI che. je jeTale adhika niHsvAthI che, te eTale ja adhika adhyAtmika ane prabhunI
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabhAdha pa samIpa che, ane jo te svAthI che, teA bhale eNe cAhe eTalA madirAmAM dana karyAM hoya, karatA hAya, tIrthAMmAM bhramaNu karyuM... hAya chatAM te zivapathathI dUra ja che. 57. eka uttama zuddha Atmika vicArane laI le, e eka vicAra anusAra peAtAnA jIvanane banAvA, enA ja vicAra karA, enA ja svapna dekhA, mastaka, snAyue, zarIranA pratyeka bhAgane e ja vicArathI kheta-prAta thavA de, ane khIjA. vicArAne petAthI dUra kare. e ja mahAna banavAnA mahA maMtra che, saphaLa thavAnA mahA matra che. 58. ! bhaya ja patana tathA pApanu kAraNa che. bhayathI ja duHkha thAya che, bhaya ja mRtyu svarUpa che tathA enA kAraNe ja khadhA pApA ane kharAbI thAya che. mATe nirbhayatA zIkhA, vIra ane, nirbhIya banA, pApa ane du:khathI mukta thavA niya aneA, vIra aneA e ja jJAnIonI zikSA che. pa9. jevI prIta pudgala para che, tevI jo prabhu para hAya tA hamaNAM ja zreya thAya, ane koI temAM vinna karI zake ja nahi 60. agara huM prIya AtmAe ! zAnti, sukha, tamAre joItuM. hAya te| nizadina nijAtmAnuM, prabhunuM smaraNa kare. e ja zAnti prApta karavAnA rAjamArga che. 61. jenuM mAnasa tuccha che, sakucita che, te ja amAruM, A paranu' evA bhedanu ci'tana kare che. udAracitta mAnava tA vasudhAne ja peAtAnuM kuTuMba samaje che, mAne che. 62.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54. Atmabodha he sahajAnaMdI ! A pudgalAnaMdipaNuM tane zobhe nahi, tene tyAga kara, ane sahaja sukhane bhegatA bana. 63, he sukhathI! sukhanI zodha bahAra karavAne badale aMtaranI guphAmAM tenI zedha kara, tyAM ja te tane sAMpaDaze, Aje nahi. 64. he vivekI ! vivekathI paMtha kApa je, rastAmAM viSayavikAranA kAMTA verAyelA che, tethI sAvadhAna raheje. 65. he musAphara ! A musApharakhAnAne meha na karaje. 66. he pravAsI ! pravAsa sAvadhAnIthI karaje. rastAmAM kAma, krodha, moha, lebhAdi lUMTArAne vAsa che, te tane na lUMTI le te mATe satata jAgRta raheje. 67. - he zivAbhilASI ! tArA kalyANa mATe, ziva suMdarIne varavA utAvaLe, pramAda cheDIne prayatnavaMta banaje. 68. he vilakSaNa! tArI vilakSaNatAnI zepa AjathI-atyArathI Adara. 69. he paMthI ! sukhAbhASane meha, tyAga te sAcuM sukha lAbhe, bIje kaMI upAya nathI. 70. he paradezI ! paradezane svadeza samajavAnI ajJAnatA dUra karavA satata prayatna seva. 71. he puruSAthI ! svAnubhava prAptine puruSArtha tuM satvara Adaraje. 72.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmabodha 55 he paMDita ! tArI paMDitAI jaDa vastuonA saMgraha karavAmAM na veDaphAI jAya te mATe satata sAvadhAna raheje. maLela paMDitAIthI Atmazela Adaraje. 73. he paMDita ! moTA moTA lekacara, bhASaNe ApavAthI Atmatatva sAMpaDatuM nathI. AtmatattvanI prApti mATe aMtaranA UMDANamAM pravezavAnuM che. tyAM tenI zodha kare te maLaze. 74. he videzI ! videzamAM ja aTavAI jate nahi. tAre te svadeza pahoMcavAnuM che te satata yAda rAkhaje. 75. he vidvAna ! tArA guptamAM gupta vicArone paNa pavitra rAkhaje, temAM paNa sarjanazakti che. 76. he nirbhaya! nirbhayatAnuM zastra grahaNa karIne AgaLa vadhaje, te tArA aMtarazatrue tane herAna nahi kare. 77. | he jJAnAtha ! jJAnane mahAna siMdhu aMtaramAM bharyo paDe che, tene AvaraNe dUra kara, te te pragaTa thaze. 78. he zAzvata sukhanAtha ! zAzvata, nityasukha aMtarAtmAmAM ja che, te mATe anitya vastune meha tyAga, te te tane jarUra sAMpaDaze. 79. he puruSottama ! bhavATavInA pherA TALavA mATe puruSamAM uttama puruSa paramAtma sama banavAne satata puruSArtha karaje. 80. - he hitecchu ! bhavATavImAM be rastA che. eka ajJAnane mArga, bIje jJAnane mArga. ajJAnane mArga bhavamAM paribhramaNa
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 Atmabodha karAvanAra che, jJAnane mArga tethI mukta karanAra che. tuM hitAhitanA mArganI parIkSA karIne hitanA mArgamAM ja prayANa karaje. 81 he buddhinidhAna! buddhine sadupayoga AtmatatvanI zodha karavAmAM ja karaje, te ja saphaLatA che. 82. he vIrAtmA ! vIrapaNuM te duHkhIonA duHkha haravAmAM ja rahela che. te satata yAda rAkhaje. 83. he zUravIra ! tArI zUratAthI AMtarazatruone nAza karaje, ane tArI zUratAne bhAvaje. 84. he caturAtmA! tArI caturAI AzArUpI dAsIne vaza karavAmAM vAparaje. 85. AzArUpI pizAcikAne je jIte che te ja narottama che. AzAnA je dAsa che, te vizvanA dAsa che, gulAma che. he narottama! tArI uttamatAne AzA pizAcikAne jItavAmAM ja vAparaje. 86. he nAvika ! tArI nAvanuM sukAna Atmaprabhune eNpaje manane seMpIza nahi. manane saMpavAthI nAva bhara dariye DUbaze. 87. he karuNAnidhi ! tArI karuNatAthI vizvanA prANImAtrane rasabasa karaje, karuNArasathI bhIMjAvI deje. 88. he dayAnidhAna! tArI dayAthI prANImAtrane navapallavita karaje. tArI dayAne varasAda sarvatra varasAvaje. 89. he maMgalamaya! tArI mAMgalyamaya mUrtinA darzanathI badhAne pavitra banAvaje. 90.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ageva 57 huM cAritranidhAna ! tArA cAstrikhaLathI, sa phAImAM AtmacetanAnA prakAza pragaTAvaje. 91. huM Ana'nidhAna ! tArA AnaMdanuM siMcana prANImAtramAM karaje, ane sane AnaMdita karaje. 92. huM zAntidAtA ! vizvamAM zAntine pracAra karaje. 93. he nirAmaya ! tu nIrAgAtmA ja che, e AtmavizvAsathI tArA rega rUpI bhramane hAMkI kADhaje. 94. he vizvAsu ! tArI AtmazraddhAnA dAna badhe vitaraNu 95. karaje. he samaSTi ! sa jIvAne Atmavat jovAnA, dekhavAnA puruSArtha karaje. 96. huM samabhAvI ! samabhAvanI sAcI sAmAyika karavAnA prayatna Adaraze. 97. he priyadazI ! tArA Atmika premanA pAsathI vidhanA prANImAtrane bAMdhaje, premanA sUtrathI bAMdhaje. 98. he prajJAvaMta ! tArI prajJAnA zastra vaDe karmonA 'dhanane kApaje, naSTa karaje. 99. he AtmAthI ! Atmadhanane arjuna karaje, tenuM sa'rakSaNa karaje. 100. yeA. 20
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 Atmabodha - he saccidAnaMda ! tArA saccidAnaMda padamAM sthira thavAne puruSArtha Adaraje. 101. he mekSAthI ! muktipurImAM javAne puruSArtha Adaraje. 12. he jItendriya! mana, Indriya para jIta meLavaje. 103. he vijetA ! viSaya, kaSAya para vijaya karaje. 104. he sukhAthI ! Atmika sukhane puruSArtha karaje. 105. je kaMI maLyuM che temAM evA mahita na thaI jAva ke jethI jenI kRpAthI maLyuM che tene bhUlI javAya. evA sarvane tyAga karI devuM joIe ke jemAM Asakata thavAthI kRpALune bhUlI javAnuM banatuM hoya. sukhanI prApti thAya che puNyanA udayathI. puNyane udaya thAya che puNyanA baMdhathI. puNyane baMdha thAya che dharmane ArAdhanathI. dharma maLe che parama kRpALu paramAtmAnI kRpAthI, mATe sukhanuM mULa kAraNa taraNuM tAraNa paramAtmA ja che. 106. e paramAtmAne ja jIva bhUlI gaya! ane emanI kRpAthI maLelA vaibhava sukhamAM ja Asakta thaye tene rAgI banyuM! zuM A kRtajJatA nathI! 107. tame e parama pitA tarapha daSTipAta kare.............ene jovA mATe daSTi sUkSma banAve. ene jevA bAhya jagatanA jhagamagATamAMthI mukta thAo. AMkhe baMdha karIne sthira bane....pachI e parama pitAnuM nAma laI pokAra cAlu rAkhe...adhIra na bane. eka vakhata darzana thayA pachI kayAreya e tamane cheDI jaze nahi. 108.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ svA nu bhUti (anyatva bhAvanA) ego me zAsao appA nANa daMsaNa saMjumo sesA me bAhira bhAvA sabve saMjoga lakhkhaNA eka anya sarva zAzvata Atma - padArtha- che karmakRta saMjogo." A anyatvabhAvanA sva ne parano A vibhAga karAve che ane te dvArA paranA vyutsarga ne "sva"nI anubhUti karAve che. lekhakaH zrI vasaMtalAla kAntilAla IzvaralAla
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzIrvacana dareka dharma zAstramAM traNa mukhya prazno che: huM' koNa chu ? huM kayAMthI Avye chuM ? ane mAre zuM karavAnu che? huM kANu chuM te prazna pUchI pUchIne peAtAnuM gAma zeAdhavAnuM che. A pustikA 'huM koNa chuM ?' e prazna viSenI prAmANika mathAmaNu che. zarIra, jIva ane paramAtmA e traNa mukhya padArthA che. pANImAM sUryaCnuM pratibi'ba paDe che. zarIra te pANI che, pratibiba te jIva che ane sUrya te paramAtmA che; athavA te dukAna, gharAka ne mAlika hAya che tema zarIra dukAna che, jIva gharAka che ane paramAtmA mAlika che. je karavAnuM che te paramAtmAnI mAlikI svIkArI adhA hakko jatA karavAnA te che. A te gAme pahAMcavAnI vAta thai. gAma khUSa dUra che paNa mAM te dizAmAM vaLe te ya ghaNuM; pachI gatinI citA naSSi. bAibala kahe che tema- paDI javAya te ya kAMi vAMdho nahilUgaDAM khaMkherIne cAlavA mAMDe." mAM eka vAra gAma tarapha vaLyuM ke kalAke eka pagaluM jAva ke sAtase keza, tenI ciMtA nahi. mAM pharavu' eTale ucca vastumAM rasa thave. bhAi vasa talAla nATaka, navalakathA ke kavitA na lakhatAM AvI vastuemAM rasa le che te batAve che ke temanu' mAM A tarapha vaLelu che. niDu
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti te zera-bajAramAM ja rAcI raheta. mArI aMtaranI zubhecchA che ke temanuM ane vAcakonuM meM zubha tattva tarapha ja raho. meM gAma bhaNI haze, pachI paDAya te paDAya paNa vAgatuM nathI. avaLI dizAmAM meM haze te paDatAM khUba vAge che. eka vAra meM sAcI bAju pharyuM ke gati ApoApa meDIvahelI thaze ja. bhagavAna mahAvIra ane buddhanA jIvanacaritro vAMcatA spaSTa samajAya che ke janmajanmane parizrama tyAM hate. vikAsanI A kriyA atyaMta dhImI che. "paise paise ekaThA karI lakSAdhipati thavAya ne kAMkare kAMkare pALa baMdhAya tevuM ja ahIM che. bhagavAna mahAvIra ke buddha eka divasamAM pedA nahotA thayA. janmajanmanI kAramI mathAmaNe pachI temanuM meM sAcI bAju pharyuM hatuM. jarUra che te jAgRtinI. sau prathama saMkalpa karanAra koNa che te pratye paNa jAgrata rahIe ane saMkalpa keTale siddha thAya che te pratye paNa jAgrata rahIe. satata jAgRti lAvavI paDaze. saune AvI jAgRti AvA prakAzane dvArA maLe e zubha kAmanA. ravizaMkara mahArAja mansura bilDiMga, prinsesa sTrITa, muMbaI, tA. 9-6-61
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa paheluM vIsamI sadIne mAnavI jIvanavigrahanA aneka praznothI gherAyeluM rahe che. ghaDIkamAM AjIvikAne prazna tene herAna kare che ne te vicAre che. mane pUruM khAvA kema maLatuM nathI ? ghaDIkamAM te vicAre che ke, khAvA te ThIkaThIka maLe che, paNa pUratuM paheravA-oDhavA kema maLatuM nathI? jemane khAvApIvA ne paheravA-oDhavA maLe che temane pUratuM rahevA nathI maLatuM. jemane A badhuM maLe temane bIjA aneka prazno satAve che. te vicAre che. mane UMgha kema nathI AvatI? lekamAM mArI pUjA kema nathI thatI? A rIte aneka prazno rAtadivasa tene kerI khAya che. A badhA praznone be praznomAM vaheMcI zakAya che. huM duHkhI kema chuM? ane huM sukhI kema nathI? ane kharuM pUche te A be prazno paNa eka ja virATa praznamAM samAI jAya che. A "huM" keNa che, je duHkha nathI IcchatuM ane sukha ja Irache che? huM koNa chuM? mAruM yathArtha rUpa zuM che? A eka ja prazna ukelAtA vizvanA tamAma prazno ukelAI jAya che. "huM kahuM chuM?" e eka ja mukhya praznamAM saghaLA prazno samAI jAya che. jaDa pugalamAM bhAna bhUlane cetana nijatva eI beThuM che. suMdara rUpa, raMga ne rekhAonI A mehaka AkRtiomAM cetana tenI asala chabI khAI beThuM che. saMsArI padArthonA UMDA pANImAM te eTaluM UtarI gayuM ke pitAnI jAtathI pote sukhI jAya che ane A be ko pAna
