________________
| વિચારસ્વાતંત્ર્યને ઇતિહાસ.
૧૪૧ ધર્મ”નામના ગ્રંથમાં બાઈબલ ઈશ્વરક્ત કૃતિગ્રંથ તરીકે નિરર્થક-છે એ બતાવી આપવાને એણે પ્રયાસ આદર્યો. બાઈબલની નિરર્થકતાના પુરાવામાં એ લખે છે કે પરમાત્માએ સૃષ્ટિકાળથી કેવળ બુદ્ધિના તેજથી જે નિસર્ગધર્મ જગજન સમક્ષ પ્રકાશિત કર્યો તે નિસર્ગધર્મમાં કશે વધારે કરે એવું એક પણ તત્ત્વ બાઈબલ ગ્રંથમાં નથી. શ્રુતિ વોક્ત ધર્મ અને નિસર્ગધર્મ એકસરખા છે એવી દલીલથી જેઓ શ્રુતિને બચાવ કરે છે અને એમ કરીને ધર્મમાં બુદ્ધિ અને સત્તાનું દ્વિમુખ શાસન પ્રતિપાદિત કરે છે તેઓ એ દ્વિમુખ શાસનમાં ગાથાં ખાય છે. અને ભ્રષ્ટ સ્તરે ભ્રષ્ટ. ) જેવી દશા ભેગવે છે. પુસ્તકનું ખરાપણું તેમાંના સુત્રોને આધારે પ્રતિપાદિત કરવું અને એ સૂત્રોનું સત્ય તે પુસ્તકને આધારે સમર્થને કરવું એ ઘણે વિચિત્ર ગોટાળે છે. આટલું કહ્યા પછી ટિન્ડેલ બાઈબલની વિગતવાર ટીકામાં ઉતરી કહે છે કે જ્યાં જ્યાં તકશાસ્ત્ર વિરુદ્ધ લખાણે તમારી નજરે ચઢે છે ત્યાં તમે લખાણોનો અક્ષરાર્થ ઉંચે મૂકી યથામતિ અર્થ કરવા મંડી પડે છે, કારણ હમારે બુદ્ધિને આઘાત પહોંચવા દેવો નથી અને સાથે સાથે બાઈબલનું અચૂકપણું (Infallibility) પણ જાળવવું છે. ખરી યુક્તિ ! હું હમને પૂછું છું કે જે ઈસ્લામી હર એક પ્રસંગે કોરાનના ફરમાનેના અક્ષરાર્થને જતો કરે તેને હમે કોરાને અનુસાર વર્તનાર ઈલામી તરીકે પ્રમાણશે ? શું હમે તેને એમ નહિ કહો કે “ભાઈ જે આમ જ છે તે તે હારા ઈશ્વરપ્રેરિત ધર્મગ્રંથ કરતાં સીસેરેનાં ઈશ્વરીપ્રેરણા વિનાનાં લખાણે હજાર દરજે સારાં, કારણ કે
ત્યાં લખાણના અક્ષરાર્થને મારી મચડી બદલવાનો પ્રસંગ જ ઉપસ્થિત થતો નથી.”
ખ્રિસ્તી ધર્મશાના અચૂપણનું ખંડન કરનારી ઐતિહાસિક અને પ્રાકૃતિક ખામીઓ ઉઘાડી પાડનારી દલીલને એક પાદરીએ પૂરતી યોગ્યતાથી નીચે પ્રમાણે જવાબ આપ્યો. “બાઈબલ ઈશ્વર
