Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 16

પણ પેટની વાતો જલદી બહાર પ્રગટ કરી દેતી હોય છે. રોગનું નિદાન કરતી વખતે ડૉક્ટરો શરીરના અને પેટના ભીતરી રહસ્યો જાણવા જીભને સાધતા હોય છે.
વૈવિધ્યપ્રિયતા એ સ્ત્રીની ખાસિયત કહેવાય છે. ૨૦૦૦ રૂપિયાની કિંમતની ભારે એવી પણ એકની એક સાડી રોજ પહેરવાનું સ્ત્રીને નહિ ગમે. ઓછા મૂલ્યવાળી પણ જુદી સાડી વધુ ગમે. જીભને પણ વિવિધતા ગમે છે. શ્રીખંડપુરીનું મનભાવન જમણ પણ રોજ આપશો તો તે નહિ સ્વીકારે. તેના વિકલ્પ તરીકે રોટલો ને દાળ આપો તો ચાલશે, પણ ચેઇન્જ જોઇએ.
કોઇ પણ ચીજનું આબેહૂબ વર્ણન કરી આપતી જીભનું વર્ણન તો હજારો જીભથી પણ થઇ શકે તેવું નથી. આ જીભ દુર્જન જેવી છિદ્રાન્વેષી અને બાળક જેવી કુતૂહલપ્રિય હોય છે. દાંતના ખૂણેખૂણામાં ફરી વળીને પણ ઝીણી કરચનેય શોધી કાઢવાનો ઉત્સાહ જીભને વરેલો છે.
સિંહ, વાઘ, કૂતરો આદિ પ્રાણીઓ શરીરનો થાક ઉતારવા જીભને મુખની બહાર લાંબી કરીને હાંફતા હોય છે. યોગાસનના શાસ્ત્રોમાં દર્શાવેલા સિંહ-આસન જેવા કેટલાક આસનો કરીને જીભ દ્વારા શરીરશ્રમ ઉતારવાની આ પ્રાણીઓની જન્મજાત કળાને માનવી અપનાવતો જોવા મળે છે.
કેટલાક દર્શનો એમ માને છે કે શેષનાગની હજાર જીભને કારણે આ વિશ્વ ગતિમાન છે. આમ આ દર્શનોએ સમગ્ર વિશ્વની ગતિશીલતાનો યશ જીભને આપ્યો છે.
ઝેરી પ્રાણીઓની યાદીમાં સાપ, વીંછી વગેરેની સાથે મનુષ્યની પણ ગણના થાય છે. સર્વ અંગથી વિષમય એવા વિષપુરુષ કે વિષકન્યાની વાતો શાસ્ત્રોમાં જોવા મળે છે પણ સામાન્યથી વાત કરીએ તો માનવીની જીભમાં ઝેર હોય છે. રાતભર મુખમાં ધાન્ય રાખીને સવારે બહાર કાઢતા તે વિષમય બની ગયું હોય છે. સવારે ઊઠીને મુખનું થૂંક લગાડવાથી દાદર કે ખરજવા જેવા ચર્મરોગો મટી જાય છે.
જીભની ઉંમર માનવીની ઉંમર જેટલી જ હોય છે પણ દાંતની ઉંમર તેના કરતાં ઓછી હોય છે અને આવરદા પણ ટૂંકી હોય છે. તેની પાછળ પણ
23
૧ ૧