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti ajANa banI gayuM. mULa svarUpanI saraLa rekhA hatI te bhulabhulAmaNa banI gaI. jJAna ne AnaMdane je AtmIya paricaya hatuM te, mahane pavana phUMkAtA raMgenI maTIne kALA dhAbArUpa thaI gaye. cetana potAnI jAta neI beThuM. zarabatanA ekAda ghUMTaDA mATe, miSTAnnanA ekAda baTakA mATe, kezanI ekAda suMvALI laTa mATe, daMbhI jananI khuzAmatabharI evI ekAda salAma mATe, motInI ekAda mALA ke nIlamanI ekAda pacI mATe, nazIlA svapnanI madira pIne cetana pitAnI jAta peI beThuM, pite gIre mukAI cUkayuM-vismaraNanA aMdhakAramAM khovAI gayuM-te keNa che tenuM bhAna gumAvI beThuM. lAlapILAM vastrothI sajAIne te nIkaLI che. ghATIlA snAyuo be capaLa AMkhe ne nAjuka nAka darpaNamAM joIne te rAce che. te vicAre che ke, "A dehane idriye ja huM chuM" A dehane TakAva ne vadhAre temAM ja mAruM sarvasva raheluM che. tenI AMkha sUjhI jAya ke pagane nakha utaraDAI jAya te duniyA AkhI tene duSTa ne chaLakapaTathI bharelI lAge che. anyatvabhAvanA tene zIkhave che ke, "A deha ne iDhiye te tuM nathI, tuM te zarIra ne iMdriyathI koIka judA ja padArthane baneluM che. idri kSINa thaze ane zarIra vikharAI jaze paNa tuM te kALanA amara takhta para tArI mojaDI utArIne acaLa Asane beTho che. A zarIra ne iMdriye te tuM nathI-ane Ama huM karuM? sanAtana zodha AgaLa vadhe che." anyatvabhAvanA kahe che ke, mastiSkamAM uThatA vicArataraMga ne hadayamAM uThatI lAgaNIo te paNa tuM nathI. mastiSka (Mind)
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti ane hRdaya (Heart)mAM kSaNe kSaNe vicAra ne lAgaNInuM taMtra bhamatuM ja hoya che. kSaNamAM thAya che ke, maMdiranA zikharane namuM te kSaNamAM mahelanA jharUkhA nIce ALoTavAnuM mana thAya che. kSaNamAM thaze, huM kutUbaminAra ke ephila TAvarathI ye UMce chuM ne kSaNamAM thaze, huM ghAsa caratAM gheTAM-bakarAM je kSudra chuM. kSaNamAM thaze ke, duHkhIne vAMse paMpALuM, te vaLI kSaNamAM thaze ke, sukhInA paga teDI nAkhuM. AvA pratyeka vicAra ne lAgaNI mastiSka ane hRdayamAM jhapATAbhera pasAra thatAM ja hoya che ane te darekamAM ApaNe ApaNe aMza repIe chIe-ApaNuM pratibiMba temAM jaIne ApaNI ja jAtane bhAga teone mAnIe chIe. anyatvabhAvanA kahe che ke, je padArthamAMthI vicAra janma che te tuM nathI. vicAra paNa manovaNanuM pudgala che. lAgaNIo paNa karma skaMdhanI pratikriyA che. vicAra-lAgaNamAM tAruM kazuM ja rokAyeluM nathI. tuM mastiSkane vicAra nathI. hRdayanI lAgaNI nathI. te baMnethI para tuM te nirvicAra ane lAgaNIzUnya kaIka adbhuta padArtha che. anyatvabhAvanA A rIte huM keNanI zodha AgaLa vadhAre che, sva ne para vibhAga pADatI jAya che. A anyatvabhAvanA kahe che ke, tuM citta nathI ane cittamAM rahela vRttio, Tene saMskAra paNa nathI. vAMsanA jaMgalamAM ekAda khisakelI ke sasaluM bharAI gayuM hoya te rIte ApaNuM citta anekavidha vRttio, Teve ne saMskAromAM aTavAyeluM che. paraspara viredhI vRttio, jUnI ne navI Te kALajUnA saMskArothI bhareluM ApaNA cittanuM ApaNe zAMtithI nirIkSaNa karIzuM te te sUrya, caMdra ne pRthvInA bhegA karela
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti bhArathI paNa vadhu vajanavALuM lAgaze. e bhArane anubhava karAvIne anyatvabhAvanA kahe che ke, tuM te sarva bhAra ne vajanathI mukta che. tuM te havA ne prakAzathI paNa nAjuka ne nibaMdha che. tuM citta nathI; cittanI vRtio te tuM nathI; saMkalpa- vikalpa te tuM nathI, jUnInavI Teve te tuM nathI, cittabhUminAM purANAM paDe nIce daTAyela saMskAranuM mALakhuM te tuM nathI; sArA-narasAnAM, sukha-duHkhanAM, priya-apriyanAM, rAga-dveSanA je je saMvedane citta anubhave che temAM tuM nathI. meghaddatamAM varNavela ASADhI megha sAme je, ke jAjarunI gaMdakI sAme je tAjamahAlanA geLa ghummaTa sAme je, ke ekAda kabara paranA goLa lIsA patharAo para je; rAjanartakInA ratnAbhUSaNathI dIpaDA aMgamaroDa sAme je, ke pAnakharanAM parNahIna vRkSanAM ThUMThAM sAme je snehAtura priyatamAnA mRdu lecanamAM je, ke ragatapitiyAnA laDabaDatA hoThamAM je, TekarInA heLAva para laherAtAM naragIsanAM phUle sAme je ke kALA koLiyAne pILA vIMchI sAme jotuM je kAMI A joIne saMvedane anubhave che temAM tArI chAyA paNa nathI. tuM te A badhAthI alipta mAtra draSTA che, prekSaka che, jenAra ne jANanAra che. ethI vadhu saMbaMdha tAre kaI cIja sAthe kazuM ja nathI. nA, tuM citta nathI ke temAM UchaLatI vRttio ne Te nathI, saMskAro ne saMjJAo nathI. anyatvabhAvanA kahe che ke, A badhAMthI tuM anya che, kAMIka bIju ja che. haju AgaLa cAla. vadhu kheda. tAruM asala vatana "keDIe"nA dezamAM nathI, "lAla ratana'. vALA dezamAM che. je kAMI harSazeka, ullAsa, udAsInatA thAya che
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti te tuM nathI anubhavate. e badhe karmavyavasthAne phALo che. kAmika ANue Apela phaLa che. karmanA aNuonI tamAma zaktine aMguThA nIce dabAvI rAkhe te tuM te amara prakAza che. A rIte huM keNanI zodha anyatvabhAvanA AgaLa vadhAre ja che. jyAMthI "huM ne huMkAra nIkaLe che ne "mArA ne mamakAra nIkaLe che te dhvaninuM Ugama sthaLa prANa ne tenI vidyuta te huM nathI ema paNa anyatvabhAvane zIkhave che. e prANanI vidhatuM viSaya ne kaSA dvArA satata pragaTatI ja hoya che e paNa pudgalanI bhautika racanA che. anyatvabhAvanA kahe che, viSaya ne kaSAya rUpa saMsAranI cikAzathI ja kharaDAya che te tuM nathI. tuM te acala, akhaMDa, alipta cinmayamUrti che. "jhagamaga ti apAra che zUnyamAM dhUna lAgI" evA akhAthI stavAyela pradezane tuM mAlika che, jyAM viSaya ne kaSAyanI AbhaDacheTa paNa nathI. anyatvabhAvanA kahe che ke, "tuM zarIra ne indriye, mastiSka ne hRdaya, cittane prANa-A badhAthI anya-juduM ja koI virATa tattva che, jyAM anaMtatAe mALe race che. tuM ThoTha nizALiye ya nathI ane vidvAna paMtujI paNa nathI kAraNa tuM te trikALavyApI trilekavata jJAnasvarUpa che. duHkhathI jarjarita thanAra ke sukhathI pAMgaranAra tuM nathI kAraNa tuM te AnaMdaghana che." tuM sAdhu nathI ke zetAna nathI kAraNa tuM te parama svarUpa paramAtmA che. tuM manuSyalekamAM haratIpharatI jIvatI
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti vyakti nathI ke mRtyu pAmelAnI lAza paNa nathI kAraNa tuM te amRtamaya tattvane amUlya TukaDe che. "A zarIra chuM e eka ja mukhya bhrama che, jemAMthI bIjA anekAneka mahAbhrame utpanna thayA che ane A mukhya bhramamAMthI ja sarva pApe udbhavyAM che. zarIrane huM mAnavAthI patnI ne putrane, kuTuMba ne parivArane saMbaMdha Ubhe thaye. tevA saMbaMdhanI duniyA racAtA khAvApIvA, paheravA-rahevA vagere saMsAravRttione AraMbha thaye. zarIra thAke te ADA paDavA mulAyama palaMga joIe, tenA para rezamI cAdara ne gUMthAyela kheLavALA ozikA jaIe zarIra Akho vakhata UbhuM na rahI zake mATe spriMgavALA sephA seTa joIe zarIrane galagaliyAM thAya mATe IrAnI gAlIcA joIe zarIrane gulAbI tAjagI maLe mATe erakanDizanare ne rephrijeTa joIe jIbhamAM saLavaLATa thAya mATe ITAlInA cerIjha ne havAnA TApunA anenAsa joIe AMkhamAM taravarATa Ave mATe rUperI paradA para sine tArikAo joIe. zarIranI AvI ALapaMpALamAMthI ja sarva pApapravRttio AraMbhAya che, ane jyAM sudhI A "zarIra te huM chuM e jama tUTaze nahi tyAM sudhI saMsAramAyA cAlu rahe che, pApa
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti vadhatA jAya che ne sajA bhegavAtI jAya che. anyatvabhAvanA A mukhya bhrama teDe che ane kahe che ke, tuM A zarIra nathI, tuM jaDa padArtha nathI, paNa cetanatatva che." huM koNa chuM? mAruM mULa svarUpa yathArtha svabhAva, asalI tasavIra zI che?' A zodhavAmAM anyatvabhAvanA madada kare che. ApaNe tyAM ghera tapazcaryAo thAya che paNa te dvArA je zarIrathI anya evA "huM"no paricaya na thAya te upavAsa te lAMghana che. upadeze te lavAra che. "huM keNanI zodha na thAya te tIrthayAtrA karIne mAtra pANImAM paga boLyAnuM ja puNya maLe. AcAraMga sUtramAM je ekane jANe che te sarvane jANe che" ema je kahyuM te A ekanuM ja mahatva batAvavA, ApaNA badhA prayane te prAge che. prakRti eka virATa prayogazALA che. mAnavajIvana prayAgemAM sahAyaka sAdhanasAmagrI che ne pratye karIne je prApta karavAnuM che. te A "huM koNa? 'nA virATa praznane aMtima uttara anyatvabhAvanA te Atmaparicaya tarapha laI janAra prakAzamaya amRtatikA che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bIjuM rAta paDe che ane ApaNe pathArImAM paDatuM mUkIe chIe paMkhIo prabhAtanA gAna gAya che ane ApaNe jAgI. UThIe chIe. rAta pachI rAta jAya che ane divasa pachI divasa jAya che. kALanI hathelImAM jIvanacakra ghUmatuM rahe che. je hetu mATe A saMsArayAtrAnuM nirmANa thayuM che te te aNadhAyela, aNasparzavela, aprApta ja rahe che. "sva" ne "para" padArthonuM pRthakkaraNa karavAne ja mukhya hetu A saMsAranI yAtrAno che. parane utsarga ane "sva"nI anubhUti te ja kharuM AkharI dhyeya che. zuddha Atmadravya ane jJAnaguNa te huM chuM, bIju badhuM ja pArakuM che, kamakRta che, bahArathI vaLagela che. e kAMI aMdarathI Ugela nathI. A bhAna prApta karavA mATe ja tapa, japa, tIrthayAtrA, svAdhyAya ane sarvakAMI karavAnuM che. ; anyatvabhAvanA siddha karavA mATe eka satya jorazorathI samajavuM joIe ke vizvamAM varcasva jaDa padArthanuM nathI, cetanatatvanuM che. jaDa karatAM cetananI zakti apAra ane advitIya che. Aje ApaNe jaDane sarva sattAdhIza mAnyuM che ane cetanane te mAtra garIba bApaDuM banAvI dIdhuM che, ane te eTale sudhI ke parapadArthanI bhinna tene svataMtra darajajo ja rahevA nathI dIdhe! AthI ja sauprathama jarUra e satya anubhavavAnI che
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti ke, A vizvamAM cetanatatva para jaDa padArthanuM varcasva nathI paNa jaDa padArtha para cetanatanuM varcasva che. "Matter does not dominate Soul. it is Soul that dominates Matter." anyatvabhAvanA mAtra eTaluM ja samajAvatI nathI ke jaDa ane cetana, sva ane para ekabIjAthI bhinna che, paNa vadhumAM te evuM pratIta karAve che ke, jaDa karatAM cetananI zakti, samRddhi ne sattA anaMta gaNI che. jaDane tAbe thaI javAnI je yAMtrika Teva paDI che teNe eka evI mAnasika graMthi UbhI karI che ke ApaNe harahaMmeza ema mAnIe chIe ke "jaDa" nA caraNamAM mAthuM mUkavA ja ApaNe janmyA chIe. anyatvabhAvanA kahe che ke, tuM mAtra jaDa padArthothI bhinna ja nathI paNa tAruM teo para akhUTa varcasva che, amApa prabhAva che, pUrNa svAmitva che. anyatvabhAvanA jenA rUMvADerUMvADAmAM pharake che tene pratIti thAya che ke cetanazakita behada che, amaryAda che. cetanatattva jyAM AMgaLI cIdhe tyAM jaDa padAthane deDI javuM paDe che cetanata jarA jeTale haTha phaphaDAve che to jaDa padArthane sAtamA AsamAnathI nIce UtarI AvavuM paDe che cetanatattva jarA jeTalI bhrakuTi UMcI kare che ne jaDa padArthonA TekarAo sapATa medAna thaI jAya che cetanatattva eka zvAsa kheMce che ane jaDa padArthanA sAMdhe sAMdhA tUTI jAya che
