Book Title: Bhasvati
Author(s): Shatanand Marchata
Publisher: Chaukhamba Sanskrit Series Office
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009873/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAna" graMtha jIrNodhdhAra 146 bhAsvatI :dravya sahAyaka : AgamoddhAraka pUjya sAgarajI samudAyanA pUjya sAdhvIjI zrI nityAnaMdazrIjI ma.sA.nI ziSyAo sAdhvIjI zrI samarazAzrIjI ma.sA. tathA sAdhvIjI zrI pramuditAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI zrI bhUtIbena rAjamalajI upAzraya, gIradharanagaranA ArAdhaka zrAvikAonI jJAnakhAtAnI upajamAMthI saMvata 2068 : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 I.sa. 2012 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) - seTa naM-1 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. yA pustako vebasAiTa parathI pe| DAunaloDa jharI zaDAze. pustakanuM nAma kartA-TIkAkAra-saMpAdaka kramAMka zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAuna sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amahAvAha - 04. (mo.) 9425585804 (kha) 22132543 ( bhela) ahoshrut.bs@gmail.com 020 021 022 023 024 025 001 002 003 004 005 006 007 008 zilpa smRti vAstu vidyAyAm zilparatnam bhAga-1 009 010 zilparatnam bhAga-2 prAsAdatilaka 011 012 kAzyazilpam 013 prAsAdamaJjarI 014 rAjavallabha yAne zilpazAstra 015 zilpadIpaka 016 017 018 019 zrI naMdIsUtra avacUrI | zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI zrI arhadgItA-bhagavadgItA zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH zrI yUkti prakAzasUtraM zrI mAnatuGgazAstram aparAjita pRcchA vAstusAra dIpArNava uttarArdha jinaprAsAda mArtaNDa jaina graMthAvalI hIrakalaza jaina jyotiSa nyAyapravezaH bhAga - 1 | dIpArNava pUrvArdha anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-1 anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-2 prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha pU. vikramasUrijI ma.sA. pU. jinadAsagaNi cUrNIkAra pU. meghavijayajI gaNi ma.sA. pU. bhadrabAhusvAmI ma.sA. pU. padmasAgarajI gaNi ma.sA. pU. mAnatuMgavijayajI ma. sA. zrI bI. bhaTTAcArya | zrI naMdalAla cunilAla somapurA zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI | zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI vinAyaka gaNeza ApaTe zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI nArAyaNa bhAratI goMsAI zrI gaMgAdharajI praNIta zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI naMdalAla cunIlAla somapurA zrI jaina zvetAmbara konphransa zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI | zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI pU. municaMdrasUrijI ma. sA. zrI eca. Ara. kApaDIA zrI becaradAsa jIvarAja dozI pRSTha 238 286 84 18 48 54 810 850 322 280 162 302 156 352 120 88 110 498 502 454 226 640 452 500 454 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 214 414 192 824 288 520 578 278 2521 324 302 038. 196 190 26 | tattvoparNasiMhaH zrI jayarAzI bhaTTa, bI. bhaTTAcArya | 027 | vitavAlA | zrI sudarzanAcArya zAstrI 028 jIrAva zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI | 02 | vevAstu pramAra zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 030 zilparatnAkara zrI narmadAzaMkara zAstrI 031 prAsAda maMDana paM. bhagavAnadAsa jaina 032 | zrI siddhahema vRtti vRdanyAsa adhyAya- pU. bhaviSyasUrinI ma.sA. 033 | zrI siddhahema vRhadravRtti vRdanyAsa adhyAya-ra pU. bhAvasUrinI ma.sA. zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-3 034 | (8). pU. bhAvasUrinI ma.sA. | zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 (2) 035 | (3) pU. bhAvaLyasUri ma.sA. 036 | zrI siddhahema vR66vRtti vRdanyAsa madhyAya-1 | pU. bhaviSyasUrinI ma.sA. | 037 vAstunighaMTu prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA tilakamaznarI bhAga-1 | pU. lAvaNyasUrijI 039 | tilakamaznarI bhAga-2 pU. lAvaNyasUrijI 040 tilakamaznarI bhAga-3 pU. lAvaNyasUrijI 041 sakhasandhAna mahAkAvyama pU. vijayaamRtasUrizvarajI 042 saptabhaDImimAMsA pU. paM. zivAnandavijayajI 043 nyAyAvatAra satiSacaMdra vidyAbhUSaNa 044 vyutpattivAda guDhArthatattvAloka | zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 04s | sAmAnyaniryukti guDhArthatatkAlIka zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 046 | saptabhInayapradIpa bAlabodhinI vivRtti pU. lAvaNyasUrijI vyutpattivAda zAstrArthakalA TakA zrIveNImAdhava zAstrI 048 | nayopadeza bhAga-1 tarakiNItaraNI pU. lAvaNyasUrijI 049 nayopadeza bhAga-2 taraSiNIkaraNI pU. lAvaNyasUrijI 050 nyAyasamuccaya pU. lAvaNyasUrijI 051 syAdyArthaprakAzaH pU. lAvaNyasUrijI 052 dina zuddhi prakaraNa pU. darzanavijayajI 053 | bRhad dhAraNA yaMtra pU. darzanavijayajI 054 | jyotirmahodaya saM. pU. akSayavijayajI 202. 480 228 _60 218 190 138 047 296 210 274 286 216 532 113 112 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAThaina sosAyaTI, rAmanagara, sAjaramatI, amahAvAha - 04. (mo.) 9425585804 (kha) 22132543 ( - bhe) ahoshrut.bs@gmail.com aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2066 (I. 2010)- seTa naM-2 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. yA pustaka vebasAiTa parathI pae DAunaloDa jharI zaDAze. pustakanuM nAma kartA-TIkAkAra-saMpAdaka krama 055 zrI siddhahema bRhadvRtti bRhadnyAsa adhyAya-6 056 vividha tIrtha kalpa 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH 059 vyApti paJcaka vivRtti TIkA jaina saMgIta rAgamALA 060 061 caturviMzatIprabandha ( prabaMdha koza ) 062 | vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya 063 | candraprabhA hemakaumudI 064 viveka vilAsa 065 paJcazatI prabodha prabaMdha 066 | sanmatitattvasopAnam upadezamAlA doghaTTI TIkA gurjarAnuvAda 067 068 | moharAjAparAjayam 069 kriyAkoza 070 kAlikAcAryakathAsaMgraha 071 sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA 072 | janmasamudrajAtaka 073 meghamahodaya varSaprabodha 074 jaina sAmudrikanAM pAMca graMtho bhASA saM saM guTha saM saM gu. saM saM saM saMgu. saM saM pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. jinavijayajI ma.sA. pU. pUNyavijayajI ma.sA. zrI dharmadat | zrI dharmadattasUri zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI zrI rasikalAla eca. kApaDIA zrI sudarzana meghavijayajI gaNi pU. zrI dAmodara goviMdAcArya pU. mRgendravijayajI ma. sA. pU. labdhisUrijI ma.sA. guTha saM saM/hiM saM/gu. zrI aMbAlAla premacaMda saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina zubha. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. pU. caturavijayajI ma.sA. zrI mohanalAla bAMThiyA pRSTha 296 160 164 202 48 306 322 668 516 268 456 420 638 192 428 406 308 128 532 376 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 238 194 192 254 260. 75 jaina citra kalpadruma bhAga-1 076 jaina citra kalpadruma bhAga-2 077 saMgIta nATya rUpAvalI 78 bhAratanAM jaina tIrtho ane tenuM zilpa sthApatya 079 zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 | bRhad zilpa zAstra bhAga-1 08 | bRhad zilpa zAstra bhAga-2 082 bRhad zilpa zAstra bhAga-3 083 AyurvedanA anubhUta prayogo bhAga-1 084 | kalyANa kAraka 085 | vivAno vana voza 086] kathA ratna koza bhAga-1 | kathA ratna koza bhAga-2 238 260 | guja. | zrI sArAmAM navA guja. | zrI sarAmAruM navAva guja. | zrI viyA sArAmArUM navAva | guja. | zrI sArAmArUM navAva guja. | zrI manasulatAna muramana, guja. | zrI nAgannAtha maMvAramAM guja. | zrI navInnAtha maMgArAma guja. | zrI jagannAtha aMbArAma guja. . 3ntisAgaranI guja. | zrI vardhamAna parvanAtha zAstrI saM./hiM zrI naMdalAla zarmA guja. | zrI levalAsa gIvarana tozI guja. | zrI levalAsa nIvarIna pa. meghavijayajIgaNi | pU.yazovijayajI, pU. puNyavijayajI mArA zrI vinayarzanasUrinI 114 910 436 336 230 088 | hastasagnIvanama 322 089/ endracaturvizatikA samati tarka mahArNavAvatArikA _114 090 | 560 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha 272 240 254 282 118 466 342 362 134 70 hindI | munzArAma 316 224 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra-saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii|yh pustake vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | krama | pustaka nAma kartA/ TIkAkAra bhASA | saMpAdaka / prakAzaka 91 | syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA | 92 | syAdvAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 93 | syAdvAda ratnAkara bhAga-3 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 94 | syAdvAda ratnAkara bhAga-4 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 95 | syAdvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 96 | pavitra kalpasUtra puNyavijayajI sArAbhAI navAba 97 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-1 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 98 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-2 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 99 | bhuvanadIpaka padmaprabhasUrijI saM. veMkaTeza presa 100 | gAthAsahastrI samayasuMdarajI sukhalAlajI 101 | bhAratIya prAcIna lipImAlA gaurIzaMkara ojhA munzIrAma manohararAma 102 | zabdaratnAkara sAdhusundarajI saM. haragovindadAsa becaradAsa 103 | subodhavANI prakAza nyAyavijayajI saM./gu | hemacaMdrAcArya jaina sabhA | 104 | laghu prabaMdha saMgraha jayaMta pI. ThAkara orIenTa insTITyuTa baroDA 105 | jaina stotra saMcaya-1-2-3 mANikyasAgarasUrijI AgamoddhAraka sabhA 106 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-1,2,3 | siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 107 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-4,5 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 108 | nyAyasAra - nyAyatAtparyadIpikA satiSacaMdra vidyAbhUSaNa esiyATIka sosAyaTI | 109 | jaina lekha saMgraha bhAga-1 puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara 110 | jaina lekha saMgraha bhAga-2 puraNacaMdra nAhara saM./hi | puraNacaMdra nAhara 111 | jaina lekha saMgraha bhAga-3 puraNacaMdra nAhara saM./hi / puraNacaMdra nAhara 112 | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga-1 kAMtivijayajI saM./hi | jinadattasUri jJAnabhaMDAra 113 | jaina pratimA lekha saMgraha daulatasiMha loDhA | aravinda dhAmaNiyA | 114 | rAdhanapura pratimA lekha saMdoha vizAlavijayajI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA 115 | prAcina lekha saMgraha-1 vijayadharmasUrijI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA | 116 | bIkAnera jaina lekha saMgraha agaracaMda nAhaTA saM./hi | nAhaTA bradharsa 117 | prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA 118| prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-2 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA | 119 | gujarAtanA aitihAsika lekho-1 girajAzaMkara zAstrI | phArbasa gujarAtI sabhA 120 | gujarAtanA aitihAsika lekho-2 girajAzaMkara zAstrI saM./gu | phArbasa gujarAtI sabhA | 121 | gujarAtanA aitihAsika lekho-3 girajAzaMkara zAstrI phArbasa gujarAtI sabhA 122 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-1 pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala | 123 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-4 | pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 124 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-5 | pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala | 125 | kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta inskrIpzansa pI. pITarasana bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipA. 126 | vijayadeva mAhAtmyam jinavijayajI jaina satya saMzodhaka 612 307 250 514 454 354 337 354 372 142 336 saM./hi 364 218 656 122 764 404 404 540 274 414 400 320 148 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha 754 84 194 171 90 310 276 69 100 136 266 244 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra-saMvata 2068 (I. 2012) seTa naM.-4 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii|yh pustake vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama | pustaka nAma kartA/ saMpAdaka bhASA | prakAzaka 127 | mahAprabhAvika navasmaraNa sArAbhAI navAba guja. | sArAbhAI navAba 128 | jaina citra kalpalatA sArAbhAI navAba | sArAbhAI navAba 129 | jaina dharmano prAcIna itihAsa bhAga-2 hIrAlAla haMsarAja guja. | hIrAlAla haMsarAja 130 | oparezana ina sarca opha saM. menyu. bhAga-6 pI. pITarasana aMgrejI | | eziyATIka sosAyaTI 131 | jaina gaNita vicAra | kuMvarajI ANaMdajI | guja. jaina dharma prasAraka sabhA 132 | daivajJa kAmadhenu (prAcina jyotiSa graMtha) zIla khaMDa saM. braja. bI. dAsa banArasa 133 | karaNa prakAza brahmadeva saM./aM. sudhAkara dvivedi 134 | nyAyavizArada maho. yazovijayajI svahastalikhita kRti saMgraha | yazodevasUrijI guja. yazobhAratI prakAzana 135 | bhaugolika koza-1 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa | guja.. gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 136 | bhaugolika koza-2 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa | guja. gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 137 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 138 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 139 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 140| jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 141 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-1,2 jinavijayajI hindI / jaina sAhitya saMzodhaka punA 142 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 143 | navapadonI AnupUrvI bhAga-1 somavijayajI | zAha bAbulAla savacaMda 144 | navapadonI AnupUrvI bhAga-2 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 145 | navapadonI AnupUrvI bhAga-3 somavijayajI guja. | zAha bAbulAla savacaMda 146 | bhAsvati | zatAnaMda mArachatA saM./hi eca.bI. gaptA enDa sansa banArasa 147 | jaina siddhAMta kaumudI (ardhamAgadhI vyAkaraNa) ratnacaMdra svAmI | bhairodAna seThIyA 148 | maMtrarAja guNakalpa mahodadhi jayadayAla zarmA hindI / jayadayAla zarmA 149 | phakkIkA ratnamaMjUSA-1, 2 kanakalAla ThAkUra harikRSNa nibaMdha 150 | anubhUta siddha vizAyaMtra (cha kalpa saMgraha) meghavijayajI saM./guja | mahAvIra graMthamALA 151 | sArAvali kalyANa vardhana pAMDuraMga jIvAjI 152 | jyotiSa siddhAMta saMgraha | vizvezvaraprasAda dvivedI / saM. brIjabhUSaNadAsa banArasa 153| jJAna pradIpikA tathA sAmudrika zAstram rAmavyAsa pAnDeya saM. | jaina siddhAMta bhavana nUtana saMkalana | A. caMdrasAgarasUrijI jJAnabhaMDAra - ujjaina hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 2 | zrI gujarAtI zve.mU. jaina saMgha-hastaprata bhaMDAra - kalakattA hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 274 168 282 182 guja. 384 376 387 174 prA./saM. 320 286 272 142 260 232 160 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RROR SPROPP " 7 " CUR4 EKOREAKER 178377 KNOR // zrIhariH // zrImAJchatAnanda viracitA B0001950.44 KERA bhAsvatI zrImajjyautiSIndramukuTamaNi zrI chatradharamUrisUmunA mirajApuramaNDalAntargatAhI grAmasthazaGkarapAThazAlAyAH pradhAnAdhyApakena, sanAtanavammApadezana 'gaNaka zrImAtRprasAda (daivajJabhUSaNa) pANDeyena kRtA chAtrabodhinInAma saMskRtasodAharaNa bhASA TIkA sahitA lenaiva saMzodhitAca dog4124181818181818181 Published and sold by II. D. Gupta & Sons, PROPRIETORS, THE CHOWKHAMBA SANSKRIT SERIES OFFICE, BENARES CITY. R Printed by Guri Shankar Lal Manager, at the Chandraprabia Press and ly Jai Krishna Das Gupta, at the Vidya Vilas Press, BENARES. dehatbodhaRABAR ROPROL (All Rights Reserved) 1917. B - 4 CAT Aho! Shrutgyanam Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Registered According to Act XXV. of 1867. (All Rights Reserved.) Aho! Shrutgyanam Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / zrIhariH // zrImAJchatAnanda viracitA bhAsvatI zrImajjyautipIndramukuTamaNi zrI 6 chatradharamUrisUnunA mirane puramaNDalAntargatAhIgrAmasthazaGkarapAThazAlAyAH pradhAnAdhyApakena sanAtanadharmopadezakena gaNaka zrImAtRprasAda (daivajJabhUSaNa) pANDeyena kRtA chAtrabodhinInAma saMskRtasodAharaNa bhASA TIkA sahitA tenaiva saMzodhitAca Published and Sold by H. D. Gupta & Sons, PROPRIETORS, THE CHOWKHAMBA SANSKRIT Series OFFICE, BENARES CITY. Printed by Gauri Shankar Lal Manager, at thChandraprabia Press and try Jai Krishna Das Gupta, at the Vidya Palas Press, BENARES. - - - (All Rights Reserie) 1917. Aho! Shrutgyanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcI chapI vAstusAraNI paM0 mAtRprasAdakRta ahibalacakra " " bhA.TI.) sarayUpArINasarvasva " " " :) vinAchapI (yantrAlayastha) tithi cintAmaNi (karaNa)paM0 mAtRprasAdakRta sodAharaNa bhA.TI. candrArkI (karaNa) tithi sAraNI (karaNa) kAmadhenu (karaNa) karaNamaJjarI (karaNa) makarandavivarNa (karaNa) nUtanodAharaNa , grahAMcantAmaNi khaNDita(karaNa) sodAha0 bhA.TI. lomama saMhitA (jAtaka) bhA.TI. prAtyAhikakRtyakaumudI (nityakarma) , mimAMzukaNThAbharaNa (dharmazAstra) , sAnvaya bhA. TI. muhUrtamajIra (muhUrta) , vivAha paJcaratna (karmakANDa) paM0 chatradharakRta bhA0 TI0 sahita saba prakAra kI saMskRta tathA bhASA pustakoM ke milane kA patA haridAsa guptaH caukhambA saMskRta sIrIja AphIsa, banArasa sittii| Aho ! Shrutgyanam Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smrpnn| zrIdatAtacaraNa, ___ ApakI hI AjJA ko zirodhArya karake maine isa bhAsvatI kI saMskRta tathA sodAharaNa bhASA TIkA banAI hai, anya vidvAn loga to isakI yathocita samAlocanA karehIMge parantu ise avikala sunane se Apako vizeSa Ananda hogaa| jau bAlaka kara totari bAtA, sunahiM mudita mana pitu aru maataa| ata eva Apake hI zrIcaraNoM meM akSaNa karate hue mujhe vizeSa Ananda hotA hai| iti zam / samvat 1968 vaikama ] bhavadIya vAtsalya bhAjanaakSatRtIyA mAtRprasAda pANDeya Aho ! Shrutgyanam Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuumikaa| -:-.-:satsvAdumodakamadannapi bhaktahastAd dUrvAdalaM kRSati jemanahetave yaH / taM jJapti vaibhavavazAdviyudhAdi pUjyaM vande mahAgaNapatiM nijavuddhivRddhyai // 1 // priyapAThakagaNa, apanI bhASA kI unnatihI sava prakArake unnatiyoM kA mUlahai / ata eva dezonnati sAdhana ke liye, sAkSara logoM kA yaha kartavya hai ki pahale apane yahAM ke prAcIna jJAna vijJAnoM se bhASA ke bhaNDAra ko puSTa kareM tatpazcAt navIna vijJAnoM ke samAveza. se samalaMkRta kareM / / __ sAdhAraNa kRSaka se lekara bar3e 2 narapati taka sabhI isa vAta ko jAnate haiM ki kArya ke saphalatA meM kAla ( samaya ) eka asA. dhAraNakAraNa hai / samaya para kiyA huA kArya thor3e se prayatna meM hI aisI saphalatA prApta karatA hai, ki vaisI saphalatA asamaya meM koTi yatna karane para bhI asaMbhava hai samaya ke pratikUla hone se kisI kI kucha nahI calatI aura samaya ke anukUla hone se siddhi karatalagatasI rahatI hai| prAcIna kAla meM samaya para kArya karane kA itanA dhyAna diyA gayA, ki isakA eka pRthak vijJAna (Science ) hI va. nagayA / samaya vijJAna jyotiSa muhUrta vijJAnAdi usI ke nAma haiM / isa vijJAnakI bhI do zAkhAeM huI (1) gaNita aura (2) phalita, phalita meM isa viSaya kA varNana hai ki kisa muhUrta meM kaunasA kArya karanA cAhiye aura gaNIta meM samaya kA nirdhAraNa kiyA jAtA hai| Aho! Shrutgyanam Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) samaya nirdhAraNa eka gahana viSaya hai aura isa ke liye sUrya siddhAnta brahmasiddhAnta Adi bahuta se bar3e 2 siddhAnta grantha vana cuke haiM paramakAruNIka paMDitoM ne alpabodha logoM ke liye karaNakutUhala5- grahalAghava- makarandAdi aneka grantha banAkara usa vijJAna ko aura bhI sulabhakara diyA, aura inhI graMthoM ke AdhAra para saba paJcAGga banate haiM jisase ki sarva sAdhAraNa ko laukika vaidika kArya karane kA samaya nizcita karane meM atyanta subhItA ho gayA hai / dharmAnurAgI Arya santAnako kArya karane ke liye sivAya paJcAGga ke anya gati nahIM hai / yaha "bhAsvatI" granthabhI paJcAGga banAne meM karaNakutUhala - grahalAghava - makarandAdi ke zreNI kA hai parantu vizeSatA isame itanI hai ki yaha sUrya siddhAnta kA anusaraNa karatI hai isI se iskA nAma (bhAsvatI) rakkhA gayA hai / isa granthako bane hue 812 varSa hue aura varAhamihira+ke upadezAnusAra vedhakarake grahoM kI ThIka sthiti jAnakara iskI racanA kI gaI hai isI se lokoktibhI prasiddha hai ki 'grahaNe bhAsvatI dhanyA' grahaNa kA samaya nikAlane meM bhAsvatI dhanyA hai / aura jyotiSazAstra ke pratyakSa hone meM sUryagrahaNa aura candragrahaNahI pradhAna sAkSI hai / yathA- pratyakSaM jyotiSaM zAstraM candrArkau yatra sAkSiNau / isa grantha kI tIna chapI huI pratiyAM mujhe baDe yatna karane para milIM, ekato 'akhavAra presa' kI samvat 1923 kI chapI huI prati. dusarI 'vinAyaka presa' kI samvat 1942 kI chapI huI prati, aura tIsarI 'bhAratajIvana presa' kI sa mvat 1949 kI chapI huI prati, aura mere vRddha prapitAmaha zrI 6 paM0 zaGkara pANDeyajIke pitA zrI 6 paM0 sadAziva pANDeya jI kI eka hastalikhita prati samvat 1832 kI svayam mere pAsa vartamAnathI suhRdUvara paM0 zrIrAdhAkAnta * zrIsUrya siddhAnta samaM samAsAt / bhA0 + atha pravakSye mihiropadezAt / bhA0 Aho! Shrutgyanam Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) pANDeya jI navvAvagaMja kAzI se mujhe sambat 1923 kI li. khI unake pUrvaja akhilajyotiSazAstra pArAvArINa paM0 zrIkAzI prasAda pANDeya jI kI likhI huI prApta huI aura paM0 zrIzAradA prasAda tivArI bhadainI banArasa se una ke pUrvaja paM0 AtmArAma tripAThI kI likhI huI saMvat 1835 kI eka khaNDita prati prApta huI ata eva ukta mahAnubhAvoM ko anekAneka dhanyavAda detaahuuN| ___isI prakAra maine ina chavoM pratiyoM ko milAyA aura jahA~ para ina meM bheda par3A vahA~ para jisa grantha kA pATha mujhe prA. cIna tathA zuddhajAna par3A usI kA grahaNa kiyA aura usa para apanI bhASA kI unnati tathA chAtro ke upakArArtha udA. haraNoM ke sahita 'chAtrabodhinI' nAmakI saMskRta tathA hindI TIkA banAI aura nijanirmita 'karaNamaJjarI' nAmaka grantha se sAraNI bhI dediyA aura varSAdika kA vizvA kalpAdika kA gatavarSasaMkhyA tathA dina gaNa saMkhyA aura adhimAsa jAnane kA prakAra bhI rakha diyA hai| ____ava yadi isa pustaka se chAtroM kA kucha bhI upakAra hogA to maiM apane ko kRtakArya smjhuugaa| iti zam / samvat 1968 vaikrama kArtika zuklA ekAdazI bhavadIya kRpApAtra mAtRprasAda pANDeya zaGkara pAThazAlA mau. AhI, po. kachavA ji. mirjApura Aho! Shrutgyanam Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatIsthaviSayasUcI Wrur vv tithyAdi dhRvAdhikAra pRSTa paM. zlo. maGgalAcaraNa aura zAstrAbda banAne kA prakAra 1 7 1 gatakalijAnanekI aura anyarIti se zAstrAbda vanAne kI vidhi... ... ... ... ... 2 9 2 saMvat jAnane kA aura zAkA jAnane kA prakAra 3 2 3 saMvatkepAlaka zuddhidhruvA aura sUryake madhyama dhruvA kI vidhi ... .... ... ... ... 4 2 4 madhyama candra dhavA kI rIti ... ... 5 19 6 kendra dhruvA kI vidhi ... ... ... 6 23 7 candramA meM kendra saMskAra kI vidhi ... rAhuvanAne kI rIti sUrya candramA aura candra kendra kA vIja jAnane kI vidhi 10 6 10 dezAntara vanAnekA prakAra ... ... ... 11 14 11 grahavAdhikAra sauravarSAdhipa banAne kI vidhi saura sAvana mAsAdhipa vanAne kI vidhi saMvat jAnanekI rIti ... ta ... ... ... 17 13 3 maGgala ke dhruvA kI vidhi ... budha " " ... ... ... 23 10 5 .... ... ... 25 2 " ... ... ... 26 24 6 zani " " ... ... ... 28 15 " maGgala Adi paJca tArA ke vIjajAnane kA prakAra smo o wg voor Mrs, guru Aho! Shrutgyanam Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 naam . . . (2) pRSTa paM. zlo. varSAdi ke vizvA kA jJAna... ... 34 19 * kitanA ADhaka jala kahAM varSegA isake jAnanekA pra0 36 10 * Aya vyaya jAnane kI rIti ... ... 38 1 * paJcAGgaspaSTAdhikAra dinagaNa vanAne kI vidhi .. ... sUrya ke spaSTa karane kI vidhi ... ... sUrya ke khaNDAMka kI vidhi ... ... sUrya kI gati spaSTa karane kI rIti ... ... tatkAlika madhyamacandra-candrakendra aura spaSTacandramA kI vidhi ... ... ... 50 4 7 candrakhaNDAMka kI vidhi ... 52 15 10 candramA kI gati spaSTa karane kI rIti 55 7 12 tithi spaSTa karane kI vidhi ... nakSatra banAne kI vidhi ... ... 57 2 13 yogavanAne kI vidhi ... 58 16 14 karaNa banAne kI rIti ... 59 21 15 sthirakaraNa jAnane kI rIti 60 24 16 saMkSepa meM paJcAGgabanAne kI rIti ... saMkrAnti spaSTa karane kI vidhi ... saMkrAnti ke tithi jAnane kI gati ... saMkrAnti ko saMkSepa meM spaSTakarane kA prakAra ... adhimAsa jAnane kI vidhi ... ... grahaspaSTAdhikAra madhyama maGgala banAne kI vidhi budha kA zIghra batAne kI vidhi ... madhyama guru kI vidhi zukra kA zIghra vanAne kI vidhi madhyama zani vanAnekA prakAra . Aho ! Shrutgyanam Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa paM. zlo. vudhazukra kA madhyama aura maGgalavRhaspatizIna kA zIghra vanAne kI vidhi ... ... ... 81 12 " maGgala Adi paJcatArA ke spaSTa kI vidhi ... 84 20 4 zIghrakhaNDAMka jAnane kI rIti ... ... 90 2 7 rAhu aura ketu spaSTa karanekA prakAra... ... 97 17 10 nakSatra gata ko rAzigata, rAzigata ko nakSatragata karane kI vidhi ... ... ... ... ... 99 13 11 sUryAdikoMkI madhyamagati ... ... ... 100 19 12 maGgala Adi pazcatArA kI zIghragati kA jJAna 101 12 13 paJcatArA kI gati kA guNaka aura paJcatArA kI mandaspaSThagati karane kA prakAra ... ... ... 102 9 14 paJcatArA kI spaSTagati karane kA prakAra ... 104 2 15 bhauma Adi paJcatarA ke vakrImArgI kA dina jAnane kI rIti ... ... ... ... 113 22 6 bhaumAdi pazcatArA ke vakrImArgI kA kendrAMza ... 115 15 * bhaumAdi paJcatArA kA udaya asta ke aMza ... 117 20 19 agastya kA udaya asta ... ... ... 119 8 20 candrazRGgonati jJAna ... ... ... 120 3 * tripraznAdhikAra AyanAMzA banAne kA prakAra ... ... 121 3 1 caravanAne kI vidhi ... ... ... 122 2 2 dinarAtri kA mAna aura nata banAne kA prakAra 125 15 3 prabhA jAnane kI rIti ... ... ... 126 19 4 zaMku aura ghaTI jAnane kI vidhi ... ... 127 21 chAyA jAnane kI vidhi ... ... ... 