Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વિકલ્પથી સન્ પ્રત્યય થાય છે. પતિ અને પરવતિ નામને આ સૂત્રની સહાયથી તડપત્ય ૬-૧-૨૮' થી પ્રત્યય. વૃધિ.૦ ૭૪-૧' થી નામના આદ્ય સ્વર માં ને વૃદ્ધિ મા આદેશ. “વર્ષે ૭-૪૬૮' થી અન્ય ૩ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ધાનપતિ અને પાશ્વતઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ધનપતિનું સન્તાન. અશ્વપતિનું સન્તાન. આ સૂત્ર “વિ૦ ૬-૧-” થી વિહિત ગ્ય પ્રત્યયનું અને ટોરીયઃ ૬-રૂ-રૂર’ થી વિહિત ય પ્રત્યયનું અપવાદ છે. ૧૪
अनिदम्यणपवादे च दित्यदित्यादित्य- यमपत्युत्तर-
લાગ્યઃ દાઉ19૧
..
રિતિ ક્રિતિ સાહિત્ય અને યમ નામને તેમ જ “તિ છે ઉત્તરપદ જેનું એવા નામને (ત્યુત્તરપદ નામને); જિતાથ પૂર્વેના (૬-૪-૨સુધીના) અર્થમાં તેમ જ રૂમર્થ ને છોડીને અન્ય અપત્યાદિ અર્થમાં વિહિત જે મજુ પ્રત્યય તેના અપવાદના વિષયમાં ૨ (ર)પ્રત્યય થાય છે. વિતિ રિતિ સાહિત્ય યમ અને પ્રત્યુત્તરપદક ગૃહપતિ નામને આ સૂત્રથી ગ્ય પ્રત્યય.“ વૃદુિધ:૭-૪-9” થી નામના આદ્યસ્વર રૂ અને
ને અનુક્રમે વૃદ્ધિ છે મા અને મારું આદેશ. “સવળું, ૭-૪-૬૮' થી નામના અન્ય ૩ અને ૪ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી તૈત્ય: માહિત્ય:
વિષ્ણુ: યાચઃ અને વાઈસ્પત્ય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - દિતિનું સન્તાન. અદિતિનું સન્તાન. આદિત્યનું સન્તાન. યમનું સંતાન. બૃહસ્પતિનું સન્તાન. વિત્યા અને વોચઃ આ બંન્ને ઉદાહરણો મળું ના અપવાદના વિષયમાં પણ છે. કારણ કે સગપત્યે દ્ર-૧-૨૮' થી પ્રાપ્ત પ્રત્યાયનો ત૦ ૬-૧-રૂ9 થી બાધ થવાથી થનાર ફુગુ પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી બાધ થાય છે. અર્થાત્ તમ્ ના અપવાદભૂત ફુગ પ્રત્યયના વિષયમાં આ સૂત્રથી ગ્ય પ્રત્યય થયો છે. નિતિ વિમ્ ?