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti cetanatatva hathelI prasAre che ane jaDa padArthanuM taLiyuM sApha thaI jAya che cetananA aNamola maNine rAkhavAne jaDa padArtha te dAbaDe che. jaDa padArthanuM, paulika kRtinuM, AthI vizeSa mUlya nathI. cetananAM utthAna mATe ja jaDanI racanA che. Atmika zaktinuM bhAna A rIte anyatvabhAvanA bhAvatAM kramazaH phUre che. relavenA pATA para sAmethI bhArakhAnuM kheMcatuM enjina Ave che. te ja pATA para ekAda jIvajaMtu eNnjina sAme cAle che. jaDa enjinanuM baLa vadhAre ke jIvajaMtunuM? vivekAnaMda kahe che ke je tanuM. kAraNa, te dhAre tyAre relanA pATA parathI nIce UtarI zake che. enjinane tenI pitAnI svataMtra icchAzakti ane kAryazakita nathI. cetana pAse jJAna che, AnaMda che, jyAre parapadArthamAM che upayogazUnyatA, lAgaNIzUnyatA empAyara sTeTa bilDIMga ke gAjhAna pirAmIDa game teTalA AlizAna ne bhavya haze paNa hRdayane vaibhava tyAM nathI. AnaMdabharI mastI tyAM nathI, mukta cetananI bephAma khumArI tyAM nathI. svAmI rAmatIrthane jIvanavaibhava juo, ane jaDa karatAM cetananuM varcasva keTaluM vadhu che te samajAze. baraphanA pahADanI khINamAM nadInA pula para rAmatIrtha beThA che. A bhISaNa ekAMtamAM eka patra teo lakhe cheH "bhAI
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti rAmanI ciMtA tuM kara nahi. huM ahIM ekaloaTUle nathI. pavanarUpa paricArikA mane paMkhe vIMjhI rahI che. varSArUpI cAkaraDI mane snAna karAvI gaI che. dUra jaMgalamAMthI jaMgalI pazuo citkAra karIne mane kahI rahyA che: "he svAmI! ame sevake hAjara chIe !" rAmanI tuM dayA khAya che ? rAma te zahenazAhane zahenazAha che. cetananI A khumArI te juo! jaDa te Akhare jaDa che. tenAmAM laMbAIne pahoLAI che, UMcAI paNa haze, paNa UMDANa nathI, je UMDANamAM jJAnanI mastI ane AnaMdane naze satata uchALA mAre che. blIkana brija ke Asano pahADa bhavya haze, virATa haze, paNa samRddha nathI. samRddha che kevaLa cetana, je jaDanuM saMcAlana ne niyamana karI rahyuM che. varcasva te cetananuM ja che. Akhare te ApaNAmAM pratipaLa je vicAra ne lAgaNIo thAya che tenI asara paristhitio para paDe che. ApaNA vicAra ne bhAvanAonA saMyukta baLa vaDe paristhitine ghATa ghaDAya che. AthI ja varcasva ApaNuM rahyuM che. jaDanuM nahi. IkabAla kavie lakhyuM cheH khudI ke kara bulaMda itanA, tU hara takadIra se pahele khudA baMde ke khuda pUche, batA terI rajA kyA haya! artha tAre puruSArtha eTale te pracaDa ne ugra banAva ke tAruM nasIba lakhatAM pahelAM khuda Izvara
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti tane pUche ke, bela bhAI! tuM kahe tema tAruM bhAgya racuM ! cetanane puruSArtha duniyAbharanA padArthone kharIdI le te che. tenI A amApa zaktithI ja te vizvanA pravAhane tenA svapnanA tIrthaghATe vALI zake che. jaDa para cetananuM ja varcasva che te batAvatAM ekAda be daSTAMte joIe. A daSTAMte satya che ne hamaNAM ja banelAM che. yuddha daramiyAna jarmanInI eka trAsachAvaNanuM drazya che. tenI eka aMdhArI keTaDImAM eka strIe tINu kAcanA TukaDA vaDe gaLuM kApIne AtmahatyAne niSphaLa prayatna karyo te mATe tene phaTakAravAmAM Ave che. bAjunI ja oraDImAM eka puruSane lazkarI uparIe AvIne mAra mArIne tenA dAMta teDI nAkhyA che. strI ne puruSanI aMdhArI koTaDIo vacce eka mAtra dIvAla che. beu ekabIjAnAM duHkhanuM mAtra anumAna karI zake che. beue gupta bhASA racI paraspara saMparka sAdhavAnuM nakkI karyuM. sAmasAmA te ekabIjAne jovAnI taka maLe tevuM nahotuM, paNa teonI keTaDIo vaccenI samAna dIvAla para TakerA mArIne bhASA banAvI hatI. eka Take re A, be Takare ke, traNa Take re C e rIte bhASA banAvI paraspare pUrvajIvananI kahANI ekabIjAne kahI. AvI ApalethI beune jANa thaI ke teo pAMceka varSa pUrve koI caeNriTI bolamAM maLelA. roja A rIte TakarAnI gupta bhASAmAM vAta thatI jAya ne paricaya vadhatuM jAya. yo. 21
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti Akhare beue nakakI karyuM ke je azakya kadAca zakya bane ane ApaNe baMne chUTI jaIe te lagna karavAM. beunA hRdayanI tIvra bhAvanAthI paristhitie namatuM mUkayuM. te strI ane puruSa Big Four-cAra vaDAonI pariSadamAM thayela rAjadvArI kedIo viSenI geThavaNa anusAra chUTayAM ane sukhI kuTuMba racyuM. nAjhIonI trAsa-chAvaNImAM varSonAM varSo sudhI bAjubAjumAM rahevA chatAM ekabIjAne joI na zakyAM. amAnuSI sItama vacce paNa cha cha varSa sudhI teoe TakorAnI bhASA vaDe premanI jyota saMkecAvA na dIdhI. mAtra eka zraddhA hatIH kayAreka chUTachuM ane maLazuM, maLIne gRhajIvananI gAMThathI joDAzuM. A zraddhA premanuM baLa cha cha varSanA akathya julamo vacce TakyuM. cetanA jaDa padArthonI paristhiti sAme paDakAra pheMkatI rahI, Akhare cetanAnuM ja varcasva sAbita thAya che ne jaDa zaramanI hArathI nIcuM joI rahe che. Ave ja cetananuM mahAbhya gAte bIjo eka prasaMga che. uttara dhruvamAM eka raziyana reDiye opareTara hatuM ane dakSiNa dhruvamAM eka amerikana reDiye opareTara hatA. pRthvInA sAmasAmA cheDe rahela A baMne opareTaranA avAje eka vAra akasmAtathI sAmasAmA athaDAyA ane e rIte oLakhANa zarU thaI. pachI te paMdara hajAra mAIla dUra rahela A baMne ajANyA raziyana ane amerikana reja pAMcadaza miniTa saMdezAnI Apa-le karatA. maitrI vadhatI gai. beunI eka ja bhAvanA hatIH eka vAra sAmasAmA maLIne hastadhUnana thAya te kevuM sAruM ? paNa kayAM uttara dhruva ane kayAM dakSiNa dhruva ! kayAM raziyana rAja
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 svAnubhUti kAraNa ane kayAM amerikana rAjakAraNa! chatAM beu mitrahRdayane vizvAsa che ke, paraspara premanuM baLa beune meLavaze. eka divasa raziyane vAyaralesa para pUchayuM: "kadAca tuM sAme maLe te tane oLakhuM zI rIte?" amerikane kahyuM "tuM mane pUchaje ke jemAM lanDananuM pustaka tame keTalI vAra vAMcyuM che? ane huM kahIzaH daza vAra-ApaNuM A ja oLakha." varSo vItI jAya che. yuddha pachI jarmanInA bhAgalA thayA. raziyAnA jarmanImAMthI eka amerikanane pakaDavAmAM AvyA ne eka raziyana lazkarI vaDA sAme lAvavAmAM AvyA. zaMkAspada rIte nAsabhAga karavAnA Aropasara tene khaDo karavAmAM Avyo hate. amerikanane avAja sAMbhaLIne raziyana ophisara camake che. varSo sudhI pRthvInA bIjA cheDethI je avAja te premapUrNa hRdayathI sAMbhaLate tenI tene yAda AvI gaI. teNe pUchyuM : "jekeba lanDananuM pustaka tame keTalI vAra vAMcyuM che?' amerikananA mukha para AnaMdane taravarATa AvyA. te bolyA: "dasa vAra." kevA saMjogomAM baMne maLyA ! pele raziyana tene pitAnI dekharekha nIce laI jIpa gADImAM raziyana sarahadanI bahAra mUkI Ave che. hRdayanI bhAvanAnuM A baLa che, cetananuM baLa che je paristhitine dhAre tema ghaDI zake che, saMsAranA sarva padArthone kaThapUtaLIne nAca zIkhavI zake che. hRdayanA pratyeka vicAra, bhAvanA ne kRtinuM A jambara baLa che, je jaDa padArthone dorIsaMcAra karI dhArI UthalapAthala
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 svAnubhUti karAvI zake che. varcasva jaDa para cetananuM che. A hakIkata anyatvabhAvanA samajAve che. te siMha che, garuDa che, tAjadhArI rAjarAjezvara che. A bhAna ApoApa khAtarI karAvaze ke, tuM sasaluM nathI, ke mAkhI-macchara nathI, ke keI caparAzI nathI. tuM cetana che e pratIti ja tane ApoApa jaNAvaze ke tuM jaDa nathI. cetananuM jaDa para varcasva sUcavate bIjo eka prasaMga joIe. eka juvAna laurI-DrAIvara hate. vAMsanA bhArA lorImAM bharI te jAte hato. hadayamAM svapna hatAM. gulAbI bhaviSyanI khu sUMghata te lerI haMkAye jato hato tyAM sTIyarIMga hIlanI nIcenI mazInarImAM ekAda vAMsa bharAtAM te rastAne vaLAMka na laI zako ane makAna sAthe athaDAye. tenA paga kApavA paDyA. AkhI jiMdagI sudhI hIlaceramAM besavAnuM. ghoDesvArI ne taravAnAM tenAM svapna bhUMsAI gayAM. paNa te te cetana hato. jaDane jItavA zene de? cetane tenI jJAnazakti ajamAvI. pustaka vAMcavA zarU karyA. zarUAta jAsUsI ne premanI navalakathAthI karI. pachI itihAsakathAo, pachI rAjakAraNa viSe vAMcate gaye. vAMcyuM eTale vicAra AvavAnA ja. ne vicAro vyakta karavA mitravartuLamAM rAjakAraNanI carcAo karate gaye. mitrae tene seneTamAM cUMTa. cauda varSamAM 15 hajAra pustaka vAMcanAra A karmavIra jiyAne sekreTarI opha sTeTa videzamaMtrI banyA. AvA te aneka dAkhalAo che je batAve che ke jaDanI anaMtazakti che te cetananI anaMtAnaMta gaNI zakti che, jaDa
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti 19 caNIkhAra che te cetana kohInUra che; jaDa phATalatUTala Asaniyu che teA cetana ratnajaDita mayurAsana che; jaDa mAMnu thUMka ne jIbhanI lALa che teA cetana AMkhanuM amI ne aMtaranA prakAza che; jaDanuM mUlya sUkA pAMdaDA jevuM che te cetananuM mUlya zahenazAheAnAM takhtA ane saltanatAnI samazethI ye asaMkhya gaNu che. jaDa ane cetananuM AvuM tulanAtmaka mUlya je ALakhe che te beu vaccenA bheda spaSTa joI zake che ane anyatvabhAvanA tene siddha thAya che. 6 A rIte jaDa ane cetananeA, jIva ane pudgalanA, 'sva' ane para'nA bheda ApaNe karavA ja rahyo. sva nA vibhAgamAM upA. yazeAvijayajI lakhe che tema * zudrivyamevam zudra jJAnamuLemaSa !- huM zuddha Atmadravya chuM ane jJAna mArA guNa che.' A che 'sva ', paranA vibhAgamAM Avaze. sa`sAra, viSaya ne kaSAya ane temAMthI thatI kriyApratikriyAe. sa'sAranA samagra padArthoM para 'nA vibhAgamAM che, ane te nirvikalpapaNe jonAra ne jANanAra zuddha draSTA * sva 'nA vibhAgamAM che. ' sva 'nuM ghara nirALu' che. ' sva 'nI raheNIkaraNI aneAkhI che. svAnubhUtinuM A mUlya kANu samajaze ? paNa kUTimAM rahenAra billa zI rIte samajaze ke cakravartInA mahelanA jhummaramAM rahela eka eka hIrAnu mUlya tenA paththaranA hathiyArathI keTalu vizeSa che ? eka mAjInA pallAmAM duniyAbharanI yuni. varsiTInAM pustako-prophesarAnuM jJAna sUkA ane bIjI
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 svAnubhUti bAju "huM A zarIrAdithI bhinna chuM e eka vAkyanuM pratItijanya jJAna mUke, ane jue ke e eka vAkyanuM vajana saMsAra AkhAne buDADe teTaluM che ke nahi. * eka bAju raziyA ne amerikAnI bhegI karela Tenko ane mazInaganenuM baLa muko ane bIjI bAju huM A zarIrAdi nathI' e eka vAkayanA jJAnanuM. baLa mUke. e eka vAkayanA jJAnanA A pracaMDa ujAsa sAme Tenko ne mazInagane ramakaDAM lAgaze. eka bAju gAMdharvanagaronI ane arebiyana nAITasanI huronAM vilAsI mukhane mUko ane bIjI bAju "huM A zarIrAdithI bhinna chuM' e eka vAkyathI jJAna janya zAnti ne sukha mUke. e eka vAyanA AMtarika sukhanA amApa vistAra pAse e viSayajanya sukha ketarAM ne chAla jevuM zudra lAgaze. jarUra navuM navuM jANavAnI nathI, paNa je kAMI jANIe chIe te bhUlI javAnI che. jANyA karatA bhUlavuM ghaNuM kaThina che. ApaNe bhUlI javuM joIe ke, huM zarIra ne priya . viSaya ne kaSAya chuM, Umine saMvedana chuM. ApaNe bhUlI javuM joIe ke, huM mastiSka ne hRdaya chuM, citta ne prANuM chuM. vRtti ne Teva chuM. saMjJA ne saMskAro chuM. eTalI hada sudhI bhUlI jaIe ke upaniSadanA pelA traSi jema bolI jaIe ke,