128 19 6 laMkA ke avadhikA dakSiNAkSa jAnane kI vidhi 129 17 7 lagnaspaSTa karane kA prakAra ... ... ... 130 14 8 carakhaMDA vanAnekI rIti ... ... ... 133 10 10 laGkA kA mAna jAnanekA aura svadezamAna batAnekI vidhi ... ... ... ... ... 134 4 21 ___wr *18 * or mn rur, Aho ! Shrutgyanam Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) candragrahaNAdhikAra pRSTa paM. zlo. dviguNitasUrya meM parvakAlakA saMskAra tatkAlika rAhu aura zara spaSTa karanekI vidhi ... ... 136 3 1 candramAna aura rAhumAna aura grAsa jAnanekA prakAra 137 20 2 sthityarddha sparzakAla madhyakAla aura mokSakAla vanAne kA prakAra ... ... ... ... 138 22 3 zarakI kRti vanAnakA prakAra ... ... 140 2 4 nata aura balana vanAnekI vidhi ... ... 141 10 5 sUryagrahaNAdhikAra laMvana vanAne kI vidhi ... ... ... 143 3 1 nati vanAnekI vidhi ... ... ... 145 13 2 sUrya meM laMvana saMskAra karanekI tathA sUryamAna banAnekA prakAra ... ... ... ... ... 145 19 4 sthityarddha jAnane kI rIti ... ... ... 147 20 4 parilekhAdhikAra zara Adika kA aGgulAdi mAna vanAnekA prakAra 150 3 1 ghalana denekI vidhi... ... ... ... 152 8 2 candramA aura sUrya ke mAnAM gulake spaSTa karane kA prakAra ... ... ... ... ... 154 11 3 prantha ke vanAne kA samaya ... ... ... 157 4 4 Aho! Shrutgyanam Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zodhana patra azuddha zuddha pRSTa paMkti azuddha zuddha pRSTa paMkti sthApyaH sthApyA 4 16 haamb, haannaa __4 20 zuddhe candrASTra zudvezcandrASTa 5 21 nakhAza nakhAMza 7 3 | 45 kendrAt kendrAd 8 7 khago khaga 9 11 0 kAzI kA kAzI kI 10 18 gaNitA gaNitAt 12 14 zAstrAbda zastrAdi 15 3 1978 1977 18 20 / 2002 2001 ,, 2053 20 26 20 25 19 1 / / 20 50 20 49 20 74 20 73 , , 20 98 20 97 , , 22 21 21 46 21 45 ,, ,, 21 70 21 69 , , 21 94 21 93 , ) ko meM 20 12 | 21 meM ko , , 58 banAI dI , 26 | 34 308 307 24 8 | 11 * yeha azuddhiyAM 'saMvatsara abdAdi nirmANAya zakAMka' meM huI haiM, 1977 ke jagaha 1978 chA gayA aura Age bhI 24 cAlana dekara eka aMka ko azuddhiyAM barAbara hAtI gaI, isI prakAra 22-24 ke pRSTha meM bhI bhauma aura budha ke zaGkAMka meM huI haiN| Aho! Shrutgyanam Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddha 47 24 1 37 927 abhiSTa madhyamAsa rippana kale: tA razA nakSatra bhukta 14 14 14 15 15 15 16 16 zuddha 46 23 0 rasA yoga bhogya 15 15 ( 2 ) pRSTa paMkti | azuddha 15 16 16 16 24 26 16 17 18 37 "9 w w 000 27 Jy " "" 36 37 1027 26 abhISTa 42 10 madhyamamAsa 42 16 44 riSvabhra 44 kale: " 45 to 48 53 59 phalaM86 18 59 18 hotA hoto 88 18 3 60 60 "" " 6) 4 17 8 bu. zu. zI. maM.gu.za. ma. 4 z 2 6 60 22 61 V 8 17-18 17-18 17-18 zuddha 17 18 19 18-19 18-19 3 vizadbhiH yogya 11 11 16 patraNi 18 19 80 pRSTa pakti 62 6 66 9 vu. zu. ma. 84 maM. gu.za. zI. 84 phalavacchre - phalavacchIghra phalaM 99 Aho! Shrutgyanam yAmya 10 parvaNi or chAyAzaGku- zaGkughaTI ghaTIvidhayaH vidhI 127 20 13 17 17 20 zarastatA zarastato "" noTa pRSTa meM 8 vIM paMkti ke nIce yaha zloka cAhiya"tridazeSe nayadAsti kiJcittadA khakhAgairadamevabhaktam / 21 39 69 1 17 70 7 72 72 12 15 15 triMzadbhiH 133 15 137 14 146 14 150 12 152 19 labdhaM tu datvA radabheva kendra zuddhyaprabhAgAbdanakhAMza yuktam " ||1|| 134 va pRSTa meM 11 veM loka ke nIce yaha cAhiye kiitizrImacchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAM sUryagrahaNAdhikAraH SaSThaH || 6 || 145 veM tathA 149 veM pRSTa meM sUryagrahaNAdhikAra ke jagaha candragrahaNAdhikAra chapa gayA hai / isake saMskRta TIkA meM vizeSa azuddhI hoMgI va dvitIyA vRtti meM ThIka kI jAyegA / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIgaNezAya namaH // - bhAkhatI saMskRta bhASA TIkodAharaNa samvalitA / gaurIvilAsinaH pAdau dhyAyaM dhyAyaM punaH punaH / bhAsvatyAH kriyate TIkA mayeyaM chAtrabodhinI // 1 // maGgalaM granthasamayazca - natvA murArezcaraNAravindaM zrImAJchatAnanda iti prasiddhaH / tAM bhAsvatIM ziSya hitArthamAha zAke vihIne zazipakSakhaikaiH // 1 // saM0 TI0 - granthAdaugrantha madhyegranthAnte grantha nirvighnaM samAptyarthaM tathA ziSyebhya AnuSaGgika maGgalArthaJca maGgalAcaraNamAcaraNIyamiti ziSTAcAraH, zrImAJchatAnanda saMjJakeneti prasiddhaH ya AcAryavaryaH saH murArezcaraNAravindaM zrI kRSNasyapAdapadmaM natvA ziSyahitArthaM tAM bhAsvatImAha kadA zazipakSakhaikairvihInezAke, ata iSTazakamadhye zazipakSakhaikairvihIne, Unitesati granthotpatterandAbhavanti // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm bhA0 TI0 zrImAn zatAnanda isa nAma se prasiddha jo AcArya vaha zrIkRSNajI ke caraNa kamaloM ko namaskAra kara ziSyoM ke hita ke liye bhAsvatI nAma kA grantha banAte haiM / vartamAna zAkA meM 1021 ghaTAne se isa grantha ke utpatti kA varSa hotA hai / ( isI kA nAma zAstrAbda bhI hai ) // 1 // udAharaNa- vartamAna zAkA 1833 meM 1021 ghaTAyA to zAstrAbda 812 huA // 1 // gatakaliH prakArAntareNa zAstrAbda vidhizvazAko navAdIndukRzAnu yuktaH kalerbhavatyabda gaNastu uttH| viyannabholocanaveda hInaH zAstrAbdapiNDaH kathitaH sa eva // 2 // saM0 TI0-iSTazakamadhye navAdrIndu kRzAnuyukte sati kalegatAbdA gatavarSA bhavanti teSu kaligata varSeSu viyannabholocanaveda hIne sati sa evAbdapiNDobhavati tameva zAstrAbda piNDaM kathayanti daivajJAH // 2 // bhA0TI0-vartamAna zAkA meM 3179 yukta karane se gata kali hotA hai / gatakAla meM 4200 ko ghaTAne se zAstrAbda piNDa kahAtA hai // 2 // udAharaNa - vartamAna zAkA 1833 meM 3179 yukta kiyA to gatakali 5012 huA aura gatakali 5012 meM 4200 ghaTAyA to zAstrAbda 812 huA // 2 // Aho ! Shrutgyanam Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyaadidhruvaadhikaarH| saMvat zAka vidhiHkRtayugAmbara vahibhirujjhito gatakAlaH kila vikrmvtsrH| zarahutAzanacandra viyojite bhavati zAka iha kSitimaNDale // 3 // saM0TI0-gatakalimadhye kRtayugAmbaravahnibhirujjhite sati zrImavikramAdityasamvatsaro bhavati tasmin vatsara madhye zarahutAzanacandra viyojite vigate sati iha kSitimaNDale bhUmaNDale zAlivAhanIyaH zAko bhavatIti niyamaH // 3 // ___ bhA0 TI0-gatakali meM 3044 ghaTAne se vikramasaMvatsara hotA hai| aura vikrama saMvatsara meM 135 ghaTAne se isa bhUmaNDala meM zAkA hotA hai // 3 // udAharaNa-gatakAla 5012 meM 3044 ghaTAyA to vikrama saMvat 1968 huaa| isa samvat 1968 meM 135 ghaTAyA to zAlivAhana kA zAkA* 1833 huA // 3 // * vartamAna zAkAmeM 78 yuta karane se IsavI san , 515 hIna karane se phasalI san , 504 hIna karane se hijarI san (100 varSa kumarI meM tIna varSa baDhatA hai tahAM para antara kA dhyAna rakkhai ) hotA hai| jaise zAke 1833 meM 78 yuta kiyA to IsavI san 1911 huaa| zAkA 1833 meM 515 hI na kiyA to phalalI aura baMgalA san 1318 huaa| zakA 1833 meM 504 hIna kiyA to hijarI san 1329huaa| Aho ! Shrutgyanam Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvasyAm samvatsarapAlaka-zuddhi sUryadhruva vidhayaHatha pravakSye mihiropadezAcchrIsUryasiddhAntasamaM samAsAt / zAstrAbdapiNDaH svrshuunydigdhnstaanaagniyuktossttshtairvibhktH||4|| labdhannagaiH zeSitamaGgayuktaH sUryAdisamvatsarapAlakaH syAt / zeSahare prohyapRthag gajAzA labdhaM raveraudayiko dhruvaH syAt // 5 // saM0TI0-athAnantaraM mihiropadezAt sUryazikSAtaH samAsAta saMkSepAta, zrIsUryasiddhAntasamaM tulyaM yathAsyAt tathA vakSye pUrvokta zAstrAbda piNDaH svarazUnyadigbhirguNitastAnAgnibhiryuktastadaSTazataivibhakto labdhaM grAhyamApUrvAnitaM yallabdhaM tatrAGgayuktaM saptabhiH zeSitaM sUryAdisaMvatsara pAlakaH syAt yadaSTazatavibhakte'vaziSTaM zeSaM taddharaprAhya zodhya zeSaM zuddhi saMjJA syAt sA zuddhirdidhAsthApyaH gajAzAbhibhaktakatra labdhaH sUryasyodayakAliko dhruvaH syAt // 4 // 5 // bhA0 TI0-aba maiM mihirAcArya ke upadeza se saMkSepataH zrI sUryasiddhAnta ke samAna ( sUrya Adika ke spaSTa karane kI vidhi ) kahatA huuN| zAstrabda piMDa ko 1007 se guNA kara Aho ! Shrutgyanam Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyaadidhruvaadhikaarH| usameM 349 yukta karake usameM 800 bhAga de phira labdha meM 6 yukta karake 7 kA bhAga dene se jo zeSa vacai vaha sUryAdi samvatsara kA pAlaka hotA hai / aura pUrva zeSa ko bhAjaka meM ghaTAne se zuddhi hotI hai / usako do jagaha dhare eka jagaha 108 kA bhAga dene se jo labdha phala mile vaha madhyama sUrya kA dhruvA hotA hai // 4 // 5 // udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 1007 se guNA kiyA to 817684 hue isa meM 349 yuta kiyA to 818033 hueisameM 800 kA bhAga dene se labdha 1022 zeSa 433 mile labdha 1022 meM 6 yukta kiyA to 1028 hue isameM 7 kA bhAga diyA to zeSa 6 vace isa se sUrya se chaThavA~ zukra samvatsara kA pAlaka huaa| hara 800 meM pUrva zeSa 433 ko ghaTAyA to zuddhi 367 huI zuddhi 367 meM 108 kA bhAga diyA to labdha 3 mile zeSa 43 ko 60 se guNA kiyA to 2580 hue isameM hara 108 kA bhAga diyA to labdha 23 mile zeSa 96 ko 60 se guNA kiyA to 5760 hue isameM 108 kA bhAga diyA to labdha 53 mile isa prakAra caitra zukla pUrNimA ke prAtaH kAla sUrya kA aMzAdi dhruvA 3 / 23 / 53 huA // 4 // 5 // candra dhruva vidhiHsahastranighnaH khavidhUnito'dhaH khasiddhi bhAgona bhckrshessH| khapaJca saMyuktadazanazuddhe cndraassttbhaagaabhydhikHshshaangkH||6|| saM. TI.-abdapiNDaH zAstrAbdaH sahasraguNitaH Aho! Shrutgyanam Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm khavidhUnito'dhaH sthAnadvaye prasthApyaH tale khasiddhibhAgAsaphalenonastadeva bhacakra 2700 zeSaH tadevazuddhe khapaJcayukto dazannaH candrASTabhAgena yallabdhaM tadbhacakrazeSamadhye yute sati candra dhruvaH syAt // 6 // bhA0 TI0 -- zAstrAbda ko 1000 se guNA kara usameM 10 ghaTAya do sthAna meM sthApita kara eka sthAna meM 240 kA bhAga dene se jo labdha mile usako dUsare sthAna para rakkhe hue aMka meM ghaTAvai phira usako bhacakra 2700 se zeSita kareM / zuddha meM 50 yuta kara ke 10 se guNi usameM 81 kA bhAga dene se jo labdha milai vaha bhacakra ke bhAga se jo zeSa bacA hai usameM yukta karane se madhyama candramA kA dhruvA spaSTa hotA hai // 6 // - guNA udAharaNa - zAstrAbdi 812 ko 1000 se to 812000 hue isameM 10 ghaTAyA to 811990 hue isako do sthAna meM sthApita kiyA eka sthAna 811990 meM 240 kA bhAga diyA to aMzAdi labdha 3383 / 17 / 30 mile isako dUsare sthAna 811990 meM ghaTAyA to 808606 / 42 / 30 hue / isako bhacakra 2700 se zeSita kiyA to zeSa 1306 / 42 / 30 bace | zuddhi dhruvA 367 meM 50 yukta kiyA to 417 hue isako 10 se guNA kiyA to 4170 hue isameM 81 kA bhAga dene se labdha aMzAdi 91|28|53 mile isameM bhacakra se zeSita aMka 1306 / 42 / 30 / ko yukta kiyA to madhyama candramA kA dhruvA 1358 / 11 / 23 huA || 6 || kendra dhruva vidhiH rudrAhatovedayutastriveda -- NOOP Aho! Shrutgyanam Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyAdidhruvAdhikAraH / zeSazcatuHSaSTiguNo radADhyaH / pRthak khakhAgAptayutendukendre zuddhayaSTabhAgAbdanakhAMzayuktaH // 7 // saM. TI. - abdapiNDaH rudrAhata ekAdazaguNitovedacatu. bhiryutastrivedaiH zeSitastadevacatuH SaSTiguNito radADhyaH hAtriMzadyutaH tatpRthak sthAna iyesthApyaH tale khakhAgAptapha - lenoparipunaH punaH zuddhyaSTabhAgena cAndanakhAMzena yutaindukendrobhavati // 7 // bhA0 TI0 - zAstrAbda ko 11 se guNi ke 4 yuta kare phira usameM 43 kA bhAga dene se jo zeSa bace usako 64 se guNi ke usameM 32 yukta karake do sthAna meM sthApita kare eka sthAna meM 700 kA bhAga dene se jo labdha milai use dUsare meM yuta kareM phira zuddhi meM 8 kA aura zAstrAbda meM 20 kA bhAga dene se jo labdha milai usako bhI usameM yukta karane se candramA kA kendravA spaSTa hotA hai / / 7 // udAharaNa - zAstrAbda812 ko 19 se guNA kiyA to 8932 hue isameM 4 yukta kiye to 8936 hue isameM 43 kA bhAga diyA to zeSa 35 bace isako 64 se guNA kiyA to 2240 hue isameM 32 yuta kiyA to 2212 hue isako do jagaha sthApita kiyaa| eka jagaha 2212 meM 900 kA bhAga diyA to aMzAdi labdha 3 | 14 | 44 mile isako dUsare jagaha 2212 meM yukta kiyA to aMzAdi 2215 / 14 44 hue zuddhi 360 meM 8 kA bhAga diyA to aMzAdi labdhaM 4552 / 30 Aho! Shrutgyanam Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm mile aura zAstrAbda 813 meM 20 kA bhAga diyA to labdha azAdi 40 | 36 |0 mile sabako ekatra jor3a diyA to madhyama candra kendra kA dhruvA 2361|43|14 huA / / 7 / / candra dhuve kendrasaMskAravidhiH - kendre bhavaghnAdiSu netracandrairlabdhonito madhya vidhuH dhruvaH syAt // 8 // saM.TI.--candra kendrAt bhavanAdipu netra candraryallabdhaM tenonito madhya vidhuH spaSTa madhya candra dhruvaH syAt // 8 // bhA0 TI0 - candramA ke kendra dhruvAko 11 se guNikara 125kA bhAga deya jo labdha milai vaha candramA ke dhruvA meM ghaTAne se candramA kA spaSTa dhruvA hotA hai // 8 // udAharaNa - candramAke kendradhruvA 2361 / 43 / 94 / ko 11 se guNAtoM 25978 / 55 / 34 hue isameM 125 kAbhAga diyA to labdha 207 / 49/53 | mile isako candramA ke dhruvA 1358 / 11/23 meM ghaTAyA to madhyama candramA kA dhruvA 1150 | 21/30huA || 8|| rAhu dhruva vidhiH pAtaH zaraghno naganetrayuktastrinandazeSo gaganAGga nighnaH / dvirindu rAmAptakharAmahInaH sAMzobda bRndAtpunaraGgacandraiH // 6 // Aho! Shrutgyanam Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyaadidhruvaadhikaarH| saM0 TI0-abdapiNDaHzaramnaH paJcaguNitaH naganetraiH saptaviMzatibhiryutastrinandaiH zeSitaH gaganAGgena nimnaH histhaH talaindurAmAptaizcandrarAmairbhaktaH yallabdhaM tatkharAmasaMyuktaM tenopari hInaM punarabdapiNDAdaGgacandrabhakte yallabdhaM tena yutaH pAtadhruvaH syaat| trinandazeSeyadAzUnyasyAttadAcatuHpaJcazatAni saMyojya tatogaganAr3Ananeti kriyAkAryA kinvatracatuHpaJcAzat yojite sati pAtadhruvo bhvtiitiniymH||9|| "na prApyate yatra trinanda zeSa stadAkhakhAbdhISuyutaM prakuryAt / tadA budhaiH SaSTiguNaM vidheyam pUrvoktavatpAta khagodhruvaH syAt" // 1 // bhA0 TI0-zAstrAbda ko 5 se guNi usameM 27 yukta kara ke 93 kA bhAga deve zeSako 60 se guNi do jagaha rakkhai eka jagaha 31 ke bhAga se jo labdha mile vaha dUsare jagaha ghaTAvai phira usameM 30 ghaTAya zAstrAbda meM 16 kA bhAga dene ho jo labdha milai vaha usameM yukta karane se rAhu kA dhruvA spaSTa hotA hai // 9 // udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 5 se guNAto 4060 hue isa meM 27 yukta kiyA to 4087 hue isameM 93 kA bhAga diye to zeSa 88 bace isako 60 se guNAto 5280 hue phira isako do sthAnameM sthApita kiyA eka sthAna 5280 meM 31 kA bhAga dene sa labdha aMzAdi 170 / 19 / 21 mila isako dUsare sthAna meM rakkhe hue Aho! Shrutgyanam Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bhAsvatyAm 1280 meM ghaTAyA to 5109 |40|39| hue isameM 30 ghaTAyA to 5079 / 40 / 39 hue zAstrAbda 812 meM 16 kA bhAga denese labdha aMzAdi 50 / 41 / 0 mile isako 5079 / 40 39 meM yuta kiyA tA rAhukA dhruvA 5130|25| 39 huA || 9 // sUrya candrayoH candrakendrasya vIja vidhiH palaprabhA paNihatA dazAptA punazca bhuktyA guNitaH krameNa / zatoddhRtaM tadRNakaM raveH syAd dhanaM ca candre khalu kendrake ca // 10 // saM0 TI0-- palaprabhASaDbhirguNitAdazabhirbhaktA puna: svasvabhuktyA krameNa guNitA zatAptA yallabdhaM tatsUryyasya RNAbhidhAnaM candracandra kendrayoH dhanAbhidhAnaM dezAntaraM - bhavati // 10 // bhA0TI0 - palabhAko 6 se guNike 10 kAbhAgadevai labdha ko apanI 2 bhuktise guNA karake 100 kA bhAga dene se labdha sUrya kA RNa aura candra-candra kendra kA dhana saMjJaka aMzAdi vIja hotA hai // 10 // udAharaNa - kAzIkA palamA 5 / 45 ko 6 se guNAto 34 / 30 hue isameM 10 kA bhAgadiyA to labdha 3 / 27 mile isako sUrya ke bhukti 7 se guNA kiyA to 24/9 hue isameM 100 kA bhAga diyA to labdha sUryakA vIja aMzAdi RNa 0 14 29 huA / pUrvake labdha 3 27 ko candramA ke bhukti 90 se guNA kiyA to 310/30 hue Aho! Shrutgyanam Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyAdidhruvAdhikAraH / isameM 200 kA bhAga denese candramAkA vIja aMzAdi dhana 3 / 6 / 18 huaa| pUrvake labdha 3 / 27 ko candrakendra ke bhukti 100 se guNA kiyA to 349 / 0 hue isameM 100 kA bhAga diyA to candrakendra kA vIja azAdi dhana 3 / 270 huA // 10 // " meSAdige sAyanabhAga sUrye dinAIbhA yA palabhA bhavetsA / triSTA hatAsyurdazabhirbhujaGgai digbhizcarA ni guNo dhRtAntyA // 1 // kalAsapta 7 rave ktiH khanandAzva 90 vidhoH smRtAH / zataM 100 kalAni kendrasya rAhozcaiva jinA 24 gatiH" // 2 // dezAntara vidhiHrekhA svadezAntara yojanaghnI gatigrahasyAbhragajarvibhaktA / labdhA hi liptA khacare vidheyAH prAcyAmRNaM pazcimato dhnntaaH||11|| saM0 TI0-rekhAjanitasvadezAntarayojanaM grahabhuktyAguNito'bhragabibhaktA labdhaM rekhAyAH pUrvapazcimakrameNaRNadhanasaMjJaka dezAntaraM bhavati // 11 // "purIrakSasAM devakanyAtha kAJcI Aho ! Shrutgyanam Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 bhAsvatyAm sitaH parvataH paryalI vatsagulmau / purI cojjayinyAyaM gargarATaM kurukSetra merU bhuvo madhya rekhA // 1 // yahaGkojjayinIpurIpari kurukSetrAdi dezAn pRzat / sUtraM meru taM budhairnigaditA sA madhya rekhA bhuvaH" // 2 // * bhA0 TI0 --- rekhA ke yojanako bhukti se guNA kara 80 kA bhAga dene se jo labgha milai vaha kalAdi rekhA ke pUrva pazcima kamase RNa dhana saMjJAvAlA dezAntara hotA hai // 15 // sUrya kI udAharaNa - kurukSetra se 64 yojana kAzI hai isa ko ---- yukti 9 se guNA to 448 hue isameM 80 kA bhAga diyA to sUrya kA dezAntara kalAdi 5/36 huA / evaM candramA kA 72/0 candrakendrakA 8010 rekhA se kAzI pUrva hai ataH dezAntara RNa saMjJaka huA / / 99 / / dezAntaraM dRggaNitA prasAdhya itIha kalpAnta samodhruvaH syAt // 12 // iti zrImacchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAM tithyAdi dhruvAdhikAraH prathamaH // 1 // saM0TI0 - rekhAyAM svadeza saMskAronAstitasmAtprAk pazcAd bhAge dezAntaro nAstIti sA rekhAkasmin kasmin deza ityAkAMkSayAM zrIsUryasiddhAnta uktaM rAkSasAlaya divo kazailayormadhyasUtragArohitakaparvatI ca sanni Aho! Shrutgyanam Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithyAdivAdhikAraH / - hitaMzara ityAdizeSAjJAtavyA rekheti dezAntaraMhaggaNitamityaggaNitagrahaNaM tasmAddezAntaraM sAdhyam tena saMskRtA svadezedRggocarAH santItyuktam tadyathA yadA grahaNe khagrA - so bhavati tadA dezAntarasaMskAraM vinA grahaNagaNitaM kRtvA taddezAntaraM rekhAjanitaM jJeyam tatronmIlanakAlaH sAdhyaH svadezeca yantrAdinonmIlanakAlaH sAdhyaH tayorantaraM rekhAsvadezAntara ghaTikA jJAtavyA tAbhirghaTikAbhiranupAtena dezAntarayojanAni sAdhyAni tAni rekhAkhadezAntarayojanAni santire khonmIlana kAlAtsvadezonmIlana kAlaM yadAdhikaM svadezarekhAtaH prAg jJeyam yadyanyaM tadApazcAdjJeyam (dezAntaraM tu prAg RNaM pazcAddhanamitiboddhavyam) athAnupAtaprakAraM svadezajanita akSAMzenonAnavati 90 lambAM - zAsyuH teSAM jyAlaMvajyA atonupAtaH trijyayAbhUparidhi labhyate tadA laMvajyAyAH kimitiyallabdhaM tatsvadezajanitAbhUparidhirlabhyate punaranupAtaH yadiSaSTi ghaTikAbhiH svadezaparidhi prApyate tadA rekhAkhadezonmIlanakAlayorantaraghaTikAbhiH kiM phalaM yallabdhaMtadkhAstra dezAntarayojanAni tairyojanai grahANAM dezAntara saMskAraH kAryyaH tatpUrva svadezajabhUparidhiyojanairgrahagatikalA labhyate tadAdezAntara yojanaiH kiM phalaM labdhaM grahANAMdezAntarakalAstaiH saMskRtAH kheTA dezAntara saMskRtA bhavantyeva yathonmIla Aho! Shrutgyanam 13 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm 14 na kAlAtkRtaM tathonmIlana kAlAdapi kRtaM tathaiva bhavatIti vizeSataH sUryagrahaNa eva dezAntara saMskArakRte sati bhAsvatyAH kalpAnta paryantaM samanuvaH syAt // 12 // "rasadmadezAntara yojanebhyo labdhaM phalaM pakSarasaiH kalAdyam / rekhA paraprAk svamRNaM prakuryyAdarkadhruvo'sminkaraNezatAMze // 1 // dezAntaraM khAGka nighnaM vibhajedA bhUdharaiH / candrerkavatphalaM pAte yojanebhyaH khkhendubhiH||2|| ujjayinI rohita kakuvharye muni - himanivAsa merUNAM dezAMtaraM na kAryam / tadrekhA madhyasaMsthAnadezeSu tadezAMtaraM yojanAtmakaM dRggaNitAtprasAdhyam" // 3 // bhA0 TI0 - dRg gaNita se dezAntara kriyA karane para kalpAnta ke samAna dhruvA hotA hai aura dezAntara saMskAra vinA svadeza meM grahaNagocara hone meM asaMbhava rahatA hai ataeva dezAntara saMskAra avazya karanA cAhiye khagrAsa meM dezAntara saMskAra ke binA bhI grahaNa dRSTigocara hotA hai // 12 // iti zrI jyotiSIndra mukuTamaNi zrI chatradhara sUri sUnunA gaNaka mAtR prasAdena viracitAyAM bhAsvatyAH chAtra bodhinI nAma TIkAyAM tithyAdi dhruvAdhikAraH prathamaH // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahadhruvAdhikAraH / atha grhdhruvaadhikaarH| varSAdhipa vidhiHzAstrAbda saurAbda gaNAtkalevA varSAdhipAH sapta hRtAvazeSAH / zukrenduvAcaspati sUryasaumyAH zanizcarArau kramazo bhavanti // 1 // saM0 TI0-zAstraM bhAsvatI tasyAdiH zAstrAdiriti zAstrAdi saurAbdagaNAd abdapiNDAd athavAgata kalivarSAt saptAvazeSe sati gata varSAdhipatiH zukrenduvAcaspatIti kameNa varSAdhipatirbhavati yathA-zUnyazeSezukra ekenacandraH dvAbhyAMgurutribhiH sUryaH catubhirbudhaH paJcabhiH zaniH SaDbhiH bhaumaH krameNa jJeyam / prakArAntareNa zAstrAbdapiNDamekavizatibhirUnitaM kRtvASTaSaDbhiharet yallabdhantenaikonenayu. tovrssaadhiptiH| bAbdapiNDamanunitamaSTaSabhirbhajellabdhAnvito varSAdhipatirbrahmasiddhAntatulyaH sAvanavarSAdhipazukrenduvAcaspatIti krameNa bhavatIti sUryasiddhAnte pradarzitAH golakrameNa zanIvArokozanendujendava iti // atra karaNArambhe zukro varSAdhipatirabhRttasmAcchukrAdigaNanA kRtAzukrAttRtIyaH candra, candrAttRtIyo gurUrityAdi // 1 // Aho ! Shrutgyanam Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm bhA0TI0-zAstrAbda yA gatakali meM 7 kA bhAga dene se kramazaH zukra candra guru-sUrya budha zani maGgala saura varSAdhipati hote haiM (zUnyazeSa meM zukra eka zeSa meM candra ityAdi ) // 1 // udAharaNa-zAstra bda 812 meM 7 kA bhAga diyA to zeSa zUnya bacA / aura gatakali 5012 meM 7 kA bhAga diyA to bhI zeSa zUnya bacA yaha donoM prakAra se gatavarSAdhipati zukra aura vartamAna varSAdhipati candramA huA // 1 // ___ mAsAdhipavidhiHabdo'rka ninoravimAsayuktaH saptAvazeSe ravimAsanAthAH / jJa zukrasU-rasurejyasauri candrA yugAtsAvana mAsatonye // 2 // saM0 TI0---abdapiNDo'rkanighno dvAdazabhirguNitaH, gataravimAsayuktaH saptAvazeSe sati budha-zukra-sU-- dyakAntareNa ravimAsa nAthAH sauramAsAdhipA bhavantitadyathA zUnyAvaziSTebudha ekenazukro dvaabhyaaNrvistribhibhomshcturbhirguruH paJcabhiHzaniH SaDbhizcandraityekAntarakrameNa ravimAsanAthAbhavanti, anyeyugAtsAvanamAsanAthA bhavantIti kathayanti / atrApi karaNArambhe mAsAdhipobudho'bhUttasmAdbudhAditogaNaneti // 2 // bhA0TI0 zAstrAbda ko 12 se guNA karake gata sauramAsa yukta kari usa meM 7 kA bhAga dene se zeSa kramazaH budha-zukra. Aho ! Shrutgyanam Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahadhuvAdhikAraH / sUrya-paGgala-vRhaspati zani candra-gatasaura mAsAdhipati hote haiM / aura kisI ke mata se gatakAla ko bhI 12 se guNA kara sAvana mAsa yukta kara hara kA bhAga dene se vartamAna mAsAdhipa budha-zukraAdika hote haiM // 2 // udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 12 se guNA kiyA to 9744 hue isa meM gata sauramAsa zUnyayuta kiyA to 9744 hue isa meM 7 kA bhAga diyA to zUnya zeSa bacA isa se gata sauramAsAdhipa budha vartamAna mAsAdhipa zukra huA // gatakali 5012 ko 12 se guNA to 60144 hue isa meM vartamAna mAsa vaizAkha kA saMkhyA eka jor3A to 60145 hue isa meM 7 kA bhAga diyA to zeSa eka bacA isa meM vartamAna mAsAdhipa zukra huaa| saMvat vidhiH- . abdaH pRthak khezaguNaH zarAgarAmAGkalabdhendriyacandrayuktaH / tatSaSTi zeSAdiSubhiryugAni labdhAni zeSe'GgirasaH samAH syuH||3|| saM0TI0-abdapiNDaH pRthak sthAnadvaye sthApyastale khezaguNastatravakSamANazlokokta paJcacandreSulocanAH kSepakA deyAstataH zarAgarAmAGkurlabdhaM varSAdivarSepaJcadazabhiH 15 sahitamupariyuktaM tat SaSTizeSite sati gata savvatsaraM varSAdyaM bhavati // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 "abde khezaguNodeyAH paJcacandreSulocanAH / bhAsvatIkaraNe nityaM vatsaraM mihiroditam " // 1 // bhA0TI0 - zAstrAbda ko do sthAna meM sthApita karake eka sthAna meM 110 se guNi usa meM kSepaka 2515 yukta kari ke 93 75 kA bhAga devai labdha varSa hotA hai, zeSa ko 12 se guNi hara 9375 kA bhAga dene se labdha mAsa hotA haiM, zeSa ko 30 se guNi ukta hara kA bhAga dene se labdha dina hotA hai, zeSa ko 60 se guNi ukta hara kA bhAga lene se ghaTI palAdi hote haiN| varSa meM 15 yukta kara dUsare jagaha rakkhe hue zAstrAbda meM yukta karake 60 kA bhAga dene se jo zeSa vacai vaha gurumAna se mukta varSAdi spaSTa hotA hai // 3 // udAharaNa - zAstrAbda 812 ko do sthAna meM sthApita kiyA eka sthAna ke aGka 812 ko 110 se guNA to 80320 hue isa meM kSapaka 2519 yuta kiyA to 91835 hue phira isa meM 9375 kA bhAga diyA to varSAdi labdha 9/9/16/27/11 | mile, varSa 9 meM 15 yuta kiyA to 24 / 9 / 16 / 27 / 51 hue, isa ko dUsare jagaha rakkhe hue zAstrAbda 812 meM yuta kiyA to 836 / 9 16 / 27/11 | hue varSa 836 meM 60 kA bhAga dene se zeSa varSAdi 56 / 9 | 16 | 27 / 51 / hue / / 3 / / abdAdi nirmANAya zakAGkAH / bhAsvatyAm 1833 | 18571889 | 1905 1929 195319782002 zaka 56 34 58 22 46 varSa 3 6 10 mAsa 1 13 24 dina ghaTI 20 43 38 pala 27 51 21 O 24 45 4 6 uu 12 34 58 31 4 Aho! Shrutgyanam 45 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdhikAraH / 20262050 | 20742098 | 2122214621702194 zaka 35 59 23 48 12 36 11 varSa 8 11 21 37 17 28 1 1 0 2 9 Y 0 0 " 1 1 8 14 26 12 3 ox m 14 0 50 4 50 4 10 1, 12 11 12 1 1 O 4 12 16 21 25 29 3 13 26 40 53 7 2034 | 47 26 | 53 19 | 46 | 12 | 38 | 5 | 31 13. 