________________
ક્રોધને પ્રગટ કરવા માનવીને શબ્દો જોઇએ છે. વ્યથાને વ્યક્ત કરવા માણસ શબ્દો ગોતે છે. પ્રેમને પાથરવા શબ્દોનો સથવારો માંગે છે. આનંદની અભિવ્યક્તિ માટે શબ્દોની સહાય જોઇએ છે. બીજાને ઠગવા પણ તે ભાષાનો ઓશિયાળો બને છે.
ઇચ્છાઓને જણાવવા અને ઊર્મિઓને વ્યક્ત કરવા તેણે ભાષા પાસે શબ્દોની ભીખ માંગવી પડે છે.
હર્ષ અને શોકની લાગણી જણાવવા શબ્દોની જરૂર પડે છે. શરીરની પીડાને વાણી દ્વારા જણાવી શકાતી ન હોત તો ડૉક્ટર પણ શું કરત ? મનની મૂંઝવણોને વ્યક્ત કરવા વાણી ન હોત તો મિત્ર પણ શું કરી શકત ? શબ્દ ન હોત તો જ્યોતિષ, કુંડલી અને ભવિષ્યવાણી પણ ક્યાંથી હોત ? પ્રભુ હોવા છતાં પ્રાર્થના ન હોત, ગુરુ હોવા છતાં ઉપદેશ ન હોત. અરે ! ખુદ આ પુસ્તક અને આવા હજારો પુસ્તકો / ગ્રંથો પણ ક્યાંથી હોત ?
વાણી વગરનો માનવી નિઃસહાય હોત. વાચા વગરનો માનવી લાચાર હોત.
ભાષા વિનાનો માનવી પશુતુલ્ય હોત. શબ્દ વગરનો માનવી તુચ્છ અને પછાત હોત.
પણ, કુદરતની રહેમ છે, વાણીનો વ્યાસંગ મળ્યો. પ્રકૃતિની કૃપા છે, ભાષાનો જાદુ મળ્યો. મનોજ ખંડેરિયા પ્રભુ પાસે શબ્દો મળ્યાનો આનંદ વ્યક્ત કરે છેઃ
“સારું થયું શબ્દો મળ્યા, તારે નગર જાવા.
ચરણ લઇ દોડવા બેસું તો વરસોના વરસ લાગે.’’
વાણી એ અજબનો જાદુ છે, પતનની ખાઇમાં પણ ફેંકે અને પરમ સમીપે પણ પહોંચાડે. વાણી એ પરાશક્તિ છે, ઉચ્ચાસને પણ બેસાડે અને સાવ નીચે પણ ગબડાવે. ચારિત્ર્ય અને ચાતુર્યથી યુક્ત શબ્દ સુવર્ણના પાત્રમાં મૂકેલા નવલખા હારની જેમ શોભી ઊઠે છે. એક ચિંતકે લખ્યું છે કે વાણી એ જીવનનું પંચામૃત છે, તેમાં ઘીની સ્નિગ્ધતા, દૂધની પવિત્રતા, દહીંની તરલતા, મધની મીઠાશ અને સાકરની મિષ્ટતા હોવી જોઇએ.
૧૮