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti huM ke huM tenI mane kAMI samaja paDatI nathI! "nAma zurAma " bhInuM potuM pheravIne pATI jema sApha rAkhIe. chIe tema aMtara parathI vismaraNanuM pituM pheravI "huM ne mAruM' rUpI bhUlanA DAghA sApha karavA joIe. ja thathI anya, zarIrathI bhedare" mane AvaDe jAduI cAvI che savabhAvanA AgaLa. bhale pharatuM rahe, maTI meTI vAtemAM adhyAtmika prakAza nathI. te te nAnakaDA satyamAM che, je kahe che: "huM A zarIrathI bhinna chuM. huM saMsAranA sarve padArthothI anya chuM. potIkuM ne pArakuM pArakhatAM mane AvaDe che. jIva ne pudgala vacce eka saraLa bhedarekhA doratAM mane AvaDe che. anyatvabhAvanA A rIte mithyAzramanAM tALAo teDavAnI lokhaMDI keza che, jAduI cAvI che, jUnApurANa bhramanAM jALAo bALavAnuM agnAstrana che. anyatvabhAvanA AMgaLI cIMdhIne kahe che: UmitaMtra bhale uchALA mAre, vicAracaka bhale pharatuM rahe, saMvedanAnI mRdu lahara bhale caDhaUtara kare, bhAvanAnI uSmA bhale vadhaghaTe. saMskAranA caNatara bhale daDha thAya yA tUTe, tArI aMdaranI vRtti ne Te bhale badalAyA kare, tArI aMdarane. bahurUpI bhale aneka veza bhajave, tuM AmAnuM kazuM ja nathIkazuM ja nathI. tuM te agAdha ane e sAra vipUtra sudUra rahela kinAre che, jyAM sUrya ne caMdra vinA vahANuM vAya che, vAdaLa vinA varasAda varase che. jyAM mAnasarovaramAM rAjahaMsa metIne cAre care che te joI saMsAranA kAdavamAM ragadoLAtA jaMgalI bhUMDe citkAra kare che. jyAM hAtha vinA pakhAja vagADAya che ne paga vinA nRtyakaLA pAMgare che. tuM viSTAne kIDe
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti nathI, tuM mavihArI garuDa che. glemamAM khUMcela mAkhI nathI paNa vizvane pitA ne saMsArano svAmI che. tuM jaDa nathI, cetana che. jaDa padArthathI AvuM mAnasika vikhUTApaNuM anyatvabhAvanA lAvI de che. pachI tame bALakane pAraNAmAM jhUlatuM juo tyAre thazeH "huM pitA nathI, A te "para" padArtha-karmaaNune citravicitra prabhAva che." cAvIne gUkhamo laTakAvIne gRharANI sAmI Ave tyAre tamane thazeH huM pati nathI A strI te anya che, para che. huM bhinna chuM. A sarva para padArtha kamaaNunI jogamAyA che. priyAnA senerI jhulphamAM meM saMtADIne sunAra je anyatvabhAvanA bhAvaze te rADa pADIne belI UThazeH "huM kAmAMdha-viSayI nathI. huM te azarirI, abhegI, kevaLa zAMta maunano banelo chuM." zaradane cAMda Uge che, nIlasaravara cAMdanImAM snAna kare che, ane rAtuM kamaLa tenI vacce jholAM khAya che. AvuM suMdara kAvya jenArane paNa anyatvabhAvanA spazI haze to te vicAraze ke, A badhuM jonAra AMkha ne sAMbhaLanAra kAna mArA nathI, paNa kArmika aNu pAsethI uchInA lIdhelA che. badhuM ja parapadArtha-kamanA aNunI tephAna mastI che. te kAmika ANunI chAtI cIranAra vAghanakha rUpa huM te cetana chuM-trilokane ananya pati. anyatvabhAvanA AvI khumArI paNa pragaTAve che.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa trIjuM A anyatvabhAvanA jema jema khIlatI jAya che tema tema dehAdi paranuM mamatva ghaTatuM jAya che. bAre bhAvanAonI e ja khUbI che. huM zarIra chuM te dehAtmabhAva cheDAvavA mATe ja dareka dharma, tattvajJAna, nItinA prayatna che. nahi te tenuM mUlya kaDavI badAma ke kANI keDIthI vizeSa na heta. bhagavAna mahAvIranuM jIvana kharuM pUche te A anyatvabhAvanAnuM ja jIvatuM jAgatuM AcaraNa che. bhagavAna mahAvIra eka vAra dhyAnastha dazAmAM sthira UbhA hatA tyAM keTalAka vaTemArguo AvyA. bhagavAnanA be paga vacce cUlo saLagAvyuM ane te para tapelI mUkIne raI pakAvavA lAgyA. bhagavAna eTale mUrtimaMta pUrNa anyatvabhAvanA. dehabhAva hatuM ja nahi, tethI zAMta ane sthira UbhA ja rahyA. saMsAra padArthone tamAma rAga tyAM mRtyu pAmyuM hatuM kAraNa svane paranI oLakha tyAM hatI, pachI bAkI zuM rahe? mAtra prasannatA ne gaMbhIratA. - darekadareka kSetramAM A anyatvabhAvanA siddha thayA vinA kazuM ja phaLa maLatuM nathI-pachI te rAjadvArI kSetra hoya, gRhajIvana kSetra hoya, sevAnuM sAmAjika kSetra hoya ke koI paNa. jANe ke ajANye dehAdi paranuM mamatva ghaTayA vinA-dehane pArake mAnyA vinA mAnavajIvananA keI kSetre te AgaLa AvatuM nathI.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti bhaktinuM kSetra . rAvaNane maMdodarIne eka prasaMga ke hadayaspazI che! bhaktine khIlavavA dehane maha rAvaNane te karavo paDaze. vItarAganI pratimA sAme rANI maMdodarI nRtya karI rahI hatI ane rAvaNa bina vagADI rahyo hato. jema jema A saMgIta ane nRtyanI mIThAza gherI thatI gaI tema tema bhaktinA amApa UMDANa pragaTatAM gayAM. eka bAju bhaktanAM khaLabhaLa AMsu te bIjI bAju vItarAgadevanuM nirlepa smita. AMsu ne smitanuM A kevuM milana ! A kevI te bhAvasRSTi, jyAM maTyalekanI hAni ne duHkha nAsabhAga kare che. acAnaka rAvaNanI binano tAra tUTe che ane parama tattvanI saMgItamaya ArAdhanAmAM avarodha utpanna thAya che. "zarIra te huM chuM e bhAna rAvaNane heta te tarata bina pachADIne Ubhe thaI cAlI jAta, paNa bhaktinA nazAmAM "zarIra te huM nathI e anyatvabhAvanA tene spazI ane jAMgha cIrIne zarIranI nasa kADhI binanA tAranI jagyAe joDI dIdhI. maMdodarIne nRtyane tAla cAlu rahyo. bhakti akhaMDita rahI. saMgIta cAlu rahyuM. nRtya cAlu rahyuM. bhaktanuM rudana paNa vaNathaMbhya cAlu rahyuM. rAvaNanA bhaktibhInAM azruo keI agamyane khoLe adIThane ovAre, ayanA garbha mAM jaIne aTakyAM. "zarIra te huM nathI" e bhAna rU5 anyatvabhAvanA prakAzI na hota te rAvaNa kadI paNa tenI jAMgha cIrI na zakatA te bhakti adhUrI raheta. bhaktine saphaLa karavA ya anyatvabhAvanAnI jarUra rahe ja che. jIvananA judA judA kSetramAM A rIte dehanuM
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti 25. mamatva egALanAra anyatvabhAvanA nathI AvatI tyAM sudhI koI kazuM ja mUlyavAna AcaraNa karI nathI zakatuM. deha para mamatva echuM thayuM ke jANyeajANye anyatvabhAvanA ja sIdhI ADakatarI rIte kArya karI rahI che te samajavu' rahyuM. rAjadvArI kSetramAM anyatvabhAvanA kevI rIte kArya kare che te juo. peAlaeNnDanA eka jAsUsane jarmanIe pakaDIne trAsa chAvaNImAM nAkhyA, tenI pAsethI vigatA jANavA te jAsUsane cAra phUTa paheALI ne cAra phUTa lAMbI eraDImAM geAMdhI rAkhavAmAM Avye, jyAM te patra paNa lAMbA na karI zake. dara kalAke te eraDInuM havAmAna -20deg nI ThaM'DIthI te + 120nI garamI sudhI laI javAmAM AvatuM. eka kalAka dhruvapradezanI ThaMDI, te khInna kalAke raNupradezanI Aga anubhavavI paDatI. garama khadabadatuM pANI kITalImAMthI tenA mAMmAM reDavAmAM AvatuM. jalada tejAbanA enImA tene ApavAmAM AvatA. eka vAra te tene AMkhe pATA bAMdhIne cogAnamAM laI jaI jhADa sAthe bAMdhavAmAM Avye. sAme baMdUkadhArI sainiko katArabaMdha UbhA. polIsanA vaDAe hukama karyAM ke eka e ane....' paNa te traNa na khelyA, kAraNa ke tene te mAtra gabharAtrIne jAsUsa pAsethI hakIkatA ja meLavavI hatI. paNa te jAsUsa ekanA be na thayeA kAraNa zarIranI tene paDI nahetI. zarIra gayuM te zuM ? AvI je aNIzud nimatva buddhi tenAmAM hatI te zarIrane pAraku mAnyA vinA AvatI nathI. ane e rIte te jANe ke ajANye thADAka aMzamAM anyatvabhAvanA ja poSI rahyo hateA.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti sRSTi paranuM keI sAhasa ke parAkrama A anyatvabhAvanA sevana vinA zakaya nathI. sAmAjika kSetramAM paNa dehanuM mamatva ochuM thayA vinA- je anyatvabhAvanAnuM ja bIjuM svarUpa che -keI sevA thatI nathI. phalerensa nAITIMgelanI vAta te jANItI ja che. amIra kuTuMbanI te kanyA mATe te kALe na thavuM te naTaDI thavAthI paNa halakuM gaNAtuM. chatAM te narsa banI ane krimiyana yuddhamAM aDhAra aDhAra kalAka bImAra zarIre daradIonI sevAcAkarI karI ane yuddhanA medAna para maraNapramANa je 80 TakA hatuM te 10 TakA karyuM. tejasvI snehadIpikA- Lady with the lamp-nA vahAlasoyA nAmathI te prakhyAta thaI. "zarIra te huM chuM." ema mAnIne zarIranI ALapaMpALa karavAmAM te rahI hatI te te sevAnI siddhi kadApi na pAmata. anyatvabhAvanAne ajANatAM ya tenA para prabhAva na paDa hota te zarIrane pArakuM gaNyuM te na gaNI zakata. A rIte anyatvabhAvanA sAmAjika sevAnA kSetramAM paNa upayegI thAya ja che. zerapA tenasiMga comAsuMgmAnA zikhara para caDhI zakya tyAre paNa tene dehanuM mamatva te ochuM karavuM ja paDeluM. emAM huMmAne artha che jyAM pakSIo uDI zakatA nathI tevuM zikhara. ATale UMce kema javAya che tene khyAla bIje mALa paNa liphaTamAM caDhaUtara karanAra evA ApaNane nahi Ave. tyAM ThaMDI te eTalI badhI hoya ke rAtre thIjI gayela bUTane savAre paheravAyogya banAvavA mATe sTava pAse be kalAka garama karavA paDatA. AvI ThaMDImAM, uparathI baraphanA meTAM cesalAM dhasI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti AvatAM hoya tyAre 29000 phiTanI pAtaLI havAmAM ekasIjana silInDara ne baraphanI kUhADI UMcakIne javuM ane keDa parathI mRtyune hAtha haDaselIne duniyAnA UMcAmAM UMcA zikhara para sauprathama paga mUke te advitIya vIratA che. paNa jayAM sAhasa, vIratA parAkrama che, tyAM zarIrane meha ghaTele ja hoya che; ne jyAM zarIranuM mamatva ghaTayuM che, tyAM zarIra te huM nathI' e jJAna kArya kare ja che. bIjA zabdomAM anyatvabhAvanA ja tyAM hoya che--jANe ke ajANe. naMdalAla bejhanuM satI patinI citra kadAca tame joyuM haze. te satInA mukha para e te tejapuMja bejha mUkyo che ke tenA caherA para najara mUkatAM AMkha mIMcAvA mAMDe. rAjapUta johara karatI, patinI citAmAM baLI jaIne gRhajIvananI pavitratA ne prajAnuM lehI zuddha rAkhatI. e prathA bhale julamI ne amAnuSI hoya, paNa tenI pAchaLa eka satya che ke dehAdinuM mamatva je ochuM thAya te ja agnimAM baLavAnI vIratA pragaTe che. "zarIra te huM chuM e bhAna majabUta heta te teo baLavAnI hiMmata na karata, zarIranuM ja sukha jota. jApAnI leke paNa marI jatAM hArAkIrI karatAM, eTale ke khaMjara vaDe pitAne khabhAthI peTa sudhI cIre pADI AMtaraDAM bahAra kADhatAM. jyAM koI paNa sAcuM cheTuM sAhasa, parAkrama, vIratA che tyAM deha te huM nathI" e DuMka paNa zuddhaazuddha bhAna hoya che ane teTale aMze anyatvabhAvanA to tyAM siddha thaI ja che - pachI bhale ajANatA hoya. jIvananA judA judA sarva kSetramAM A pramANe che.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti jApAnamAM jayAre saikAo pahelA te pe kheMcavA mATe daraDAM nahotAM tyAre tyAMnI strIoe pitAnA suMdara lAMbA keza kApIne temAMthI doraDA banAvyAM hatAM. kezamuMDana karavAmAM ya deha paranuM mamatva te ghaTavuM ja joIe ane deha para che tevA bhAna vinA te zakaya nathI. prAcIna samayamAM phermosAnA TApune karadvIpa kahevAte. te kALe hiMdamAMthI keTalAka sAhasika vaNike tyAMthI kapUra lAvavA vahANamAM jatA. dariyAmAM tophAna thatAM cAMciyAo AvatA. vAMbha vAMbha jAo UchaLatAM chatAM gharabAra ne bairI chokarAM mUkIne hajAro mAIla dUra teo jatA. zarIrane meha ocho karyA vinA A zakya nahotuM. kaI parAkrama ke sAhasa, vIratA ke puruSArthanuM paNa ema ja che. AvA prasaMgoe ajANatAM ya anyatvabhAvanAnuM sevana thaI jatuM. AjanuM vijJAna je siddhine pAmyuM che tenI pAchaLa paNa e ja anyatvabhAvanA rahelI che. dehabhAna bhUlIne prayogamAM racyApacyA rahetA vaijJAnike e kAraNe ja siddhine pAmyA che. teo navI navI davAonA akhatarA pitAnA para ja kare che. zani ke gurumAM UtarANa karavA mATe teo paDApaDI kare che. keTamAM mAnavamUtra pIvAnA vaijJAnika sUcane paNa amalamAM mUkavA taiyAra thayA che. mRtyu te temane DAbA hAthane bela lAge che. ramUjI TucakA jevuM lAge che. A badhuM, kAM? paNa zarIrAdi parapadArtha para mamatva ghaTayA vinA te thatuM nathI. eTaluM kharuM che ke teomAM yazuddhi