14 15 16 13 14 15 16 1 1 16 20 24 29 3 27 | 41 | 54 8 58 | 24 50 | 16 | 43 | 10 0 zeSAGkAH / 5 6 7 8 5 6 7 8 0 14 22 O 3 AW 26 44 48 19 | 20 | 21 | 22 23 / 24 17 | 18 17 18 19 20 21 22 23 24 2 2 2 2 3 3 11 16 20 24 28 2 7 91 48 1 15 28 42 55 22 29 55 22 48 | 14 41 33 no 21 35 36 no Aho! Shrutgyanam zaSa varSa mAsa dina ghaTI pala mAsa dina ghaTI pala zeSa varSa mAsa dina ghaTI pala zeSa varSa mAsa dina ghaTI pala 19 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatthAm bhA0 TI0-iSTazAkA meM pustakIya zaka taba taka ghaTAvai jaba taka ki Age kA pustakIya zaka na Avai / yadi iSTa zaka pustakIya zaka ke bAda kA hoya to usa iSTa zaka ke pUrva jo pustakIya zaka hoya usa ko iSTa zaka meM ghttaaye| yadi iSTa zaka aura pustakIya samAna (barAbara ) hoya to pustakIya zaka hI se kArya ho jAtA hai, yA usa iSTa zaka ke samAnatA karane vAle pustakIya zaka ke pUrva jo pustakI zaka hoya usako iSTha zaka meM ghaTA ke banAvai / iSTa zaka meM pustakIya zaka ghaTAne se jo zeSa mile usake tulya zeSa koSTha kA aura pustakIya zaka ke koSTha kA aMka eka jagaha jor3ane se saMvatsara varSAdika hotA hai / * paMca tArA meM bhI ukta kriyA karane se aMzAdi dhruvA hotA hai / udAharaNa- iSTa zAkA 1840 ko pustakIya zAkA 1833 meM hIna kiyA to zeSa 7 bace, isa zeSa ke nIce kA varSAdi 710 / 29 / 34 / 5 hai aura pustakIya zAkA ke nIce kA varSAdi 56 / 9 / 16 / 27151 hai, ina donoM ko jor3e to iSTa zakA meM saMghatsara varSAdika 63 / 9 / 46 / 9 / 16 hue, varSa 63 haiM isase isako 60 se zeSita kiyA to saMvatsara varSAdika 3 / 9 / 46 / 1 / 56 hue / jaba taka iSTa zAkA 1857 na Avai taba taka iSTa zAkA meM pustakIya zAkA 1833 hI ghaTAve, * zuddhi pratyeka varSa 207 ghaTatI hai| sUrya ke dhruvA meM 1155 hIna karane se, candradhruvA meM 910 / 30 aura candra kendradhruvA meM 679 / 11 yuta karane se Agrima varSa kA dhruvA hotA hai / jisa varSa zuddhi cakra se saMvandha karatI hai usa varSa ukta grahoM kA dhruvA, nyUnAdhika hotA ha / aura rAhu kalAdi 3 / 10 / 45 sadA nyUna hotA hai, jisake sthAna para isa grantha meM prati varSa kA 290 / 24 kalAdi likhA hai (aura yaha prati varSa etanA ghaTatA hai ) isI kAraNoM se ukta grahoM kI sAraNI nahIM banAI gaI hai| Aho! Shrutgyanam Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhdhruvaadhikaarH| iSTa zAkA 1857 ke bAda hone para iSTa khAkA meM 1857 pustakIya zAkA ghaTAvai jaba taka pustakIya zaka 1881 na Ava isake vAda bhI isI prakAra kriyA karai aura iSTa zAkA 1857 hai aura pustakIya zAkA bhI 1857 hI hai to isameM isa ke pahile ke pustakIya zAkA 1833 ko hIna kiyA to zeSa 24 bace pustakIya zAkA 1833 ke nIce kA aMka 56 / 9 / 16 / 27151 hai aura zaSa 24 ke nIce kA aMka 24 / 3 / 11 / 22 / 33 hai, ina dAnoM kA joga kiyA to saMvatmara varSAdika 210 / 27 / 50 / 24 hue, aura iSTa zAkA 1857 meM pustakIya zAkA 1857 ko ghaTAyA to zeSa 0 bacA pustakIya zAkA 1857 ke nIce kA aMka 21 / 0 / 27 / 5 0 24 hai, aura zUnya ke abhAva se aMka kA bhI abhAva hai, isase saMvatsara varSAdika 21 / 0 / 27 / 10 / 24 hue // bhaumavaivavidhiHzAstrAbdapiNDo vasuvahniSaTnaH sazItarazmIjvalano mahIjaH / zatAhatadvAdazarAzicakraH zeSo'bdhivANaizca yuto'bddvndaat||4|| saM0 TI0-zAstrAbdapiNDo vasuvahniSaTnaH guNitaH saH zItarazmIjvalanena sahita ekatriMzad yuktazca punarabdapiNDAdabdhivANaiH prApta phalena yutazzatAhatadvAdazarAzi cakraH dvAdazazatena zeSitaH mahIjaH, bhaumAbhavati // 4 // bhA0 TI0-zAstrAbda ko 638 se guNi usameM 31 yuta kare phira zAstrAbda meM 54 kA bhAma dene se jo labdha mile Aho! Shrutgyanam Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 bhAsvatyAm usako bhI usameM yukta karake 1200 kA bhAga deve zeSa maGgala kA dhruvAspaSTa hotA hai // 4 // udAharaNa - zAstrAbda 892 ko 638 se guNA kiyA to 118096 hue isameM 21 yuta kiyA to 1198087 hue aura zAstrAbda 892 meM 54 kA bhAga diyA to labdha aMzAdi 15/2013 mile isako pUrva aGka 518087 meM yuta kiyA to 118102 / 2 / 13 hue isako 1200 se zeSita kiyA to zeSa maMgala kA dhruvA aMzAdi 902 / 2 / 13 spaSTa huA // 11 zakAGkAH / 1833 18571881 1905/1929 1953/1978/2002 | zaka 902 | 614 326 39 | 951 | 664 376 89 aMza 28 55 | 22 48 15 42 53 33 13 53 2 kalA 13 33 13 53 | vikalA 2026205020742098 .8 212221462170 2194 zaka | 1001 | 714 426 35 138 1051763 476 188 aMza 2 28 55 22 48 15, 42 kalA 33 13 53 33 13 53 33 13 vikalA zeSAGkAH / 6 7 8 zeSa 638 76 725 150 720228866304 aMza 2 3 13 20 * ow 6 V pu m 4 5 4 5 6 7 8 kalA 26 | 33 | 40 46 | 53 | vikalA Aho! Shrutgyanam Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahadhruvAdhikAraH / | 9 10 11 12 13 14 15 16 zeSa 94238010184.610945321170608 aMza 10 11 12 13 14 | 15 16 17 kalA ||6 13 2026 33/40 46 viklaa| 17 18 19 20 21 22 23 24 zaSa 46 684122760198836 274912 aMza 18 20 21 22 | 23 24 25 26, kalA | 53.06 | 13 2026 / 3 / 40 vikalA budhoccabhrUva vidhiHjJoccaM khakhAzvighnamatho dazaghnaM tithIndulabdhAGgarasAzvi hInam / saM0 TI0-abdapiNDaM khakhAzviguNitaM dvisthaM tale dazabhirguNitaM tasmAt tithIndubhirbhaktaM labdhamupari hInaM punaH, aGgarasAzvi hInaM ( zatAhata dvAdazarAzicakaiH zeSitaM) aMzAcaM budhazIghram bhavati // bhA0 TI0 --zAstrAbda ko 200 se guNA karake do sthAna meM sthApita karai, eka sthAna ke aGka ko 10 se guNA kara 115 kA bhAga dene se jo labdha milai vaha dUsare sthAna meM ghaTAkara phira usameM 266 ghaTA (bAda 1200 kA bhAga dene se ) jo zeSa bacai vaha budha kA zIghra dhruvA hotA hai / udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 200 se guNA kiyA to 16 2400 hue isako do jagaha rakkha eka jagaha 10 se guNA to Aho ! Shrutgyanam Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhAsvatyAm 1624000 hue isameM 195 kA bhAga diyA to labdha aMzAdi 141 21 44 20 mile isako dUsare jagaha rakkhe hue 162400 meM hIna kiyA to 148278 / 15 / 40 hue phira isa meM 266 hIna kiyA to 148012 / 19 / 40 hue isa meM 1200 kA bhAga diyA to zeSa aMzAdi budha kA ucca dhruvA 412 / 15 / 40 huA || zakAGkAH / 1833 1857188119051929 1953,19782002 zaka 412 1,94 777 360 1142 725 308 1090 aMza 15 53 30 8 45 23 0 38 kalA 40 12 44 16 48 20 52 24 vikalA |202620502074 2098212221462170 2194 zaka aMza 38 kalA * 673 55 1038 621 203 986 569 151 15 53 31 8 46 23 56 28 32 4 36 8 40 zeSAGkAH / 4 8 zaSa 1 2 3 5 6 7 |182 365 547 730 913 1095 78 260 aMza 36 3 49 26 2 39 15 52 31 3 34 37 9 40 11 kalA vikalA To 11 12 | 13 14 15 16 4-3 | 626 | 808991 1173 156 339 521 5 41 18 54 3, 8 45 45 17 19 50 22 28 43 16 48 17 18 19 20 704 886 1069 52 1989 | 22 34 417 600 21 58 34 11 47 24 1 53 24 56 27 58 1 30 vikalA Aho! Shrutgyanam zaSa aMza kalA vikalA 23 / 24 zaSa 782 | aMza 37 32 kalA vikalA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhruvAdhikAraH / gurudhruvavidhi:zatAhato'dhaH khanavAptanetrasUryyADhya jIvo'bdanakhAMzayuktaH // 5 // saM0 TI0 - abdapiNDaH zatAhataH zataguNitaH, adhaH sthAnadvaye sthApyaH tale khanavAptaH labdhena sahitaH netra sUryAstairupariyojyaH punarabdapiNDaH nakhAMzayuktaH gurudhrutrako bhavati ( dvAdazazatena zeSito'trApi jJAtavyaH // 5 // " 25 bhA0 TI0 - zAstrAbda ko 100 se guNi do sthAna meM sthApita kareM, eka sthAna meM 90 kA bhAga dene se jo aMzAdi phala milai vaha dUsare sthAna meM yukta karake usameM 122 aura yuta karai, phira zAstrAbda meM 20 kA bhAga dene se jo labdha milai vaha bhI usI meM yukta karane para ( usameM 1200 kA bhAga dene se jo zeSa bacai vahI ) madhyama vRhaspati kA aMzAdi dhruvA hotA hai // 1 // Aho! Shrutgyanam udAharaNa-zAkhAbda 812 ko 100 se guNA to 81200 hue isako do jagaha rakkhe eka jagaha 90 kA bhAga diyA to labdha aMzAdi 902 / 13 / 20 mile, isako dUsare jagaha ghare hue 81 200 meM yuta kiyA to 82102 13 / 20 hue, isameM 122 yukta kiyA to 82224|13 / 20 hue, phira zAstrAbda 812 meM 20 kA bhAga diyA to labdha aMzAdi 40/36 / 0 mile, isako 8222 4|13|20 meM yuta kiyA to 82264 / 49 / 20 hue, isameM 1200 kA bhAga diyA to zeSa madhyama vRhaspati kA aMzAdi dhruvA 664 |49| 20 huA // 5 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatthAm shkaangkaaH| 1833185718811905/1929195 20012221195319772001 zaka 664 692 720 748 776 804832 859 aMza / 49 41 33 25 | 17 | 9 / 1 53 / kalA 20 / 20 / 20 / 2020 / 20 / 20 / 20 / vikalA 20252042207320972121/214521692193 zaka 887/915 943 971 999 9271054/1082 aMza 45 37 29 31 13 / 5 57 49 kalA / 20 / 2020 / 20 / vikalA 20 2020 / 20 shessaangkaaH| - 404 5 .05da . 3 | 8 zeSa .9 aMza 17 kalA | 40 60 vikalA| 58 10 910 0111112 16 zaSa 18 aMza 4 kalA 40 / vikalA 6 / 46 |40 / 20 722 823 24 10251126 27 | aMza 21042 52 kalA zukrocadhruvavidhiHkheSusvaraghno'GkazarAgniyuktaH sitoccamADhyaM kunRpaiH zataghnAt / Aho ! Shrutgyanam Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdhikAraH / saM0 TI0 - abdapiNDaH kheSusvaramaH kAyryo'GkazarAnibhiryuktaH, punarabdapiNDAcchatannAt-kunRpairbhakte yallabdhaM tat pUrvAGke yuktaM (dvAdazazatena zeSitaM ) zukroccaM bhavati // bhA0 TI0 - zAstrAbda ko 750 se guNA kara ke usa meM 359 yukta kareM, phira zAstrAbda ko 100 se guNA karake 131 kA bhAga dene se jo phala milai usako pUrva aGka meM yukta karane para ( usameM hara kA bhAga dene se zeSa ) zukra ke ucca kA dhruvA hotA hai || udAharaNa - zAstrAbda 812 ko 750 se guNA to 600000 hue isa meM 350 yukta kiyA to 600319 hue, phira zAstrAbda 812 ko 100 se guNA kiyA to 81200 hue isa meM 161 kA bhAga dene se labdha aMzAdi 104 / 20/12 mile, isako 609319 meM yuktakiyA to 609863/20 92 hue, isa meM 1200 kA bhAga diyA to zeSa zukra kA uccadhruvA aMzAdi 263 | 20|12 huA // zakAGkAH / 1833 | 1857 1881 1905 1929 1953 1977 2001 zaka 337 | 352 | 367 aMza kalA | 263 | 278 | 293 | 308 | 322 20 15 9 4 58 52 47 41 52 17 42 7 30 57 22 47 vikalA |2025/2049/2073 2097212121452169 2193 zaka 382 397 412 427442 457 472 | 486 36 30 25 19 13 8 2 59 12 37 2 27 52 17 42 7 27 Aho! Shrutgyanam aMza kalA vikalA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm shessaangkaaH| 4 / 5 6 7 | 8 zeSa 750 755/306 | 301 1051 602 153 903 454 4 / aMza | 51 29 / 6 43 | 20 58 kalA 32 48 4 2036 52 8 vikalA | 12 13 14 15 16 / zeSa |1056 607 58/908459 9 aMza 56 | kalA 24 40 | 56 / 12 28 44 17 | vikalA 17 18 19 20 24 zeSa 913/464 14 aza kalA 25 | vikalA madhyamazaniTuvavidhiHkhavedanino'bdhinaveSu yuktH| zanidezaghnAt sahitazca zanaH // 6 // saM0 TI0-abdapiNDaH khavedanimnaH kAryo'bdhinaveSuyuktaH punarabdApaNDAd dazanAd dazabhirguNitAcchakraizcaturdazabhirbhajet yallabdhamaMzAdiH tenAdhikaH kartavyaH, (atrApidvAdazazatazeSitaH) madhyamazanidhruvo bhvtiiti||6|| bhA0 TI0-zAstrAbda ko 40 se guNike usameM 594 yuktakarai, phira zAstrAbda ko 10 se guNA kara ke 14 kA bhAga dene se Aho ! Shrutgyanam Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grhdhruvaadhikaarH| jo aMzAdi phala milai vaha pUrva ke aGka meM yukta karane para (harakA bhAga dene se zeSa) madhyama zani kA dhruvA aMzAdi hotA hai // 6 // udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 40 se guNA kiyA to 32480 hue isa meM 594 yutakiyAto 33074 hue, phira zAstrAbda 812 ko 10 se guNA to 8120 hue isa meM 14 kA bhAga diyA to labdha aMzAdi 58000 mile, isa ko 33074 meM yukta kiyA to 3369400 hue, isa meM 1200 kA bhAga dene se zeSa madhyama zani kA dhruvA maMzAdi 5400 huA // 6 // shkaangkaaH| 1833185718811905/1929 1953)19772001 zaka 893 54 1031808/585 362139. 1916 aMza | 17 | 25 | 34 42 | 51 / kalA 34 | 8 | 42 16 / 50 | 24 58 vikalA 2025/20492073/20972121214521692193 zAkA 979/756/533 316 aMza 1725 34 42 8 kalA 6 40 | 14 48 22 / 56 / 30 | vikalA 32 shessaangkaaH| 122/162203/244285/325 aMza 85134 17/ 0/42/ kalA |43 34 26/17 9 / 051 viklaa| - Aho ! Shrutgyanam Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhAsvatyAm 9 10 11 12 13 14 15 16 zeSa 366407 447 488 529 570 610 25 8 51 34 17 0 43 | 34 26. 17 9 651 aMza 42 25 | kalA 51 | 43 | vikalA 32 0 17 18 19 20 21 22 23 24 zeSa 692 732773 814855 895936977 aMza 51 | 34 | 17 43 25 8 kalA 51 | 43 | 34 | vikalA 8 34 | 26 | 17 0 zAstrAbdAgata spaSTramadhyamagrahAH / sU. caM. caM. ka. rA. maM. bu.zI. vR. zu.zI za. | gra. 3 1150 2361 5130 902 412 664 263 54 aM. 23 21 43 25 53 30 15 14 39 13 40 20 52 49 20 O ka. vi. 0 bhaumAdi grahaNAM vIjavidhiH zAstrAvdapiNDAd guNitAtkujAdesyambarAkSISukukheSuvedaiH / labdhaM krameNASTazataiH phalaM yacandrASTa tattvAbdhi zazAGka shissttm||7|| iti zrImacchatAnandaviracitAyAM bhAsvatyAM grahabhuvAdhikAro dvitIyaH // 2 // saM0 TI0 - zAstrAbdapiNDAt paJcadhAsthApyAt krameNa sUryyambarAkSISukukheSuvedairguNitAd aSTazatairyava Aho! Shrutgyanam Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahadhruvAdhikAraH / yatphalaMtattat krameNa candrASTatatvAbdhizazAGkAziSTam zeSitaM kujAdevIjaM bhavati // 7 // bhA0 TI0-zAstrAbda ko 12 / 20 / 15 / 5 / 4 se guNi 800 kA bhAga dene se jo labdha prApta hovai usako 1 / 8 / 25 / 4 / 1 se zeSita karane se kramazaH maGgala Adi kA kalAdi vIja hotA hai // 7 // udAharaNa-zAstrAbda 812 ko 12 se guNA to 9744 hue isa meM 800 kA bhAga diyA to labdha 12 / 11 mile // zAstrAbda 812 ko 20 se guNA to 16240 hue isa meM 880 kA bhAga diyA to labdha 20118 mile // zAstrAbda 812 ko 15 se guNA to 12180 hue isa meM 800 kA bhAga diyA to labdha 15 / 13 mile // zAstrAbda 812 ko 50 se guNA to 40600 hue isa meM 800 kA bhAga diyA to labdha 50 / 45 mile // zAstrAbda 812 ko 4 se gaNA to 3248 hue isameM 800 kA bhAga diyA to labdha 4 / 3 mile // maGgala ke labdha 12 / 11 ko 1 se zeSita kiyA to bhauma kA kalAdi vIja 11 huA // budha ke labdha 2018 ko 8 se zeSitakiyA to budha kA kalAdi cIja 4 / 18 huA // vRhaspati ke labdha 19 / 13 ko 25 se zeSita kiyA to vRhaspati kA kalAdi vIja 15 / 13 huA // zukra ke labdha 50145 ko 4 se zeSita kiyA to zukra kA kalAdi vIja 2145 huA // zani ke labdha 413 ko 1 se zeSita kiyA to zani kA kalAdi cIja 13 huA / / 7 // Aho! Shrutgyanam Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm bhaumAdInAM vIjanirmANAya zakAGkAH / 18331857 18811905/18291953,19772001 zaka 24 kalAdi 3 6 12 48 24 . | kalAdi wwxom | kalAdi |~ 15 | kalAdi 010 54 | kalAdi 20492073/2097212121452169.2193 zaka 34 kalAdi | kalAdi 3 | kalAdi | kalAdi jo vir kalAdi 36 48 / 436 Aho! Shrutgyanam Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeSa kalAdi kalAdi kalAdi kalAdi kalAdi | kalAdi kalAri zeSa - | kalAdi kalAdi | kalAdi 30 0 ] - 03.00 prahadhruvAdhikAra zeSAGkAH / Aho! Shrutgyanam * deg06 deg/ 00 004 ..................: 0 . u zrI: 12 . . 0 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrIH 17 maM. yu. birv zu. jha. 15 18 * * 25 | 27 30 19 7 30 am 50 45 18 19 osw * 16 12 0 OR Pos 15 1 av 9 m no 30 05 24 28 30 O 21 0 17 18 18 19 54 48 O 30 20 kara 6 o mo O * * 22 1 1 11 15 15. bhAsvatyAm 0 O 0 21 30 0 22 23 30 1 18 45 0 o 23 24 37 45 0 33 w * 20 42 0 34 36 mm 500 30 22 26 30 15 30 * IN ADD 20 w Aho! Shrutgyanam 24 zeSa 0 21 kalAdi 36 0 36 | kalAdi O * 2 0 0 1 30 0%. kalAdi kalAdi kalAdi barSAdyAnayanam / *" zAkastriguNyo nagabhAjitazca zeSaM dvinighnaM zarasaMyutaM ca / varSA ca dhAnyaM tRNa zItatejo vAyuzca vRddhiH kSayavigrahau ca 1 | ** udAharaNa - zAkA 1833 ko 3 se guNA kiyA to 5499 hue isameM 7 kA bhAga dene se labdha 785 mile, zeSa 4 bace isa zeSa 4 ko 2 se guNA kiyA to 8 hue isameM 5 yut karane se varSA kA vizvA 13 hue, labdha 185 ko 3 se guNA kiyA to 2355 hue isameM 7 kA bhAga dene se labdha 336 mile, zeSa 3 bace isa zeSa 3 ko 2 se guNA to 6 hue isameM 9 milAyA to dhAnya kA vizvA 11 hue isI prakAra se tRNa Adika ko bhI nikAle || Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahadhruvAdhikAraH / 35 *zAkaM ca vedaguNitaM saptabhibhIgamAharet / zeSaM dvighnaM tribhiryuktaM bhuktavizvAkhya saGkhyayA // 2 // kSudhA tRSA ca nidrA ca Alasyodhamameva ca / zAntiH krodhastathA dambho lobhamaithunayoH kramAt // 3 // tatazca rasaniSpattiH phalaniSpatireva ca / utsAhaH sarva lokAnAM phalAnyetAni cintayet // 4 // zAkaM ca vasubhirninnaM navabhirbhAgamAharet / zeSaM dvighnaM rUpayuktaM prAptavizvAkhya saMjJakam // 5 // ugratva pApa puNyAni vyAdhizva vyAdhinAzanam / AcArazcApyanAcAro mRtyurjanma yathA kramam // 6 // dezopadravasvAsthyaJca caurabhizcauranAzanam / vahnibhirvahnizAntizca jJAtavyAni yathA kramam // 7 // * udAharaNa-zAkA 1833 ko 4 se guNA to 7332 hue isameM 7 kA bhAga dene se labdha 1047 mile, zeSa 3 bace isa zeSa 3 ko 2se guNA kiyA to 6 hue isameM 3 yukta kiyA to kSudhA kA vizvA la hue labdha se pUrva prakriyA ke anusAra tRSA Adika ko banAveM // + udAharaNa-zAkA 1833 ko 8 se guNA to 14664 hue isameM 9 kA bhAga diyA to labdha 1629 mile, zeSa 3 bace isa zeSa 3 ko 2 se guNA kiyA to 6 hue isameM 1 yukta kiyA to ugra kA vizvA 7 hue, labdha se pApAdika kA vizvA bhI ukta prakAra se banAveM // Aho! Shrutgyanam Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsvatyAma *saptannazAkanavabhirbhAjitaM zeSakaM tthaa| locananaM yutaM rAmai viyAcca yathA kramam // 8 // zalabhAzca zukA agre muSakA svarNatAmrako / khacakra paracakraM ca vRSTivRSTivinAzanam // 9 // zakaH paJcabhiH saptabhirgobhirIzai zcaturdhAhataH saptabhaktAvaziSTaH / dvinighnaM tribhiryuktamudbhijarA a-- ___NDajAkhedajAnAM hi viMzopakAH syuH" // 10 // jalADhaka vidhiH"yugmAjagomInagate zazAGke yadA ravau karkaTakaM pryaati| #udAharaNa-zAkA 1833 ko 7 se guNA kiyA to 12831 hue, isa meM 9 kA bhAga dene se labdha. 1425 mile zeSa 6 bace, isa zeSa 6 ko 2 se guNA kiyA to 12 hue, isa meM 3 ko yuta kiyA to zalabha kA vizvA 19 hue, labdha se zukAdi kA bhI vizvA bnaaveN| udAharaNa-zAkA 1833 ko kramazaH 5, 7, 9, 11 se guNA to 9965, 128 31, 16497, 20163 hue, saba meM 7 kA bhAga dene se zeSa 2, 0, 5, 3 bace inhoM ke 2 se guNA to 4, 0, 10, 6 hue ina sabho meM 3 milAne se udamiz2a kA 9 jarAyuja kA 3 aMDaja kA 13 khedaja kA 9 vizvA hue| + udAharaNa-zAkA 1833 meM karka kI saMkrAnti kumbha rAzi ke candramA meM huI, isase jala kA Adaka saGkhyA 96 hai, isako tIna jagaha dhari kai kramazaH 10,6,4 se guNA kiyA to 960.576,384 hue inameM 20 kA bhAga dene se labdha 48, 28148, 19 / 12 mile / samudra meM 48 parvata para 28148 pRthvI para 1912 ADhaka jala jAneM / / Aho ! Shrutgyanam Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdhikAraH / zatAdamambho harikArmuke'rdha muktaM hi kanyAmRgayorazIti // 1 // tulAlikumbhendugate tamIze karke ravau SaNNavatistadAnIm / tridhAhataM digrasavedasaGkhyai jalADhakaM viMzati bhAgalabdham // 2 // bhavetsamudrAdiSu vRSTikaM ta siM.ba. jjalADhasaGkhyA kathito munIndraiH / arddhArddhamarddha ca krameNa teSAm syAtparvate zeSa milAtale ca // 3 // jalADhaka bodhakacakram | ki kaM' k'dh| likhitarAzAvindau me.vR.mi.mI. kanyA. ma. ka. tu.vR. kuM. jalADhaka saGkhyA 100 50 80 96 samudre parvate 50 25 40 48 30 15 24 28 48 Aho! Shrutgyanam bhUmau 20 0. 16 924 37 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvasyAm *"rAzIza varSezayutaM triguNyaM zareNa yuktaM tithi zeSalAbham / lAbhaM triguNyaM ca zareNa yuktaM tithyAvazeSa vyymaannnti||1|| viMzotayanusAreNa ravyAdInAM kramAd dhruvAH / / rasadik zailamegho'STi khastvekonaviMzatiH // 2 // rasAni vANendumitAni cASTau ghanAni vaicAGkadharAmitAni / bhUpakSasaMjJAni kharUpakAni tvaSTottarINAM ravito dhruvAni" // 3 // viMzottarImatenArkAdInAM nRpeSu-Ayavyayabodhakacakram / | me. vR.mi. ka. siM. ka. rAzayaH 14| 8 | 14| 8 | 11 | 14| A. sana 11 5 / 214/112 vya / 11 / 5 / 8 / 11 A. candranRpe 14 | 14 / 2 ! A. bhaumanape sUyanRpa gurunRpe 2 / 11 / 2 11 / 14 / 2 / A. 5 / 11 / 11 / 5 | 2 | 11 vya. budhanRpe 14 8 14 8 / 11 / 14 / A. 2 | 11| 8 | 5 / 2 8 vya. 11 / 5 / 11 / 5 / 8 / 11 A. 5 | 14 | 11 8 5 | 11 | vya. zukanRpe 8 2 / 8 / 2 5 / 8 / A. 5 | 14 | 11 / 8 / 5 | 11 | vya. / zaninRpa * udAharaNa-zAkA 1833 meM rAjA zukra hai, viMzottarI ke mata se zukra kA dhruvA 20 hai, aura meSa rAzi kA khAmI maGgara hai ukta rIti se maGgala kA dhruvA 7 hai, ina donoM ke dhruvA ko eka jagaha jor3a dene se 27 hue isako 3 se guNA kiyA to 81 hue phira isameM 5 yukta kiyA to 86 hue ipsameM 15 kA bhAga dene se labdha 5 mila zeSa 19 bace zeSa tulya 11 lAbha hue, labdha 5 ko 3 se guNA kiyA to 15 hue isameM 5 aura yukta kiyA to 20 hue isameM 15 kA bhAga dene se zeSa 5 vyaya hue / Aho ! Shrutgyanam Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hnuvaadhikaarH| tu. vR. dha.ma. ku.mI. rAzayaH / A. sUryanRpe | A. 5 11 8 / 2 / 2 / 8 / A. 8 4 5 / 8 / 8 | 5 | vya. 1 2 / 14 / 8 / 8 | 14 | A. 2 / 5 / 5 / 2 vya. 11 / 2 / 14 / 8 8 | 14 A. 11 / 5 8 11 11 / 8 vya. candranRpe / bhaumanRpe budhanRpe 3 gurunRpe zukranRpe zaninRpe 69 | 16 | 14 | 3 | 4|11 vyA. vya. aSTottarImatenArkAdInAM nRpeSu-Ayavyayabodhakacakram / me. rAzayaH mi. ka. siM. ka. 2 / 11 / 14 / 8 / 14 / 14 A. 14 5 / 2 2 / 5 / 2 vya. | 5 | 8 | 11 | A. / 8 / 8 / 2 / 8 vya . | 5 / 14 / 2 / 5 | A. 14 / 8 / 5 / 2 / 14 / 5 5 / 14 | 2 | 11 | 14 | 2 | A. 5 / 11 / 11 / 8 / 2 | 11 | vya. 11 / 5 / 8 / 2 / 5 / 8 / A. sUryanRpe yazapa candranRpe bhauma nRpe budhanRpe gurunRpa | 11 | 14 | 8 | 11 | 14 | A. 8 / 14 / 10 / 11, 5 " | vya. 8 14 5 811 A. zukranRpa zani nRpe Aho ! Shrutgyanam Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 tu. vR. dha. 11 2 5 5 14 5 8 | 14 | 2 11 8 14 11 5 14 11 14 8 8 2 | 11 | 11 8 14 5 5 8 11 19 | 14 | 5 | 11 | 2 | 5 | 8 | 14 14 2 14 8 ma. 8 14 14 14 11 5 bhAsvatyAm 2 8 5 5 2 5 | 5 11 | kuM. 8 | 8 mI. 8 5 15 5 14 | 11 14 5 11 8 5 11 2 | 14 8 | 11 8 | 5 8 | 14 A. haya. 5 2 2 sUryanRpa candranRpe A. bhaumanRpe vya. A. vya. A. vya. A. vya. A. vya. A. 8 | vya. rAzayaH Aho! Shrutgyanam budhanRpe gurunRpe zukranRpe zani nRpe 2. iti zrIjyotiSIndramukuTamaNi zrI chatradharasUrisUnunA gaNaka mAtRprasAdena viracitAyAM bhAsvatyAzchAtrabodhinI nAma TIkAyAM grahadhruvAdhikArI dvitIyaH samAptaH // 2 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTAdhikAraH / atha paJcAGgaspaSTAdhikAraH / dinagaNAnayanavidhiH triMzad guNA meSamukhArkamAsA dinarasametA RtuvAsaronAH / yuvRndametannagabhaktazeSam 41 vArA bhavantyabda mukhAdi nAthAt ||1|| candrAzvivahniyugabhRtarasAzvatarka SaD vANabhUtaviSayAzca yathA krameNa / meSAdirAziSu kharAmaguNeSu deyA bhAsvatyahargaNa inAMzakasaMyutaH syAt // 2 // saM0bI0 - dinagaNaH zUnyaM tasmAt tRtIya tithimArabhyaparamasaMkrAntiparyantaM meSastadArabhyAgrimasaMkrAnti parya - ntaM vRSa itiprakAreNAgre'pi jJAtavyAH sauramAsA, te meSamukhArka mAsAH meSAdi sauramAsAH triMzad guNAH kAryAstavakSamANamAsasya gatenAMzairgatadinaiH sametAH sahitAH kartavyAsteSu meSAdyarka mAseSu candAzvivahniyugabhRtarasAzvatarkaSaDvANabhUtaviSayAzca yathAkrameNa yojyAH, tatra meSe 1 vRSe 2 mithune 3 karke 4 siMhe 5 kanyAyAM 6 taulike 7 vRzcike 6 dhanuSi 6 makare 5 kumbhe 5 mIne 5 yojite sati bhAsvatyargaNo bhavati / meSAdirAziSu meSAdi Aho! Shrutgyanam Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bhAsvatyAm / gata sAvana mAseSu ( yasyAM tithau meSasaMkrAntirbhavati tadArabhyAgrimamAsasya saivatithiryAvadayaM meSa ityanena krameNa sAvana mAsA bhavanti ) kharAmaguNeSu triMzad guNeSu prApta mAsasya gata tithayaH yojyAH teSu RtuvAsaronAH kAryA evaM kRte pUrvAnita dinagaNa tulyo dhuvRndo bhavati tannagabhaktazeSam - abda mukhAdi nAthAd vArA bhavantIti (zUnyAdi zeSe varSezAdayo jJAtavyAH) // 1 // 2 // "ahargaNe'sminnagabhaktazeSe samAdhipA vAramusanti yAtam / abhiSTavArArthamahargaNo'yaM kuhInayuk syAditi sampradAyaH " ||1|| "bdhIndronitazaka Izahat phalaM syA * udAharaNa - zAkA 1833 meM 1442 ko ghaTAyAto varSa samUha 399 huA, isameM 11 kA bhAga diyA to phala cakra 39 milA, aura zeSa 6 bace isako 12 se guNA kiyA to 12 hue isameM caitra se 1 mAsa gata hai isako yuta kiyA to 13 hue (yaha madhyamAsagaNa huA) isako do jagaha rakkhe eka jagaha isa meM dviguNita cakra 70 ko jor3A to 143 hue phira isa meM 10 aura yukta kiyA to 153 hue phira isameM 33 kA bhAga diyA to phala adhimAsa 4 mile, isako dUsarI jagaha ghare hue 73 meM yukta kiyA to mAsa gaNa 77 huA, isako 30 se guNA kiyA to 2310 hue isameM gata tithi 12 yuta kiyA to 2322 hue isa meM cakra kA chaThavAM bhAga 5 yukta kiyA to 2327 ( madhyamagaNa huA ) isako do jagaha dharA eka nagaha isameM Aho! Shrutgyanam Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| JcakrAkhyaM ravihatazeSakaM tu yuktam / caitrAdyaiH pRthagamutaH sadRgnacakrAd digyuktAdamaraphalAdhimAsayuktam // 1 // khatrinaM gatatithiyuGgiragracakrA jhAMzADhyaM pRthagamuto'bdhiSaTkalabdhaiH / UnAhaiviyatamahargaNo bhave? vAraH syAccharacakrayuggaNo'bjAt // 2 // * " rAmendubhUvahnikarakSamAbhi ryato dinaughograhalAghavIyaH / 64 kA bhAga diyA to phala ( kSaya dina ) 36 mile isako dUsarI jagaha dhare hue 2327 meM hIna kiyA to dina gaNa 2291 huA isase abhISTa vAra nahIM AvatA hai ataH isameM eka yukta kiyA to dina gaNa 2292 huA // ___ cakra 35 ko 5 se guNA to 179 hue isako dina gaNa 222 meM yukta kiyA to 2467 hue isameM kA bhAga diyA to zeSa 3 bace (zUnya zeSa meM candra eka meM bhauma ityAdi) isa se iSTa guruvAra AgayA // * udAharaNa-- grahalAghava ke dina gaNa 2292 meM 123113 ko yuta kiyA to 1294 05 hue, cakra 35 me 4016 ko guNA kiyA to 140960 hue isako 125405 meM yuta kiyA to brahma tulya dina gaNa 265965 hue, isameM 120636001452 ko yuta kiyA to kalpa se dina gaNa 720636273417 hue, brahma tulya dina gaNa 265965 meM 714403861365 ko yuta kiyA to sRSTi maNa 71440 4127330 hue, brahma tulya gaNa 265965 meM 15 64738 ko yukta kiyA to kali gaNa 1830703 hue // Aho! Shrutgyanam Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bhAsvatyAm / cakramatarka kSitikhAndhiyuktaH syAd brahmatulyo dyugaNo vidhijJa ! // 1 // netreSuvedAdikhakhAGga vahni rippabhrayugmAcalasaMyutazcet / syAd brahmatulyo yugaNastadAnIm bhavatyayaM kalpadinAnvavAyaH // 2 // vANAGgarAmendurasASTavahnivyomAbdhive dakSitizailayuktaH / ced brahmatulya divasavrajaM syAt tadA bhavet sRSTidinau eSaH // 3 // ced brahmatulya divasavrajo'hirAmAdrivedAGga zarenduyuktaH / bhavettadA bhogaNakapravaNa ! nUnaM kaliprAptidinaugha eSaH // 4 // + nandAdricandrAcalavedaratnayugmAgakheTenduyutAH zakAbdAH / + udAharaNa - zAkA 1833 meM 1912047179 kota kiyA to kalpa se gata varSa 1912949012 huA, zAkA 1833 meM 1955883179 ko yukta kiyA to sRSTi se gata varSa 1915885012 huA, zakA 1833 meM 3119 ko yukta kiyA to gata kali 5012 huA // Aho! Shrutgyanam Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| 45 yadAbhaveyugaNitAdhirAja ! tadA milet kalpagatAbdasaGkhyAH // 5 // aGkAdribhUrAmabhUjaGgasarpaghANeSunandenduyutAH zakAbdAH / sRSTyabdatAM yAnti vidhijJa ! mUrdhamAlAlalAmArcitapAdapadma ! // 6 // nidhizailendurAmaizced yutAH syuH shkvtsraaH| tadA sampadyate saGkhyAtInAM zaradAM kaleH // 7 // bhA. TI.