Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 49

ઉત્સાહ જ નથી થતો. કટુતાના દ્રાવણમાં ભીંજવેલા શબ્દો જ તેમને ખૂબ ગમે છે. તેથી વધુમાં વધુ કઠોર વચનપ્રયોગ શોધવા તે હંમેશા મથતા હોય છે. પણ, આ તુચ્છ આનંદથી તેમની કક્ષા નીચે જ ઊતરતી જાય છે. એક સંસ્કૃત સુભાષિત જણાવે છે કે, જે જીભને મધુર વાણી બોલતા આવડતી નથી તે જીભ નથી પણ માંસનો ટુકડો છે, કાગડાઓ ચૂંથી ન નાંખે માટે તે માંસના ટુકડા ઉપર દાંતની ચોકી કુદરતે ગોઠવી છે.
मांसखण्डं न सा जिह्वा या न वेत्ति सुभाषितम् । नूनं काकभयादेषा दन्तान्तर्विनिवेशिता ।।
મધુરભાષી રાજા રાજ્યસિંહાસન પર લાંબો સમય ટકી શકે. મધુરભાષી પ્રમુખ સંસ્થાનો વિકાસ સાધી શકે. મધુરભાષી ગૃહનાયક પરિવારનું સફળ સંચાલન કરી શકે. જે દુકાન પર સેલ્સમેન મીઠાબોલો હોય ત્યાં તડાકો પડે છે. સસ્તો અને સારો માલ પણ કર્કશ સેલ્સમેન ખપાવી શકતો નથી. એક ચિંતકે લખ્યું છેઃ ‘કોઈ કંપની તેની વસ્તુ વેચતી નથી પણ સેલ્સમેનની અભિવ્યક્તિ વેચે છે.' ઈરાનમાં એક બાઈ મધ વેચવાનો ધંધો કરતી હતી. તે બોલતી ત્યારે
જાણે ફૂલડાં ખરતાં, તેની દુકાને ધીકતી ઘરાકી હતી. તેનો આ ધીકતો ધંધો જોઈને, મધના ધંધામાં સારો સ્કોપ જાણી, એક ભાઈએ મધની દુકાન ખોલી, દુકાનમાં વેપાર મધનો હતો પણ જીભ ઉપર તો સુદર્શન ચૂર્ણ જ હતું. આખો દિવસ દુકાન ખોલીને બેસવા છતાં બિલકુલ ઘરાકી નહિ. થોડા દિવસો આમ જ પસાર થતા તેઓ અત્યંત વ્યથિત બન્યા અને મિત્રને મનોવ્યથા જણાવીઃ “પેલી બાઈની દુકાને આટલી બધી ઘરાકી છે, મારી દુકાનના પગથિયાં કોઈ કેમ નથી ચડતું ? મારા મધમાં મીઠાશ નથી શું ?’’ ‘“ભાઈ, તારું મધ તો એવું જ મીઠું છે પણ જીભ મીઠી નથી. મધ વેચવા માત્ર મધ મીઠું ન ચાલે, જીભ પણ મીઠી જોઈએ અને જીભ મીઠી હોય તો કડવા એળિયા પણ ધૂમ વેચાય.’’ લોકપ્રિયતા એ જીવનની અત્યંત આવશ્યક અને મહાન સિદ્ધિ છે. સાધનાના ક્ષેત્રમાં, વ્યવહારના ક્ષેત્રમાં, ધંધા અને વ્યવસાયમાં, રમગગમત અને રાજકારણમાં અત્ર તત્ર સર્વત્ર લોકપ્રિયતાનું મહત્ત્વ ઘણું છે. ષોડશક પ્રકરણમાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે ધર્મસિદ્ધિનાં પાંચ લક્ષણો બતાવ્યા છે, તેમાં એક
૪૪