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI tethI te thatI na hoya tethI sAhasa, svAnubhUti nathI tethI anyatvabhAvanAnI je vAstavika zukra asara thavI joIe te thatI nathI. chatAM pratye adhyAtmika padArtha bhale thoDe azuddha heya te paNa te tene thoDe ghaNe prabhAva to paDe ja che. ane tethI sAhasa, parAkrama ne vIratA pragaTAve che. prakRtinuM e eka gaNita che ke jeTaluM dehabhAna _Body-consciousness-ghaTe teTaluM AtmabhAna vadhe ane AtmabhAna vadhe teTaluM dehabhAna ghaTe ( Bodyconsciousness varies inversely with Soul consciousness). sarva saMtapuruSamAM AtmabhAna soLe kaLAe prakAzanuM kAraNa temanuM dehabhAna sarvIze jatuM rahyuM hatuM ane anyatvabhAvanA sivAya dehabhAna naSTa keNuM karaze? huM A zarIrAdi parapadArthathI bhinna chuM e bhAna pragaTyuM ke huM zuddha AtmasvarUpa chuM e bhAva ApaApa Avaze. ApaNAM zAstromAM zAlibhadrajInI vAta te sau koI jANe che. attaranA heja sivAya temaNe kyAreya snAna karyuM nahotuM. batrIsa batrIsa sukumAra patnIonAM raktAdhara biMba sivAya bIjuM kaMI pAna karyuM nathI. zayanagRhanA vilAsI vAtAvaraNa sivAya bahAra zvAsa paNa kheMcyuM nathI. A ja zAlibhadranI mehanidrA UDe che tyAre saMsAramAMthI pitAnI jAtane kheMcI laIne--je kAMI pArakuM che temAMthI pitIkuM tAravI laIne-- anya"thI anyatvabhAva keLavIne vaibhAragiri para adhyAtmika mera mAMDe che. tapazcaryAthI kAya evI te zeSe che ke cAle
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAva svAnubhUti che te hADakAM khakhaDe che--jANe sagaDI ghasaDatA hoya, te avAja Ave che-AvuM varNana zAstramAM Ave che. dehane AtmAnuM svane paranuM-jIvane pudgalanuM pRthakkaraNa teo karI zakyA te ja A zakaya banyuM. anyatvabhAvanAne ja prabhAva temanA jIvanane unnata karavAmAM sahAyaka thayo. sarva dharmanA saMtamahAtmAomAM A rIte anyatvabhAvanA prabhAva nAkhI rahI che. bhagavAna buddha zrAvastInA jetavanamAM AmraghaTA nIce beThA che. vartuLAkAre nIce ziSya parivAra natamastake beTho che. buddhane mukhakamaLa para avicala zAMti che. A zAMti evI te UMDI che ke jemAM pApIonAM pApa paNa tarI zake. temanI AMkhamAM UMDI vedanA hatI, kAraNa duniyAnuM duHkha temaNe pitAnuM mAnyuM hatuM, AnaMda paNa hatuM, kAraNa duniyAnA duHkhane aMta lAve tevI vastumAM teo mAnatA hatA. gurudevanI upadezadhArA jhIlavA ziSya taiyAra thaI beThA hatA. tyAM te najIkanA vRkSa para eka kaThiyArAe kuhADAthI ghA karavA zarU karyA. buddhanAM mRdu vacane sAMbhaLavAnI apekSA rAkhatA ziSyane kuhADAnA ghAne avAja karNakaTu lAge-jANe ke bulabulanA gAnane badale gabhanAda sAMbhaLavA maLe ! buddha A badhuM samajatA hatA tethI mRdutAthI hasyA. AvA rejanA prasaMgamAMthI tattvajJAna UbhuM karavA teo TevAyA hatA tethI bolyAH "he AnaMda! A vRkSa para kaThiyAre ghA kare tethI tene vedanA thAya che ?" kavi hatA tethI ja mAMthI tarata
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti nA gurudeva!" "zAthI he AnaMda! tane duHkha thatuM nathI?" kAraNa he bhadanta! huM te vRkSathI bhinna chuM, anya chuM, huM te vRkSa nathI. tethI kuhADAnA ghA mane vAgatA nathI." "jema tuM te vRkSa nathI tema he AnaMda! tuM zarIra paNa nathI, paMcamahAtkaMdha paNa nathI, tuM A sarvathI bhinna che. A bhAvanA ja dukhanAzane ekamAtra upAya che." sva-paranuM bhedavijJAna ja jenenI anyatvabhAvanA che. dravyAnuyegane sAra che. eka zarIrane ju mAnyuM ke tenI sAthe saMkaLAyelA sarva padArtho ApeApa judAM thaI jAya che. mahammada payagambare paNa A anyatvabhAvanAne ja eka arthamAM pracAra kare. teo kahetA hatA ke mUrtine teDI nAkhe. svAduvAdanI daSTie eka daSTikoNathI teo kharA hatA. mUta eTale idriyagAhya guNe. te jyAM rahe te mUti. atapriya AtmAmAM praveze te AvI mUrtione-paugalika kRtione- teDavAthI ja thAya. kalyANa maMdiranA cinmaya yugalane pAmavuM haze te- mUrtione- padagalika Indriya gADha guNone mAnasika duniyAmAM nAza kara ja paDaze. syAdavAdanI daSTie A arthamAM mahammada sAcA hatA. jIvathI pudagalane judA karIne anyatvabhAvanA bhAvavAnI ja vAta karatA hatA. * . 22 eTale i AvI mati cinmayurola
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti ApaNAmAM kAussagane Alcatara tapa kahela che. temAM mULa te kAyabhAvane utsarga-tyAga ja Ave che. mAtra "huM deha chuM" te bhAna ja nahi paNa deha sAthe saMkaLAyela tamAma padArtho sAthenuM abheda tyAM toDavAnuM che. A kAussaga mATe zAstramAM eka suMdara kathA che. eka rAjAe abhigraha karela ke A dIvAmAMnuM ghI baLI rahe tyAM sudhI huM dhyAnamAM rahIza. dIvAmAM ghI eka prahara cAle teTaluM haze. ghI khUTe pachI ja kAussaga pALIza e saMkalpa karI sthirapaNe dhyAnamAM ArUDha thayA-kAussagamAM huM A sarva saMsAra padArthothI bhinna chuM e pratIti anubhavavA maLI rahyA hatA. eka prahara vItye. ghI khUTavA AvyuM. rAjA dhyAna samApta karavAnI aNI para che tyAM dAsI AvI. dAsIe vicAryuM ke, are! rAjAsAheba dhyAnamAM che ane dIvAmAM ghI te khUTavA AvyuM che mATe lAva navuM ghI nAkhuM. rAjAnuM dhyAna laMbAyuM. bIjA prahare ghI khUTavA AvyuM ke dAsI AvIne navuM ghI nAkhI gaI. rAjAnuM dhyAna laMbAyA karyuM. prabhAtakALa sudhI Ama cAlyuM. rAjA prAtaHkALa sudhI kAyabhAvane tyAga daDha karavA satata yuddha ApI rahyA paNa Akhare dhyAnanA ati parizramathI temanuM mRtyu thayuM. rAjA gayA, rAjya gayuM, paNa rAjA jAgRti ne zAMtinuM eka evuM amara kiraNa paralekamAM laIne gayA je siddha zilAnI bIjakaLImAMthI pragaTayuM hatuM. e kiraNa rAjAe satata bhAnamAM rAkhatuM hatuM ke tuM A sarvathI bhinna che. saMsAra te tuM nathI, siddhazIlA te tuM che. pudgala,
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti avakAza ane kALathI huM sarvathA bhinna AtmapadArtha chuM e bhAna je kAusagamAM na pragaTe to mAtra kAM ja khAdhA kahevAya ne? rAjAne kAussaga pha kAraNa, huM sarvathI bhinna chuM e vicAra tatra ne ekAgra banI bhAvanA banyA ane kAussagamAM te bhAvanA tIvra ne ekAgra banIne dhyAna ane laya banI. A loga eTale ja svAnubhUti, parIne tyAga ne "svane anubhava-je anyatvabhAvanAnI parAkASThA che. gIrAja AnaMdaghanajI AbunI dudhiyA guphAmAM pravezatAM nAbhimAMthI AkAza kaMpAvate praNavanAda karatA haze ane ekAda sUtela siMhayugala jhabakIne temane haDaselI bIkanuM mAthuM guphAmAMthI bahAra nAsI gayuM haze ! AnaMdaghanajI adhyAtmanA nazAmAM cakacUra UMdhA paDayA haze tyAre ya bepAMca siMha ke vAgha pUchaDI pachADatA bahAra bhamatA haze. zarIrane siMha kadAca pholI khAya te ya zuM? zarIra mAruM nathI, AtmA te hajAre vAghasiMhane baLAmAM suvADIne hAlaraDuM gAya te mahAna che. AvI anyatvabhAvanA pragaTayA vinA AvI siddhi prApta thAya kharI ? zrIramaNa maharSi eka vAra virupAkSa guphAmAM sAdhanA karavA jatA hatA. rastAmAM temane hAtha DALI para laTakatA eka madhapUDAne lAgI gaye. A bhUlanuM prAyazcita te levuM ja joIe ema vicArIne teo tyAM ja UbhA rahyA. madhapUDAnI mAkhIoe jyAM sudhI temanuM zarIra cALaNI jevuM na karyuM tyAM sudhI teo tyAM ja UbhA rahyA. "zarIra te huM nathI!" A
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti anyatvabhAvanA na heAta teA zrIramaNa A rIte UbhA rahI zakata ? ane zarIra 'para'mAnyuM eTale zarIra sAthe sakaLAyela sa padArthane pArakA mAnyA. AnuM nAma ja anyatvabhAvanA. 34 sata tukArAmanAM patnI gujarI gayAM tyAre AnaMdathI UchaLIne teo khelyAH 'viThA ! tujhe mAjhe rAja.--he viThThala ! tAruM ne mAruM rAjya AjathI zarU thayuM! ' strI maryAne temane asAsa naheAte kAraNa strIne temaNe potAnI mAnI naheAtI, sva'nA vibhAgamAMthI khaseDIne 'para'nA khAnAmAM mUkI hatI. Avu' sva-paranu` vibhAjana karI jANe te ja sata. jagavikhyAta habasI mahApuruSa mukara TI. vaoNziMgTana ekavAra kaoNlejamAM vyAkhyAna ApatA hatA tyAre temanA mitre temanA kAnamAM dhImethI kahyuM ke, je beMkamAM tame tamArI saghaLI mUDI rokI hatI te benka phaDacAmAM gaI che ne tame pAyamAla thayA che.' veziMgTana A sAMbhaLIne paLabhara thaMbhyuM. saheja bephikaru. hasIne vyAkhyAna cAlu rAkhyuM. mitra te AbhA ja banI gayA. te joi bukara TI. voziMgaTana tenA kAnamAM khelyAH dosta! milakta kyAM mArI hatI! jJAna ja mArI kharI mUDI che!' dhanavaibhavane temaNe pArakAM gaNyA hatAM ne jJAnane potIkuM mAnyuM hatuM, ahIM paNa sva-paranA vibhAga ! AvA vibhAga karyA vinA koi mahAnatA pAmI zakatuM nathI. dareka mahApuruSa A rIte parapadAtha pratye viraktabhAva anubhave che. e vItarAgatA ja--nAne ke mATe aMze tenI AdhyAtmika mUDI che, tenI mahAnatA che.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 svAnubhUti dareka saMta puruSa anyatvabhAvanA eka yA bIjI rIte A pramANe vicArate ja hoya che ke, "sAre saMsAra je dhAtune che tenAthI mArA AtmapadArthanI dhAtu judI ja che. saMsAra karuNa che, huM AnaMdamaya chuM; saMsAra sUkAM jhADajhAMkharA rUpa che, te huM agnidevatA chuM; saMsAra kAcanuM ghara che, te huM lekhaMDI gaLe chuM; saMsAra mIThAnI gAMgaDI che, te huM amRtane kuMbha chuM; saMsAra AMsuothI bharele aMdhAre kUve che, te huM prasannatAthI ghUghavate cetanasiMdhu chuM; saMsAra mahAkALanuM khappara che jyAM sarva keI hADapiMjara bane te, huM chuM kALa ane avakAzane be AMgaLI vacce pIsanAra ajoDa puruSa chuM." A rIte mahApuruSe jaDa saMsArathI nijatvane bhinna kare che. teonI sAdhanA A mATe ja hatI. saMtapuruSe ramata nahotA karatA, vepAra nahatA karatA, sAdhanA karatA hatA. anyatvabhAvanAmAM je bhAvanA e zabda che te A prakAranI sAdhanA ja batAve che. priya vastu pAchaLa phanA thavuM te sAdhanA che. iMgleMDane eka moTo laDa tenA putrane eka ajoDa vAlIna vagADanAra pAse laI gaye, ane kahyuM "mArA putrane barAbara tamArA jevuM vAlIna vagADatAM zIkhavI do. tame jANo cho ke jyAM bIjAo pAvalI uchALaze tyAM huM senAmahAre uchALIza. bIjAone tyAM jeTalI jUnAM chApAMnI pastI che teTalA mAre tyAM noTonA baMDala che." vAlIna vagADanAra vedanAbharyuM ha. palabhara tene thayuM ke A mUrkha mAnavane ze javAba Apavo? Akhare kaDavo ghUMTaDo gaLIne te be ke, nAmavara ! A vAlIna para rejanA dasa-bAra kalAka satata
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti visa varSathI huM rIyAjha karuM chuM eka paNa divasa huM cUka nathI. saMgItanI mArI sAdhanA che. mAtra calaNa neTethI mAruM saMgIta kharIdAtuM nathI kAraNa mArA hRdayanI tamAma Aga ane jIvanasattvanuM chelluM biMdu temAM meM reDyuM che" pelA garIba bicArA umarAvane zuM khabara ke sAdhanA zI vastu che ? keTakeTalAM kAramAM maMthana ne mathAmaNa pachI-keTakeTalA Atmabhoga vaDe dhyeya sAkAra thAya che. anyatvabhAvanAmAM je bhAvano zabda che te AvI sAdhanA batAve che. huM koNa che?" e svAnubhUti mATenI phanAgIrI te A bhAvano zabdamAM che. sAdhanA ke bhAvanA te AvI umadA vastu che. sAdhanA kayAreya pUchatI nathI ke mane mahenatANuM zuM maLaze? keTalA avadha mAre oLaMgavAnA che? mArI majala keTalI lAMbI che? A badhuM sAdhanA pUchatI nathI. dhyeya pratye te akaLa AkarSaNa anubhave che ane temAMthI tenI akhalita gati utpanna thAya che. sAdhanA naphA-nukasAnano hisAba nathI karatI. sAdhanA to eka ja vastu jANe che ke dhyeya vinA te jIvI nahi zake; ane tethI ja te dhyeyanI satata najIka javA mathI rahe che. maravuM ne kurabAna thavuM te sAdhanA mATe AkaruM nathI, paNa dhyeyathI vikhUTuM paDavuM te tenA mATe azakya che. AnI sAdhanAnuM bIjuM nAma bhAvanA che. huM A saMsArapadArthothI sarvathA bhinna chuM evI pratIti mATe thatI sAdhanA te che anyatvabhAvanAnuM AcaraNa ArAdhanA-sAdhanAnuM bIjuM nAma ja bhAvanA.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa cothuM dehane AtmA bhinna che e samajAya te saMsAranA tamAma padArtho AtmAthI bhinna che te ApoApa samajAya. AthI ja deha te huM chuM te dehAtmabhAva tevA mATe ATale badhe bhAra tapazcaryAdi para mUkavAmAM Ave che. deha ne cetananI judI judI bhUmikAo samajavAthI jIva ne pudgala bhinna che tenuM bhAna thaze. eka bAju dehanI traNa bhUmikA-bALa, yuvAna ne vRddha ApaNe joIe. tyAM judI judI vizeSa bhUmikAo nathI kAraNa dehamAM UMDANa nathI, jaDa te Akhare jaDa che, paNa A dehathI bhinna cetana che, ne tenI te anekAneka bhUmikAmAM che. tyAM te pisiphika mahAsAgaranuM UMDANa che, jyAre deha te paththaranA cosalA je -jyAM kaI UMDANuM nathI. jema jema jaDa padArthathI huM cetanatanava bhinna chuM e bhAna vadhatuM jAya che tema tema cetananI bhUmikAo uttarottara UMcI vadhatI jAya che. cogavidyA te bIjuM kazuM ja nahi paNa A cetanabhUminA paThanuM saMzodhana. A bhinna anekAneka bhUmikAo te cetananI ja eka mAtra maulika viziSTatA che, jaDanI nahi, e vastu puravAra kare che ke jaDathI cetana bhinna che ane e rIte anyatvabhAvanAnuM poSaNa kare che