-gata sAvana mAsa ko 30 se guNA kara ke gata tithi yukta kara phira usameM Rtu vAsara ghaTAne se dina gaNa hotA hai| gata saura mAsa (vItI huI sUrya kI saMkrAnti ) 30 se guNi usameM sUrya ke gata aMza ko yuta kara phira usa meM meSAdi saMkrAti kA krama se ? / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 6 / 6 / 5 / 5 / 5 yaha kSepaka yuta karane se dinagaNa hotA hai / dina gaNa meM 7 kA bhAga dene se zeSa abdanAtha se gaNanA karane para vAra hotA hai||1||2|| ___ udAharaNa-zrI sambat 1968 zAkA 1833 vaizAkha zukla 13 ghAra vRhaspati ke sUryodaya para spaSThI hai / gata sAvana mAsa0 ko 30 se guNA to 0 huA isameM gata dina 27 yukta kiyA to 27 hue isameM Rtu vAsara 0ghaTAyA to ahamaNa 27 huaa| gata sUrya kI rAzi0 ko38se guNA to 0 huA isameM gata aMza 26 yuta kiyA to 26 hue phira kSepaka 1 yukta karane para dina gaNa 27 huA / isameM 7 kA bhAga dene se zeSa 6 bace ataH varSeza zukra se ganane para chaThavA~ vRhaspati vAra AyA ( abhiSTa vAra ke liye eka nyUnAdhika karai ) // 1 // 2 // Aho ! Shrutgyanam Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / sUrya spaSTa vidhiHsUrye svaraghnAstithayaH pradeyAH pRthak zatAptA: krmshshckhnnddaaH| zeSAccabhuktonitabhogyanighnAcchatApta yukto'pyadhikaH sphuTaH syAt // 3 // saM0 TI0-svaraghnAH saptaguNitAH tithayaH sUryadhruvake pradeyA yojanIyA (tato vIjadezAntarAbhyAM saMskAritaH) evaM kRtesati madhyama sUryo bhavati, madhyamasUryaH pRthak sthAnadvaye saMsthApyekatra zatAptAH zatabhAgena kramazaH khaNDA labhyate tadanebhogyaH zeSAccabhuktonita bhogyaninAcchatApta yuktaH-arthAdbhuktabhogya yorantareNa zatabhAgazeSaM guNitaM zatena vibhAjitaM prAptaphalaM bhuktakhaNDake saMyojya madhyamArke yojayed yojate sati-adhikaH sphuTaH syAt spaSTa sUryo bhavatIti // 3 // bhA0 TI0-dina gaNa ko 7 se guNA karake usameM sUrya ke dhruvA ko yukta karai phiri dezAntara aura bIna se saMskAra karake do sthAna meM sthApita karai eka sthAna meM 100 kA bhAga dene se jo phala milai utane saMkhyA vAle koSTa ke aGka ko aura usake agrima koSTha ke aMka ko antara karai phira zeSa ko antara se guNike 100 kA bhAga dene se jo phala mile usa ko gata khaNDA meM yukta karake phira usako dUsare jagaha dhare hue aMka meM yukta karane se spaSTa sUrya hotA hai / / 3 // Aho ! Shrutgyanam Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pnycaanggspssttaadhikaarH| sUryakhaNDAGkA:--- sUryasya paJcAGkaravIndrabhUpAH ghanAnavenduH kuyamA jinAzca / saptAzvinazcandraguNA rasAnI / dyabdhImarut saptazarAH shraanggaaH||4|| paJcAdrayo vedagajAH kRtAGkA strikhendavo bhAnubhuvaH kusuuryaaH| aSTAzvicandrAH zararAmacandrA zcandrAbdhicandrAH zaravaviNazca // 5 // saM0 TI0-sUryasya dinezasya paJcAGka ravIndrabhUpAH ghanAnavenduH kuyamA jinAH saptAzvinaH candraguNA rasAgnI dvayabdhI marut saptazarAH zarAGgAH ca paJcAdra yo vedagAH kRtAGkAstrikhendavo bhAnubhuvaH kusUryyA aSTAzvicandrAH zararAmacandrAzcandrAbdhicandrAzazaravajriNazceti khaNDAGkA bhavanti // 4 // 5 // bhA0 TI0-sUrya kA 5 / 9 / 12 / 14 / 16 / 17 / 19 / 21 // 24 // 27 / 31 // 36 / 3 / 49 / 5765 / 75 / 84 / 94 / 103112 / 121 / 128 / 135 / 141 / 145 khaNDAGka hai, eka labdha meM 5 do meM 9 ityAdi kramase jAnai // 4 // 5 // udAharaNa-dinagaNa 27 ko 7 se guNA to 180 hue isako madhyama sUrya ke dhravA 323653 meM yuta kiyA to tatkAlika Aho! Shrutgyanam Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAkhatyAm / madhyama sUrya 192 / 23 / 53 huA isameM bIja RNa 024 / 29 ko ghaTAyA to 192 / 9 / 24 huA isameM dezAntara RNa 0 / 5 / 36 ko ghaTAyA to vIja dezAntara saMskArita madhyama sUrya 192 / 3 / 48 huA isako do jagaha sthApita kara eka jagaha meM 100 kA bhAga diyA tA phala 1 mile ataH pahilA gata khaNDA 5 aura dUsarA bhogyakhaNDA 8 ina donoM kA antara dhana 4 hue isa se zeSa 92 / 3 / 48 ko guNA to 368 / 16 / 12 hue isa meM 100 kA bhAga diyA to labdha 3 / 40157 mile, isa ko gata khaNDA 5 meM yukta kiyA to 40 / 57 hue isako dUsarI jagaha sthApita kiye hue 192 / 3 / 48 meM yuta kiyA to sphuTasUrya 200 / 44 / 45 / huA // 3 // 4 // 5 // sUryakhaNDA-antara-muktibodhakacakram / 8 saMkhyA 1821 khaNDA 2 2 3 antara | 7 | 7 7 7 16 12! 8 8 / 48 | 36 / 24 | 24 4 / | 12 | mukti | 24 | 24 | 36 / 10 11 12 13 14 15 16 17 saMkhyA | 27.3136 42 49 57, 65 75 khaNDA 4 5 6 7 8/810! 9 antara 7 / 7 / 7 / 7 / 7 / 7 / 7 7 / 7 12 | 16 | 21 | 25 | 28 | 33 | 33 | 43 / 37 mukti | 36 / 48 0 / 12 / 24 | 36 / 36 / 0 48, Aho! Shrutgyanam Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| saMkhyA 84 94 103, 112 121 128 135 141 145 khaNDA khaNDA antara 7 7 7 7 / 7 / 7 42 / 37 37 | 37 / 29 | 29, 25 48 48 48 24 / 24 / 12 kalAdi bhuktiH 0 48 / sUrya gatispaSTa vidhiHbhuktiM ca dhRtvA guNayetsvabhukta ___bhogyena hRtvAmbarazUnyacandraiH / labdhaM phalaM madhyagatau pradadyA dahaH paraM syAtparakarma kAryam // 6 // saM0 TI0-bhuktI dhRtvA bhukta bhogya khaNDAntareNa guNayedambarazUnyacandrahalA labdhaM phalaM madhya gatau pradadyAt parakarmakAryamahaH paraM syAt / (spaSTArkagatiraSTabhiguNite sati grahalAghava tulyA gatibhavati) // 6 // "bhogyAraveH saptaguNAcchatAptA __saptAnvitA syAt sphuTasUryabhuktiH " / bhA0 TI0 - sUrya kI bhukti ko khaNDAntara se guNi 100 kA * bhAga dene se jo labdha milai vaha madhyama bhukti meM yuta karane se spaSTa gati hotI hai // 6 // . udAharaNa-sUrya kI bhukti 7 ko khaNDAntara 4 se guNA to Aho ! Shrutgyanam Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / 28 hue isa meM 100 kA bhAga diyA to phala 0 / 16 mile isako madhyama gati 1710 meM yukta kiyA to spaSTagati 7 / 16 huI ||6|| " tAtkAlika madhyamacandra-candra kendra-spaSTa candravidhayaHkhananda nighnAstithayaH zazAGke kendre zataghnAstithayaH pradeyAH / kendre kramAtkhaT zarasaptadastraiH zodhyo vidhuzcAgazarAbdhistreH // 7 // indurdyuvRndAtsahitaH khasUyyaizcarAI bhAgona yutaH samArddhAt / carAI bhAgA viSuvAdimAsaiH khacandra netradvayacandrakhAMzAH // 8 // punaryuvRndAdgaganeSu labdham zItAMzukendre tu yutaM prakuryAt / tatpratyahaM syuH zatazazcakhaNDA bhogyodravAMzaizca dhanaM sphuTaH syAt // 6 // saM0 TI0-khanandanighnAH tithayaH zazAGke dhruvake pradeyAH zataghnAstithayaH kendra dhruva ke pradeyAstataH kramAt kendre SaTzarasaptadastraiH SaTpaJcAzatAdhikasaptaviMzatizataiH zodhyo vidhuvAgazarAbdhidastraiH saptapaJcAzatAdhikacatuviMzatizataiH zodhyaH punaryuvRndAd dinagaNAta khasUryai 50 Aho! Shrutgyanam ---- Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| yallabdhaM tenAnvita induzcandraH karttavyazcarAheti samAAd abdAd meSatulAditazca-una:-yutaH kAryaH, meSAdi SaN mAseSu-UnaH tulAdiSaT mAseSu yutaH karttavyaH (viSuva meSataulikam ) viSuvAdi mAseSu khacandranetradvayacandrakhAMzAzvarAI bhAgA bhavanti carAI bhAgasaMskArite sati (vIjadezAntarAbhyAM saMskAritaH) punaH dinagaNAd gaganeSubhiryallabdhaM tacchItAMzukendre yojyaM tatpratyahaM syuH (tato vIjadezAntarAbhyAM saMskAritaH) kendro bhavati / tasmAcchatazaH bhAgena khaNDAHsanti / bhogyodbhavAMzairdhanaM sphuTaH syAcca kendre zatazaHbhAgena candrakhaNDAGkeSu bhuktaH khaNDaH prApyate tadane bhogyaH zatabhAgAdavaziSTaM bhuktabhogyakhaNDAntareNa guNitaM zatAptaM bhuktakhaNDake yuktaM kRtvA candre yojayed yojite sati, audayikamadhyamenduH sphuTaH syAt // 7 // 8 // 9 // bhA0 TI0-dina gaNa ko 90 se guNA karake madhyamacandra dhruvA meM yukta karai, phira dina gaNa meM 120 kA bhAga dene se jo aMzAdi phala milai use bhI usI meM yukta kara, meSAdi chaH rAziyoM kA 0 / 12 / 2 / 110 yaha RNacarArddha hai aura ehI tulAdi chaH rAziyoM kA dhana carAI hai / carArddha ko yukta vA hIna karake 2457 se zeSita karane se zeSa madhyama candra hotA hai, phira usako vIja aura dezAntara se saMskAra karane para bIja dezAntara saMskArita madhyama candramA hotA hai| dina gaNa ko 100 Aho! Shrutgyanam Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / se guNi candra kendra dhruvA meM yuta karake phira dina gaNa meM 50 kA bhAga dene se jo phala mile usa ko bhI usI meM yukta kareM phira usako 2756 se zeSita karane se zeSa tat kAlika candra kendra hotA hai phira usa ko vIja aura dezAntara se saMskAra karane para vIja dezAntara saMskArita candra kendra hotA hai / kendra meM 100 kA bhAga dene se jo labdha milai vahI saMkhyA vAlA bhukta khaMDA aura usa ke Age kA aGka bhogya khaNDA hotA hai, bhukta bhogya khaNDA kA antara karake zeSa ko antara se guNA kara phira usameM 100 kA bhAga dene se jo labdha mile use bhukta khaNDA meM yukta karai vAda 2457 kA bhAga dene se jo zeSa hai usameM usa ko yuta karane se spaSTa candra hotA hai| (sugamatA ke liye saMskRta TIkA sa bhASA TIkA meM bheda kiyA gayA hai ) // 7 // 8 // 9 // candrakhaNDAGkAHindoH kharUpAgnirasAH khacandrA nRpA jinAH paJcaguNA rsaabdhyH| SaSThiH zarAgAH kunavASTakASThAH SaDbhAnavo rAmamanurnavAhAH // 10 // paJcAmbudA khAGkabhuvo dvikhAzci _ vizvAzci jAtyazvi khraamdsraaH| paJcAgnihag go'gniyamAH kusiddhA netrAbdhihag vhnijinaastrisiddhaaH||11|| Aho ! Shrutgyanam Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcAGgaspaSTAdhikAraH / saM0 TI0 - indozcandrasya kharUpAnnirasAH khacandrA nRpA jinAH paJcaguNA razAbdhayaH SaSThiH zarAgAH kunavASTakASThA SaDbhAnavo rAmamanurnavAhAH paJcAmbudA khAGkabhuvo dvikhAzvi vizvAzvi jAtyazvi kharAmadasrAH paJcAgnidRg go'niyamAH kusiddhA netrAbdhim vahnijinAstrisiddhAkhaNDAGkA bhavanti // 10 // 11 // bhA0 TI0 - candramAkA 0 / 1 / 3 / 6 / 10 / 16 / 24 | 35 | 46 | 60 / 75 / 99 / 108 / 126 / 143 / 159 / 175 | 190 | 202 / 213 | 222 | 230 | 235 / 239 | 241 / 242 / 243 / 243 khaNDAMka hai || 10 // 11 // meM 120 3580 udAharaNa - dinagaNa 27 ko 90 se guNA kiyA to 2430 hue isako candramA ke dhruvA 1150 / 21 / 30 meM ta kiyA to 35 80 | 21 | 30 hue, phira dina gaNa 27 kA bhAga diyA to aMzAdika 0 | 13 | 30 mile, isako | 21 | 30 meM milAyA to 3580 / 35 / * hue isa meM carArddha0 ko hIna kiyA to 3580 / 35 / 0 bace isa meM 2457 kA bhAga diyA to zeSa 1123 | 35 | 0 | rahe, isa meM candramA kA aMzAdi vIja 3 / 6 / 18 ko yukta kiyA to 1126 / 41 / 18 hue isameM aMzAdi dezAntara RNa / 1 / 12 / 0 ghaTAyA to vIja dezAntara saMskArita madhyama candramA 1129 / 20 18 huA || dina gaNa 27 ko 100 se guNA kiyA to 2700 hue isa ko candra kendra dhruvA 2361 / 43 / 14 meM yuta kiyA to 5061 / 43 / 14 hue phira dinagaNa 27 meM 50 kA bhAga diyA to phala aMzAdi 0 / 32 / 24 mile isako 5061 / 43 / 14 meM yuta kiyA to 5062 / 15 / 38 hue isameM 2716 kA Aho! Shrutgyanam 53 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 bhAsvatyAm / bhAga dene se zeSa 2306 / 15 / 38 rahe isameM candra kendra kA vIja dhana 3 / 27 / 0 ko yukta kiyA to 2309 / 42 / 38 hue isameM candra kendra kA dezAntara RNa aMzAdi 11200 ko ghaTAyA to vAja dezAntara saMskArita candramA kA madhyama kendra 2308 / 22 / 38 huA // candramA ke kendra 2308 // 22 // 38 meM 100 kA bhAga diyA to phalagata khaNDa! 23 milA usase teisavA~ gatakhaNDA 235 hai, isake bAda caubisavA~ bhogya khaNDA 239 hai, ina donoM kA antara dhana 4 huA isa se zeSa // 22 // 38 ko guNA kiyA to 33 / 30 / 32 hue isameM hara 100 kA bhAga diyA to phala 02016 mile, isa ko bhukta. khaNDA 235 meM milAyA to 239 / 2016 hue isa ko madhyama candramA 1125 / 2918 meM yukta kiyA to sphuTa candramA 136 0 / 49 / 24 huA // 7 // 8 // 9 // 10 // 11 // candra khaNDA-antara-bhukti bodhaka cakram / * | 1 2 3 4 5 6 7 8 9 saMkhyA m 0 khaNDA m 0 antara | | 101 104 kalAdi '. gatiH 0 6 ||0 ||. antara 17 18 17, 16 / 16 105 1.6, 107, 108 107, 106 106 gatiH kalAdi Aho ! Shrutgyanam Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| | 20 21 22 23 24 25 26 27 28 saMkhyA 213 222 230 235 239 241 242 243 243 khaNDA candragati vidhiHbhuktirnavatyAnvitabhogyAmindoH / . saM. TI.-indozcandrasya khaNDAntaraM navatyAnvitaM yuktaM bhuktirbhavati // bhA0 TI0 -candramA ke khaNDA ke antara meM 90 ko yukta karane se candramA kI gati hotI hai / udAharaNa-candramA ke khaNDA kA antara 4 hai, isa meM 90 ko yukta kiyA to candramA kI gati 940 huI // tithi vidhiHarkonacandrAtithayaH khnndaiH| zeSona khAGkAGgaganAGganighnAd bhuktyantarAptA ghaTikA bhavanti // 12 // saM0 TI0-arkonacandrAta khanandailabdhaMzuklapatipadAdayogata tithayo bhavanti, yadA candrAdravinzuyati tadA bhagaNaM datvA zodhayet, zodhane yatra zUnyaM bhaveccheSaM Aho! Shrutgyanam Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 bhAsvatyAm / na bhavati tatra zuklapratipattithirbhavati, zeSona khAGkAd gaganAGga nighnAt SaSThiguNitAd bhutyantarAptA ghaTikA bhavanti // 12 // bhA0 ThI0 - spaSTa candramA meM spaSTa sUrya ko ghaTAkara ( sUrya se yadi candramA nyUna hoya to candramA meM 2700 ko yuta karake ghaTAve) usameM 90 kA bhAga dene se phala gata tithi milatI hai, zeSa ko 60 se guNi ke usameM candramA aura sUrya kI bhukti ke antara (arthAt candramA kI bhukti meM sUrya kI mukti ghaTAne se jo zeSa baceM ) kA bhAga dene se vartamAna tithe kI bhukta ghaDI Adi milatI hai, zeSa ko hara 90 meM ghaTA kara usako 60 se guNAkara ke usameM mukti ke antara kA bhAga dene se vartamAna tithi kI bhogya ghaTI Adi hotI hai / / 12 / / udAharaNa - spaSTa candraNa 1360 / 40 | 24 meM spaSTa sUrya 200 / 44 / 45 ko ghaTAyA to zeSa 1160 / 4 / 30 bace isameM 90 ko bhAga diyA to labdhagata tithi 12vIM milI, bhAga zeSa 80| 4 | 39 ko 60 se guNA kara ke sajAtI kiyA to bhAjya 288279 huA candramA ki gati 94 | 0 meM sUrya kI gati 7 / 16 ko ghaTAyA tA 86 / 44 bace isako sajAtI kiyA to bhAjaka 1204 huA isakA bhAjya 288279 meM bhAga diyA to phala vartamAna tithi kA bhukta ghaDI 55 pala 24 mile | pUrva bhAga zeSa 80 / 4 / 30 ko hara 90 meM hIna kiyA to / 59 / 21 bace isako sajAtI kiyA to 35121 hue isameM bhAjaka 120 4 kA bhAga diyA to phala vartamAna tithi kI bhogya ghaTI 6 pala 52 mile vartamAna tithi kA gata bhogya kA yoga 62 / 16 huaa| / / 12 / / Aho! Shrutgyanam Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcAGgaspaSTAdhikAraH / nakSatravidhiH zatAptamRkSaM zatazodhitAMzAt SaSTyAhatA bhukti hatAstunADyaH / rAziH zazAGkAccharajAti labdham nakSatravat tad ghaTikA bhavanti // 13 // saM0 TI0 - zazAGkAcchatAptaM nakSatraM bhavati, zatazodhitAMzAt SaSTyAhatA bhukti hRtA nADyA bhavanti, tu zarajAti labdhaM rAzirbhavati, taccheSAt nakSatravad ghaTikA aMzAdayo bhavanti, evaM sUrya spaSTavidhAvapi - " rAzirasphuTArkAcchara jAtilabdhaM khavahni nighnAvazeSitoM'zaH // 13 // www.tale 57 1 bhA0 TI0 - sphuTa candramA ( bhacakra 2700 se adhika hoMya to bhacakra se zodhike) meM 100 kA bhAga dene se labdha gata nakSatra hotA hai / zeSa ko 60 se guNA kara sabarNita karake caMdragati kA bhAga dene se vartamAna nakSatra kI gata ghar3I Adi milatI hai, aura pUrva zeSa ko 100 meM ghaTA kara usa ko 60 se guNA karake savarNita kareM, vAda usameM candramA kI gati kA bhAga dene se vartamAna nakSatra kI bhogya ghar3I Adi hotI hai / sphuTa candramA meM 225 kA bhAga dene se labdharAzi hotI hai, aMzAdi nakSatra kI ghar3I ke prakAra se spaSTa kare || 13 || udAharaNa - sphuTa candra 1360 / 49 / 24 meM 100 kA bhAga diyA to phala gata nakSatra 13 vA~ hasta milA, zeSa 60 / 49 / 24 ko 60 se guNA karake sajAtI kiyA to bhAjya 218964 huA, 8 Aho! Shrutgyanam Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 bhAsvatyAm / aura candra gati 84 ko 60 se guNA to bhAjaka 5640 huA, isa kA bhAjya meM bhAga diyA to vartamAna nakSatra kI bhukta ghar3I AI 38149 milI, pUrva bhAga zeSa 60 / 49 2 4 ko 100 meM hIna kiyA to zeSa 39 / 10 / 36 bace isako 60 sa guNA kara ke sajAtI kiyA to mAjya 141036 huA isa meM bhAjaka 5640 kA bhAga diyA to labdha vatamAna nakSatra kA bhAgya ghar3I 25 pala male, gata aiSyakA yoga 63 / 49 haa| spaSTa candra 1360 / 4 / 24 meM 225 kA bhAga diyA to phala gatarAzi kanyA 6 milI, zeSa 10 / 49 / 24 ko 30 se guNA kara sajAtI kiyA to 349 / 24 hue isa meM 225 kA bhAga diyA to phalagata aMzAdi 1 / 33 / 19 mile, ima meM gatarAAMza 6 ko yuta kiyA to spaSTa candramA 6 / 1 / 33 / 11 huA / spaSTasUrya 200 / 44 / 45 meM 225 kA bhAga diyA to phala gatarAzi milI, zeSa 20014 4 / 45 ko pUrvokta kriyA karane se aMzAdi phala 26 59 / 16 mile isameM gata rAzi * yuta kiyA to spaSTa sUrya 0 / 26 / 51 / 56 huA // 13 // yoga vidhiHevaM ravIndoryutitazca yogAH sUryendu bhuktayaikahRtastu nADyaH // 14 // saM0 TI0-evamamunA prakAreNa ravIndAssUryacandrayoyutitaH, yogA bhavanti ca sUryendubhuktayaikahato nADyo bhavanti / evaM ravIndoryutitazcayogAH saptAnvitAzcandra. gatistuhAra ityapipAThaH // 14 // "tithinakSatrayogAnAM bRddhiHpaJcarasadvikam / krameNaiva tu hRyante rasavedagajaiH kramAt" // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcAGgaspaSTAdhikAraH / 59 bhA0 TI0 - isIprakAra sUryacandra ke yoga meM 100 kA bhAgadene se phala gata yoga hotA hai, zeSako 30 se guNAkara sajAtI karake sUrya candramA kI bhukti ke yoga kA bhAga dene se labdha vartamAna yoga kI bhuktaghar3I hotI hai, pUrva zeSa ko hara 100 meM hIna kara usako sajAtI karake bhukti ke yoga kA bhAgadene se vartamAna nakSatra kI bhogya ghar3I hotI hai // 14 // udAharaNa-sphuTasUrya 200 44 45 hai, isameM sphuTa candra 1360 / 49 / 24 ko yuta kiyA to 1561 / 3419 hue isa meM 100 kA bhAga diyA to labdha gatayoga 19 vA bajra huA, zeSa 61134/9 ko 60 se guNAkara ke sajAtI kiyA to bhAjya 221649 huA, sUrya kI gati 7 / 16 hai, candramA kI gati 94 / 0 hai, ina donoM ko eka jagaha yukta kiyA te| 909 | 16 hue isa ko 60 se guNA karake sajAtI kiyA to bhAjaka 6076 huA, isa ko bhAjya 221649 meM bhAga diyA to vartamAna siddhi yoga kI bhukta ghar3I Adi 36 / 29 milI, aura pUrva zeSa 69 / 34 / 9 ko hara 100 meM hIna kiyA to zeSa 38 ! 29 / 51 bace, isa ko 60 se guNA karake sajAtI kiyA to bhAjya 138311 huA, isa meM bhAjaka 6076 kA bhAga. diyA to vartamAna yoga kI bhukta ghaTI Adi 22 / 46 milI, bhukta aiSya nAr3I kA yoga kiyA to 59 / 15 huA // 14 // karaNavidhiH candrAccaravedahInAt tato'pizeSAccazarAbdhilabdham / wing saptAvazeSaM karaNaM bavAdyama tannADikAdyAstithivad bhavanti // 15 // Aho! Shrutgyanam Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 bhAsvatyAm / saM0 TI0-arkona candrAccharavedahInAt tato'pi zeSAca zarAbdhilabdhaM saptAvazeSa bavAdyaM karaNaM bhavati tannADikAdyA tithivad bhavanti // 14 // __bhA0 TI0-spaSTa candramA meM spaSTa sUryako hIna karake phira usameM 45 ko ghaTAkara usameM 45 kA bhAga denese jo labdha milai usameM 7 kA bhAga denese zeSa bavAdigata karaNa hotA hai, pUrvabhAga zeSa ko harameM ghaTAkara vartamAna karaNa kI bhukta bhogya ghar3I tithi kI ghar3I kI rIti se sAdhai // 14 // udAharaNa-sphuTa candra 136 0 / 49 / 24 meM sphuTasUrya 200 / 44 / 45 ko ghaTAyA to 116 0 1 4 / 39 bace isa meM 45 aura ghaTAyA to 1115 / 4 / 39 vace isameM 45 kA bhAga diyA to phala 24 mile isameM 7 kA bhAga diyA to zeSa gatakaraNa 3 rA kaulava milA, pUrvazeSa 35 / 4 / 39 ko 60 se guNA karake sajAtI kiyA to bhAjya 126279 huA, candra gati 94 / * meM sUrya gati 7 / 16 ko hona kiyA to 86 / 44 hue isa ko 60 se guNA karake sajAtI kiyA to bhAjaka 5204 huA, isakA bhAjya 126279 meM bhAga diyA to vartamAna taitila karaNa kI mukta ghar3I Adi 24 / 16 milIM / phira pUrvazeSa 35 / 4 / 39 ko hara 45 meM hIna kiyA to zeSa 9 / 15 / 29 bace isa ko sajAtI karane se mAjya 35721 huA isa meM mAjaka 5204 kA mAga dene se phala vartamAna taitila karaNa kI bhogya ghar3I Adi 6 / 52 milI, vartamAna karaNa kA gata aiSya yoga 21 / huA / / 14 // sthira karaNAHpare dale kRSNa caturdazI yA Aho ! Shrutgyanam Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| tithyaIbhogaH zakunizcatuSpAt / nAgazca kintughnamiti krameNa catvAri vidyAt karaNAni nityam // 15 // saM0 TI0-kRSNacaturdazI yA pare dale tithyaIbhogaH zakunI catuSpAnnAgazca kintughnaM ceti krameNa catvAri karaNAni nityaM vidyAt // 15 // bhA0 TI0- kRSNa pakSa kI caturdazI ke para dala se tithi kA AdhA bhogane vAlA zakunI catuSpAd-nAga-kiMtughna nAmake karaNa nitya hote haiM, arthAt caturdazI ke uttarArddha meM zakunIamAvasa ke pUrvArddha meM catuSpAd-uttarArddha meM nAga-aura pratipadA ke pUvArddha meM kiMtughna hote haiM // 15 // alpazrameNa paJcAGga bidhiHdine dine 'hargaNa rUpayuktaH saptaiva sUrye ca khanandamindau / khakhendavaH kendragaNe prayojyAH praagvtsphuttiikRtytithiHprsaadhyaa||16|| saM0 TI0-dine dine korthaH pratidine'hargaNarUpa yuktaH-sUryesaptaiva-indau candre khanandaM-kendragaNe kendrasamUhe khakhendavaH prayojyAH prAgavat pUrvavat sphuTIkRtya tithiH prasAdhyA // 16 // Aho! Shrutgyanam Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / bhA0 TI0-pratidina dinagaNa meM 1 sUrya meM 7 candramA meM 90 kendra meM 100 ko yutakara pUrvavat spaSTa karake tithi Adi ko sAthai, isa zloka se aura pUrva ke zloka se candra aura candrakendra meM antara par3atA hai| candramA meM 90 / 0 / 30 / aura candrakendra meM 100 / 1 / 12 ko pratidina yuta karane se ThIka hotA hai // 16 // sUryadinagaNasAraNIyam / ekAdyaGkAni ( ekAI ) / 4 5 6 7 8 9 dina gaNa 63 aMza kalA vikalA 9 . 0 * ... . 0 dazAdhaGkAni ( dahAI ) / | 90 dinagaNa 2 630 aMza kalA vikalA zatAdyaGkAnei (saikdd'aa)| 200 dinagaNa 1500 aMza kalA viklaa| Aho ! Shrutgyanam Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaarH| candradinagaNasAraNIyam / ekAgratAni ( ekaaii)| | dina gaNa 360 450 54.630/720 or 810 aMza kalA 30 vikalA dazAdhaGkAni (dhaaii)| dinagaNa 1800 aMza 45 kalA 20 25 30 | 35 vikalA - zatAyaGkAni ( saikar3A ) / 100 300 dinagaNa 900 5 aMza kalA vikalA candra kendra dina gaNa sAraNIyam / ekAdyakAni ( ekAI) dinagaNa 10. 200 300 400 .00 aMza kalA 48 vikalA | 12 24 36 48 0 / 12 / 24 - - Aho! Shrutgyanam Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatsyAm / - ~ dazAghakAni ( dahAI ) / | 10 | 20, 30 4 0 50 60 70 | 80 | 50 dinagaNa 10002000300 13002301 601 16002601 36 / 48 0 12 | 24 | 36 kalA vikalA zatAdyaGkAni ( saikar3A ) / - 300 dinagaNa 1902 1104 aMza kalA vikalA bhA0 TI0 -dina dina kA dina gaNake anukUla madhyama graha jAnane keliye yaha dina gaNasAraNI tIna vibhAga meM banAI gaI hai, pahilA vibhAga jo Upara hai usameM ekAdi ( ekAIkA) yAne ekase navataka kA aMka likhA hai, dUsarA vibhAga jo pahile vibhAga ke nIce hai usameM dazAdi ( dahAI kA ) aMka 10-20-30 isa prakAra se 90 taka likhA hai, tIsarA vibhAga jo dUsare vibhAga ke nIce hai usameM zatAdi ( saikar3A kA ) aMka eka sau se tIna sau taka likhA hai // jisa dina kA grahaspaSTa karanA hoya usa dina kA pahile dina gaNa banAvai, phira jisa graha ko spaSTa karanA hoya usa graha kI dina gaNa sAraNI ke anakUla arthAt dina gaNa meM jo jo aka ekAdika kA hoya usa usa aMka ke nIce Aho! Shrutgyanam Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcAspaSThAdhikAraH / 65 jo jo aMzAdi phala milaiM usako pRthak pRthak likhatA jAya pIche saba aMka ko eka jagaha jor3a dene se jo aMzAdika mile usako zAstrAbda se lyAye hue usa graha ke dhruvA meM yukta karane se usa dina ke sUryodaya kA madhyama graha hotA hai| udAharaNa-zrIsambat 1968 zAkA 1833 vaizAkhakRSNa 10 guruvAra ke dina pUrvokta rIti se dinagaNa banAyA to dinagaNa : huA, sUrya ko spaSTa karanA hai aura dinagaNa meM sirpha ekAI ke aMkoM meM se hai, isameM sUrya kI dinagaNa sAraNI ke ekAI meM se ke mIce dekhA to aMzAdi 63 / 0 1 0 mile, isako zAstrAbda se lyAye huye sUrya ke dhruvA 3 / 23 / 53 meM yukta kiyA to usa dina kA madhyama sUrya aMzAdi 66 / 23 / 53 huA // zrIsaMvat 1968 zAkA 1833 vaizAkha zukla 15 zanivAra ke dina dinagaNa 19 hai, sUrya ko spaSTa karanA hai, dinagaNa meM ekAI 9 hai dAI do isase * sUrya kI dina gaNa sAraNI meM ekAi meM se nava ke nIce dekhA to aMzAdi 63 / / 0 mile, dahAI meM do hai isa se vIsa ke nIce dahAI ke koSTha meM dekhA to aMzAdi 140 / / 0 mile, ina donoM ko jor3a diyA to aMzAdi 203 / 010 huA, isako sUrya ke dhruvA 3 / 23 / 53 meM yuta kiyA to madhyama sUrya aMzAdi 206 / 23 / 53 huA / zrIsaMvat 1968 zAkA 1833 bhAdrapadakRSNa 5 maGgalavAra ke dinagaNa 123 hai, sUrya spaSTa karanA hai dinagaNa meM ekAI meM se tIna dahAI meM se do saikar3A meM se eka hai, pahile ikAI meM se tIna ke nIce dekhA to aMzAdi 21 / / * mile, dahAI meM do hai isase bIsa ke nIce dekhA to aMzAdi 140 / 0 / * mile, saikar3e meM eka hai isa se eka sau ke nIce dekhA to aMzAdi 700 / / 0 mile, isa tInoM aMzAdika aMka kA eka natthI kiyA to aMzAdi 8611010 Aho ! Shrutgyanam Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / huA, isameM sUrya ke dhruvA 5 // 23 / 13 ko yuta kiyA to aMzAdi madhyama sUrya 864 / 23 / 53 huA / isI prakAra se saba grahoM ko banAkara vIja dezAntara kA saMskAra karane se vIja dezAntara saMskA rita madhyama graha hote haiM / saGkrAntividhi:-- zata tatvaM zatAI ca pAdonaM krmshstridhaa| hihInaM cAbdaguNitam ravessaGkramaNaM bhavet // 17 // punardinighnAbdanageSucandra labdhaM ca ghaTyAdiSu yuktametat / rekhAntareNAghriyutona pUrve paro'tha meSe khakRtizca deve // 18 // iti zrImacchatAnandaviracitAyAM bhAsvatyAM paJcAGgaspaSTA dhikArastRtIyassamAptaH // 3 // saM.TI.-zatatatvaM zatAI pAdonaM kamazastridhAbdaguNitaM zatAptaM jAtaM vArAghaM saptAdhikaM saptataSTaM dvihIna ghaTyAcaM bhavanti, punardininAbda nageSucandrailabdhametatpUrva ghaTyAdiSu yutamatha kha kRtirdeve ca yuktaM rekhApareNApriyutona pUrve pare-arthAt kurukSetrAt pUrve dezAntareNa yuktaM pare hInaM punaH kha svakSepakAGkena yuktaM meSAdi sngkraantirbhvti||17||18|| Aho! Shrutgyanam Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcAGgaspaSTAdhikAraH / * " abdo bhavannaH pRthagarkahInaH khAgaikalabdhena yutaH kharAmaiH / dhAdhimAsasya tu yo'sti zeSassaiko'rkasaGkrAnti tithistu caitre " // + "vAre rUpaM tithau rudra nADyAM paJcadazaiva hi / ekatriMzat pale deyA jAyate sUryasaGkramaH" // 1 // "aSTAdhimAsAH syurnityaM procyante phAlgunAdayaH / saumya pauSau kSayaM nityaM bhavetAmiti nizcitam // 1 // kSayo vApyadhimAso vA syAdRrja iti nizcitam / na kSayo nAdhimAsaH syAnmAgho vai parikIrtitaH // 2 // * udAharaNa - zAstrAbda 812 ko 11 se guNA kiyA to 8932 hue isako do jagaha rakkhe eka jagaha 12 ghaTAyA to 8920 hue isameM 170 kA bhAga liyA to labdha 12 mile, isako dUsarI jagaha 8932 meM yukta kiyA to 8984 hue isameM 30 kA bhAga diyA to labdha adhimAsa 299 mile, zeSa 94 bace isameM 1 yuta kiyA to 11 hue, caitra zukla pUrNimA guruvAra ke ghaTI 28 pala 21 para meSa kI saMkrAnti huI / + zrIsaMvat 1968 zAkA 1833 meM meSa saMkrAnti vAra 5 tithi 15 ghaTI 28 pala 25 para huI hai, isa meM vArSika kSepaka 1 / 11 / 15 31 ko yukta kiyA to zAkA 1834 meM meSa kI saMkrAnti vAra 6 tithi 26 - ghaTI 43 pala 56 para huI isI prakAra se vRSa Adi saba saMkrAntiyoM ko spaSTa kare // Aho! Shrutgyanam Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / pazcamAsAstu vaizAkhAdadhimAsA vyvsthitaaH| bhavanti cASTabhirvaSairbhavai14AGka nizAkaraiH19 // 3 // tathaiva phAlgunazcaitraAzvinaH kArtiko'dhikA / etekvindraiH141 zarAGgai65rvA kadAcid goku19vtsre||4|| mArgapauSau kSayau syAtA kadAcita kArtiko bhavet / adhimAsastadA bhAdrapado jJeyazva phAlgunaH // 5 // kSayAt prAgadhimAsaH syAnnityaM bhaadrpdtrye| AzvinojI sadA syAtAmAdau bhAdrapadaH sakRt // 6 // dvAtriMzadbhirgatairmAsardinaiH SoDazabhistathA / ghaTikANAM catuSkaNa patatyadhikamAsakaH // 7 // vyomAninAgai rahitaHzakendro nvendubhirbhaajitshesskaangkH| trirudrakhASTASTi zarAzca vizve dvi caitrmaarbhysdaadhimaasH||8|| viANAgnizakronitazAka madhye suryaahtaavedyutaamuniindraiH| navendubhaktA yadi yatra zeSazcaitrAdi mAseSu tdaadhimaasH||9|| *udAharaNa-zAkA 1834 meM 830 ko ghaTAyA to zeSa 1004 bace isa meM 19 kA bhAga diyA to zeSa 16 bace ataH ASADha adhimAsa honA cAhiye / + udAharaNa-zAkA 1834 meM 1435 hIna kiyA to zeSa 399 vace isako 12 se guNA kiyA to 4788 hue isameM 1 ko yukta kiyA to 4792 hue isameM 19 kA bhAga diyA to zeSa 4 bace mataH caitra se cauthA ASADha adhimAsa huA // Aho ! Shrutgyanam Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcAGgaspaSTAdhikAraH / 69 candrArkayostuvaiivaikyaM pratipad darza sandhiSu / amAntAdubhayatrApi rasanADyo'rkamaNDalAt // 10 // tanmaNDalAcchazI gacchettataH sUryasya saMkramaH / mAso'sau malinaH propto na taddhino'dhikaH smRtH|| 11 // asaGkrAntimAso'dhimAsaH sphuTaM syAd dvisaGkrAntimAsaH kSayAkhyaH kadAcit / kSayaH kArtikAditraye nAnyataH syAd tadA varSamadhye'dhimAsa dvayaM ca" // 12 // bhA0TI0 - zAstrAbda ko 125150/75 se guNA karake usameM 100 kA bhAga dene se kramazaH vArAdika hote haiM (vAra 7 se adhika hoya to 7 se zeSita karai) phira vAra meM 2 ghaTA deveM, punaH zAstrAbdako 2 se guNA karake usameM 157 kA bhAgadevai jo phalamilai usako pUrva ke lyAe hue ghaTyAdi meM yuta kareM, phira vArAdimeM 21 / 33 ko yuta karake usameM pUrva pazcima ke kramase dezAntara ko dhana RNa kareM, phira usameM jisa 2 saMkrAnti ( nakSatra ) kA kSepaka yukta kareM vaha vaha saMkrAnti (nakSatra ) spaSTa hotI hai / / 17 / / 18 // udAharaNa - zAstrAbda 812 ko 125/50/75 se guNA kiyA to 102993/35 0 hue isameM 100 kAbhAga diyA to phala vArAdi 1021/56 / 9 mile vAra 1021 meM 7 kA bhAga dene se zeSa 6 vace isameM 2 ghaTAyA to vArAdi 4 / 16 19 hue, zAstrAbda 812 ko 2 se guNA kiyA to 1624 hue isameM 197 kA bhAga diyA to phala ghaTI Adi 10 / 21 mile isako pUrva ke lyAe hue vArAdi ke Aho! Shrutgyanam Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. mAkhatyAm / ghaTI AdimeM yukta kiyAto vArAdi 1 / 6 / 30 hue isameM 0 / 29 // 33 ko yuta kiyA to vArAdi 1 / 28 / 3 hue isameM svadezakA dezAntara pala 47 ko yuta kiyA to saGkrAnti kA dhruvA 1 / 28 / 50 huA isameM meSa rAzi kA kSepaka 01010 ko yukta kiyA to meSa saMkrAnti vArAdi 1|28150huii| dhruvA 1 / 28 / 10 meM vRSa rAzikA kSepaka 2 / 57 / 1 ko yukta kiyA to vRSa rAzi kI saMkrAnti vArAdi 1|25|11huii, isa prakAra se dhruvA meM vAraho rAzi aTThAIso nakSatra kA kSepaka yukta karake spaSTa kre||17||18|| shkaangkaaH| 1833 5.8531873 893 1913193319531973 zaka 6 vAra 38 19932013/20 20332053/207320932113 2633 zaka vAra ghaTI 50 1 11, 21 / 32 | 42 / 52 / 3 3 | 23 21532173219322132233225322732293 zaka - Aho ! Shrutgyanam Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycaanggspssttaadhikaar:| zeSAMkAH / 910 zeSa - - vAra ghaTI . zaSa ... saGkrAnti kSepakAGkAH / vR.mi. ka. bi. ka. saMkrAnti vAra ghaTI __ pala vR. | dha. mI. saGkrAnti Aho ! Shrutgyanam Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / - nakSatra kssepkaasaaH| ro. mR. A puH pu. nakSa . . . . - - ci svA. vi. a. jye. zra. dha. | za. pU. u. ! re. nakSatra -------- bhASAvArtika-sAraNI se saMkrAnti aura nakSatra spaSTa karane kI yaha vidhi hai ki zakAMka aura zeSAGka ko yukta karake usa meM apane deza ke dezAntara ko dhana RNa karane se varSa bhara kI saMkrAnti yA nakSatra sAdhane kA dhruvA hotA hai, phira jisa 2 rAzi kA kSepaka usa meM yukta kiyA jAyagA usa 2 rAzi kI saMkrAnti hogI yA jisa 2 nakSatra kA kSepaka yukta kiyA jAyagA vaha 2 nakSatra hogA (saMkrAnti nakSatra kA kSepaka makarandasAraNI se likhA gayA hai) Aho ! Shrutgyanam Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTAdhikAraH / udAharaNa - zAkA 1839 meM pustakIyazaka 1833 ko hIna kiyA to zeSa ra bace zakake nIce vArAdi 1128/3. zeSAMka ke nIce vArAdi 22112 hai, ima donoM ko eka jagaha jor3ane se isa varSa kI saMkrAnti nakSatra sAdhane kA vAra di dhruvA 0/19/9 huA, isa meM kAzI kA dezAntara pala 47 ko yukta kiyA to 0/59112 hue isa meM siMha rAzi kA kSepaka 6 |30|4 yukta kiyA to siMha saMkrAnti cArAdi * 29/16 spaSTa huI, isa dhruvA 0/19/12 meM hasta nakSatra ke kSepaka 5|43|43 ko yukta kiyA to hasta nakSatra vArAdi 6 / 43 / 31 spaSTa huA (bahuta se loga kAzI kA dezAntara 19 mAnate haiM ) // iti zrIjyotiSIndramukuTamaNi zrI 6 chatradharasUri sUnunA gaNaka mAtRprasAdena viracitAyAM bhAsvatyAM chAtrabodhinI nAma Brain paJcAGgaspaSTAdhikArastutI yassamAptaH // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAkhatyAm / atha grhspssttaadhikaarH| madhyamabhIma vidhiHbhaumaH svaranAyugaNAt kRtAptam punaryuvRndAt trizatApta hInam / saM.TI.-svaramAta saptaguNAd dhugaNAd dinagaNAt kRtAptaM caturbhirbhAjitaM, punadhuvRndAdahargaNAt trizatApta hInam (zAstrazaradAgata dhruvake yuta) madhyama bhaumo bhvti|| bhA0 TI0-dinagaNa ko 7 se guNA karake usa meM 4 kA bhAgadene se jo phalamilai usaphala meM, dinagaNa meM 300 ke bhAgadene se jo phala milai usako ghaTAvai phira usako maGgalake dhruvA meM yukta karane se usa dina sUryodaya kAla meM madhyama bhauma hotA hai| udAharaNa-dinagaNa 27 ko 9 se guNA to 189 hue isameM 4 kA bhAga diyA to phala 47 / 15 / 0 mile phira dina gaNa 27 meM 300 kA bhAga diyA to labdha 0 / 524 mile isa ko 47 / 15 / 0 meM ghaTAyA to 47 / 9 / 36 hue phira isa ko maGgata ke dhruvA 902 / 2 / 13 meM yukta kiyA to usa dina sUryo. daya meM madhyama bhauma 949 / 11 / 49 huA // bhauma dinagaNa sAraNIyam / ekAdyaGkAni ( ekaaii)| | dinagaNa / 15 aMza kalA vikalA - Aho ! Shrutgyanam Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 17 34 | 52 28 56 24 O 20 30 40 50 60 70 80 104 | 122 | 139 48 16 0 0 100 grahaspaSTAdhikAraH / dazAdhakAni ( dahAI ) | 174 40 68 52 O 87 20 200 * O 349 20 O zatAdyaGkAni ( saikar3A ) | 300 0 524 90 44 12 0 Aho! Shrutgyanam 157 a. ka. vi. dinagaNa aMza kalA vikalA 75 O dina gaNa budhazIghra vidhiHaSTASTazeSaH khakharAmanighnaH pakSAkSibhissoma sutasyazIghram // 1 // saM0 TI0 - ahargaNo'STASTazeSaH tataH khakharAmanimaH zatatrayeNa guNitaH pakSAkSibhirdvAviMzatibhirbhajet ( zAstrAndAgata zIghra yuktesati ) somasutasya budhasya zIghraM bhavati // 1 // bhA0 TI0 - ahargaNa meM 88 kA bhAgadene se jo zeSa bace usako 300 se guNi 22 kA bhAgadene se jo labdha milai Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAskhayAm / usako zAstrAbda se Ayehue zIghrameM yukta karane se usa dina sUryodaya ke samaya budhakA zIghra hotA hai // 1 // udAharaNa-dinagaNa 27 meM 88 kA bhAma dene se zeSa 27 bace, isako 300 se guNAto 8100 hue phira isameM 22 kA bhAga dene se labdha 368 / 10 / 55 mile, isako zAstrAbda se lyAye hue zIva 412 / 15640 meM yukta kiyA to budhakA zIbU 780 / 26 / 25 huA // 1 // budhadinagaNa sAraNIyam / ekAghakAni ( ekaaii)| - - - 81 / 95 109. 122 aMza 32 / 10 49 / 27 5 43 kalA 43/54 5 | 16 | 27 38 vikalA dazAdyaGkAni ( dhaaii)| 40 | 50 60 70 80 dinagaNa 409 181 818954 aMza kalA vikalA zatAbakAni ( saikdd'aa)| 100 - 200 100 200 370 dinagaNa. 545 aMza kalA / .20 vikalA . Aho ! Shrutgyanam Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM.TI.-guNAnnAdyugaNAt tribhirguNitAd dinagaNAd dazApto dazabhirbhaktazca punardinagaNAd vedAndhibhirlabdhavivarjitaH (zAstrabdAgatadhruva ke yuktaH) gururbhavati // bhA0 TI0-dinagaNa ko 3 se guNi daza kA bhAga dene se jo labdha milai usako eka jagaha dhari deve, phira dina gaNa meM 44 kA bhAga dene se jo labdha milai usako pahile ke labdha meM ghaTA kara bRhaspati ke dhruvA meM yukta karane se madhyamaguru hotA hai // udAharaNa - dinagaNa 27 ko 3 se guNA to 81 hue isameM 10 kA bhAga diyA to labdha 8 / 6 / 0 mile, phira dina gaNa 27 meM 44 kA bhAga diyA to labdha 0 / 36 / 49 mile, isako pUrva ke labdha 8 / 6 / 0 meM ghaTAyA to 1 / 29 / 11 / bace isako bRhaspati ke dhruvA 664 / 49 / 20 meM yukta kiyA to madhyama guru 672 / 18 / 31 / huA / / guru dinagaNa sAraNIyam / ekAdyaGkAni ( ekAI ) / 1. mahasvaSTAdhikAraH / madhyamaguruvidhiH gururguNamnAyugaNAddazAto vedAdhibhirlabdha vivarjitazca / O 0 M O 4 1 6 16 | 33 59 38 16 54 32 5 1 3 6 7 8 mo or set 9 1 39 11 49 67 56 | 13 | 29 5 2 Aho! Shrutgyanam % 43 dinagaNa. za kalA vikalA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / dazAghakAni ( dahAI ) / 40 | 50 dinagaNa. vr aMza kalA | 16 vikalA zatAdyaGkAni (sekdd'aa)| 200 dinagaNa. aMza kalA vikalA / zukra zIghravidhiHvedA hato'dhoguNa bhAgayuktaH sitasya zIghraM sahitaH khshkaiH||2|| saM0 TI0-vedAhatazcatubhirgu'NIto dinagaNo'dhaH sthAnadvaye sthApyaH-ekatra guNAptaH tribhirbhajellabdhamaMzAdiranyatra dvitIya sthAne yuktaH, punardinagaNAt khazakaiH prApta phalena sahito yuktaH (zAstrAbdAgata dhruvake yukte sati) sitasya zukrasya zIghraM bhavati // 2 // Aho! Shrutgyanam Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahaspaSTAdhikAraH / 79 bhA0 TI0 - dinagaNa ko 4 se guNAkara do jagaha rakkhai, eka jagaha 3 kA bhAga dene se jo labdha milai usako dUsare jagaha jor3e, phira dina gaNa meM 140 kA bhAga dene se jo phala milai, usako pUrva aGka meM yukta kari zukra ke dhruvA meM yukta karane se zukra kA zIghra hotA hai // 2 // udAharaNa -- dinagaNa 27 ko 4 se guNA to 108 hue isa ko do jagaha dhari ke eka jagaha 3 kA bhAga diyA to labdha 36 // 0 10 mile, isa ko dUsarI jagaha yuta kiyA to 144 / 0 / 0 hue, phira dina gaNa 27 meM 140 kA bhAga diyA to phala 0 / 11 / 34 mile isako 144 / 0 / 0 meM yuta kiyA to 144 / 11 / 34 hue, isako zukra ke zIghradhruva 263 / 20 / 52 meM yuta kiyA to zukra kA madhyama zIghra spaSTa 407 / 32 / 26 huA ||2|| zukra dina gaNasAraNIyam ekAdyaGkAni ( ekAI ) 1 2 3 5 20 Mo 10 w & 26 51 17 20 Ww 30 53 24 48 12 17 34 51 4 1 10 16 | 21 | 26 40 21 42 43 9 34 O dazAdyaGkAni ( dahAI ) 1 30 40 50 60 70 80 106 | 160 | 213 | 267 | 320 | 373 427 480 aMza * 5 6 no & 8 32 37 42 48 aMza 23 dina gaNa Aho! Shrutgyanam 43 3 kalA 26 51 vika0 & dina gaNa 37 1 25 49. 14 38 kalA 8 25 dare 59 16 33 vika Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyam / zatAdhaGkAni ( saikdd'aa)| 200 00 dinagaNa 100 | aMza kalA / vikalA madhyamazanividhi:zanighuTandAnnava bhAga labdham dhruvAnvitaM ravyudayasya mdhyaaH| saM0 TI0-dhuvRndAd dina samUhAnnava bhAga labdhaM pravAnvitaM zanirbhavati, ravyudayasya sUryodayasya madhyA bhaubhAdigrahA bhavantyevam / / bhA0 TI0-dina gaNa meM 9 kA bhAga dene se jo labdha mile usako zani ke dhruvA meM yukta karane se sUryodaya kA madhyamazani hotA hai / isa prakAra se sUryodaya ke samaya maGgala Adi graha kA madhyama spaSTa hotA hai| udAharaNa-dinagaNa 27 meM 9 kA bhAga dene se labdha 3 / / / * mile isako zani ke dhruvA 54 / 010 meM yuta karane se madhyama zani 57 / 0 / * huA / zani dinagaNa sAraNIyam / ekAdhAni ( ekaaii)| 9 dinagaNa - - - aMza | kalA | vikalA Aho ! Shrutgyanam Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| dazAyaGkAni (dhaaii)| gaNa ahaa kalA | 0 vika 22 23 zatAyaGkAni (saikdd'aa)| 200 300 dinagaNa aMza kalA 0 vikalA budhazukrayomadhyama-bhauma guru zanInAM zIghravidhiHdignAd ghanonAt khanagAMza hInAt tribhirdhagujJArki kujejyazIghram // 3 // saM. TI.-dignAd dazaguNAd dinagaNAd ghanonAt saptadazabhirUnAt tataH sthanadvaye dhRtvA, ekatra khanagAMzena vibhAjitaphalamanyatra hInAt tribhirvibhAjitaM bhRgujJamadhyamau-arkikujejya zIghraM budhazukrayormadhyamau bhavataH, bhaumaguruzanInAM zIghraM bhavati // 3 // bhA0 TI0-dinamaNa ko 10 se guNA kara usameM 17 ghaTAkara do sthAna meM sthApita karake eka sthAna meM 70 kA bhAga 11 Aho! Shrutgyanam Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvasyAm / dene se jo phala mile usako dUsare sthAna meM ghaTAkara phira usa meM 3 kA bhAga dene se jo phala milai vaha budha-zukra kA madhyama aura maGgala-vRhaspati-zanithara kA zIghra hotA hai // 3 // udAharaNa-dinagaNa 27 ko 10 se guNA to 270 hue isameM 17 ghaTAyA to 253 hue isako do sthAna meM sthApita kiyA, eka sthAna 253 meM 70 kA bhAga dene se labdha 3 / 36 / 51 mile isako dUsare sthAna 253 meM ghaTAyA to 249 / 23 / 9 hue isameM 3 kA bhAgadiyA to budha-zukra kA madhyama, maGgala-vRhaspati-zanikA zIghra 83 / 7 / 43 huA // 3 // ( yahA~ etanA vizeSatA hai ki ekAdyaMka sAraNI kA aMka kevala navahI dina gaNa taka rahaigA, dazAyaMka tathA zatAdhaMka sAraNI ke sAtha dina gaNa ke ekAdi aMka ke liye eka hoya vahA~ 3 / 17 / 9 yukta kareM aura do ke jagaha 3 / 179 kA dUnA 6 / 34 / 18 yukta karai isI prakAra se tIna ke jagaha 3 / 17 / 9 kA tigunA cAra ke jagaha caugunA isI prakAra se Age bhI jAnai ) / budhazukra madhyama bhauma guru zani zIghra dinagaNa sAraNIyam / ekAdyaGkAni ( ekAI ) / dinagaNa sthaa kalA vikalA Aho! Shrutgyanam Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| dazAdyaGkAni (dhaaii)| 40 50 60 70 dinagaNa aMza kalA 70 57 vikalA zatAyaGkAni ( saikdd'aa)| 200 300 dinagaNa 272/545/818 aMza 42 25 / 8 kalA 48 | 36 / 24 / vikalA| bhImAdInAM dezAntaram / bu. vR. zu. za. graha aza kalA 38 | 14 | 38 / 6 vikalA R. | R. R. R. R RNa / bhaumAdInAM viijaaH| graha ah kalA vikalA dha. dha. dha. dha. dha. dhana Aho! Shrutgyanam Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 bhAsvatyAm / bhImAdInAM vIjadezAntarayorantaram / maM. 0 1 13 W bu. vR. zu. za. graha aMza kalA vikalA 0 1 40 0 14 59 0 * * mr 3 R* dha. dha. gha. R. bhASAvArtika--budha zukra ke zIghra meM aura maGgala-vRhaspatizani ke madhyama meM bIja dezAntara ko yukta athavA hIna ( antara dhana hoyato yukta, RNa hoyato hIna ) karane se vIja dezAntara se saMskArita graha hote haiM / udAharaNa - madhyama bhauma 949 / 11 / 49 meM bIja dezAntara ke aMtara RNa 0 / 1 / 13 ko ghaTAyA to saMskArita mauma 949 10 1 36 huA / ( aise hI budha Adi kA bhI saMskAra kare ) n vIja dezAntara saMskArita madhyama zIghra bhaumAdigrahAH / maM. bu. zI. vR. zu.zI. za. bu.zu.zI- maM. gu.za. ma. graha 56 83 aMza 949 780 | 672 | 407 10 28 33 32 59 36 15 30 33 57 7 43 dha. R. A paJcatArA spaSTavidhi:aSTeSu SaT nanda catuzzatADhyAH pRthag grahAH SaDbha gataiSya kendrAH / Aho! Shrutgyanam kalA vikalA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 grahaspaSTAdhikAraH / SaDbhAdikAH cakragaNAd vizodhyAH zatena labdhAH sphuTamatra khaNDAH // 4 // rudrA navendu dviyamA navendu rudrAzca bhogyodbhava yukta hInAH / SaDbhona kendre khacare RNaM syAt SaDbhAdhike cet dhanamatra kaarym||5|| ghanAga nAga traya sUrya nighnAd dazoddhRtaM hIna dhanaM ca mdhye| pRthak svazIghronita kendra khaDbhAt vighnaatvshiighronyutHsphuttHsyaat||6|| saM0 TI0--vIja dezAntara saMskArita bhaumAdi. grahAH pRthak sthAna dvaye sthApyA ekatra, aSTeSu SaT nanda catuzzatADhyAH kartavyAH / bhaumo'STazatAdhikaH, budhaH paJcazatAdhikaH, guruH SaTzatAdhikaH, zukro navazatAdhikaH, zaniH catuzzatAdhikaH kAryaH, te SaDbha gataiSya kendrA bhavanti, cet SaDbhAdhikAH cakragaNamad vizodhyAH, ( dvAdazazatAdhike dvAdazazataiH prayAtya zeSaM gatagamya kendro bhavati ) atra zatena labdhAH kramazaH rudrA navendu dviyamAnavendu rudrAzceti khaNDA sphuTam labhyata Aho! Shrutgyanam Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / ityathaiH, labdhAGkaH tulyagata khaNDako dhAyaH tadagrima bhogya khaNDakaH sthApyaH bhogyodbhava yuktahInA bhukta bhogya madhye yo yasmin patati saH tasmin pAtanIyaH zatabhAgazeSa khaNDAntareNa saMguNya zatena bhajed yallabdhaM tad yadi gatakhaNDAdbhogya khaNDako'dhikaH tadA bhukta khaNDake yojyaM, yadA bhuktakhaNDAd bhogya khaNDako nyUnaH tadA bhukta khaNDake nyUnaM kartavyaM, yadAntima khaNDako labhyate tadAntima khaNDaivAntaro bhavati, yadA zatabhAgAta khaNDA na prApyate tadA prathamakhaNDaivAntaro bhavati / zatabhAga zeSamantareNa saMguNya zatena bhajellabdhamazAdikaM mandaphalaM bhavati / tatkalaM ghanAganAgatraya sUryanighnAd guNItAd dazotaM dazabhirvibhAjitaM phalaM SaDbhona kendre sati madhye madhyamagrahe RNaM syAt , yatra SaDU bhAdhike ced dhanaM kAryam , kRte sati mandasphuTA grahA bhavanti / mandasphuTA grahAH pRthak sthAna dvaye sthApyA ekatra vazIgheNonAH ( yadA na patati tadA dvAdazazataM saMyojya pAtayet ) zeSaM zIghra kendro bhavati / atrApi mandaphalavacchrIghraphalaM jJeyam , yatra zatabhAgena paJcamakhaNDako labhyate tatra labdhaM pRthak saMsthApya zeSaM tribhiH saM. guNya zatena hared yallabdhaM tatpRthak sthApite saMyojya yojite sati yAvatsaGkhyako bhavati tAvatsaGkhyako bhukta Aho! Shrutgyanam Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grhspssttaadhikaarH| khaNDake prApyate, triguNitAccheSAcchatabhAgena na kiJcita prApyate tadA paJcamakhaNDaeva-manda spaSTagrahAH zIghra phalena saMskRtAH spaSTagrahA bhavanti |"bhaadiH kRtaghne" tivakSamANa padyana-anumAnaM bhavatItyatrazatabhAgena rAzyAdikAH spaSTAgrahAbhavanti // 4 // 5 // 6 // "yadAntya khaNDaM patitaM tadAzu sa eva bhogya kriyate phalonaH / na prApyate yatra tadA kramaM ca tatpUrva khaNDodbhavamabhra yuktam // 1 // grahaH svazIghronitake yadA syA___ haNe dhane vA zara rAzi saGkhyaH / rAziM vinAGkAM triguNI prakuryAt tadA tataH zIghraphalaM prasAdhyam" // 2 // bhA0 TI0- maGgala* budha--vRhaspati--zukra--zani kA krama se 800 / 500 / 600 / 900 / 400 mandocca hai| saMskArita madhyama grahako do jagaha dharake eka jagaha mandocca yukta karane se manda kendra hotA hai, manda kendra 600 se adhika ho to 1200 meM ghaTAne se jo zeSa bace vaha manda kendra hotA hai, aura yadi 1200 se adhika hoya to usako 1200 se zeSi karane se zeSa manda kendra hotA hai, manda kendra chaH rAzi se nyUna hoya to RNa saMjJaka, cha rAzi se adhika hoya to dhana saMjJaka kahAjAtA hai, (zIghra kendra meM bhI aise hI jAnai) manda kendra meM 100 kA bhAga dene se Aho ! Shrutgyanam Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 bhAsvatyAm / kramazaH 11 / 19 / 22 / 19 / 11 khaNDAka hotA hai ( arthAt eka labdha meM 11 do labdha meM 19 tIna labdha meM 22 cAra labdha meM 19 pAMca labdha meM 11) bhukta khaNDA ke Age kA aMka bhogya khaNDA kahAtA hai, bhukta bhogya khaNDA ke antara (bhukta khaNDA se bhogya khaNDA adhika hoya to dhana, nyUna hoya to RNa saMjJaka aMtara hotA hai usa ) se zeSa ko guNA kara 100 kA bhAga dene se jo phala milai usako khaNDAntara dhana hoya to bhukta khaNDA meM yukta karane se khaNDAntara RNa hoya to hIna karane se manda phala hotA hai| bhaumAdikoM ke manda phala kA kramazaH 1717 / 8 / 3 / 12 yaha guNaka hai / manda phala ko guNaka se guNakara 10 ke bhAga se mile phala ko manda kendra chaH rAzi se nyUna hoya to dUsare jagaha rakkhe hue madhyamagraha meM ghaTAne se aura manda kendra chaH rAzi se adhika hoya to dUsare jagaha rakkhe hue madhyamagraha meM mukta karane se mandaspaSTa hotA hai| mandaspaSTa graha do jagaha rakkhakara eka jagaha zIghrocca ghaTAne se zIghra kendra hotA hai (na ghaTai to manda kendra meM 1200 yukta karike ghaTA) vaha zIghra kendra chaH rAzi se nyUna hoya to usI meM, cha: rAzi se adhika hotA usako 1200 meM ghaTAkara usa meM 100 kA bhAga dene se jo labdha milai usa labdha ke tulya bhukta khaNDA usake Age kA bhogya khaNDA hotA hai donoM ke antara se zeSa ko guNi 100 kA bhAga dene se jo phala milai usa ko bhukta khaNDA meM antara RNa hoya to ghaTAne se aura yadi antara dhana hoya to yukta kara dene se zIghra phala hotA hai| yadi 100 ke bhAga se 5 vA~ khaNDA mile to zeSa ko tIna se guNi 100 ke bhAga se mile phala ko 5 meM yukta karabhe se Aho! Shrutgyanam Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| bhukta khaNDA hotA hai (Age pUrvavat karma karane se zIghra phala hotA hai) zIghra phala ko kendra chaH rAzi se nyUna hoya to dUsare sthAna meM ghare hue manda spaSTagraha meM ghaTAne se yadi cha: rAzi se adhika hoya to yukta karane se saMskRta spaSTagraha hotA hai ("bhAdiHkRtaghnaH" isa zloka se anumAna hotA hai ki saMskRta spaSTa graha meM 100 kA bhAga dene se rAzyAdi spaSTa graha hotA hai) // 4 // 5 // 6 // bhImAdInAM mandoccacakram / praha 8.050deg| 6.0/900 400 mandocca bhaumAdInAM mandakendra khaNDAGkAH / * 1 2 3 | 4 | 5 | saMkhyA | * 11 19 | 22 19 11 khaNDA 11 8 3 3 / 811 antara antara R. R. R. dha.R. - bhaumAdInAM gunnkaangkaaH| - - Aho ! Shrutgyanam Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / zIghrakhaNDAGkAHbhaumasya khAbdhI nagasapta khezA devendu jAtIndvagago ngaarthaaH|| budhasya bhAnISu kusapta SaTsvarAH tatastripaJcAGgaguNA navendavaH // 7 // gurornRpAH khA. gajastrayaM ca SaDvahnayo rAmayamA nRpAGkAH / goDhivedAH kugajAH khasUryAH vyomAha nAgendra bhabhUstrizailAH // 8 // zanerdizo'bdA kuyamA navendU dvibhUmayo maGgalamabdhayazca / vIjaissugopyairihakhecarAste siddhAntatulyaM khalu saMskRtaM syAt // 6 // saM.TI.-bhaumasya khAbdhI nagasapta khezA devendu jAtIndvagago nagArthAH khaNDAGkAH, budhasya bhAgnISu kusapta SaT svarAH tatastripaJcAGgaguNA navendavaH khaNDaHkAH, gurorjIvasya nRpA khAgni gajastrayaM ca SaDvahnayorAmayamA nRpAGkAH khaNDAGkAH, bhRgozzukrasya dvivedAH kugajAH khasUryAH vyomAha nAgendra bhabhUstrizailAH khaNDAGkAH, zanezzanizcaH Aho ! Shrutgyanam Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahaspaSTAdhikAraH / rasya dizo'bdA kuyamA navendu dvibhumayo maGgalamabdhayazca khaNDAGkA bhavanti, iha khecarA grahAH sugopyairvIjaiH saMskRtaM siddhAnta tulyaM syAt // 7 // 8 // 9 // ___ bhA. TI.