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 svAnubhUti yogIzvara hemacaMdrAcArye cagazAstramAM cetananI cAra bhUmikAo batAvI che: (1) vikSipta (2) yAtAyAta (3) suzliSTa (4) sulIne. vikSipta bhUmikAmAM jIva pudgala sAthe saMmizrita che ane jaDathI prabhAvita che. yAtAyAta bhUmikAmAM jaDane prabhAva thaDeghaNe maMda paDe che. suprilaSTamAM jaDa sAthe saMbaMdha dhyAna dazAmAM lagabhaga khalAsa thaI jAya che ane sulIna dazAmAM cetana jaDathI taddana juduM thaI jAya che-sUkA nALiyeramAM kaparAne gaLe khakhaDe tema. AnuM nAma svAnubhUti, je anyatvabhAvanAnI parAkASTA che. AcAryapravara haribhadrasUrIjIe cetananI ATha bhUmikAo yogadaSTisamuccayamAM ApI che jenAM nAma mitrAtArA balAdi che. huM cetana parapadArthathI bhinna chuM A bhAna (sadha ane sarviIrya) zarUAtamAM ghAsanA agni jevuM, pachI chANanA, lAkaDAnA, ratnanI, dIvAnA, tArAnA ne sUrya-caMdranA prakAza jevuM kamazaH vadhatuM jAya che tene lakSyamAM rAkhIne cetananI ATha bhUmikAo racI che. anyatvabhAvanAnI vadhu ne vadhu puSTi sAthe ja cetananI bhUmikA (Law of gradation) uttarottara vadhatI jAya che. je cetana jaDathI bhinna na hota, jIva te pudgala ja heta te cetanamAM AvuM adhyAtmika UMDANa kayAMthI Ave? tenI ATalI ATalI bhUmikAo kyAMthI hoya? - bhagavAna umAsvAtIjIe zrItatvArthasUtramAM cetananI pAMca bhUmikA batAvI che: (1) audayika (2) aupazamika (3) kSApazamika (4) kSAyika (pa) pariNAmika. audayika bhUmikA eTale parapadArthamAM bevAyela cetana-pudgalanA vajabaMdhamAM
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti 39 akaDAyela jIva, pyAlAmAM rahela malina jaLa. ane kSAyika bhUmikA eTale niLa pAradazaka jaLa-jaDathI mukta ne pUrNa svAta'tryathI dIpatuM cetana. khIjI kSAyeApazamika ne aupazamika bhUmikAe vacalI che. A bhUmikAbheda pAchaLa paNa sva--para'nA vibhAga jeTalA vadhu vizada kahI zakAya teTalI bhUmikA UMcI te ja siddhAMta kArya karI rahyo che ane e rIte anyatvabhAvanAnuM ja mahattva gavAyu che. hiMduonA yogavAziSya graMthamAM cetananI jJAna ne ajJAnamUlaka cauda bhUmikA jAgrata, svapnajAgrata, jAgratasvapnAdi ApI che, jemAM jJAnanA artha jaDa ane cetana sva ane para--jIva ane pudgalanA vibhAga karavAnI AvaData ja levAyeA che. cetana jeTaluM. parapadA sAthe dUrapaNu anubhave che teTalI tenI bhUmikA unnata bane che. gItAmAM cetananI navI ja pAMca bhUmikAe batAvI che: (1) upadraSTA (2) anumaMtA (3) kartA (4) bhuktA (5) mahezvara. A pAMce bhUmikAmAM dehAdithI bhinna paramAtmazaktinu` kramabaddha avataraNa samajAvAyuM che. A eka pachI eka bhUmikAmAM jIvadravya paramama...gala zakti sAthe kema vadhu ne vadhu abheda anubhave che ane sa'sAra padAtha thI kema vadhu ne vadhu bheda anubhave che-bIjA zabdomAM anyatvabhAvanAnuM pragaTIkaraNa kema kare che te khatAvAyuM che. vedAMtamAM cetananI pAMca bhUmikAe batAvavAmAM AvI cheH (1) annamaya koSa : jyAM zarIrane pradhAna gaNI annane .
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti baLa mAnavAmAM AvyuM che. (2) manamaya koSa (3) prANamaya meSa (4) vijJAnamaya keSa (5) AnaMdamaya keSaH jyAM anyatva bhAvanAnI parAkASTA che kAraNa AnaMdasvarUpa brahmane ja "sva"nuM svarUpa mAnavAmAM AvyuM che. jJAna ne AnaMda sivAya anya sarvakAMI AnaMdamaya koSamAM pArakuM bane che. - zrI araviMda ghoSe temanI maulika rIte cetananI pAMca bhUmikA jaNAvI che. (1) daihika bhUmikA-Physical level (2) prANika bhUmikA-Vital level (3) mAnasika bhUmikAMental level (8) dress 67131-Moral level (4) AdhyAtmika bhUmikA-Spiritual level. daihika bhUmikAmAM deha zeSaka bane che ane AtmA zeSita. dehanA sukhamAM jIva pitAnuM sukha zodhe che. pachInI bhUmikAmAM jaDa-cetanane abheda tUTatuM jAya che ane chelle adhyAtmika bhUmikAmAM te jaDamAtra paDachAya che, paDaghe che ne cetana siMhanAda. jIva nijatvanuM svAnubhUtinuM evuM te sAmarthya anubhave che ke parapadArtha sAthenA tamAma saMbaMdhe khatama thaI jAya chejenuM bIjuM nAma anyatvabhAvanAnI siddhi. baddha matavALAoe cetananI sAta bhUmikAo mAnI che jemAM paNa tatkALa jAta vacherAthI mAMDI pUrNa vRSabhanI upamA ApI anyatvabhAvanAnI puSTi sAthe sakadAgAmI (sAta janma bAkI) akAgAmI (eka janma bAkI) vagere bhUmikAo kalpI
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti che. dehathI huM bhinna chuM e bhAna vadhatAM ja adhyAtmika pukhtatA (spiritual Maturity) vadhatI jAya che ne bhUmikAo uttarottara oLaMgAtI jAya che. AjIvikA mate paNa cetananI A ja anyatvabhAvanAnA dhAraNe maMdakhaTTathI mAMDI jana ne panna sudhInI bhUmikAe kalpI che. AjanA manovijJAna-psychologye cetananI traNa bhUmikA mAnI che : (1) Cognative (2) Connative (3) Affective. pahelI bhUmikA jANe che, bIjI IcchAzaktithI nirNaya kare che ane trIjI kAryamAM pravRtta bananArI che. gavidyAmAM cetananI traNa bhUmikA cheH (1) cetanA (2) karmacetanA (3) karmaphala cetanA. cetanA te kevala jenAra ane jANanAra- ApaNuM svatva che, jyAre karmacetanA vastu-padArthane jANyA pachI thatAM rAgadveSa che, je parapadArtha che. ane karmaphalacetanA te rAgadveSa thatAM anubhavAtAM sukhaduHkha che ke vidyAnuM dhyeya karmacetanA ane karmaphalacetanA-je parapadArtha che, tene sadaMtara nAza karI mAtra cetanAmAM jaI vasavAnuM che. zrI vinobA bhAve cetananI cAra bhUmikA batAve che (1) dehasaMbaddhatA (2) dehavyatiriktatA (3) dehAtItatA (4) deharahitatA. deha ane tenI sAthe saMkaLAyela parapadArthothI cetananuM kramazaH dUra thatA javuM ane sarvathA tenAthI mukta thavuM e siddhAMta bAMdhIne ja vinebAe A cAra bhUmikAo mAnI che. A rIte anyatva bhAvanA jema jema pragaTatI jAya che tema tema huM A sarvathI bhinna chuM' e bhAna pragaTatuM jAya
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti che ane tene anulakSIne ja sarva yegImahAtmAoe cetananI bhUmikAo bAMdhI che. A te gavidyA dvArA thatA cittabhUminA saMzodhananI vAta thaI. paNa ApaNe cAre bAju paNa cetananI judI judI bhUmikAo dekhAya che, je UMDuM vicAratAM spaSTapaNe pratIti karAve che ke ApaNe rasAyaNika dravya ja mAtra nathI paNa jJAnanA pUMja ane AnaMdanA piMDa chIe. 1. Consciousness : jAgrata mananI cetana bhUmikA che. 2. sub-consciousness: ardhajAgrata mananI cetana bhUmikA. 3. Unconsciousness: ajAgrata mananI cetana bhUmikA. 4. super consciousness: atimanasanI cetanabhUmikA che. pa. Pure consciousness: pUrNacetananI bhUmikA che. 6. Dream consciousness : ApaNe UMghatA hoIe chIe tyAranI cetananI bhUmikA. u. Embroynic consciousness : Hidldi 06hi hAIe chIe tyAranI cetananI bhUmikA. 8. Criminyl conscio usness: gunegAranI cetananI bhUmikA. A bhUmikA vaLI sAva nirALI che. 9. Child consciousness : bALakanI cetana bhUmikA. . 10. Sub-human consciuosness: pazupaMkhI jIvajaMtunI cetana bhUmikA, jyAM saMjJAo-Instincts nuM prAdhAnya che.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 svAnubhUti A rIte cetananI vividha anekAneka bhUmikAo che je eTaluM te spaSTapaNe nirdeza kare che ke cetanamAM agAdha UMDANa che. jaDapadArthathI keIka judI ja dhAtunuM te banela che ane e rIta jaDa ne cetanane bheda ApaNe sthApIne anyatvabhAvanA bhAvI zakIe chIe. AgaLa kahyuM tema jaDapadArthomAM laMbAI, pahelAI, UMcAI haze. A sAmarthyane samRddhinuM UMDANa nathI, te paththaranA cesalA je che jyAM UMDANa nathI. cetana svayaMbhUramaNa samudra che, jenA UMDANane kaI taLiyuM nathI. "parapadArtha paramANuone jaththa che, je ghaDiyALane Take re vAgatA UthalI paDaze. cetana alakha, apAra ne amApa che, amaryAda ne behada che te vAta cetananI A judI judI bhUmikAe vicAratAM samajAya che ane e rIte jaDathI bhinna evI te kaI viziSTa maulikatAo dharAve che te samajAya che. A rIte jaDa ane cetanane, sva ane para, jIva ane pudgalane bheda sthApavAmAM cetananI AvI AvI bhUmikAonuM ciMtana madada kare che. jema jema A sva-para vibhAga daDha thAya che tema tema svAnubhUtinI zakayatA vadhatI jAya che. like,
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pAMcamu Aje ApaNe duniyAne pratyeka mAnavI eka gherI taMga dazA (Severe tension)mAM pIDAI rahyo che. tenuM jIvana pavanavegI banyuM che. khAvA, pIvA, haravAmAM, pharavAmAM te zuM paNa UMghavAmAM paNa te pUrapATa doTa mUkI rahyo che. pariNAme thAka ne glAnithI te lacI paDe che. yAMtrika jhaDapa te ja tene jIvanamaMtra banyA che. simalAnA DAkagharamo Utarela pravAsInI moTaranI beTarI sakhata ThaMDIthI UtarI jAya tevI sthiti tenI thaI che. tenI beTarIne recharge-sateja karavA Aje sauthI vadhu jarUra tene visAmA-RelaxationnI che. ApaNe sau thAkIe chIe tyAre ArAma karIe chIe. AjanuM mane vijJAna kahe che ke thAkyA pahelAM ArAma kare jethI thAka Ave ja nahi ne kAryazakti bamaNI thAya. paga nIce, keDa nIcI, gaLA nIce rezamI ezikAo mUkI snAyuone lecA jevA karI nAkhavAnuM teo kahe che--jANe ke bhInuM karacalIvALuM chApuM hoya tevuM zarIra ArAma letI vakhate karI mUke. bhAratanA yegIo bilADIne khAsa abhyAsa karavAnuM kahe che. ekAda khUNAmAM lapAIne beThela bilADI tame joI che? tenuM mAthuM kyAM ne pUchaDI kayAM tenI khabara na paDe te rIte zarIranA snAyuone lonca karIne te paDI hoya che. pazcimane eka jagavikhyAta puruSa tenA Tebala para paganuM jUnuM menuM
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhI mUkate jethI tene satata yAda rahe ke thAka lAgyA pahelAM zarIrane A mejAnI jema gUMcaLuM vALI ArAma opa joIe. ApaNe vAMcatA hoIe chIe tyAre jANe ke ApaNe ghUrakatA hoIe chIe, bhavAM saMkecAI jAya che ane khabhA saMkaDAI jAya che. AvI taMga dazA Akhe divasa pravarte che, duniyAne AMkhane zreSTha ThekaTara eDavarDa jekebasana kahete ke AMkha dvArA ApaNuM 60 TakA jIvanazakti jAya che. je AMkhanA snAyuone pUrate ArAma ApavAmAM Ave te jIvana viSenI kaI phariyAda na rahe. ApaNuM jIvananI jarUriyAta vadhatI jAya che, ane te pUrI karavA ApaNI jAtane gIre mUkavI paDe che, jIvaleNa nAsabhAga karavI paDe che. pariNAme ApaNuM zarIra ne mana tUTI paDavAnI aNu upara che. have te amerikAmAM sainikone kUca karAvatAM kalAkamAM dasa miniTa pharajiyAta ArAma apAya che. sainike sAmAna utArIne dara kalAke daza miniTa ADA paDe che, pariNAme vIsane badale trIsa mAIla cAlatAM ya thAkatA nathI. audyogika kSetramAM AvI thAkyA pahelAM pharajiyAta ArAma ApavAnI paddhati ajamAvAI hatI tenuM varNana Principle of business management mAM che. pariNAme kelase laI janAra veganabaeNya doTuM kAma vagara thAke karate. - Dela kArnegIe eka suMdara daSTAMta ApIne A RelaxationthAkavA pahelAM ArAmanuM samarthana kare che. te lakhe che ke, ApaNuM