--maMgala kA 4077110 / 133 / 12 / 97157 budha kA 27 / 53 / 71 / 76 / 53636 / 19 vRhaspati kA 1630 // 38 / 36 / 23 / 16 / 9 zukra kA 42 / 81 / 1201150 / 148127 / 73 zanizcara kA 10 / 17 / 21 / 19 / 12 / 8 / 4 khaNDAGka hai / yahAM yAne karaNazAstra meM gupta bIja se saMskAritagraha siddhAnta ke tulya hote haiM // 7 // 8 // 9 // bhaumIghrakhaNDAGkAntaracakram / * 1 2 3 4 5 6 7 saMkhyA 57 khaNDa 40 37 33 / 23 dha. dha. dha. dha. 11 25 R. R. 40 57 aMta R. R. dha. n - budhazIghrakhaNDAGkAntaracakram / 2 3 4 5 6 7 saMkhyA 53 71 76 53 36 19 khaNDA |18| 5 | 23 | 17 17 19 antara R. R. R. R. dha, R. - - Aho ! Shrutgyanam Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 0 dha. 16 14 0 0 42 dha. 0 B 10 16 gha. bhAsvatyAm / guruzIghrakhaNDAGkAntaracakram | 4 dha. 30 8 dha. | 2 42 81 39 39 dha. 3 4 R. R zukrazIghrakhaNDAntaracakram / 20 38 36 23 16 2 13 7 7 3 30 dha. 5 1 2 3 10 | 17 | 21 7 4 2 R. R. 4 5 6 saMkhyA 120 | 150 | 148 127 73 | khaNDA 2 21 54 73 antara R. dha. R. 4 6 R. R. R* zanizIghrakhaNDAntaracakram | 19 5 12 4 dha. dha. dha. R. R. R 8 4 R. 9 Aho! Shrutgyanam 7 saMkhyA R. dha. R. 7 khaNDA 4 antara saMkhyA khaNDA 4 antara R. dha. R. udAharaNa - madhyama bhauma 949 | 10 | 36 ko do sthAna meM sthApita kiyA, eka sthAna meM maMgalakA mandocca 800 yuta kiyA to 1749 / 10 / 36 hue, isameM 1200 kA bhAga diyA to zeSa maMgala kA mandakendra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| 549 / 10 / 36 huA, isameM 100 kA bhAga diyA to phalagata khaNDA 5 vAM milA pAcavAM gata khaNDA 11 hai, bhogya khaNDA ke abhAva se ehI antara huA, bhAga zeSa 49/10 // 36 ko antara 11 se guNA to 54056 / 36 hue isameM 100 kA bhAga dene se phala / 24 / 34 mile isako bhukta khaNDA 11 meM ghaTAne se mandaphala 5/35 / 26 huA, isako 17 se guNA to 91 / 2 / 22 / hue isameM 10 kA bhAga dene se labdha 930 14 mile isako, kendra chaH rAzi se nyUna hai isase dUsare jagaha rakkhe hue madhyama bhauma 949 / 10 / 36 meM ghaTAyA to manda spaSTa bhauma 939 / 40122 huA / mandaspaSTa bhauma ko do jagaha dhari eka jagaha isa 939 / 40 / 22 meM bhauma ke zIghra 83 / 7 / 43 ko ghaTAyA to bhaumakA zIghra kendra 856 / 32139 huA, isako 1200 meM ghaTAyA to 343 / 27/21 hue isameM 100 kA bhAga diyA to phala 3 milA tIsarA bhukta khaMDA 110 bhogya khaDA 133 ina donoM kA antara dhana 23 huA isase zeSa 43 / 27 / 21 ko guNA kiyA to 999 / 29 / 3 hue isameM 100 kA bhAga diyA to phala 9 / 59 / 41 mile isako bhukta khaMDA 110 meM yuta kiyA to zIghra phala 119 / 59 / 41 huA, zIghra kendra chaH rAzi se adhika hai isase dUsare jagahadhare hue mandaspaSTa 939 / 40 / 22 meM zIghraphala 119 / 59 / 41 ko yuta kiyA to saSTa bhauma 1059 / 40 / 3 huaa| isameM 100 kA bhAga dene se bhauma kI spaSTa rAzi Adi 10 // 18 / 6 / 2 huii| ___ madhyama budha 83 / 7 / 43 ko dosthAna meM sthApita karake eka sthAna meM budha ke mandocca 500 ko cuta kiyAto budha kA manda kendra 583 / 7 / 43 huA, isameM 100 kA bhAga dene se labdha 5 mile to pAMcavAM bhukta khaMDA 11 hai bhogya khaMDA ke abhAva se ehI antara huA isase zeSa 83 / 7 / 43 ko guNA to 914 / 24 / 53 hue isameM 100 kA bhAga dene se phala 9 / 8 / 39 / mile isa ko bhukta khaMDA 11 meM ghaTAyA to manda phala 1 / 51 / 21 huA, isa ko 7 se guNA Aho ! Shrutgyanam Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAkhatyAm / to 11 / 59 / 27 hue isa meM 20 kA mAga le ne se labdha 1 / 17 / 56 mile isa labdha ko, kendra chaH rAzi se nyUna hai ataH dUsare sthAna meM sthApita madhyama budha 83 / 743 meM ghaTAyA to manda spaSTa budha 81 / 49 / 47 huA / manda spaSTa ko do jagaha dhari eka jagaha isa 81 // 49 / 47 meM budha ke zIghra 78028 / 15 ko ghaTAnA cAhiye so nahIM ghaTatA isa se manda spaSTa meM 1200 ko yuta kiyA to 1289149 / 47 hue isa meM zIghra ghaTAyA to budha kA saghi kendra 501 / 21 / 32 huA isa meM 100 kA bhAga dene se labdha 5 mile zeSa 1 / 21 / 32 ko 3 se guNA to 4 / 4 / 36 hue isa meM 10. kA bhAga diyA to phala * milA isake pUrva phala 5 meM yuta karane se 5 hI rahe pAcavAM bhukta khaNDA 53 bhogya khaNDA 36 hai ina donoM kA antara RNa 17 huA, isase zeSa 4 / 4 / 36 ko guNA kiyAto 69 / 18 / 12 hue isa meM 100 kA bhAga dene se phala 0 / 4 / 35 mile isako bhukta khaNDA 53 meM ghaTAyAto zIghra phala 52 / 18 / 25 huA, kendra chaH rAzi se nyUna hai isa se dUsare jagaha dhare hue manda spaSTa 8149947 meM zIghra phala 52 // 18425 ko ghaTAyA to spaSTa budha 29 / 31 / 22 huA, isameM 100 kA bhAga dene se budha kI spaSTarAzi Adi / / / 49 huI // madhyama guru 672 / 33 / 30 ko do jagaha dhari ke eka jagaha guruke mandocca 600 ko yuta karane se 1272 / 33 / 30 hue isako 1200 se zeSita kiyA to vRhaspati kA manda kendra 72 / 33 / 30 huA, isameM 100 kA bhAga diyA to labdha * milA isase mukta khaNDA kA abhAva hai bhogya khaMDA11 hai ehI antara bhI hai, isase zeSa 72 / 33 / 30 ko guNA kiyAto 7681830 hue isa meM 100 kA bhAga dene se labdha 758.53 mile bhukta khaMDA ke abhAva se ehI manda phala huA Aho! Shrutgyanam Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 prahaspaSTAdhikAraH / isako 8 se guNA to 63 / 51 4 hue isa meM 10 kA bhAga dene se labdha 6 | 23 | 6 mile isa ko, kendra chaH rAzi se nyUna hone se dUsare jagaha ghare hue madhyama guru 672 / 33 / 30 meM ghaTAyA to manda spaSTa vRhaspati 666 / 10 / 24 huA, manda spaSTa ko do jagahadharake eka jagaha isa meM vRhaspati ke zIghra 83 / 7 43 ko ghaTAyA to vRhaspati kA zIghra kendra 583 / 2 / 41 huA, isa meM 100 kA bhAga diA to labdha 5 mile zeSa 83 / 2 / 41 ko 3 se guNA to 249018 3 hue isa maiM 100 kA bhAga diyA to labdha 2 mile isa ko pUrva ke labdha 5 meM yuta kiyA to 7 hue sAtavAM bhukta khaNDA 9 hai bhAgya khaNDA ke abhAva se ehI antara RNa huA, isase zeSa 49 / 8 / 3 ko guNA to 442 / 12 / 21 hue isa meM 100 kA bhAga dene se phala 4 / 25/19 mile isako mukta khaNDA 9 meM ghaTAyA to zI phala 4 / 34 / 41 huA, zIghra kendra ke chaH rAzi se nyUna hone se dUsare jagaha ghare hue manda spaSTa 666 | 10 | 24 meM zIghra phala 4 / 34 / 41 ko ghaTAyA to spaSTa guru 661 / 35 / 43. huA, isameM 100 kA bhAga dene se vRhaspati kI spaSTarAzi Adi 6 / 18 / 39 / 25 huI || madhyama zukra 83 7 43 ko do jagaha ghara ke eka jagaha isa meM zukra ke mandoca 900 ko yuta kiyA to zukra kA manda kendra 983 / 7 / 43 huA, isako 1200 meM ghaTAyA to 296 / 92 / 17 bace isa meM. 100 kA bhAga diyA to 2 mile dUsarA bhukta khaNDA 19 bhogya khaMDA 22 inadonoM ke antara dhana 3 se zeSa 16 / 12 / 17 ko guNA kiyA to 10 / 36 / 51 hue isa meM 100 kA bhAga dene se labdha 0 / 30 / 22 mile isa ko bhukta khaNDA 19 meM yukta kiyA to manda phala 19 / 30 / 22 huA, isako 3 se guNAto 18 / 11 / 1 Aho! Shrutgyanam Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 hue phira isameM 10 kA bhAga diyAto labdha 5 / 51 / 7 mile isako, kendra chaH rAzi se adhika hai isase dUsare jagaha dhare hue madhyama zukra 83 / 7 / 43 meM yuta kiyAto manda spaSTa zukra 88 | 58 / 50 huA, manda spaSTa ko do jagaha dhari ke eka jagaha isameM zukra ke zIghra 407 / 32 // 33 ko ghaTAne ke liye 1200 milA. yAto 1288 / 58 / 50 hue isameM zIghU ghaTAne se zeSa zukra kA zIghU kendra 881 / 26 / 17 huA, isako 1200 meM ghaTAyA to 318 / 33 / 43 bace aba isameM 100 kA bhAga diyAto labdha 3 mile tIsarA bhukta khaMDA 120 hai, aura bhogya khaNDA 150 hai, ina donoM kA antara dhana 30 huA, isase zeSa 18 / 33 / 43 ko guNAto 556 / 11 / 30 hue isameM 100 kA bhAga diyA to labdha 5 / 34 / 7 mile isako bhukta khaMDA 120 meM milAyA to zodhU phala 125 / 34 / 7 huA, zIghU kendra chaH rAzi se adhika hai ataH dUsare jagaha dhare hue manda spaSTa 88 / 18 / 50 meM zIghraphala 12 // 3417 ko yuta kiyA to spaSTa zukra 214 / 32 / 57 huA, isameM 100 kA mAga dene se zukra kI spaSTarAzi Adi / 4 / 31 / 46 huI / ___ madhyama zani 56 / 19 / 57 ko do jagaha dhara ke eka jagaha isameM zani kA mandocca 400 ko milAyA to zani kA manda kendra 156 / 59 / 97 huA, isameM 100 kA bhAga diyAto phala 4 mile cauthA bhukta khaMDA 19 hai ora bhogya 11 hai ina donoM kA antara RNa 8 huA, isase zeSa 56 / 19 / 57 ko guNA to 455 / 59 / 36 hue isameM 100 kA bhAga dene se labdha 4 / 33 / 36 mile isa ko mukta khaMDA 19 meM ghaTAne se manda phala 14 / 26 / 24 huA, isako 12 se guNAto 173 / 16 / 48 hue isameM 10 kA bhAga dene se labdha 2 / 19 41 mile isa labdhako, manda kendra chaH rAzi se nyUna hai ataH Aho ! Shrutgyanam Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTAdhikAraH / 97 dUsare jagaha meM ghare hue madhyama zani 56 / 50 57 meM vaTAyA to manda spaSTa zani 39 40 / 16 huA, isa manda spaSTa zani ko do jagaha ghari eka jagaha isa meM zani ke zIghra 83 | 1 | 43 ko ghaTAne lage so nahIM ghaTatA isase manda spaSTa meM 1200 ko yuta kiyA to 1239 / 40 / 16 hue, isameM zIghra 83 / 7 / 43 ko ghaTAyA to zani kA zIghrakendra 1956 / 32/33 huA, isako 1200 meM ghaTAyA to 43 / 27 / 27 / hue isameM 100 kA bhAga diyA to labdha * milA ataH bhukta khaMDA ke abhAva se bhogya khaNDA 10 hI antara dhana huA, isase zeSa 43 / 27 / 27 ko guNAto 434 / 34 / 30 hue isa meM 100 kA bhAga diyA to phala 42045 mile bhukta khaMDAke abhAvale 4 | 22|45 hI zIghra phala huA, kendra chaH rAzi se adhika hai ataH dUsarI jagaha ghare hue manda spaSTa zani 39 / 40 | 16 meM zIghraphala 4 / 20 / 45 ko ta kiyA to spaSTa zani 44 / 1 / 1 huA isa meM 100 kA bhAga dene se zanizcara kI spaSTa rAzi Adi 0 / 13 / 12 : 37 / // 4 // 5 // 6 // // 7 // 8 // / 9 // rAhu ketu spaSTa vidhiH-- grahaNaM vedahataM dazAptam dhruvAIyuktaM bhavatIha pAtaH / khakhAganetrAntarito mukhaM syAcAyuktaM sphuTa rAhu pucaH // 10 // sa0 TI0 - ahargaNaM dinagaNaM veda hataM caturbhirguNitaM dazAptaM dazabhirvibhAjitaM dhuvArddha yuktaM dhruvArDena sahitaM khakhAganetrAntarito mukhamiha pAtorAhurbhavati, cakrAI - 13 Aho! Shrutgyanam Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAkhatyAm / yuktaM rAhupucchaH ketuH syAt, zarAkRtibhirbhakto rAzyAdiko rAhuH ketuzca bhavati // 10 // "dhuvRndamaSTAhatamatradigbhilabdhaMdhruvaM yugdalitaM bhckraat| saMzodhite rAhurayaM pratIpAnnakSatrago pAtagatazca tahat" // 1 // ___ bhA0TI0-dinagaNa ko 4 se muNi ke usameM 10 kA bhAga dene se jo labdha mile usako pUrva ke lyAye hue dhruvA meM yukta karake usako 2700 meM ghaTAne se rAhu hotA hai, usameM 225 kA bhAga dene se rAhu kI rAzi Adika hotI haiM / rAhu meM canArddha 1350 ko yukta karane se ketu hotA hai / usameM 225 kA Aga dene se ketu kI rAzi Adi hotI haiM // 10 // udAharaNa-dinagaNa 27 ko 4 se guNA to 108 hue isameM 10 kA bhAga dene se labdha 10 / 48 / 0 mile isako rAhu ke dhruvA 51 30 / 25 / 39 ke Adhe 2565 / 12 / 49 meM yuta kiyA to 2576 / 0 / 49 hue isako 2700 meM ghaTAyA to rAhu 123459 / 11 huA, isameM 225 kA bhAga dene se rAhu kI rAzi Adi 0 / 16 / 39 / 47 huI, rAhu 123 // 59 / 11 meM cakrArddha 1350 ko yukta kiyA to ketu 1473 / 59 / 11 huA, isameM bhI 225 kA bhAga dene se ketu kI spaSTa rAzi Adi 6 / 16 / 39 / 47 huI // 10 // rAhu dinagaNa sAraNIyam / ekAdhaGkAni ( ekAI) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 dinagaNa 1 1 2 2 2 3 | 3 aMza 24 48 | 12 36 . 24 48, 12 36, kalA . . . . * * * * * vikalA Aho ! Shrutgyanam Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaar| dazAdyaGkAni ( dahAI ) / 2 . | * * " aMza kalA vika 0 zatAyaGkAni ( saikdd'aa)| dinagaNa 200 aMza kalA vikalA vidhiH grahANAMnakSatragatAdrAzigatakaraNarAzigatAnnakSatragatakaraNa bhAdiH kRtaghno'Gkahato grahastu rAzyAdirakairguNitaH kRtAptaH / bhAdirbhaved bhAdiSu rAzihAraH . zarAkRtI rAzimukhe zataJca // 11 // saM0 TI0-bhAdinakSatrAdiH kRtaghno'Gkahato navabhirvibhAjito rAzyAdiko bhavet , evaM rAzyAdiko grahoGkavabhirguNitaH kRtAptazcaturbhivibhAjito bhAdinakSatrAdi gatagraho bhavet tu bhAdiSu nakSatrAdiSu zarA. kRtI rAzihAraH, rAzimukhe zataJca-arthAt nakSatrAdiSu Aho! Shrutgyanam Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 . bhAsvatyAm / zaranetrakaraivibhAjite rAzyAdiko bhavati, rAzyAdiSu zatena vibhAjite rAzyAdiko bhavatIti // 11 // bhA0TI0-nakSatra gata graha kI spaSThI ko 4 se guNi ke usameM nava kA bhAga dene se phala rAzigata graha hotA hai, aura rAzi gata graha ko 9 se guNike usameM 4 kA bhAga dene se phala nakSatra gata graha hotA hai / nakSatra gata graha meM 225 kA bhAga dene se aura rAzi gata graha meM 100 kA bhAga dene se grahoM kI spaSTa rAzi Adika hotI haiM (pUrva kI spaSTI se kucha nyUnAdhika avazyameva hotA hai) / / 11 // udAharaNa-sphuTa sUrya 2004 4 / 45 ko 4 se guNA kiyA to 802 / 59 / 0 hue isa meM 9 kA bhAga dene se 89 13 / 13 / 20 hue phira isameM 100 kA bhAga dene se labdha spaSTa sUrya kI rAzi Adi 0 / 26 / 4 / 56 / 0 huI, sphuTa bhauma 1059 / 40 / 3 ko ha se guNA kiyA to 9537 / 0 / 27 hue isa meM 4 kA bhAga dene se labdha 2384 / 15 / 7 mile isa meM phira 225 kA bhAga diyA to labdha spaSTa bhauma kI rAzi Adi 10 / 17 / 56 / 0 huI, aise hI budha Adi ko bhI spaSTa karai / / 11 // madhyama gatiHraveH svarA khaM navatiH khamindoH kendre zataM mastamasaH khasiddhau / pAdonahagrAma ghanau khameghau tryAbdaukhasaptAvanijAdikAnAm // 12 // saM0TI0-raveH sUryasya svagakhaM, indozcandrasya navatiH khaM, kendre zataM bhUH, tamasaH rAhoH khasiddhau, Aho ! Shrutgyanam Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grhspssttaadhikaarH| 101 avanijAdikAnAM bhaumaudInAM pAdonadRg , rAmadhanau, khameghau tryAbdau khasaptau madhyamA bhuktirasti // 12 // bhA0TI0 - sUrya kI 7 / * candramA kI 90 / * kendra kI 100 / 1 rAhu kI 0 / 24 maMgala kI / / 45 budha kI 3 / 17 guru kI 0 / 17 zukra kI 3 / 17 zani kI 0 / 7 madhyama gatI hai // 12 // madhyama bhukti cakram / sU. caM. caM. ke. rA. | maM. vu. . 6 1 | 24 45 17 zIghra gatiHtrayoghanA vizvaibhAnalau ca trayoghanAH paJca nakhA guNAbdAH / kujAdi zIghrasya ca bhuktayaH syu ruktAH smRtIzairgaNita pravINaiH // 13 // saM0 TI0-smRtIzagaNita pravINaiH kujAdi maGgalAdi zIghrasya bhuktayazca trayodhanA, vizvaibhAnalau, trayo. ghanA, paJcanakhA, guNAbdAH syurityuktAH kathitAH // 13 // 'zanaizvarAcArya mahAsutAnAM zaindhrAgatiH syAtatrighanAkalAdyAH vizvASTirAmAzazijasya zaindhrI zukrasya zaindhrI shrpuurnndtraa"1|| bhA0TI0--dharma zAstra ke jJAtA gaNita meM kuzala aise Aho ! Shrutgyanam Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaastrtyaam| vidvAn loga mahala kI 3 / 17 budha kI 13 / 38 vRhaspati kI 3 / 17 zukra kI 51 20 zanizcara kI 3 / 17 zIghra gati kahA hai // 13 // zIghra gati cakram / - - 17 | 38 17 20 manda gati vidhiHghanAganAgatriravighna bhukti bhogyaahtaayaa khazatAptalabdham / Une tu khaNDA sahitAnyathonA __ manda sphuTAbhuktiriyaM kujaadeH||14|| __ saM0 TI0-bhaumAdi muktiH ghanAganAgaviravina bhogyahatAyA khazatAptalabdhaM tu khaNDA Une RNe sahitA, anyathA UnA iyaM kujAdemanda mukiH sphuTA // 14 // bhA0 TI0-- bhaumAdi grahoM ke madhyama gati ko kramazaH 17 / 7 / 8 / 3 / 12 se guNA karake phira manda khaNDA ke antara se guNA kara usameM 1000 ke bhAga se jo labdha milai usako khaNDA kA antara RNa hoya so madhyama gati meM yuta karane se aura khaMDA kA antara dhana hoya to madhyama gati meM hIna karane se manda spaSTa gati hotI hai // 14 // - udAharaNa- maGgala kA madhyamA bhukti 1 / 45 ko 17 se guNA to 29 / 45 huI, aise hI budha Adi kI gati guNaka se guNa Aho ! Shrutgyanam Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahaspaSTAdhikAraH / 103 ne para budha kI 22 / 59 vRhaspati kI 2 / 16 zukra kI la / 51 zanaizvara kI 1 / 24 huI / maMgala kI madhyamA bhukti guNaka se guNa ne para 29 / 49 huI hai, isako manda khaNDAntara RNa 11 se guNA to 327 / 15 hue isameM 1000 kA bhAga dene se labdha * 1 20 mile isako khaNDAntara RNa hai isase madhyama gati 1145 meM yuta kiyA to maMgala kI manda gati 2 / 4 / 38 ihu / aise hI budha kI 3 | 32 / 10 vRhaspati kI 0 / 19 / 30 zukra kI 3 / 19 / 14 zanizvara kI 0 / 7 / 40 manda spaSTha gati huI hai // 14 // bhaumAdInAM mandaspaSTagatiH / 11 8 1 1 25 30 21 43 54 12 m 1 ~50 50%. 22wxwx 0 15 30 49 58 51 36 48 48 12 o 24 43 3 29 24 4 56 19 m m 33 O 15 my w 36 3 3 8 11 1 1 39 50 38 21 42 18 48 4 46 13 55 O 3 12 51 8 19 40 48 0 16 35 24 31 12 12 48 48 1 3 21 28 59 16 3 10 12 15 18 21 23 16 Geng Yao 20 17 18 * 1 m 2 2 x . Loom no m 4 38 0 3 32 18 28 16 36 46 43 22 40 12 48 48 36 29 guru 3 30 O mandakha NDAntara bhauma Aho! Shrutgyanam budha zukra 44 15 40 55. zani 52 7 19 26 48 12 24 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / spaSTa gati vidhiHmanda sphuTA zIghra gatau vizodhyA prAgvat kRtaabhogygunnaacchtaaptaa| vahvalpa bhogya svamRNaM yathA syAd vakrAgatisyAd vipriitshuddhaa||15|| saM0 TI0-zIghra gatau manda sphuTA vizodhyA zIghra kendra gatirbhavati zIghra kendra gatau prAgavat pUrvavad bhogya guNAcchatAptA vahvalpa bhogyaM svamRNaM syAt zIghra kendra khaNDAntaraM dhanaM cattadA prApta phalaM manda gatau dhanaM, RNaM cedRNaM kartavyam / yadA vakra gatiH syAt tadAviparIta zodhyA vakrIgrahapara ghaTIsambhavaM RNaM kArya pUrva ghaTI sambhavaM dhanaM kArya gatiH syAt (spaSTabhuktiraMzAdikASTAdazabhirguNitA kalAdikA bhavati, nakSatrAnayanAtha rAzyAdikamaSTAdazabhissakaNyASTazataharellabdhamazvinyAdi nakSatrANi bhavanti zeSaM zatadvayena harellabdhanAtra gata pAdAH zeSaM gatagamya prakRtya triMzAMzakarAzeH kalAdikayA sphuTabhuktyA bhajelabdhAni gatagamya dinasamUhAnyavaziSTaM SaSTayAsaguNya tathaivAptA ghaTikAdikA bhavanti) // 15 // Aho ! Shrutgyanam Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 prahaspaSTAdhikAraH / "iSTanADIparApUrva muktinA SaSThibhAjitA / labdhAMzAdi dhanonaM syurgrahAstatkAlikAH sphuttaaH"||1|| bhA0 TI0-spaSTa manda gati ko zIghra gati meM ghaTAne se zIghrakenda gati hotI hai, isa zIghrakendra gati ko khaNDA ke antara se guNi ke 100 kA bhAga dene se jo phala milai usako aMtara dhana hoya to manda mukti meM yukta karane se RNa hoya to hIna karane se spaSTagati hotI hai / vakrI graha hoya to phala meM hI manda gati ko ghaTAne se spaSTa gAta hotI hai (zIghra kendra meM 5, 6, 7, yaha khaNDA milane para vakrI para dhyAna rakkhai aura jahAM zIghra. kendra ke paMcamAdi rAzi hoI vahAM kendragati ko 3 se guNA karake taba use zIghra khaMDAntara se guNA karake bhAjaka kA bhAga deva ) // 15 // udAharaNa- maMgala kI zIghragati 3 / 17 meM mandaspaSTa gati 2 / 4 / 38 ko ghaTAyA to maGgala kI zIghra kendragati 112 / 22 huI, isako khaMDA ke antara RNa 23 se guNA kiyA to 27144 / 26 hue isameM 100 kA bhAga dane se zIghraphala 0 / 16 / 39 mile, isako khaMDA ke antara dhana hone se mandagati 2 / 4 / 38 meM milAyA to maGgala kI spaSTagati 2 / 11 / 17 huI / budha kI zIghakendra gati 10 / 5 / 50 guru kI 3 / 1 / 30 zukrakI 2 / 4 / 46 zani kI 3 / / 20 zIghrakendra gati huI / budha kA zIghraphala OM zrIsaMvat 1968 zAkA 1833 vaizAkha sudi 13 vAra vRhaspati ke sUryodaya se iSTa 5 / 11 para spaSTa karanA hai, iSTa 5 / 11 ko sUrya kI gati 58 / 14 se guNA karake usameM 60 kA bhAga dene se phala 0 / 5 / 1 / 19 mile, isako spaSTa sUrya 0 / 26 / 51156 / 0 meM yuta kiyAto tatkAlika sUrya 0 / 26 / 56 / 5 / 19 huA | Aho ! Shrutgyanam Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106. bhAkhatyAm / zukra kA 0 / 37 / 26 huA / budha kI spaSTagati 1 / 42 / 59 guru kA 0 / 16 / 20 zani kA 0 / 18 / 16 zIghraphala 1 / 36 / 48 guru kI 0 / 33 / 30 / zukra kI 1 / 12/40 zani kI 0 | 26 / 36 huI ||15|| bhaumAdInAM zIghrakendragatiH / 11dha. 8dha. 3 dha. 3 R. 8RR 11R. mandakhaNDAntara 1 1 1 1 46 37 17 12 1 51 24 1 36 10 10 10 36 32 25 10 1 8 55 rom us 16 48 30 3 36 26 21 38 43 18 42 48 m 13 12 0 59 7 4 43 46 10 16 51 58 46 4 * 48 48 3 3 3 10 10 55 40 15 26 19 7 24 12 12 12 54 10 10 9 35 31 43 48 12 12 t 13 22 37 48 48 12 36 2 58 54 30 24 0 s 2 1 2 58 56 58 16 29 19 56 12 24 3 48 Moc w 33 36 Aho! Shrutgyanam bhauma budha vRhaspati zukra zani Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e% s* ?os 33.3g8?. ? 5. 21 5.95.suriegggies Hygifare: ? bhaumaspaSTagatiH / * * * * * * * * * Aho ! Shrutgyanam | 9 * * * * * * * * * * * * * * * * * * | | 36 ** = * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phax ) budhaspaSTagatiH / 4. 31.29%899 tara * * * * * * 333 33 gati - gati ** gati ** *** 8 | 4 | Aho ! Shrutgyanam Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahaspaSTAdhikAraH 109 maMdakha 27dha. 26dha. 18dha. 5dha. 23R. 17R. 17R. 19R. zI.khaM. anta DAMtara 11 R* maMda kha DAMtara V ET. 6 6 59 15 dha. 0 59 13 53 31 33 16 12 36 48 11 32 54 44 44 40 dha. 9 38 36 24 0 wo 44 53 6 9 41 6 0 46 3 8 0 33 47 16dha.14dha. 8. 2R. 1. R R* R 9R R. 31 12 45 3 27 50 26 56 12 49 28 55 48 12 56 0 41 15 51 52 53 33 40 16 7 48 12 ***** x m 41 5 O 21 12 13 27 59 37 58 48 42 om om 20 48 omas x20 30 13 0 30 4 1 200 1 34 4 28 48 0 6. 19 55 O 12 0 guruspaSTagatiH / COCO o 4 0 12 25 17 36 14 52 48 V U 48 0 14 26 24 O V S 0 31 13 33 46 48 0 17 10 45 48 36 36 11 15 24 4 59 * 51 19 19 50 24 O 24 48 9 1 36 48 0 17 18 57 0 5 12 40 56 31 58 20 O 22 36 24 33 21 36 57 da 0 22 6 48 1 36 48 17 16 18 48 57 43 O 12 whH 14 37 2 52 48 * xxx w & & & x 22 33 24 57 36 29 47 36 0 59 0 0 21 21 21 32 14 19 40 3 48 mort 37 0 20 52 48 d 2 13 19 19 32 32 45 9 Aho! Shrutgyanam 12 31 12 0 32 20 12 36 95 130m x 3 wi 36 0 31 45 37 7 gati 24 zIghrakhaNDa ntara gati gati 54 gati gati Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 | maMdakhaM), DAMtara 8 maMda khaM DAMtara bhAsvatyAm / 16dha. 14dha. 8dha. 2R. 13R. 7R. 7R. 9R. zI. khaM. anta V 0 dha. dha. 50 47 43 | 32 42 24 43 12 48 0 47 11 3 17 R. 14 24 dha. 7 12 a * 4 4 11 53 54 54 41 44 www5x0 39 26 4 52 7 38 Ov 0 43 29 4 45 3. 4 0 14 24 36 12 4 25 av 10 m 0 ma 4 27 21 36 29 26 57 31 0 32 da 15 57 21 15 54 48 48 0 14 28 24 48 4 26 37 12 SN C 4 4 3. 3 14 30 35 8 O 36 0 31 12 14 55 23 31 12 42. 39dha. 396 30dha. 2R 21 R 54R 73R zI.khaM . anta mv 20 3 O 3 52 52 52 39 18 18 49 05 O 3 50 35 14 0 1 57 4 42 46 31 8 12 24 zukraspaSTagati / mo 35 m 9 3 7 32 19 40 48 3 0 15 0 19 19 29 29 O 40 19 12 O 3 12 43 53 40 19 12 32 38 34 0 18 59 37 1 48 1 51 12 45 24 36 20 54 54 17 48 33 7 25 75 55 12 12 0 14 38 26 48 5 1 56 37 36 0 Aho! Shrutgyanam toms m 0 18 29 59 42 37 14 ra 34 24 30 0 13 5 w os x 5 m 39 50 24 56 o 19 33 36 48 29 21 51 7 36 29 29 2 24 1 27 6 18 33 12 gati 10 gati gati gati gati Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grhspssttaadhikaarH| 111 maMdakha 42dha. 395.39dha. 30dha. 2R. 21-54.737. zI.vaM. anta gati da - 0 / 12 / 48 10 shnispssttgtiH| 2. R R. 4R 4R zIghrakhaNDA ntara 20 gati * * * * . w HWA &MS 448. 24 / 24 / 24 Aho! Shrutgyanam Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 maMdakhaM | DAMtara dha. MY R. 8 . R. 10dha. 7dha. 46. 2R R. 4. 4. 4RR zI. khaM. anta o 25 46 23 31 * 0 0 20 17 USAWA 26 49 11 53 45 36 0 56 21 13 o 33 48 50 24 O 0 36 17 16 51 0mY 20 Gove 48 45 43 0 21 30 4 48 21 omm 9 14 33 33 16 41 8 35 30 16 29. 42 8 or gm 20 min 0 15 14 bhAsvatya'ma / 56 0 34 15 29 13 20 41 X 38 24 21 36 12 24 om from m 26 30 55 33 44 36 12 24 36 O 38 of co 34 4 10 59 45 2 24 MPS 50 24 0 ous m mom 50 mosms 39 45 vous 44 mo O 21 36 15 bn 4 59 2 24 05 Sa n 20 mm 46 46 33 0 36 36 36 33 45 45 36 36 m mr s o 15 15 us Aho! Shrutgyanam 25 mro - 20 59 2 4 0 5 18 45 45 54 54 54 45 16 16 16 55 38 40 7 55 55 55 12 24 48 12 12 12 12 46 33 45 36 0 14 14 14 gati gati gati gati bhA. vA. - jisa grahakA jo manda khaMDAntara hoya usake samAna manda spaSTagati ke cakra meM dekhane se manda spaSTagati milegI, aura zIghrakendra gati ke cakra meM dekhane se zIghrakendra gati milegI | manda khaMDAntara aura zIghra khaMDAntara ina donoM kA jahAM samAnatA pAvai vahAM spaSTagati ke cakra meM dekhane se spaSTa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahaspaSTAdhikAraH / 113 gati milaigI (antara dhana hai, yA RNa isakA bhI smaraNa rakaikha) spaSTamati ko 18 se guNane se kalAdi spaSTa gati hotI haiN| udAharaNa-maMgala kA manda khaMDAntara RNa 11 hai, isake samAna mandaspaSTa bhukti cakra meM dekhane se mandaspaSTa gati 2 / 4 / 3810 milI, aura isa antara ke samAna zIghrakendra gati ke cakra meM dekhane se zIghra kendra gati 1 / 12 / 21 / 54 huI, manda khaMDAMtara 11 hai, aura zIghra khaMDAMtara dhana 23 hai, ina donoM ke samAna koSTha meM dekhane se spaSTagati 221 / 16 / 44 / 13 / 12 milI, isako 18 se guNA karane para kalAdi spaSTa gata 42 / 23 / 5 / 15 / 57.36 huI / / sUyAdispaSTagraha cakram / sU. | caM. / maM. bu. | vR. zu. | za. rA. ke. graha / 6 / 2 / 017 rAzi 13 16 / 16 aMza 931 12 39 39 kalA 25 46 37 47 47 vikalA prativika. bhaumAdInAM cakrAdaparacakrAMrddhamAsasaMkhyA ca vakramArga dinAdi jJAnavidhayaH-- vizvAzvigandharvadazAGgamAsai zvakArddhacakraM kSitijAdiSahyam / SaDvahnayo dvAdaza tarkavANa vedAzvinaH saptarasAHkrameNa // 16 // Aho! Shrutgyanam Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / 114 svazIghrakendrasya ca maNDalArdhAt pUrvAparAvakragatAzca raasheH| SaSTyaSTi bhUpAGka guNAHkudasrA ckraaditHpraaprto'stgaasyaat||17|| evaM jJavagvo vasupaJcaSaDbhAt prAgUnakheTaH prtodhiko'kot||18|| saM0TI0-kSitijAdiSu vizvAzvigandharva dazAGgamAsaizcakAI cakramUhyam, cakraM dvAdazazatAni tadardha cakrAI bhaumasya zIghrakendro yadA pUrNacakraM bhavati tasmAt trayodase mAse cakAI jJAtavyam-evaM budhasya 2 guroH 7 bhRgoH 10 zaneH 6 mAse cakAI bhavati, vazIghrake. ndrasyaca maNDalArdhAtpUrvAparA SaDvanhayo dvAdazatarka vANavedAzvinaH saptarasAH krameNa vakragavAsarA bhavanti bhaumasya yasmin dineSaTzataM zIghrakendraM bhavati tadivasAt prAga SaTtriMzadinai mo vakra gatirbhavati, cakrAta parataH SaTtriMzadinairmArgago bhavati, etena bhaumasya vaRdinAni 72 budhasya 24 guroH 112 zukrasya 48 zaneH 134 // cakAditaH prAga parataH SaSTyaSTibhupAGka guNAkudasrAstagaH syAt, yasmin divase cakra dvAdazazataparimitaM bhavati tasmAt cakrAtprAgaSaSTidinaibhaumo'staH cakrAt Aho ! Shrutgyanam Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| parataHSaSTi dinairudayaH-evaM gatagamyadinAni sarveSAM jJeyaH maGgalasya 120 budhasya 32 jIvasya 32 zukrasya 78 mandasya 42 atra cakreNa bhaumejyazanInAM pazcAdastaH prAgudayaH, cakreNa budha zukrayoH prAgastaH pazcAdudayaH, evaM SaDbhAd cakrA d jJabhRgvorvasupaMcadinAni prAgastaH pazcA. dudayaH,yasmin dine SaTzata parimitaM cakraM bhavati tAdanAta prAga vasadinaiva'dhasyAstagaH AgAmi vasadinairudayaH zakra. sya SaTzata parimita cakrAt prAga paJcadinairastaH parataH paJcadinairudayaH, atra vudhazukrayozcakrAIna pazcAdastaM prAgudayaH, prAgUnakheTaH-arkAdUna grahaH prAgastaM yAti, a. kaudadhikaH parataH pazcAdastaM yAti gaNitAgatagraho yadi kherAzyAdibhiruno bhavati tadA tasya prAgastaM yo'dhikobhavati tasyapazcAdastaM yAti, astaM grahANAmadRzyatvaM dRshytvmudyH|| 16 // 17 // 18 // 'bhaumo gacchati vakrAtAM zucizarAGge vai svazIghronite tadvaccandra sutastrayodaza munau jIvo'riSaT parvate zukraH kheSurase khagaMzutanayo vahnIndu nAge punaH kauTilyaM pari hRtya puskalagatirmArgIbhavecchodhite" // 1 // ___ bhA0TI0-cakra 1200 ko aura cakrAI 600 ko kahate haiM, maGgalakA apane cakra se 13 veM mAsa meM budhakA 2 re vRhaspatikA 7 veM zukrakA 10 ve zanikA 6 3 mAsa meM cakrAI hotA hai, ca. Aho! Shrutgyanam Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116. bhAsvatyAm / kAIke pUrva bhaumAdika kramazaH 3 / 12156 / 24 / 67 dina vakrI hote haiM aura etanAhI etanAhI dina taka cakra ke bAda vakrI raha kara phira mArgI hote haiM, arthAt magala 72 dina, budha 24 dina, vRhaspati 112 dina, zukra 48 dina, zani 134 dina, taka vakrI rahate haiM, maMgala Adi apane 2 pUrNa cakra ke pahile kramazaH 60 / 16 / 16 / 39 / 21 dina asta hote haiM, aura etanAhI etanAhi dina cakra ke vAda asta rahike udaya hote haiM, arthAt maMgala 120 dina, budha 32 dina, bRhaspati 32 dina, zukra 78 dina, zani 42 dina, asta rahate haiN| maGgala vRhaspatizanizcara pazcima dizA meM asta hoke pUrva dizA meM udaya hote haiM, aura budha zukra pUrva dizA meM asta hoke pazcima dizA meM udaya hote haiN| cakrArddha ke pahile vudha 8 zukra 5 dina pazcima dizA meM asta aura etanAhI etanAhI dina cakra ke bAda asta rahike pUrva dizA meM udaya hote haiM, arthAt budha 16 dina, zukra 10 dina, asta rahate haiM, grahoM kA niyama kie hue aMza Aya jAvai vaha yadi sUrya kI rAzi aMzAdi se nyUna hoya to sUrya ke rAzyAdi ke pahale asta hoya, aura sUrya se grahakI rAzi Adi adhika hoya to sUrya kI rAzyAdika ke bAda graha asta hote haiM // 16 // 17 // 18 // bhImAdi grahANAM cakra cakrArddha vakra mArgavodhaka cakram / | maM. / bu. / vR. shu_| . graha | 26 / 4 / 14 / 20 / 12 | cakramAma bnggaanaar' .: 00 00 mAgI Aho ! Shrutgyanam Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prahaspaSTa dhikAraH / bhImAdInavikramAzavodhaka cakram / bu. vR. zu. za- graha 655 713 | 766 | 650 813 vakrAMza 545 487 434 550 381 mArgAMza bhA~mAdInAmastodaya vodhaka cakram maM. bu. bR. zu. za. 200 9 0 A. 0 16 o a w o s s 6 O vo 0 28 200 o ov 00 10 . v 16 18 . vw. 18 12 di. .. va . ) mA. 00. = mA. va. mA. di. graha pazcimAsta pUrvodaya } pUrvAsta va mA. pazcimodaya Aho! Shrutgyanam grahANAmastodayAMza jJAnavidhiHbhaumo'staM dahanagrahe khajaladesaumyo'rivedAguruH vyomASTairbhRgujo yamo ripurasaiH kendre svaghonite / labdhAstaM zazijastri pannagara se:kASThAripau bhArgavaH - 117 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 bhAsvatyAm / tasmin cakra vizodhite samudayaMyAnti dhruvaM khecarAH // 16 // saM.TI.-dahanagrahe bhaumo'staM khajalade saumyAMbudhaH, aviMdA guruH, vyomASTaibhRgujaH zukraH, ripu sairyamaH zaniH, tripannagarasaiH zazijo budhaH, kASThAripaubhArgavaH zuko labdhaH prApto'staM yAnti, etasminneva svazIghraM cakra 1200 zAMdhite khecarA grahAdhruvaM samudayaM yAnti, bhaumaH 93 budhaH 170 guruH 46 zukraH 80 zaniH 66 kendrAMzagate'staM maGgalaH 1107 budhaH 1030 guruH 1154 zukraH 1920 zani 1934 kendrAMzagate - udayaH bhaumejyazanInAM pazcAdastaH prAgudayaH jJazukrayoH prAgastaH pazcAdudayaH budhaH 683 zukraH 610 kendrAMze pazcAdastaH, budhaH 517 zukraH 590 kendrAMze prAgudayaH // 19 // - mA0 TI0 - maMgala 93 budha 170 vRhaspati 46 zukra 80 zani 66 kendrAMza hone para asta hote haiN| maMgala vRhaspattizani pazcima dizA meM asta hote haiM, aura budha zukra pUrvadizA meM asta hote haiM, isako cakra meM zodhane se mile aMzoM para maMgalabRhaspati-zani pUrvadizA meM udaya hote haiM, aura budha-zukra pazcima dizA meM udaya hote haiM arthAt maGgala 1107 budha 1030 bRhaspati 1154 zukra 1120 zani 1134 aMza para ukta dizA meM udaya hote haiM, aura budha 683 zukra 610 aMza para pazcima meM asta hote haiM, isako cakra se zodhe aMza para arthAt budha 517 zukra 590 aMza para pUrva meM udaya hota haiM / / 19 / / Aho! Shrutgyanam Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prhspssttaadhikaarH| bhaugAdInAmastodayAMzajJAnacakram / praDa pazcimAstAMza 7517 1154/5901134 pUrvAdayAMza | 800 pUrvAstAMza pazcimodayAMza agastyodayavidhiHpalaprabhA dvitrihatA khakhAGka yutA sphuTArkeNa samo yadi syAt / yAmye tadAsyAdudayo nizAnte muneragastyasya surAri hantuH // 20 // iti zrImacchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAM grhspssttaadhikaarshctuthH|| saM0 TI0-palaprabhA dvitrihatA dvAtriMzadguNitA khakhAGkayutA (punaraSTaguNitASaSTi vibhAjitA) yAmya sphuTArkeNa samo yadi syAt tadA nizAnte tatsamAna rAzyAdike surArihanturagastyasya munerudayaH syAt // 20 // (r)"palabhASTavadhona saMyutA gajazailAvasukhecarA lavA / *udAharaNa--zrIkAzIjI kI palabhA 5 / 45 ko 8 se guNA to 46. 0 hue isa ko do jagaha dhara ke eka jagaha ke aMka ko 78 meM hIna kiyA to agastya ke asta kA aMzA 32 mile, dUsare jagaha ko yuta kiyA to udaya ke aMza 144 hue, 32 aMza meM 30 kA bhAga dene se rAzi 1. aMza 2 para agastyajI kA asta aura 144 meM 30 kA mAga dene se rAzi 4 aMza 24 para agastyanI kA udaya spaSTa huaa|| Aho ! Shrutgyanam Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatyAm / iha tAvati bhAskare kramAd ghaTajo'stAdayaM ca gcchte"||1|| "candrazRGgonnatijJAnam mIne meSe gatazcandraH satataM dakSiNonnataH / anyeSUttara zRGgaM syAt samaM ca vRsskumbhyoH"||1|| bhA0 TI0-palabhAko 32 se guNi usa meM 900 ko milAve phira usako 8 se guNi 60 kA bhAga dene se aMzAdi phala milate hai, usameM 30 kA bhAga dene se jo rAzi Adi milai usake samAna mUryakI rAzi Adi hone para dakSiNa meM devatA ke zatruyoMke nAza karane vAle agastya munijI udaya hote haiM / ( ATha se guNi kara sATha kA bhAga lenA eha sUrya kI spaSThI se anuvartana kiyA jAtA hai| // 20 // udAharaNa-zrI kAzIjI kI palabhA 5 / 45 ko 32 se guNA kiyA to 184 / * hue isameM 800 ko milAyA to 10840 hue phira isako.8 se guNA to 8672 / * hue isameM 60 kA bhAga diyA to phala aMzAdi 144 / 32 mile, aMzA 144 meM 30 kA bhAga diyA to 4 / 24 / 32 hue, siMha rAzi ke 24 aMza 32 kalA para zrI 108agastya jI kA udaya spaSTa huA // 22 // iti zrIjyotiSIndramukuTa maNi zrIchatradhara sUrimUnunA gaNakamAtRprasAda viracitAyAM bhAsvatyAH chAtravodhinInAma TIkAyAM grahaspaSTAdhikArazcaturthaH / / 4 / / Aho ! Shrutgyanam Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripraznAdhikAraH / tripraznAdhikAraH / ayanAMza vidhiH zakendra kAlAtkhazarAbdhihInAt SaSTyAptazeSe hyayanAzakAH syu | ahargaNaM tairyutameva kuryAd bhaved dyuvRndaM dyunizoH pramANe // 1 // saM0 TI0 - khazarAbdhi hInAtsArddha caturazatai rahi tAccha kendra kAlAcchakendra samayAt SaSTyAptazeSe ayanAMzakAH syuH, tairayanAMza kairahargaNaM dinagaNaM yutaM militameva kuryyAd yunizoH pramANe dhuvRdaM dina rAtri mAna jJAnArtha sAyanAkhya dina gaNaM bhavet // 1 // 121 bhA0 TI0 - zAlivAhana ke vIte hue zAkA meM 450 ko ghaTAkara 60 kA bhAga denese ayanAMzA hotA hai / ahargaNa ko ayanAMzA meM yukta karane se dina rAtri kA pramANa jAnane ke liye sAyana dina gaNa hotA hai // 1 // udAharaNa--zAkA 1833 meM 450 ko ghaTAyA to 1383 hue, isameM 60 kA bhAga dene se ayanAMzA 23 / 3 huA / isako dina gaNa 27 meM yuta kiyA to sAyana dina gaNa 10 / 3 huA // 1 // 16 Aho! Shrutgyanam Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 bhAsvatyAm / caravidhi:-- ghuvRndato'gASTakubhirgajAmbudaiH svalpaMgataiSyottara dakSiNe tu / tataH kharAmaM kramazazca dadyAt sArddhaM saSaSTaM ca dalaM carArddham // 2 // saM0 TI0--ghuvRndataH sAyana dina gaNAd - agASTakubhirgatagamyaM kRtvA svalpaM grAhyaM saumyagola saMvandhi cara dalaM saumyaM bhavati, yadyagaSTi kubhyo'dhiko dina gaNo bhavati, tadAgASTa kubhirhInaM vidhAya - avaziSTaM gajAbdairgamyaM kRtvA svalpaM grAhyaM tatsaMvandhi cara dalaM bhavati, tataH kharAmAptaH kramazaH triMzat sArddhaM paJcacatvAriMzat saSaSTaM paJcatriMzacca dalaM paJcadazaM labdhaphalaM grAhyam, bhAga zeSaM bhogya khaNDakena guNitaM pUrvavat kharAmAptaM, bhuktakhaNDakeSu yuktaM yAmyottara samvandhi cara dalama jAtam // 2 // bhA0 TI0 -- sAyana dina gaNako 187 meM hIna karane se saumya zeSa hotA hai, yadi na ghaTai to dina gaNa meM 187 hIna karake usako 178 meM ghaTAne se yAmya zeSa hotA hai, saumya zeSa meM saumya zeSa aura sAyana dina gaNa meM se jo nyUna hoya Aho! Shrutgyanam Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 triprbhaadhikaarH| usameM, aura yAmya zeSa meM donoM zeSa meM se jo nyUna hoya usa meM 30 kA bhAga dene se krama se mukta khaMDa 45 / 35 / 15 hotA hai, zeSa ko bhogya khaNDA se guNA karake usameM 30 kA bhAga dene se jo labdha milai usa ke bhukta khaNDA meM hIna karane se cara hotA hai // 2 // udAharaNa -sAyana dinagaNa 5013 ko 187 meM ghaTAyA to saumya zeSa 136 / 67 bace saumya zeSa se sAyana dinagaNa alpa hai isase sAyana dina gaNa 503 meM 30 kA bhAga diyA to phala 1 milA pahilA gata khaMDA 45 huA, zeSa 2013 bace isa ko bhAgya khaMDA 35 se guNA to 701145 hue isameM 30 kA bhAga dene se phala 23 / 23 / 30 mile, isako bhukta khaNDA 45 meM milAyA to saumyacara 612330 huA, kalpita sAyana dina gaNa 2253 hai, yaha 187 meM nahIM ghaTatA isase dina gaNa meM 187 ko ghaTAyA to yAmya zeSa 38 / 3 bace, isako 178 meM ghaTAyA to zeSa 139 / 57 bace, donoM zeSoM meM pUrva zeSa 383 alpa hai, isameM 30 kA bhAga diyA to phala 1 milA pahilA gata khaMDA 45 huA zeSa 8 / 3 ko bhogya khaMDA 35 se guNA to 281145 hue isameM 30 kA bhAga dene se labdha 9 / 23 / 3* mile isako bhukta khaMDA 45 meM yukta karane se yAmyacara 54 / 23 / 30 huA // 2 // Aho! Shrutgyanam Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 bhAsvatyAm / carasAraNIyam / cA.dha. 1 2 3 4/5 zeSa cara zeSa " | 0 | 20 | B | 0 cara haa cara 30 aSa cara haamb FRIB TIPS | cara zaSa cara . zaSa cara | 2 | zeSa cara | zeSa rA - Aho! Shrutgyanam Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triprshnaadhikaarH| 125 bhASAvArtika-saumya zeSa aura sAyana dina gaNa meM jo nyUna hoya usake, tathA yAmya meM donoM zeSoM meM jo alpa hoya usake tulya cara sAraNI meM dekhana se jo cara spaSTa milai use eka sthAna meM likhe, phira zeSake dUsare aGka ko pahalA cara jisa koSTha kA hoya usa ke cAlana se guNA karane se jo hoya usa ko eka sthAna haTAkara pUrva cara meM yukta karane se spaSTa cara hotA hai| udAharaNa-dUsare zloka ke udAharaNa se saumya zeSa 136 / 57 hai, aura sAyana dinagaNa 503 hai, ina donoM meM sAyana dinagaNa alpa hai ataH isake tulya carasAraNI meM ( yahAM sAyana dina gaNa kA zeSa saMjJA kArya sAdhana ke liye hai ) dekhane se yAne sAyana dina gaNa ke prathama aMka 50 ke sAmane dekhane se 68020 mile, aura cAlana dhana 210 hai isase zeSa ke dUsare aMka 3 ko guNA to 3 / 30 hue isako eka sthAna haTAkara cara 68 / 20 meM yukta karane se spaSTacara 68 / 23 / 30 huaa| dina rAtrimAna natavidhayaHpalaprabhAghnaM zaraSaDyamAptam / paJcendutastat svamRNaM svagolAt / ahardalaM vyastamitonizAIm tayorgataiSyAntaritaM nataM ca // 3 // saM0 TI0-palaprabhAnaM cara zaraSaDyamAptaM phalaM tat paJcendutaH svamRNaM prakuryAt paJcadazamadhye saumya yAmyagolavAd dhanamRNaM kRtesati, ahardalaM dinAI bhavati tadviguNitaM dinamAnaM bhavati dinAI triMzanmadhye vyastaM Aho ! Shrutgyanam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 nizArddhaM bhavati tadviguNItaM rAtrimAnaM bhavati tatastayorgataiSyAntaritaM pUrva paranataM ca bhavati // 3 // bhA0 TI0 - cara ko palabhA se guNAkara usa meM 265 kA bhAga dene se jo phala milai vaha sUrya saumya gola meM hoya to 15 meM yukta aura yadi sUrya yAmyagola meM hoya to 11 meM hIna karane se dinArddha hotA hai, dinArddha ko dUnA karane se dinamAna hotA hai, dinArddha ko 30 meM ghaTAne se rAjyarddha hotA hai, aura rAjyarddha ko dUnA karane se rAtrimAna hotA hai, aura dinArddha rAjyarddha kA antara nata hAtA hai, vaha dinArddha adhika hoya to saumyanata, rAjyarddha adhika hoya to yAmyanata hotA hai ||3|| bhAsvatyAm / udAharaNa- cara 68 / 23 ko palabhA 1/45 se guNA to 393/12 hue isa meM 265 kA bhAga diyA to phala 1/29 mile sUrya saumya gola meM haiM isa se isako 15 meM yuta kiyA to dinArddha 16 / 29 huA isako do se guNA kiyA to dina mAna 3258 huA dinArddha 16 / 29 ko 30 meM ghaTAyA to rAtryarddhamAna 13/31 huA, isako dUnA kiyA to rAtrimAna 27 / 2 huA, dinArddha rAtryarddha kA antara karane se saumyanata 2 / 58 huA || 3 || prabhAvidhiH SaDnaM carArddha dazabhAga hInam yomye tu rAmAMzayutaM dazAptam / tadati hInAkSa viyukta yuktam bhAnorudag dakSiNataH prabhA syAt // 4 // Aho! Shrutgyanam Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripranAdhikAraH / saM0 TI0 - saumyaM carArddha SaD SaDguNItaM khadazabhAgahInaM dazamAMzai rahitaM dazAptaM tadakSimadhye 60 | 22hIne kRte bhAnoH sUryasyodaka madhyaprabhA bhavet tu SaDguNitaM carArddha svarAmAMzayutaM dazAptaM tadakSimadhye 58 | 22 yute kRte sUryasya dakSiNataH prabhA bhavet // 4 // *-- bhA0 TI0. cara ko 6 se guNi ke do jagaha dharai eka jagaha 10 kA bhAga dene se jo labdha milai usako dUsarI jagaha ghaTA phira usa meM daza kA bhAga dene se jo labdha milai usako 60/22 meM ghaTAne se saumya gola ke sUrya meM prabhA hotI hai aura yAmya gola meM cara ko 6 se guNA karake apane tRtI yAMza se yuta kareM phira usa meM 10 kA labdha milai usako 58 22 meM yuta hotI hai || 4 || bhAga dene se jo karane se prabhA 127 udAharaNa-cara 68 / 33 ko 6 se guNA to isako do jagaha rakkhe eka jagaha isameM saumya gola meM 10 0 kA bhAga diyA to labdha 41 / 2 mile isako 410 / 18 meM ghaTAyA to 369 / 16 bace isameM 10 se labdha 36 / 55 mile isako 60 22 meM hIna kiyA to saumyaprabhA dUsarI jagaha kA bhAga dene 23 / 27 huI / / 4 // chAyA zaGku ghaTI vidhayaH chAyAdazannA zatasaMyutA ca madhya prabhonA bhavatIha zaGkaH / Aho! Shrutgyanam 410 / 18 hue sUrya hai isase Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 bhAsvatyAm / zatAhatA hardalatastadAptamahargataiSyo ghaTikAdikAlaH // 5 // saM0 TI0 - dazannAdaza guNitA chAyA zatasaMyutA ca punaH madhyaprabhoneha zaGku rbhavati / ahardalaM dinA zatAhataM yajjAtaM tattadAptaM zakunA vibhAjitaM mahagataiSyoghaTikAdikAlo bhavati // 5 // mA0 TI0 - iSTa chAyA ke 10 se guNi ke usameM 100 ko yutakara ke phira usameM madhya prabhA ghaTAne se zaGka hotA hai / dinA rddha ko 100 se guANe ke usameM savarNita zaGku kA bhAga dene se phala gata bhogya ( madhyAhna ke pUrva gata madhyAhna ke bAda bhogya ) ghaTI hotI hai // 5 // udAharaNa - kalpita iSTa chAyA 10 hai, isako 10 se guNA kiyA to 100 hue isameM 100 milAyA to 200 hue, isameM prabhA 23 / 27 ko ghaTAyA to zaGku 176 / 33 huA / dinArddha 16 / 29 ko 100 se guNA to 1648 / 20 hue isako 60 se guNi ke savarNita kiyA to 98900 hue, isameM sajAtI zaGku 10593 kA bhAga diyA to ghaTI Adi | 20 huI // 5 // chAyA vidhiH khakhendu nimnAyudalA gataiSyanADyApta madhya prabhayAsametam / zatonitaM taddazabhirvibhaktam labdhAMgulAdyA bhavatIpsitAbhA // 6 // - Aho! Shrutgyanam Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripraznAdhikAraH / 129 sa. TI.-khakhendu nimnAcchataguNitAyudalAddinArdhAd gataiSyanADyAptaphalaM madhyaprabhayAsametaM zatonitaM zatahInaM yat tadazabhirvibhaktaM labdhAGgulAdyA -isitAbhA bhavati // 6 // bhA0 TI0-dinArddha ko 100 se guNi ke isameM bhukta yA bhogya ghaTI jo hoya usakA bhAga dene se jo phala milai usameM madhya prabhA ko yukta kara ke usa meM 100 ko ghaTAne se jo zeSa bace usameM daza kA bhAga dene se (ipsit) abhISTa chAyA hotI hai // 6 // udAharaNa-dinArddha 16 / 29 ko 100 se guNA to 1648 / 20 hue, isako sajAtI kiyA to 98900 hue isameM ghaTI 9 / 20 ke sajAtI pala 560 kA bhAga diyA to labdha 176133 mile (labdha 36 milatA hai parantu ghaTI 9 / 20 se kucha adhika hone se 33 hI ThIka hai) isameM madhya prabhA 23 / 27 yuta kiyA to 2000 hue, isameM 100 ko ghaTAyA to 1000 hue, isameM 10 kA bhAga dene se labdha iSTa chAyA 100 aMgulAdi huii||6|| laGkAvadhidakSiNAkSavidhiHlagnaM tu sUryodayataH prasAdhya svabhodayaissaura dinAnupAtAt / candrAzvinighnApalabhArditA ca laGkAvadhessyAdiha dakSiNokSaH // 7 // saM0 TI0-svabhodayaiH svadezamAnaiH sauradinAnupAtAt sUryodayataH lagnaM prasAdhya candrAzvininA, ekavi Aho! Shrutgyanam Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 bhAsvatyAm / zatiguNitA palabhA, arddhitA laGkAvagheriha dakSiNAkSaH syAt // 7 // bhA0 TI0 -- sAyana sUrya ke svadezamAna se anupAta se lagna ko spaSTakarai / ( anupAta se lagna banAvai isase yaha vidita huA ki isake Age kA 4 zloka kSepaka hai ) palabhA ko 21 se guNA karake usako AdhA karane se yahA~ laDakA ke avadhi se dakSiNAkSa hotA hai // 7 // udAharaNa - zrI kAzIjI kI palamA 5 / 45 ko 21 se guNA kiyA to 120 45 hue, isako AdhA kiyA to laMkA ke avadhikA dakSiNAkSadhruvA 60 / 22 / 20 huA ( thor3e dina se koI koI vidvAn kAzI kI palamA 5/40 mAnate haiM tisapakSa meM dakSiNAkSa 18/30 huA ) // 7 // lagnaspaSTavidhiH tatkAliko'rko'yana bhAgayuktaH tadbhogya bhAgairudayohataH svaH / khAgnyudhRtastadravibhogyakAlam vizodhayediSTaghaTIpalebhyaH // 8 // tadagrato rAzyudayAzca zeSa mazuddhahRt khAgniguNaM lavAdyam / zuddhapUrvairbhavanairajAdyaiyuktaM tanusyAdayanAMzahInam // 6 // www.y Aho! Shrutgyanam Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triprshnaadhikaarH| saM. TI-ayana bhAgayuktaH tat kAliko'rkaH tad bhogya bhAgaiva-udayohataH guNitaH tat khAgnyudhRto ravibhogya kAlaH syAt, bhogya kAlamiSTaghaTI palebhyo vizodhayet tadagrato rAzyudayAzca vizodhayeta zeSaM khAniguNitamazuddhahRtaM lavAdyamazuddha pUvairajAyairbhavanairyuktaM tato'yanAMzahIna tanuH syAt // 8 // 9 // (r) " bhogyato'lpeSTakAlAta kharAmAhatAt / ___ khodayAptAMzayum bhAskaraHsyAttanuH" // bhA. TI. jisa samaya kA lagna sAdhana karanA ho usa samaya kA sUrya spaSTa karake usa meM ayanAMza yuta karane se sAyana sUrya hotA hai, phira usa sAyana sUrya kI rAzi ko dUra karake aMzAdi ko 30 meM ghaTAne se bhogya aMza Adi hote haiM, phira jo sUrya * udAharaNa - zAkA 1833 vaizAkhazukla 13 vRhaspati ke dina sUrya ke udaya se zUnyaghaTI 48 pala para iSTalagnasAdhana karanA hai| cAlita sUrya / 26 / 50 / 42 hai, isa meM ayanAMza 23 / 3 nor3A to sApana sUrya 119053 / 42 hubhA, isa para se kahI huI rIti ke anusAra arthAt sAyana sUrya ke bhukta aMzaAdi ko 30 meM ghaTAyA to mogyAMza 10 / 6 / 18 huA, isako vRSa ke udaya 253 se guNA karake 30 ke bhAga se bhogyakAla 85 / 13 / 8 milA, isase palAtmaka iSTha kAla 48 nyUna hai isaliye isako 30 se guNA kiyA to 1440 huA isa meM sAyana sUrya ke vRSa rAzi ke udaya 253 kA bhAga diyA to aMzaAdi phala 5441330 mile isako sUrya 0 / 26 15042 meM yuta kiyA to spaSTa lagna 12 // 3212 huA / / Aho! Shrutgyanam Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 bhAsvatyAm / kI rAzi dUra kara dI thI usa rAzi ke apane deza ke udaya se una bhukta bhogya aMza Adi ko guNAkara ke usa meM 30 kA bhAga dene se mukta bhogyakAla hotA hai, phira iSTa kAla ke ghar3I ko palakara ke usameM ( bhukta) bhogyakAla ko ghaTAce ghaTAne se jo zeSa bacai usa meM sAyana sUrya ke rAzi ke bAda kI jetanI gazi ghaTai unako ghaTA deve phira aise ghaTAne se jo aMka zeSa rahe usako 30 se guNa ke usa meM azuddhodaya arthAt ghaTI huI rAziyoM ke Age kI jo rAzi ho usa ke mAna se bhAga devai usase jo aMza Adi phala mile usa meM, jisa rAzi ke mAna taka kA udaya iSTa pala meM ghaTA hoya usa rAzi kA meSa se jitanI saMkhyA hoya vaha saMkhyA ko rAzi ke sthAna meM yukta kare phira usameM ayanAMzA ghaTAne se spaSTa lagna hotA hai / ( jo bhukta lagna banAva to jisa rAzi ke mAna se guNA karai usa udaya se pichale udaya ko ghaTAve aura bAda pUrvavat kriyA karake aMzaAdi phala leke phala meM azuddha lagna rAzi ke asthAna para yukta kara usa rAzi ke saMkhyA meM se eka aMka kI saMkhyA ghaTA kara aMza Adi ko ghaTAvai phira zeSa meM ayanAMzA ko ghaTAne se spaSTa lagna hotA hai) // 8 // 9 // udAharaNa-saM0 1968 zAkA 1833 vaizAkha zukla 13 vRhaspati ke sUryodaya se iSTa ghar3I 5 pala 11 hai, isa samaya para laga sAdhanA hai, sUrya 0 / 26.64 / 57 isa meM ayanAMzA 23 / 3 ko yuta kiyA to sAyana sUrya 1 / 19 5757 huA, isake rAzivRSa ko alaga rakkha diyA bhukta aMzaAdikoM ko30 meM ghaTAyA to bhogyAMza Adi 2012 / 3 huA, isako vRSa ke udaya 253 se guNA kiyA to 2538 // 38139 hue isameM 30 kA bhAga diyA to bhogya kAla 84 / 37 / 17 huA, iSTa Aho ! Shrutgyanam Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triprshnaadhikaarH| 133 ghaTI 5 pala 11 ko 60 se guNi ke sajAtI kiyA to 319 hue isa meM bhogyakAla 84 / 37 17 ko ghaTAyA to 226 / 22 / 43 zeSa bace isameM isake Age kI rAzi mithuna kA udaya 304 nahIM ghaTatA isa se ukta zeSa 226122 / 43 ko 30 se guNA to 6799 / 21 / 30 / hue isa meM azuddha lagna mithuna ke udaya 304 kA bhAga diyA to labdha 2220 / 24 mile isameM zuddha lagna vRSa kI saMkhyA meSa se do huI isako yuta kiyA to 2 / 22.20 / 24 hue isa meM ayanAMza 23 / 3 ko ghaTAyA to spaSTa lagna 129 / 17.24 huA // 8 // 9 // ___ carakhaNDavidhiHdviguNA viSuvacchAyA ___ vibhajet kramazastridhA / sUryAhaH SaDguNairlabdham cara khaNDApalA bhavet / 10 // saM0 TI0-viSuvacchAyA palabhA dviguNitA tridhA sthApyA sUryAhaH SaDguNairdAdazapaJcadazaSaT trizadbhiH kramazaH vibhajet cara khaNDApalA bhavet // 10 // bhA0 TI0-palabhA ko 2 se guNA karake tIna jagaha dharai tInoM jagaha meM krama se 12 / 15 / 36 kA bhAga dene se phaLa cara khaNDA hotA hai / / 10 // udAharaNa-kAzI kI palamA 5 / 45 korase guNA to 19 // 30 hue isako sajAtI kiyA to 690 hue isako tIna jagaha rakkhA pahale jagaha 12 kA bhAga diyA to phala 57 milA, dUsare jagaha 15 kA mAga Aho! Shrutgyanam Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 bhAsvatyAm / diyA to 46 milA, tIsare jagaha 36 kA bhAga diyA to phala 19 milA, evaM kAzI kA cara khaNDA 57046 / 19 / huA // 10 // laGkAmAnaM tanmAnAtsvadezamAnavidhiH vazvakSa nandanandAkSi triradaM ca kramot kramAt / carakhaNDonitaM yuktaM vinADyo nADikAdayaH // 11 // saM0 TI0 - vastrarkSanandanandAkSitriradaM carakhaNDAbhiH kamot kramAdutiM yuktaM ca meSA dInAMvinADyo nADi kA dayo bhavanti // 11 // bhA0 TI0 - laMkA meM meSa kA 178 vRSa kA 299 mithuna kA 323 palamAna hai isakA viparIta karane se karkakA 323 siMha kA 299 kanyA kA 278 mAna hue, ina chaHvo ko utkrama yAne ulaTA karane se tulAdi chaH rAzi kA mAna hotA hai| meSa Adi tIna rAzi ke mAna meM cara khaNDA hIna karane se meSa Adi tIna rAzi kA svadeza mAna hotA hai aura yuta karane se karka Adi tIna rAzi kA svadeza mAna hotA hai usake ulaTA karane se tulA se mIna rAzi taka kI svadeza mAna hotA hai || 11|| udAharaNa - laMkA meM meSAdi tIna rAzi kA mAna 278 / 299 / 323 hai, isameM kAzI kA carakhaNDA hIna kiyA to meSAdi tIna rAzi kA svadezamAna 221|213|304 hue aura khaMDA yuta kiyA to karkAdi tIna rAzi kA mAna 242249 / 355 hue, isako vyuta krama karane se tulAdi kA mAna 339 / 345342 304 / 253 / 229 hue / / 11 / / Aho! Shrutgyanam Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triprshnaadhikaarH| 136 - 1. laGkodayarAzyudayaH meSa | 278 | mIna kAzyAMrAzyudayaH meSa / 221 / mIna vRSa / 299 / vRSa mithu. | 323 makara mithu. 304 makara karka 323 dhanuH karka 342 | dhanuSa siMha 299 | vRzci. siMha | vRzcika kanyA | 278 | tulA kanyA 335 / tulA iti zrIjyautiSIndramukuTamaNi zrIvachatradharamUri sUnunA gaNaka mAtR prasAdena viracitAyAM bhAsvatyAH chAtravodhinI nAma TIkAyAM tripraznAdhikAraH paJcamaH // 5 // Aho! Shrutgyanam Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 136 bhAsvatyAm / atha cndrgrhnnaadhikaarH| dviguNitaravAparvakAlasaMskAra tatkAlikarAhu spaSTazaravidhayaHdvighno raviH parvakRtAptayuto digbhistamo'STanadinaM dhruvADyam / tamo yutArkAt khakhabhAptasaumyam yAmyaM zaro'lpaH svdshaaNshhiinH||1|| saM0 TI0-hino raviH dviguNitasUryaH parvakRtAptayutaH tatkAliko'rko bhavati / dinaM dinagaNamaSTanaM digbhivibhAjitaM tamadhruvaka ADhyaM yuktaM ca tamorAhuHsyAta, a. didyutastama khakhabhAptaM saptaviMzatizatairvibhAjitaM phalaM saumyayAmyazaraH (ekena tribhiryAmyaH, dvAbhyAM zunyena saumyaH) khakhabhairbhakte saptaviMzatizatena gata gamyaM kRtvA yadalpaM bhavettadgrAhyaM svadazAMzenahInaH spaSTazaro bhavati // 1 // bhA. TI-spaSTa sUrya ke dUnA kara usameM parSAnta nAr3I kA caturthIza yuta karane se parvakAla saMskArita dviguNita sUrya hotA hai| dina gaNako 8 se guNi ke usameM 10 kA bhAga dene se jo kabdha milai baharAhu ke dhruvA meM yuta karane se rAhu hotA hai / parvakAla se saMskArita dviguNita sUrya meM rAhu ke yukta kara ke 2700 kA bhAga dene se phala (23 milaito) yAmya (02 / 4 milato) saumyazara hotA hai (jisa dizA kA zara hotA hai usI dizA kA grAsa hotA hai) zeSa ko 2700 meM hIna karane Aho! Shrutgyanam Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cndrgrhnnaadhikaarH| se jo zeSa vacai vaha aura pUrva zeSa ina donoM meM jo nyUna hoya usako apane dazAMza se hIna karane se spaSTazara hotA hai // 1 // udAharaNa-zrIsaMvat 1969 zAkA 1834 caitrazukla pUrNimA ke dina candra grahaNa kA sAdhana karate haiM / sUrya 2613 / 30 / 25 ko dunA kiyA to / 5227 / 0 / 60 huA, parvakAla 53 ghaTI 23 pala meM cAra kA bhAga diyA to labdha 13 / 2045 mile, isako dviguNita sUrya 5227 / 050 meM yuta kiyA to parvakAla saMskArita dvigaNita sUrya 5240 / 21 / 39 huaa| dinagaNa 353 ko 8 se guNA to 2824 hue isa meM 10 kA bhAga dene se phala 2-21240 mile isake rAhu ke dhruvA 5130 / 25 / 29 meM yuta kiyA to tatkAlika rAhu 5412 // 4939 huA / parva kAla saMskArita dvigu . NIta sUrya 5240 / 2135 hai isa meM rAhu 5412 / 49 / 39 ko yuta kiyA to rAhu yuta parva kAla saMskArita sUrya 10653 / 11 / 14 huA, isameM 2700 kA bhAga diyA to phala 3 mile isase yogya zara huA zeSa 2553 / 11 / 14 bace isako 2700 meM hIna kiyA to zeSa 146 / 18 / 46 bace ina dono zeSoM meM dUsarA zeSa 146 48146 nyUna hai ataH isameM isake dazamAMza 14 / 4 / 52 ko ghaTAyA to spaSTayAmya zara 132 / 7 / 54 huA // 1 // candra rAhu mAna grAsa vidhayaHmAnaM himAMzorgatiragnihInA dvignaM caturbhizcatamaH pramANam / tayogato'haMzaravarjitaM c| ___grAsaHsudhAMzoH sphuTaparvasandhau // 2 // 18 Aho ! Shrutgyanam Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 . bhAsva yAm / saM0 TI0-himAMzozcandrasyAgnihInA vahnirahitAga. tirhimAMzoH mAnaM bhavati, idaM dazagnaM digbhirguNitaM catubhirvibhAjitaM tama pramANaM rAhumAnaM bhavati tadyogato. 'I mAnayoryogAI zaravarjitaM ca sudhAMzoH candrasya sphuTaparvasandhau grAsaHsphuTaH spaSTaH syAt // 2 // "chAdayatyarkamindurvidhaM bhUbhibhA chAdakachAdyamAnaikyakhaNDaM kuru / taccharonaM bhavecchannametadyadA grAhya hInAvaziSTaM tu khacchannakam" // 1 // bhA0 TI0-candramA kI gati meM 3 ghaTAne se candramAna hotA hai / candramAna ko 10 se guNi ke usameM 4 kA bhAga dene se jo phala milai vaha tamomAna hotA hai / candra-rAhu mAna ke yoga ke Adhe meM zara ghaTAne se grAza hotA hai / (na ghaTai to grahaNa nahIM lagegA yaha jAnai ) // 2 // udAharaNa-candramA kI gati 102 meM 3 ko ghaTAyA to candramAna 99 huA / candramAna 99 ko 10 se guNo to 990 hue isameM 4 kA bhAga dene se phala tamomAna 247 / 30 huA / candramA ke mAna kA aura rAhu ke mAna kA yoga kiyA to 346 / 30 hue isa kA AdhA kiyA to yogArddha 1731 15 huA isa meM zara 132 / 7 / 54 ko ghaTAyA to grAsa. 