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 svAnubhUti hRdaya 60 seMkaDamAM ATha seMkaDa vikAsa (expand) pAme che, ATha sekaMDa (contract) saMkocavAmAM, ane bAkInI 44 seMkaDa sakeca-vikAsa vaccenI ArAma karavAnI dazAmAM kADhe che. A rIte kArya karatAM karatAM sADAtraNa gaNA ArAma hRdaya kare che te jIvanabharamAM sADApAMca abaja vAra dhamakI zake che. nahi te snAyunA leAcA jevA hRdayanI zI tAkAta ke ATaluM TakI zake. snAyuone naisargika sthitimAM mUkIne ArAma karavAnI paddhati pazcimanI che kAraNa teo dehane ja sarvAMsva mAne che. jaina dharma ArAma-Relaxation eka sarvottama ane mahAna paddhati jagatane bheTa ApI ane te paddhati che anyatvabhAvanAnI. huM A jagatathI sathA bhinna chuM, mane kazu ja sparzI zakatuM nathI, duniyAnA padArthoM ne tenI sAthe saMkaLAyela bhaya ne ciMtA mArAmAM pravezI zakatA nathI. A jAtanI dRDha mAnyatA te meTAmAM meTo mAnasika ArAma-Relaxation che. jene jIvananu' UMDANa zeAdhavuM che, cetananuM rahasya pAmavu' che tene mATe sAcA ArAma ne smRti-tAjagI meLavavAnI A ja sAcI rIta che. 'A hu' nathI ne A badhuM mAruM' nathI' A pratIti jIvanano thAka na glAni utArI deze ane mana apUrva smRti ne tAjagI pAmaze. zarIrane rAga thAya te anyasvabhAvanAne ciMtaka kahezeH 'mAre zu? zarIrane ane mAre zuM? huM to koIka judo ja chuM.' mAlamilakata cArAI jAya tA te vicArazeH dhana mAru' nathI. je mAru' nathI
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti te hoya te zuM ane na hoya te zuM?" mitro do de te te AtmabhAvanA bhAvate vicAre ke, "mitro ke zatru ke mAre nathI, mAre eka mAtra "anaMtane sAthI te mAre AtmA che.' parapadArthothI svatva juduM paDI jAya che. anya padArthonuM anyatva jema jema jerArathI anubhavAya che tema tema bhaya, ciMtA, IrSyAdi pAvika vRttio veravikhera banI lusa pAme che ane apUrva zAMti ane tAjagI-Relaxation mana anubhave che; kutine jema lAvavAnI, tAjagI ane navaullAsa anubhavavAnI sAcI rIta A ja che-nahi ke paga ke gaLA nIce mulAyama ezikAo dabAvavAnI. parapadArthothI bhinnatva anubhavatAM Aje ApaNe dIna banIe chIe. parapadArtho ApaNuM gaLuM dabAvatA heya che te paNa ApaNe tene premane eka prakAra samajIe chIe. parapadArtha ApaNI chAtI para caDhIne tenA paga khUde che te paNa ApaNe tene AliMgananI memaja mAnIe chIe. parapadArtha AMkhamAM maracAMnI bhUkI nAkhIne nAsI jAya che te ya ApaNe tene risAmaNA manAmaNAnI lADalI ramata mAnIe chIe. anyatvabhAvanA AvI jIvaleNa mehanidrA uDADaze, svanI anubhUti karAvaze, svanI aNIzuddha ekalatAmAM evAI jatAM zIkhavADaze. / anyatvabhAvanA je bhAve che tene parapadArtho gaDagUmaDanI jema dhIme dhIme kharI paDe che ane tyAre dInatA nathI hotI che. 23
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 svAnubhUti paNa rAjarAjezvaranI khumArI hoya che. pachI nathI rahetAM bhaya ke ciMtA. rahe che phakta apUrva tAjagI ne akhUTa kuti. rAtre sUtI vakhate je kaMI vicAre che ke je zAna appA nANadasaNa saMjumao. zeSA me bAhirabhAna savve saMjoga DhavA -huM eka mAtra zAzvata te AtmapadArtha chuM ane A anya sarva karmakRta saMjoge che. huM mAtra jenAra ne jANakAra chuM ane A sarva mAtra mArA jANapaNane viSaya che-jJAtA ne zeyane ja mAtra saMbaMdha vyaktine vizvane che-A rItanuM anyatvabhAvanAnuM sevana Adhi, vyAdhi ne upAdhiomAMthI mukta karIne samAdhimAM pahoMcADe che. A ja meTe ArAma ne saMsArabhramaNanA thAkamAMthI apUrva visAme Relaxation che. zarIra ne mana tUTI paDe tevI ati taMga dazA TensionmAMthI pasAra thatI AjanI duniyA mATe anyatvabhAvanA e mAtAne kheLe che ne pitAnI AMgaLI che, je jIvanavigrahanA kalezamaya vAtAvaraNamAM preraNA ne baLa, skutine jamarUpa banI tAjagI Ape che. je A na samajI zake tene aMdhArI rAte, zAMta mane, jainenI saMthArApArasI avazya ekAda vAra bhaNavI; ane A badhuM ApoApa samajAI jaze. ApaNe joyuM ke anvatvabhAvanA jIva ne pudgalane, sva ne para, bheda karatAM zIkhave che, be phADa karatAM zIkhave che--jema kuzaLa suthAra pATiyAnI be phADa karavatathI kare tema. cetanamAM upaga che, jJAna che, AnaMda che ane tethI
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti ja te jaDathI bhinna bane che. jaDa padArthanI tAkAta nathI ke sAme zuM che ane zuM nathI tenuM jJAna pAmI zake, jyAre cetananI dRSTi vizALa che, tenuM jJAna trikALavatI ne trikavyApI che; hajAre ne lAkha mAIla dUra rahela ghaTanAo te jANu zake che. bhUtakALanI aspaSTa smRtio ane bhaviSyanI AgAhIe je pragaTa banAve para racAI che te banAne sAkSAta joI zake che. cetana jaDathI bhinna che tene sauthI moTo purA ja A che ke cetanamAM upayoga che, anaMta jJAna che. cetananuM A dezakALanI maryAdA oLaMgIne thatuM jJAna e eka satya hakIkata che. A hakIktane puravAra karatAM ekAda be banAve joIe, je e daDha pratIti karAve che ke cetananI amaryAda jJAnazakti ja cetana tatvane jaDa padArthathI bhinna sAbita kare che. ahIM betraNa prasaMge ApIe chIe je pura vAra kare che ke bhUta, bhaviSya ane vartamAnamAM vartate kaI padArtha e nathI jene sarva rUpAMtare cetana jANuM na zake. AvI sarvajJatAnuM samarthana karatAM Adhunika yuganA betraNa satya prasaMge jaIe. ApaNA sarvemAM A sarvajJatA sUtelI che, paNa rAgadveSajanya karma skaMdhethI dabAIne niSkriya paDI che. gavidyA dvArA e AvaraNamAM bakarAM paDatAM atIndriya jJAnanI DIka jhAMkhI thAya che. evI jhAMkhI batAvatA A prasaMge che je khAtarI karAve che ke cetana jaDathI juduM ja che eTaluM nahi, paNa jaDa cetanathI taddana UtaratI pAyarInuM che. have te prasaMge joIe.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAnubhUti A prasaMge "rIDara DAyajesTa'mAM Avela lekha "zuM svane sAcAM paDe che?"mAMthI lIdhela che. eka mANasane svapna AvyuM ke dara aThavADiye te tene mitrane maLavA zani-ravi {Week End) jate hato te pramANe te parAmAM gaye. tene mitra rAbetA mujaba levA Avele paNa dara vakhatanI jema moTara laIne nahi paNa gheDAgADI laIne Avela. svapnamAM te gheDAgADImAM mitrane baMgale jaI rahyo che tyAM rastAmAM te eka kALuM pAkITa paDeluM jue che. gADI thaMbhAvI pAkITa le che ane temAMthI dasa ziliMga ne traNa pensa nIkaLe che. svapna pUruM thAya che ne aThavADiyuM vItI jAya che. zanivAre te mitrane maLavA TrenamAM jAya che. mitra levA Avyo che paNa meTara samArakAmamAM gaI hovAthI ghaDAgADI laIne Ave che. mitrane te kahe che ke, "gADI dhImethI haMkArajo. rastAmAM eka kALuM pAkITa maLaze jemAMthI dasa ziliMga ne traNa pensa nIkaLaze." aDadhe raste ja kALuM pAkITa maLe che jemAMthI barAbara kIdhela rakama maLe che. aThavADiyA pachI bananAra A banAva te gRhastha kaI rIte svapnAmAM jA ? zuM cetananA trikALavatI jJAnane A nagada purA nathI? mAtra rasAyaNika dravya jevA jaDa padArthanI tAkAta zI che ke te kazuM jANI zake ? AvI amaryAda jJAnasattA ja cetanane jaDa padArthathI sarvathA vikhuTuM pADe che. ahIM jema kALanI maryAdA oLaMgIne bhaviSya jaNAyuM tema "deza"--SpacenI maryAdA oLaMgIne hajAre mAIla dUra zuM bane che te paNa jANanAra jJAnazaktinA purAvA
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma svAnubhUti rUpa eka prasa'ga che. A prasaMga briTiza maeNgejhIna * keriyara 'mAMthI lIdhelA che ane satya che. eka amerikana gRhastha AphrikAnI sahelagAhe gayA. tyAM tenI mulAkAta eka jAdugara-Witch doctor sAthe thaI. amerikananI bahu vinatIthI te Aphrikana jAdugare eka prayAga karI khatAvelA. amerikanane teNe kahyuM : "tame sittera mAIlanI jhaDape meTaramAM khaseA mAIla dUra rahela koika zaheramAM jA ane tamane manapasaMda paDe te eka kriyA karajo, je tamA Avaze, tyAre kahI daIza." amerikana sittera mAIlanI jhaDape meTara huMkArI jAya che, jethI pelA jAdugara tene pIche na kare. ane ema masA mAIla dUra Avela zaheramAM e pahoMce che. tyAMnA prakhyAta meTA sTAramAMthI eka lAla pAkITa kharIde che ane traNa pILA rUmAlamAM te pAkITa vITALI eka meTA ekanA jhADa nIce khADA kheAdI dATI de che ane upara kALA gALa sAta paththara mUke che. pAchA jhaDapathI jAdugara pAse Ave che. jAdugare teNe je kAMI karyuM hatuM te jhINavaTathI vigatavAra kahI dvIdhuM. lAla pAkITa, uparanA traNa rezamI rUmAla, ekavRkSa nIce kALA geALa sAta paththaranu mUkavuM. khaseA mAIla dUra beThela jAdugare te kayAMthI jANyuM ? cetananI amApa jJAnazaktinA A nAnakaDA purAvA zu' jaDa ne cetananI bhinnatA nathI darzAvatA ? jaDa padArthAMmAM jJAna nathI, saMvedana nathI tethI cetanathI bhinna che ne UttaratI kakSAnuM che te vAta dezakALanI maryAdAe
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ para svAnubhUti oLaMgIne thatuM atIndriya jJAna ApaNane barAbara samajAve che. A atIndriya jJAnanA AvA purAvAo paNa sva ane parane, jaDa ane cetanane bheda sthApIne anyatva bhAvanAnI ja puSTi kare che. sarva dharma, tattvajJAna ne nItine hetu saMsAranA sakaLa padArthomAMthI ApaNuM svatvane juduM tAravI levAno che-"paranA vyutsargane svanI anubhUtino che. bIjA zabdomAM kahIe te anyatvabhAvanAnI pratIti karAvavAne che. vizvanI utkrAMti-cosmic evolution je cAlI rahyuM che te A anyatvabhAvanAnA khabhAne Teke laIne ja, nahi te AkhuM vizva sarvathA nIce pachaDAta. AthI samagra vizvane TakAvIne upara caDhAvavAnuM RNa anyatvabhAvanA pratye ApaNe anubhavavuM rahyuM.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprAya yogadarzana ane yogasamAdhi A pustakanA lekhaka zrI "vizvazAMti cAhaka" jaina sAhityanA UMDA abhyAsI hovA sAthe yoga vidyAnuM zAstrIya jJAna dharAve che. temaNe vidyA viSayaka keTalAka pramANabhUta saMdarbhagraMthanI sahAya laI, jena vega zAstrone AdhAre uparanA graMthonuM Ayojana karyuM che. kega kone kahevAya? tene prabhAva zuM? gasamAdhi parvatanAM ATha aMge uparAMta bhaktiga karmayoga, dhyAnayega, samAdhiga, vividha prakAranA prANAyAma, darekanI kiyA paddhati ane tenA lAbha vagere viSaye A pustakamAM vizada rIte samajAvavAmAM Avela che. ganA abhyAsIo tathA sAdhakone A pustaka upayogI ane mArgadarzaka banI raheze. -muMbaI samAcAra yoga darzana ane yogasamAdhi vizvaabhyadaya AdhyAtmika graMthamALAnuM A 12muM puSya che. A pustakamAM keganuM mahatva, vegathI thatA lAbhe, ganI sarvotkRSTa bhUmikAe pahoMcyA pachI AtmA-paramAtmA dazAne AnaMda, sukha kayAM raheluM che? ane jagatanA leke ene kyAM zodhe che? yegathI maLatI AdhyAtmika zakti-AnaMda ane sukha, samAdhi prApta karavAnI sAcI samaja manuSyajanmanI
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaDAka abhiprAya sArthakatA zemAM che? vagere viSayenI suMdara chaNAvaTa A pustakamAM karavAmAM AvI che. jIvanane vikAsa sAdhavA IcchanAra darekane A pustakanA vAMcanathI upayogI mArgadarzana maLaze. -jena prakAza yogadarzana ane yogasamAdhi lekhaka vizvazAMti cAhaka-A lekhakanA pahelA adhyAtma viSayanA keTalAMka pustaka pragaTa thayela che. te ghaNuM ja mananIya ane vicAraNIya sAbita thayA che. je koIne adhyAtma viSayamAM rasa hoya temaNe temanAM badhAM prakAzane rasapUrvaka vAMcavA jarUrI che. A pustakamAM veganuM mahatva, vegathI thatA lAbhe, ganI saMskRSTa bhUmikAe pahoMcyA pachI AtmA-paramAtmadazAne AnaMda, je jagatanA koI paNa padArthamAM ApavAnI zakti nathI. sukha kayAM raheluM che. ane manuSya kyAM zeThe che? gathI maLatI AdhyAtmika zakti ane zAMti viSe A graMthamAM khUba ja vicArazIla sAmagrI ApavAmAM Avela che. dA.ta. (1) gavijJAna, (2) gavidyAne prabhAva, (3) bhaktiga, (4) karma, (5) aSTAMga yoga-yama ane niyama, (6) Asana prANAyama, (7) dhyAnayega, (8) samAdhiga, (9) jaDacetanane viveka, (10) saMsArI ane mukta jInuM svarUpa, (11) divya jIvananI cAvI vagere 16 prakaraNa Apela che. dhyAna zibira e yogasAdhanAnuM eka paribaLa che. mana, vacana ane kAyAnA vegane uccatara bhUmikAe laI javA mATe "yega
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ gheADAka abhiprAyeza sAdhanA " atyaMta jarUrI che. te jainIjhemanuM eka viziSTa aMga paNa che. ' lekhake AmAM svAnubhavanA ghaNA prasaMge rajU karyAM che. prakAzana dvArA lekhake, prakAzake * adhyAtma mArga'nA ArAdhaka mATe suMdara vicAranIya sAmagrI pUrI pADI che. te mATe lekhaka mahAzaya abhinadanA adhikArI che. -sthAnakavAsI putra yAgadarzana ane yAgasamAdhi * jaina Agama sAhitya 'nA UMDA abhyAsI, tattvajJa AdhyAtmarasalIna, sarvavirati ' zrI vizvazAnti cAhake ' A graMtha lakhyA che. yAga jevA gahana viSayane zakaya teTalI saraLatAthI rajU karavAnA emane prayatna ahI bahudhA saphaLa thayA che. ' cAra gatirUpa saMsAranA du:khAthI bhayabhIta thayelA.... ane meAkSanA akSaya sukhanA Icchuka....evA mumukSue ' mATe ja mukhyatve lakhAyelA A graMthamAM 16 prakaraNa che. ceAvijJAna' nAmanA prakaraNamAM saraLa ane lokagamya vANImAM graMthanA viSayanI bhUmikA ApavAmAM AvI che. bIjA prakaraNamAM ceAgavidyAne prabhAva sacATa dRSTAMta vaDe batAvAyeA che. tyArabAda prakaraNavAra bhaktiyoga, kaceAga, aSTAMgayeAga, yama-niyama Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA dhyAna, samAdhi, sAdhana ane sAdhanAzakti, jaDa-caitanyane viveka, mukti seApAna, sa'sArI ane mukta thavAnuM svarUpa, divya
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaDAka abhiprAya jIyananI cAvI jevA viSaye vigatavAra ane sadaSTAMta nirupaNa karavAmAM AvyuM che. AraMbhamAM ja kahyuM tema ga eka gahana viSaya che. ane paribhASika saMjJAo samajAvI, dRSTAMta ApI, lekhakazrIe A viSayamAM mumukSuone saraLatAthI praveza karavAnI taka UbhI karI ApI che. mukhyatve vivaraNa vyAkhyAna ane vArtikanI zailIne upaga ahIM thayo che. te sarvathA samucita che. TheraThera mukAyelI daSTAMta kathAo viSayane sugama te banAve je che, te sAthe gahana viSayanA nirupaNane rasAvaha paNa banAve che. lekhakazrIe prastAvanAmAM namratAthI kahyuM che ke, "huM sAhityakAra ke dArzanika bemAMthI eka paNa nathI. prabhunI kRpAthI tathA sadgurunI kRpAthI je parama satya mane sAMpaDayuM che, tene mArI bhASAmAM janasamAja samakSa mUkavAnA aMtarAtmAnA AdezathI A prayatna karuM chuM. A te lekhakazrInI namratA che. darzana ke tattvajJAna mArmikatAthI samajAvavuM e paNa nAnIsUnI siddhi nathI. samasta ja pratye karuNAthI dhabakatuM hRdaya ane hRdayamAM seMsarI UtarI jAya tevI vANu te emanI pAse che ja. e daSTie A graMthanuM mUlya AMkIe eTaluM ochuM che. "vizva zAMti cAhuka'nuM upanAma A graMthathI saMpUrNapaNe sArthaka kare che. -jyahinda
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprAyA vicArazaktinA addabhuta prabhAva bhA. 2-3 manuSya peAtAnA vicArathI peAtAnu' utthAna ane patana kare che. ApaNe jevA vicAra karIe tevA banIe chIe. bhaviSya ApaNI sAme patharAIne paDayuM che. tene bagADavuM ke sudhAravuM e ApaNI IcchA para nirbhIra che. satata savicArothI game tevI paristhiti badalI zakAya che. jarUrI che te dizAmAM pramaLa puruSArtha karavAnI zArIrika temaja mAnasika rogo temaja du - sanAthI mukti meLavI zakAya che. ane game tevuM kaniSka jIvana paNa sadvicArathI ane dRDha sa'kalpathI unnata khanAvI zakAya che. te viSe saraLa rIte A pustakamAM samajAvavAmAM Avela che. AjakAla nAvelA, sAmiyakA vagere maneArajana sAhityo sArA pramANamAM va'cAya che tene badale AvuM cAritrya ghaDatara karanAruM sAhitya yuvAnAe vadhu vAMcavu joI e. AvA pustakA gharamAM avazya vasAvavAM joI e. -jainaprakAza ma vicAra zaktinA addabhuta prabhAva svarga yA te narakanuM sarjana karanAra mAnavanA vicAra ja che, ane jevA jenA vicAra che, tevI ja tenI kAyA ane mAyA che. mAnavInI unnati ke adheAgatinuM aMtagata rahasya sabaLa kAraNa tenA vicAro ja che! prastuta pustakamAM ci'tA ane nirAzAjanaka vicAreAthI svAsthya para kevI kharAkha asara thAya che. ane savicArothI ane prasannatAthI jIvanane kema
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprA AnaMdathI bharI zakAya che, e saraLa rIte batAvyuM che. ApaNuM bhaviSya sudhAravuM ke bagADavuM te ApaNA hAthanI ja vAta che. lekhake A bAbatane saraLa vivaraNa karIne dAkhalA-dalIle sahita pustakamAM rajU karela che. zubha bhAvanA ane sat saMkalpabharyA suvicAre kevA subhaga pariNAma jagave che, te saMkhyAbaMdha dRSTAMte dvArA samajAvyuM che. -- gAyatrI vijJAna saMpAdaka che. avadhUta vicAra zakitane addabhuta prabhAva bhA. ra-3 prastuta pustakamAM ciMtA ane nirAzAjanaka vicArenI svAthya para kevI kharAba asara thAya che ane vicArathI ane prasannatAthI jIvana AnaMdathI keTaluM sabhara karI zakAya che, e saraLa rIte batAvyuM che. ApaNuM bhaviSya sudhAravuM ke bagADavuM te ApaNA hAthanI ja vAta che, te lekhake dAkhalA-dalIle sAthe pustakamAM rajU karyuM che. lekhakanI zailI khUba ja saraLa ane sacoTa saha suMdara che. -muMbaI samAcAra vicArazaktine addabhuta prabhAva - parama pU. caitanyadevI mahAsatIjI kRta "vicArazaktine adbhuta prabhAva" e abhuta ja pustaka che. rega zarIramAM nathI paNa manamAM ja che. e vAtanuM A pustaka bhAna karAve che. ApaNe
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprAye vicAra te karavA ja paDe che, te zA mATe uttama ane utsAha preraka vicAra na karavA? e mATe A pustaka niraMtara vAMcana, manana karavA jevuM che. lekhikAe A pustaka samarpaNa karela che. te paNa gya vyaktione ja yathArthe samarpaNa kare che. zArIrika-mAnasika rogIone tema ja sAdhakone samarpaNa karela che. sAdhaka paNa regIo jeTale ja lAbha uThAvI zake ema che. anubhavIonA satya prasaMgethI vAcakane vadhu preraNA maLe ema che. A pustaka vAMcatAM huM paNa AnaMdotsAhathI vAraMvAra taraboLa banI gayuM chuM. "vizvazAMti cAhaka"nuM A pustaka badhA vacevicAre te vizvazAMti cAhaka ApoApa thaI javAya ema che. vAMco ane vaMcAve. dareka ispitAle A pustakanI nakale. rAkhIne, ispitAlamAM dAkhala thanAra darekane narso dvArA premapUrvaka pharajiyAta vaMcAvavI joIe. bIju vizvazAMti cAhaka lekhikAe pitAnA durbaLa mananuM kevI rIte utthAnIkaraNa, urdhvIkaraNa, udAttikaraNa karyuM che, tenuM varNana mane vAraMvAra preraNA ApI jAya che. pustaka tUta vAMcavAnuM mana thAya evI enI bAMdhaNI temaja citra che. citrakAra zrI zarade pustakanuM rahasya pragaTa karatuM citra mukhya kavara peja para AlekhI zrotAo para mahad upakAra karela che. -zrI. hariprasAda je. svAminArAyaNa
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprAya jIvana saMjIvanI (vicAra rahasya) bhA. 1 jana sAdhAraNa pitAmAM rahela amUlya vicArazakti kevI rIte khIlavI zake ane kamazaH adhyAtmika vikAsa kevI rIte sAdhI zake te saraLa zailImAM samajAvavAmAM Avela che vicArone unmArge jatAM rokIne sanmArgagAmI banAvavAnA temaja "naramAMthI nArAyaNa banavAne mArga asarakAraka rIte A pustakamAM AlekhAyela che. A pustaka khAsa manana karavA jevuM che. -jena prakAza A pustakane "jIvana saMjIvanI' yAne "vicAra rahasya evuM nAma ucita rIte nAma ApavAmAM AvyuM che. temAM vicAra zaktine khIlavavAne tathA ISTa dhyeyane prApta karavAne saraLa mArga batAvavAmAM AvyuM che. vicAronI zakti sArAmAThAvicAranI asare, divya vicArone jIvana para prabhAva vagere viSayenI chaNAvaTa A pustakamAM asarakAraka rIte karavAmAM AvI che. duHkhI, nirAza ane patita mAnavIonA jIvanamAM caitanyamaya jIvana rasa utpanna kare evuM vicArarUpI rasAyaNa A pustakamAM che. -muMbaI samAcAra
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ proDAka abhiprAya - jIvana saMjIvanI jaina dharma vijJAnamaya che. e darzAvanAra A pustikA bhAratanA sarva graMthamAM ghaNe ja puNyaprada ane zAMtiprada abhigama vicAra e vidyutapravAha che ane te para pI. eca. DI.nI pAdhi prApta thayA pachI vijJAnane AgaLa vadhavA me maLe. gaNuyaMtranA (Computer) yugamAM A graMtha jIvana jayeta ane vicAra pravAha saraLa rIte samajI zakAya che. pazcimanA bhautika saMskArane lIdhe tapta mAnasane zAMta, suzIla ane tRpta banAvavA A graMthamAMthI preraNA maLe che. kharekhara bhAratamAtAnI addabhuta vicAradhArAne samAjotthAna mATe, sarva vizva mATe ughukata karavA mATe lekhakazrIne abhinaMdana. - zA. je. svAminArAyaNa tA. 7-7-72 pradhyApaka gaNitazAstra gujarAta koleja amadAvAda-6 saMsAramAM sukha kayAM che? bhA. 1-2 saMsAranA pratyeka mAnavIne sukha joIe che. sukhanI prApti mATe te ahoniza pravRttiparAyaNa rahe che chatAM bhAgye ja e kaI mAnavI haze ke jene Adhi, vyAdhi ane upAdhi pe kaMI ne kaMI duHkha vaLageluM na hoya. duHkha zuM che? te zAthI, tpanna thAya che? tenI nivRttinA upAye kayA? sAcuM sukha 6 mApta karavA mATe zA zA upAya javA? vagere praznonA
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDAka abhiprA sacoTa uttare A pustakamAM rajU thayelA kula 14 lekhamAMthI maLI rahe che. temAM samyak jJAnane udadhi UmaTa hAya evI rIte ghaNA ja baLavAna, spaSTa ane dhAreluM pariNAma lAvanArA vicAre Thera Thera verAyelA che. sva. zAhe A pustakanI racanA karIne anaMta sukhanA bhaMDAre jijJAsuo mATe khullA mUkyA che -muMbai samAcAra utthAna athavA bhAgya sarjana yA navanirmANa bhAga 1-2 AgamazAstranA jANakAra ane gavizArada tarIke vizvazAMti cAhaka khyAti pAmelA che. adhyAtmika vikAsa gAbhyAsa tathA maMtrazAstranA jijJAsuo ane sAdhakane mArgadarzana ApavAnA uddezathI A pustaka taiyAra karavAmAM Avela jaNAya che. tenuM Alekhana anubhavI ane jJAnI puruSanA vacanAnusAra karavAmAM Avela che. vicArabaLa, manabena ane saMkalapabaLa saha AtmabaLane keLavavA mATe pustakamAM batAvelI sAdhanA vidhie sahAyaka nivaDaze. TUMkAmAM rega, zeka ane duHkhane parihAra karI zAzvata sukha prApta karavA mATe puruSArtha karavAnI A pustaka preraNA Ape che. bIjA bhAgamAM paramAnaMdanI sAdhanA mATe AtmasvarUpanuM varNana karatAM stotra, zleka, pado, bhajano vagere kAvyamaya sAmagrI ApI che. ekaMdare vegane viSaya saraLa rIte samajAvavAne AdaraNIya prayatna karavAmAM AvyuM che. - muMbaI samAcAra
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6000220X227- vizva abhyadaya jJAnamaMdiranA prakAzana nAma mUlya rUA. paisA 1 yogadazana yoga samAdhi 2 jIvana saMjIvanI bhA-1 6-00 3 vicArazaktinA addabhuta prabhAva bhA-2-3 - 12-00 4 matravajJAna ane sAdhanA humya bhA-4-5 *12-00, 5 AtmajJAna pravezikA ane mokSanI kUcI 10-00 6 gadRSTi samuccaya 10-00 7 utthAna athavA bhAgyasajana, ( navanirmANa sacitra 8 saMsAramAM sukha kayAM che ? bhA-1-2 6-00 sabhyasAdhanA 6-00 10 paramAtma prakAza 90-85 11 baMdhanamukti rahasya 00-70 12 yogasAra 00-pa0 13 divyapaMthane yAtrI 00-30 14 paryuSaNa ArAdhanA 00-30 15 premasudhAnuM pAna karo ane rogamukta bane 00 15 16 bhAvasAmAyika nitya smaraNa 6-00. ': maLeA yA lakho : surajabena DI. vorA arUNodaya mIlsa, morabI (saurASTra ). AvaraNa naTavara smRti prinTarsa rAyapura , amadAvAda