41 / 7 / 6 huA // 2 // _ sthitya sparza-madhya mokSakAlavidhayaHsthityarddhamaGgAhatabhindukhaeDam khapaJcayukkhaNDaphalaM vimardam / Aho! Shrutgyanam Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 * cndrgrhnnaadhikaarH| hInaM dhanaM parvaNi zItarazmeH sparzo'thamuktizca tadiSTakAlaH // 3 // saM0 TI0-indukhaNDamekatrAGgahataM SaDguNitaM, anyatra khapaJca yuk khaNDavikhaNDitaM paJcAzad yuktena grAsena vibhAjitaM sthityaI bhavati taddinamAna hIna pUrNimA ghaTikAsu hInaM dhanaM sparza mokSa kAlau bhavataH, parva ghaTikAsu hIne kRte sati sparzakAlaH parvaghaTikAsu yute sati mokSa kAlo bhavati parva ghaTikaiva madhyakAla iti // 3 // bhA0 TI0 grAsa ke do jagaha dhara ke eka jagaha ke aMka ko 6 se guNi sajAtI kara levai phira dusare jagaha ghare hue aMka meM 50 ko yuta kari sajAtI karake isakA sajAtI Sad guNita grAsa meM bhAga dene se phala sthityada hotI hai / parvakAla meM sthityarddha ko ghaTAne se sparzakAla hotA hai, aura yukta karane se mokSakAla hotA hai, aura panti ke samAna madhyakAla hotA hai // 3 // udAharaNa-grAsa 41 / 7 / 6 hai, isako do jagaha rakkhe eka jagaha ke aMka ko 6 se guNA to 246 / 42 / 36 hue, isakA eka rAzi kiyA to 888156 hue, dUsare jagaha grAsa 41716 rakkhA hai isameM 50 ko yuta kiyA to 176 hue, isako sajAtI kiyA to 328026 hue isakA 888956 meM bhAga diyA to phala sthityarddha 2142 huI / parva kAla 53 / 23 meM sthityarddha 2 / 42 ko hIna kiyA to sparzakAla 50.41 huA, parva kAla meM sthityarddha ko yuta kiyA to mokSa kAla 563 huA parva kAla ke tulya 53 / 23 madhya kAla huA // 3 // Aho ! Shrutgyanam Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 bhAsvatyAma zarakRtividhi khakhenduvedAdhika bhAskarasya prAgavadbhacaprAptadizaH zarazca / tat khASTa bhAgasya kRtiH sudhAMzoyathA dizaM vyastamitaH kharAMzoH // 4 // saM0 TI0 - khakhendu vedAdhikabhAskarasya parvakAlasaMskAritaddina sUryasya prAgvat pUrvavat bhacakrAptadizaH zarazca tat khASTabhAgasya sudhAMzocandrasya yathA dizaM kRtiH, itaH kharAMzoHsUryasya vyastaM, candragrahaNe yAmyazare yAmyA saumyazare saumyAkRtiH, sUryagrahaNe yAmyazare saumyA saumyazare yAmyAkRtiriti // 4 // bhA0 TI0 - parvakAla se saMskArita dviguNita sUrya meM 4100 ko yuta karake usameM 2000 kA bhAga deke pUrvavat yAmya saumya dizA kA zara spaSTa kareM ( arthAt 2100 kA bhAga dene se labdha 1|3mile to yAmya zara, aura 80/2/4 miLe to saumya zara hotA hai| phira zeSa ko 2700 meM gata gamya karane se jo zeSa bace vaha aura pUrva zeSa inameM se jo nyUna hoya usake apane dazamAMza se hIna karane se spaSTazara hotA hai ) spaSTazara meM 80 kA bhAga dene se jo phala milai usakA kRti ( varga ) banAveM / candragrahaNa meM jisa dizA kA zera rahatA hai usI dizA kI kRti hotI hai, aura sUryagrahaNa meM yAmyazara meM saumya kRti aura saumyazara meM yAmyakRti hotI haiM // / 4 // Aho! Shrutgyanam Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candragrahaNAdhikAraH / 141 T udArahaNa-parvakAla se saMskArita dviguNita sUrya 1240/21 35 hai, isameM 4100 ko yuta kiyA to 9340 29 25 hue isa meM 2700 kA bhAga diyA to phala 3 mile isase yAmyazara huA zeSa 1240 / 29 35 ko 2100 meM hIna kiyA to zeSa 1459 / 38 / 25 bace ina donoM zeSoM meM pahalA zeSa nyUna hai ataH usameM usake dazamAMza 124 239 ko hIna kiyA to spaSTa yAmyazara 1916 / 19 / 26 huA / isameM 80 kA bhAga dene se phala 13/57 14 mile isakI kRti yAmya 194 | 37 huI || 4 || nata valanavidhI - madhyaM dinAt prAk paratazcasaumyam yAmyaM nataM syAdatha tat kRtizca / kRtyastu tulyAnyadizoH krameNa yogAntaraM vA valanaM ravIndoH // 5 // iti zrImacchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAM candragrahaNAdhikAraH SaSThaH / saM0 TI0 - sUryagrahaNe dinArddha madhyadinaM candragrahaNe dinamAnayutaM nizArddha parvakAlaH madhyadinAt madhyarAtreH zrAgsaumyaM parataH yAmyaM natam parvakAladinArdhayo rAjya yorvAntara kRte yadavaziSTaM tannataM syAt / parvakAlamadhyadina madhyarAtri tulyatAyAm natAbhAvaH / atha tat kRtizca natakRtiH pUrvakRti tulyAnyadizo krameNa yogAntaraM kAryam - ravIndoH sUrya somayoH yAmyasaumya valanaM syAt // 5 // Aho! Shrutgyanam Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 bhAsvatyAm / bhA0 TI0-madhya dina yA madhya rAtri ke pUrva kA parvakAla hoto saumya, para kA hoya to yAmya arthAt dinArddha, yA madhyarAtri meM parvakAla ghaTai to saumyanata hotA hai aura yadi parvakAla meM dinArddha yA madhyarAtri ghaTai to yAmyanata hotA hai / natakA kRti banAve yadi yaha kRti aura pUrvakRti ekadizA kI hoya to yoga karane se anya dizA kI hoya to gata gamya karane se sUryacandra kA valana hotA hai / / 5 / / udAharaNa - dinamAna 30|48 rAtrimAna 29 | 12 arddharAtri 14 36 hai; ditamAna 30|48 meM rAtrimAna kA AdhA 94 | 36 yuta kiyA to madhmarAtri 4524 huI, parvakAla 53 23 isake bAda kA hai isase parvakAla meM madhyarAtri mAna ko ghaTAyA to yAmyanata 7/50 huA isakI yAmyakRti 63 44 huI, pahale kI bhI yAmyakRti 194 / 37 dono ke eka dizA ke hone se yoga kiyA to yAmyavalana 258 / 21 huA // 5 // iti zrI jyotiSIndramukuTa maNi zrI chatradhara sUrinunA gaNakamAtRprasAda viracitAyAM bhAkhatyAH chAtrabodhinInAma TIkAyAM candragrahaNAdhikAraHSaSThaH || 6 || Aho! Shrutgyanam Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suurygrhnnaadhikaarH| 143 atha suurygrhnnaadhikaarH| lmvnvidhiH| natAd dazaghnA jinayuk natAptam tallamvanaM tena yutaM nataM ca / tatkhAGka ninona yutasya bhAnoH prAcIpratIcyozca shrHprsaadhyH||1|| saM0 TI0-pUrvAnIta prakAreNAnItaM nataM sthAnadvaye sthApyamekatradazannAnnatAta, anyatrajinayuk natAptaM caturvizati yutena natena prAptalabdhaM lamvanaM, evaM punaH punaH kRtesati sthiralaMvanaM bhavati, tat sthiralaMbanaM tenanataM yuta khAGkanaM parvAntasaMskRta hinna ravau saumyanatatvAt khAninnena natena hInaM yAmyanatatvAd yuktaM bhacakrAptAdikriyAbhiH prAcIpratIcyoH zaraH prasAdhyaH ceti // 1 // "tat khAGka ninnetu Rnne'dhike'kaadshtnaakRtyshcdeyaa| tatkhAGkahInAdatha cAhInAcchodhyaHzaro dRgguNitaM yadalpaH"1 bhA0 TI0- natako do jagaha dhara ke eka jagaha ke nata ko 10 se guNai usameM dUsare jagaha rakkhe hue nata meM 24 yukta kara ke bhAga devai to prathama lambana hotA hai, aba prathama lambana meM nata ko yutakarake do jagaha dhara kara eka jagaha 10 se guNA karake usameM dUsare jagaha 24 ko yuta karake bhAga dene se phala Aho ! Shrutgyanam Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 bhAsvatyAm / dvitIya lambana hogA aise hI dUsare vala na meM na ta ko yuta karake ukta kriyA karane se tRtIya valana hogA, phira jaba taka sthira laMbana na Avai taba saka se isI prakAra se sthira lambana banAne kA prayatna karatA rahai (jisake Age ukta kriyA karane se nyUnAdhika na hoya usako sthira lambana kahate haiM) sthira lambana meM nata yukta karake usako 90 se guNA karai guNanaphala ko sAmya nata hoya to parva kAla se saMskAri dvighnaravi meM hIna kare (na ghaTai to 5400 yuna karake ghaTAve ) yAmya nata hoya to yukta kara, phira pUrva candragrahaNa dhikAra ke prathama zloka ke anusAra zaraspaSTa kare, yaha zaraukta adhikAra ke kahe hue dizA kA hotA hai yahAM para prAcIpratIcI kA jo nAma liyA hai usakA sambandha vizeSa karake parilekhAdhikAra ke dUsare zloka se hai arthAt vahAM para isako spaSTa rIti se darzAyA jAyagA // 1 // udAharaNa-zrI saMvat 1968 zAkA 1833 kArtika vadi 30 ravi. vAra ke 4 ghaTI 16 pala para sUrya grahaNa sAdhate haiM / dinagaNa 191 parvAnta 4 / 16 sUrya 13-4 / 524 sUrya kI gati 29 aMtara 7 candra 137844 / 46 candramA kI gati 950 antara 5 dinArddha 14 / 8 hai| dinArddha 14 / 8 meM parvAnta 416 ko ghaTAyA to saumyanata 152 huA, isako do jagaha rakkhe eka jagaha ke aMka ko 10 se guNA kiyA to 9840 hue isako eka rAzi kI yA to bhAjya 5920 huA, dUsarI jagaha ke aMka meM 24 ko yuta kiyA to 33.52 hue isako sajAtI kiyA to bhAjaka 2032 huA, isa mAnaka kA mAjya 5920 meM bhAga dene se prathama lamvana 2054 huA, isa ko nata meM yakta karake pUrvavat kriyA karane se dvitIya 328 tRtIya 334 caturtha 3 / 35 paJcama lambana 335 hue, paJcama lambana caturtha lambana ke samAna hai, ataH caturtha Aho ! Shrutgyanam Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 candragrahaNAdhikAraH / lamvana sthira lambana huA, sthira laMvana meM nata 192 ko yuta kiyA to 13:27 hue phira isa ko 90 se guNA to 1210130 hue, sUrya 138452 / 4 ko dUnA kiyA to dviguNita sUrya 2069 / 448 huA, parva 4 / 16 meM 4 kA bhAga dene se phala 114 mile isako dviguNita sUrya 276944 / 8 meM milAyA to parvakAla saMskArita dviguNita sUrya 27701488 huA isameM pUrvanata hone se 90 se guNe hue sthira vana 121030 ko ghaTAyA to 1560 / 18 / 8 bace isameM 2700 kA bhAga diyA to phala0 saumyazara huA, zeSa 1510 / 18 / 8 ko hara 2700 meM ghaTAyA to zeSa 1139142 / 52 bace ina donoM zeSoM meM dUsarA zeSa nyUna hai ata: isameM isake dazamAMza 193 / 18 / 11 ko ghaTAyA to saumyabhara 102543 / 41 huA // 1 // natiLambanasya radausaMskArasUryamAnavidhi:pRthak zatAMzAdhikarudrabhakta stadanayogAntarito nati: syAt / tallamvanaM digguNitaM guNAptam hInaM dhanaM prAkparayoH khraaNshoH||2|| tatastamaH saMprayutAccharazca zarAvanatyAntarayuk sphuTaH syAt / mAnaM rave gyayutAGganandA . tadrAhako'dhaHsthita evacandraH // 3 // saM0 TI0-sazaraH pRthak sthAnadvaye sthApya ekatra zatAMzAdhikarudrabhakto'nyatra phalaM tadakSayogAntaritaH, yadA Aho! Shrutgyanam Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *r bhAkhatyAm / yAmya phalaM tadA yogaH yadA saumya phalaM tadAntarito natiH syAt, pUrvAnittasthiralamvanaM digguNitaM guNAptaM prAk parayoH saumyayAmyayoH kharAMzoH hInaM dhanaM saumyanate hInaM yAmyate dhanaM kAryam / tatastamaH saMprayutAt parvakAlasaMskAritadvighnabhAskarAccharaH sAdhyaH ( sa ca zUnyena bhyAM ca saumyaH, ekena tribhiyamyaH) zarAvanatyAntarayuk zarAvanatyorekadizo yogaH bhinnadizorantarakRte sphuTa: syAt / bhogyayutAGganandAravermAnaM tadrAhakoSaH sthitaevacandraH // 2 // 3 // bhA0 TI0-zara ko do jagaha dharake eka jagaha ke aMka meM 100 kA bhAga dene se jo phala miLe usameM 11 yukta karake usakA dUsare jagaha ghare hue aMka meM bhAga dene se jo phala mile usako "tadakSa" meM hIna yuta karane se nati hotI hai| sthira laMvana ko 19 se guNike usameM 3 kA bhAga dene se jo phala milai usako saumyanata hoya to parvakAla saMskArita dvighna ravi meM hIna yAmyanata hoya to yukta karai, phira usameM usa dina ke rAhu ke spaSTa karake yuta karane se sUryayukta rAhu hotA hai| sUryayukta rAhu se spaSTa zara pUrva ko kahI huI rIti se banAvai / sUrya ke khaNDAtara ko 96 meM yukta karane se sUrya kA mAna hotA hai, Age kahe hue prakAra se candramAna Adi banAkara grAsa spaSTa karai ( mAna yoga ke Adhe meM zara na ghaTai to jAne grahaNa na lagegA ) // 2 // 3 // udAharaNa -- zara 1025 43 | 41 ko do jagaha rakkhe eka Aho! Shrutgyanam Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryagrahaNAdhikAraH / 147 jagaha isameM 100 kA bhAga diyA to phala 10 / 15 mile isameM 19 ko milAyA to 21 / 15 hue isakA dUsare jagaha rakkhe hue 1025 / 4 / 41 meM bhAga diyA to saumyaphala 4816 mile isako "tadakSa " 6022 meM haoNna kiyA tA saumya nati 126 huI, sthira laMvana 3 / 35 ko 10 se guNA kiyA to 3050 hue isameM 3 kA bhAga diyA to phala 11 / 57 mile, isako saumyanata hone se parvakAla saMskArita dvinna sUrya 2072 / 48 / 8 meM ghaTAyA to 2058 / 518 hue, jhAmeM spaSTarAhu 5283 / 14 / 39 ko yuta kiyA to sUrya yuta. rAhu 804225 // 47. huaa| isameM 2700 kA bhAga dene se phala saubhyazararahuA, zeSa 2642247 ko hara 2700 meM ghaTAyA to zeSa 575413 bace pUrva zeSa se yaha zeSa alpa hai isase isako apane dazAMza 5147 se hIna kiyA to saumyazara 52 / 7 / 12 huA / nAti ke aura zara ke eka dizA kA hone se donoM kA yoga kiyA to spaSTazara 14 / 13 / 12 huA / sUrya ke khaNDAntara 9 ko 96 meM milAyA to sUrya mAna 103 huA, aura candrabhukti 85 meM 3 hIna kiyA to candramAna 2 huaa| ina donoM mAnoM kA yoga kiyA to mAnayoga 195 huA, isako AdhA kiyA to mAna yogArddha 9730 huA, isameM spaSTazara 6413.12 ko ghaTAyA lo grAsa. 33 / 16 / 48 huA // 2 // 3 // sthitividhiHgrAsAccaturnAt savituH kharAma grAsaikyalabdhaM sthitimadanArddham / itIhasUrya grahaNe vizeSaH zeSastu candragrahavad vicintyH||4|| iti zrImacchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAM sUryagrahaNAdhikAra saptamaH // 7 // Aho ! Shrutgyanam Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 bhAsvatyAma saM0 TI0-savituHsUryasya caturmAd grAsAt kharAmagrAsaikyalabdhaM sthitimardanAIm (pUrvAnItagrAsaH sthAnadvaye sthApya ekatracaturbhirguNito'nyatra triMzadyuktena vibhAjitaM sthityarddha tat sthAnadvaye sthApyamekatra dazanamanyatra caturvizaniyuktena bhaktaM pUrvAnItasthityarddhaM yuktaM jAtaM spaSTa sthityarddham ) sUryagrahaNe itIha vizeSaH zeSastu candragrahaNavat vicintyaH // 4 // pA0 TI0-grAsa ko do sthAna meM sthApita karake eka sthAna ke aMka ko 4 se guNA karai dvitIya sthAna ke aMka meM 30 ko yukta karake cAra se guNe hue guNana phala meM bhAga dene se labdha sthiti mardanAI hotI hai, (isako do sthAna meM ghara ke eka sthAna ke aMka ko 10 se guNai dUsare sthAna ke aMka meM 24 ko yukta kara ke 10 se guNe hue sthityaH ke guNanaphala meM bhAga dene se jo phala mile usako pUrva ke sthityarddha meM yukta karane se spaSTa sthityarda hotI hai) yahA~ sUryagrahAdhikAra meM ehI etanA vizeSa kahA hai zeSa candra grahaNa ke samAna jAne // 4 // udAharaNa-pAsa 33 / 16 / 48 ko do jagaha rakkhe eka jagaha ke aMka ko 4 se guNA to 153.7 // 12 hue, dUsare sthAna meM rakkhe huye aMka 23 / 16 / 48 meM 30 ko yukta kiyA to 63 / 1648 hue isakA cAra se guNe hue grAsa 133 / 7 / 12 meM bhAga diyA to phala sthisyarddha 216. huI, sthityarddha ko do nagaha dhara ke eka jagaha ke sthitimardanArddha za6 ko 10 se guNA kiyA to 290 hue, dUsare magaha dhare hue sthitimardanArddha za6 meM 24 ko yuta kiyA to 26 / 6 hue isakA daza se guNI huI sthitimardanAI Aho! Shrutgyanam Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cndrgrhnnaadhikaarH| 149 meM mAga diyA to labdha 4 mile isako sthitimardanArddha 2.6 meM yuta kiyA to spaSTa sthityarddha 2154 huii| isa sthityarddha 2 / 54 ko parva kAla 4 / 16 meM hIna kiyA to sparza kAla 1.22 huA, sthityarddha 254 ko parva kAla 416 meM yukta kiyA to mokSakAla 10 huA, parva kAla ke samAna madhya kAla 4 / 16 huA / pUrvAnIta parvakAla saMskArita dvinna sUrya 277014818 hai, isameM 4100 ko yuta kiyA to 68701488 hue isa meM 2700 kA bhAga diyA to phala saumya pAra kA sUcaka ra mile, zeSa 147048 / 8 ko 2700 meM hIna kiyA to zeSa 1229 / 1252 bace, pUrva zeSa se yaha dUsarA zeSa nyUna hai isase isa meM isake dazamAMza 192 / 1 / 19 ko hIna kiyA to saumya zara 1906 / 16 / 41 huA, isameM 80 kA bhAga diyA to labdha 13 / 49 mile isakA yAmya kRti 19054 huI, aura saumyanata 52 isakI saumya kRti 721 huI, donoM kRti bhinna bhinna dizA kI haiM isase antara kiyA to yAmya balana 9333 huA // . iti zrIjyautiSIndra mukuTamaNi zrI6chatradhara sUri sUnunA gaNaka mAtRprasAdena viracitAyAM bhAsvatyAM chAtravodhinI nAma TIkAyAM sUryagrahaNAdhikAraH saptamaH // 7 // Aho! Shrutgyanam Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 bhAsvatyAm / atha parilekhAdhikAraH / zarAderaGgulAdi mAnavidhiHmAnaM zarAdesvanatasya paJcabhAgonadik zeSahatAGgulAdyAH / candrArkamAnAgulasaMguNA sA khakhAgabhaktA valanAGgulAni // 1 // saM0 TI0-khanatasya paJcabhAgona dikzeSo haraH bhAjakaH syAt, zarAdeH zeSahRtAGgulAdyAH mAnaM syAt, candrArkamAnAGgula saMguNA sA khakhAgabhaktA valanAGgulAni bhaveyuH // 1 // "grAhyonakhaNDArasa saMguNAccakhapaJca yukkhaNDa phalaMvimardam / hInaMdhanaM pavaNicandrabhAnornimIlakonmilana kaubhavetAm " // " sphuTa tidhyAvasAne tu madhyagrahaNamAdizet / sthityarddhanADikAhIne grAsaM mokSaM tu saMyute // 1 // nimIlanonmIlanAdye bhavatAM saphala grahe / tadvadeva ca mardArddha nADikAhanizaM yutamiti" // 2 // bhA0 TI0 - nata ke pazcamAMza ko 10 meM hIna karane se hara ( bhajaka) hotA hai, isakA candra grahaNa meM zara-candramAna - rAhumAna aura grAsa meM bhAga dene se, aura sUrya grahaNa meM zara- sUryamAna candramAna aura grAsa meM bhAga dene se zarAdikoM Aho! Shrutgyanam Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parilekhAdhikAraH / kA agulAdika mAna hotA hai / sUrya grahaNa meM valana kA mUrya ke mAnAMgula se aura candra grahaNa meM candramA ke mAnAMgula se gomUtrikA kI rIti se guNi ke usameM 700 kA bhAga dene se aMgulAdi valana hotA hai // 1 // udAharaNa-candra grahaNa meM nata 7 / 59 hai, isameM 5 kA bhAga diyA to labdha 1 / 36 mile isako 10 meM hIna kiyA to hara 24 huA / zara 132 / 7 hai, isako sajAtI kiyA to 7927 hue isameM sajAtI hara 504 kA bhAga diyA to candramAna kA aMgula Adi 15649 mAna huA / candramAna 99 / 0 hai, isako sajAtI kiyA to 5940 hue isameM sajAtI hara 504 kA bhAga diyA to candramAna kA aMgula Adi 11147 mAna huA / rAhumAna 247 / 30 hai, isako sajAtI kiyA to 14890 hue isameM sajAtI hara 504 kA bhAga diyA to rAhumAna kA aMgulaAdi 29 / 28 mAna huA / prAsa 417 hai, isako sajAtI kiyA to 2467 hue isameM sajAtI hara 504 kA bhAga diyA to grAsa kA aMgulaAdi 4 / 53 mAna huA, valana 258021 ko candramA ke mAna aMguru 19647 se guNA kiyA to 344147 hue, isa meM 700 kA bhAga diyA to phala aMgulAdi valana 4.21 huaa| sUrya grahaNa meM nata 9 / 92 hai, isakA paMcamAMza 158 hotA hai isako 10 meM hIna kiyA to hara 8 / 2 / huA / zara 64 / 13 hai, isako sajAtI kiyA to 3853 hue isa meM sajAtI hara 482 kA bhAga diyA to zara kA aMgula Adi 7/69 mAna huA sUryamAna 103 / 0 hai, isako sanAtI kiyA 6180 hue isameM sanAtI hara 482 kA bhAga diyA to sUrya kA aMgula Adi 12!49 mAna huA / candramAna 92 / 0 hai, isako sajAtI kiyA to 5520 hue Aho ! Shrutgyanam Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 bhAkhalyAm / isameM sanAtI hara 482 kA bhAga diyA to candramAna aMgula Adi 11 // 27 huA / grAsa 33617 hai, isako sajAtI kiyA to 1997 hue isa meM sanAtI hara 482 kA bhAga diyA to grAsa kA agulAdi 418 mAna huaa| balana 93 / 33 hai, isako sUrya ke mAna aMgula 12149 se guNA to 1999 / 30 hue isameM 700 kA bhAga diyA to balana kA aMgula Adi 1143 mAna huA // 1 // palanadAnavidhi:candrArkayordiksamamaNDalasya savyApasavye vlnaaysuutre| madhyAdudagdakSiNataH zarAntAt tamorcasUtreNa rabIndukhaeDaH // 2 // saM0 TI0-rabIndukhaNDaH madhyAdudagdakSiNataH candrAyodiksamamaNDalasyAgrasUtre savyApasavyena valanaM deyaM, zilAtale bhUmau vA maNDalaM kRtvA kendramadhye dakSiNottararekhAM kuyotU tandumaNDale pUrvabhAgarasaumyaH pazcimabhAgo yAmyaH, arkamaNDale rekhApazcimabhAgassaumyaH rekhA pUrvabhAgo yAmyaH, yadicandrasya saumyazarastadottare valanadAnaM yadi yAmyazarastadAdakSiNe valanadAnaM, yadi sUryasya saumya zarastatAdiksamamaNDalAduttarabhAge valanadAnaM yadi yAmyazarastadAdiksamamaNDalAdakSiNebhAge valanadAnaM deyaM tatazcandrasya sUryasya vA maNDalamadhyAdvalanamArgeNa zarADa Aho ! Shrutgyanam Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parilekhAdhikAraH 153 lAnidaghAta, yatra zarAntAttamorddha zarasyAntastatra rAhormadhyAntaH (rAhuzabdena chAdaka grahaNaM jJeyam) rAhormadhye mAnAMgulAI dhRtvA sUtraM bhrAmayet tena sUtreNa candrasya yAvatyaGgulAnyAcchAdyante tAvanti grAsAgulAni vAcyA'nIti, yatra sUryagrahe zarasyAntastatra candrasya madhyAntaH tasmin candramadhye mAnAgulAI dhRtvA sUtraM bhrAmayet tenArkasya yAvatyaGgulAni chAdyante tAvanti grAsAgulAni vAdhyAnIti, tato valanadAnaM yadi yAmyavalanaM saumyazarastadA pazcimAbhimukhe valanaM deyaM, yatra saumya - valanaM yAmya zarastatra pUrvAbhimukhe valanaM deyaM, sUryagrahaNe viparItaM jJAtavyamiti // 2 // "zaravalanayoH syAtAmeka rAzau yadA zazI / valanaM hi tadA pUrva bhinne jAtau tu pazcime" // 1 // bhA0 TI0 - candramA yA sUrya ke mAnaikya khaNDako maNDala karake kendrake madhya meM uttara dakSiNa rekhA kare, candramaNDala ke pUrva bhAga saumya pazcima bhAga yAmya, aura sUrya maNDala meM pazcima bhAga saumya pUrva bhAga yAmya saMjJaka hotA hai / candra kA yA sUrya kA saumyazara hoya to uttara balanadAna yaumya zara hoya to dakSiNa valanadAna kare, jahAM para zarakA aMta hotA hai vahAM rAhu (chAdaka) kA madhyAnta hotA hai, rAhu ke madhya meM mAnAlArDa ghara ke sUtra ko bhramAve usa se candramA kA jevane aMgula Dha~ke utane grAsake aMgula kahai, sUrya grahaNa meM jahAM zarakA 20 Aho! Shrutgyanam Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 bhAsvatyAm / aMta hotA hai vA~ candramA kA madhyAnta hotA hai tisa candramA ke madhya meM mAnAGgulArddha dhara ke sUtra ko bhramAve usase sUrya ke jetane aMgula ke utane grAsa ke aMgula kahai, candra grahaNa meM yadi calana dakSiNa kA aura zara uttara kA hoya to pazcima valana ko deve, yadi ghalana uttara kA aura zara dakSiNa kA hoya to pUrvameM ghalana ko deve sUrya grahaNa meM isase viparIta arthAt yadi vahana dakSiNa kA aura zara uttara kA hoya to pUrva meM valana ko deve yadi vaLana uttara kA ghara dakSiNa kA hoya to pazcima meM balara ko deve // 2 // ___ candrasUrpayormAnAGgulaspaSTa karaNavidhiHsthityaInimnai rasavedabhaktai mAnAmulaiH prAparatastadanAt / sparzotha muktizca tadiSTa kAlA dindugrahe'rka grahaNe pratIpAt // 3 // saM TI0-candramAnAmulAni sUryamAnAG gulAni ca sthityaInimnai rasavedabhaktairlabdhAni sparza mokSAGgulA. ni syuH, atha sparzo'muktizca tadanAt prAgparataH dAtavyAnIti, valanAmAt sparze pUrvabhAge dAtavyAni mokSAgulAni parataHpazcimabhAge dAtavyAnIti tadiSTakAlAdindu grahe tatpUrvokta sparzakAlo vA mokSa. kAlo jJAnatavyaH, arkagrahaNe pratIpAt pazcimabhAge spazakAlaH pUrvabhAge mokSa kAla iti // 3 // Aho ! Shrutgyanam Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prilekhaadhikaarH| 155 "grAsaM nakhahataM kRtvA vivamAnena bhajitam / labdhaM viMzopakA jJeyA grahaNe sUryacandrayoH" // 1 // "dhUmraH kRSNaH piGgalo'lpArdhasarva grastazcandro'stu kRSNaH sdaiv"| +"sthAna traye sthApya kalegatAbdA *udAharaNa- candramA kA grAsa 41 / 7 / 38 ko 20 se guNA kiyA to 822 / 33 / 40 hue isa meM vimba 99 kA bhAga diyA to labdha 8 viMzopakA huaa| sUrya kA pAsa 33 / 16 / / 8 ko 20 se guNA to 66536 hue ipameM vimva 103 kA bhAga diyA to labdha 6 viMzopakA huaa| __ +udAharaNa-candragrahaNa-saMvat 1969 kA hai, yahAM kalikA gatA. bda saMkhyA 5013 hai isako tIna jagaha meM sthApita kiyaa| tIsare jagaha meM 31 ko bhAga diyA tA labdha 161 mile isako dUsare sthAna ke aMka 5013 meM ghaTAyA to 4853 hue isameM 18 kA mAga diyA to labdha 269 mile isa ko prathama sthAna meM sthApita kiye huye aMka 5013 meM yuta kiyA to 1282 hue isa kora se guNA to 10564 hue isameM ko yuta kiyA to 10570 hue isa meM 7 kA bhAga dene se zeSa 7 bace isa se sAtavAM parvAdhipa yama huA // sUrya grahaNa-saMvat 1968 kA hai yahA~ kaligatAnda saMkhyA 1012 hai, isako tIna jagaha rakkha tIsare jagaha ke aMka 2012 meM 31 kA bhAga diyA to labdha 161 mile isako dUsare jagaha meM rakkhe hue 5012 meM hIna kiyA to 4851 hue isa meM 18 kA bhAga diyA to labdha269 mile isa ko pahale jagaha meM rakhe hue 5012 meM yuta Aho ! Shrutgyanam Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAkhatyAm / nantyaM bhajeccandraguNaiH phalonaH / dvisthastadaSTendu lave tadyukta stristhaH dvinino'Ggayuto'dribhaktaH // 1 // zeSe bhavantIndu ravigrahe'smin parvAdhinAthAH zadRzAH phalaizca / brahmendu zakrottaradira pAzi kRpITayonyantakRtaH krameNa" // 2 // bhA0 TI0-candragrahaNa meM candramA ke mAnAMgula ko sthityarddha se guNA karake usa meM 6 kA bhAga dene se aura sUrya grahaNa meM sUrya ke mAnAGgula ko apane sthityarddha se guNA kara ke usa meM 4 kA bhAga dene se labdha sparza-mokSa ke agulAdi hote haiM, yaha balana ke Age se sparza kAla ke aMgula ko pUrvabhAgadeve mokSakAla ke aMgula ko pazcima bhAga meM deve, sUrya grahaNa meM pazcima bhAga meM sparza kAla pUrva bhAga meM mokSa kAla deve // 3 // udAharaNa-candramAnAGgula 11 / 47 ko sthityarddha 2 / 42 se guNA kiyA to 31 / 49 hue isameM 6 kA bhAga dene se labdha aGgu. lAdi 5 / 18 mile, sUryamAnAGgula 12 / 49 ko sthityarddha 2054 se guNA kiyA to 37 / 10 hue isa meM 4 kA bhAga dene se labdha aMgulAdi / 17 mile / / 3 / / kiyA to 5281 hue isa ko 2 se guNA kiyA to 10562hue isa meM 6 ko yuta kiyA to 10568 hue isa meM 7 kA bhAga dene se zeSa 5 bace isa se pA~cavA parvAdhipati varuNa huA / Aho ! Shrutgyanam Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. at. parilekhAdhikAraH / candragrahaNam / pU. pa. sUryagrahaNam / pU. BIT. Aho! Shrutgyanam 157 granthanirmANakAlajJAnam - khakhAzvivedopagate yugAbde divyoktitaH zrIpuruSottamasya / Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 bhAkhatyAm / zrImAJcatAnanda itIdamAha sarasvatIzaGkarayostanUjaH // 4 // iti zrImAJchatAnanda viracitAyAM bhAsvatyAH parilekhAdhikAro'STamaH // 8 // saM0 TI0 - sarakhatI zaGkarayostanUjaH zrImAJchatAnanda iti khakhAvivedopagate yugAbde zrIpuruSottamasya sUryasya divyoktita idamAha ||4|| bhA0 TI0. sarasvatI zaMkara ke putra jo zrImAn zatAnanda vaha zrI sUrya bhagavAn kI divya ukti se 4200 yugAbda (zAkA 1029) meM isa bhAsvatI pustaka ko banAyA // 4 // iti zrI jyotiSIndramukuTa maNi zrI6chatradhara sUrisUnunA gaNakamAtRprasAda viracitAyAM mAkhatyAH chAtrabodhinInAma TIkAyAM parilekhAdhikAro'STamaH // 8 // zrI 108 sAMkRtya kule manISi mukuTo vizvezvaro'bhUttataH zrI 108 kAlIcaraNo'Gga darzana budho sadharma vettA tataH / zrI 6 macchatradharAd dharaika gaNakAnmAtR prasAdo'stiyastryagnIbhendu sacchake vyaracayat TIkAM zivamItaye // 1 // pazcAGga racanA kleza nizzeSakaraNonmukhI / kRtA mAtRprasAdena bhAsvatyAM chAtrabodhinI // 2 // samApteyaM bhAkhatI / Aho! Shrutgyanam Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho ! Shrutgyanam Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcI -::chapI pAstusAraNI paM0 mAtRprasAdakRta ahivalacakra " " bhA.TI. ) 'sarayUpArINasarvastra , , , 3) vinAchapI (yantrAlayastha) tithi cintAmaNi(karaNa)paM0 mAtRprasAdakRta sodAharaNa bhA.TI candrArkI (karaNa) " " " tithi sAraNI (karaNa) kAmadhenu (karaNa) " " " karaNamaarI (karaNa) " " " makarandavivarNa (karaNa) ,, nUtanodAharaNa , grahacintAmaNi khaNDina(karaNa) , sodAha0 bhA. TI. lomasya saMhitA (jAtaka) bhA. TI. pAtyAhikakRtyakaumudI (nityakarma) ,, , , mimAMzukaNThAbharaNa (dharmazAstra) , sAnvaya bhA. TI. muhUrtamaJjIra (muhUrta) , vivAha paJcaratra (karmakANDa) paM0 chatradharakRta bhA0 TI0 sahita saba prakAra kI saMskRta tathA bhASA pustakoM ke milane kA patA haridAsa guptaH . caukhambA saMskRta sIrIja AphIsa, banArasa sittii| Aho! Shrutgyanam